Nghiệp vụ thanh toán trong nước

3/29/2016

NỘI DUNG

LOGO

NGHIỆP VỤ
THANH TOÁN TRONG NƯỚC

1

Những vấn đề cơ bản về NV TT qua NH

2

Các hình thức thanh toán qua NH

3

Ngân hàng điện tử

4

Phương thức thanh toán giữa các NH

2

1

Những vấn đề cơ bản về TT qua NH

Những vấn đề cơ bản về TT qua NH
Đặc điểm thanh toán qua ngân hàng:

Khái niệm:
Thanh toán qua ngân hàng là hình thức
thanh toán mà trong đó ngân hàng thực
hiện theo yêu cầu của khách hàng bằng
cách trích chuyển một số tiền từ tài khoản
của người trả tiền sang tài khoản của

- Sự vận động của tiền tệ độc lập với sự vận
động của vật tư hàng hóa.
- Là thanh toán chuyển khoản, không sử
dụng tiền mặt => Phương tiện thanh toán
xuất hiện dưới hình thức ghi sổ.
- Ngân hàng – vai trò người tổ chức thực
hiện thanh toán (trung gian thanh toán)

người thụ hưởng thông qua hệ thống ngân
hàng.

3

4

1


3/29/2016

Những vấn đề cơ bản về TT qua NH

Các hình thức thanh toán qua NH

Điều kiện thanh toán qua ngân hàng:

Thanh toán bằng ủy nhiệm chi:

Có tài khoản tiền gửi tại NH

Khái niệm:

Bảo đảm số dư trên tài khoản đủ để thanh
toán.
Đảm bảo bí mật, an toàn, nhanh chóng,
chính xác cho các yêu cầu thanh toán của
khách hàng.
Chấp hành đầy đủ các quy định của ngân
hàng về hoạt động thanh toán qua NH.

Ủy nhiệm chi là lệnh chi tiền do chủ tài
khoản (người trả tiền) lập ra yêu cầu ngân
hàng phục vụ trích một số tiền nhất định từ
TKTG của mình để thanh toán cho người
khác (người thụ hưởng) có tên trên ủy
nhiệm chi.

6

5

Các hình thức thanh toán qua NH

Nơi và ngày ra lệnh
Sự ủy quyền cho Ngân
hàng

Thanh toán bằng ủy nhiệm chi:
Quy định thanh toán bằng UNC:
UNC được lập thống nhất theo mẫu ngân
hàng.
UNC được lập thành 3 hoặc 4 liên như
nhau.
Nội dung UNC phải phù hợp, rõ ràng.
Số tiền thanh toán trên UNC không được
vượt quá số dư khả dụng trên TKTG.
Thời gian thanh toán tối đa đối với UNC là
24 giờ từ khi nhận UNC của khách hàng.

Số tiền
Nội dung
Ủy nhiệm
chi

Tên, địa chỉ người thụ
hưởng
Số tài khoản người thụ
hưởng
Số tài khoản người ra
lệnh

Chữ ký người ra lệnh

7

8

2


3/29/2016

Các hình thức thanh toán qua NH

Có tài khoản tại cùng một ngân hàng

Thanh toán bằng ủy nhiệm chi:
Quy trình thanh toán bằng UNC:
TH1: Có tài khoản tại cùng một ngân hàng
TH2: Có tài khoản tại hai ngân hàng khác
nhau:
- Cùng hệ thống;
- Khác hệ thống, cùng điạ phương;
- Khác hệ thống, khác địa phương

Người trả tiền

(1)

Người thụ hưởng

HH, dịch vụ
(2) UNC
(3)
UNC
báo nợ

(4)

Ngân hàng

9

(1)

Thanh toán bằng ủy nhiệm thu:

Người thụ hưởng

HH, dịch vụ
(3)
UNC báo
nợ

(2) UNC

Ngân hàng

(4) UNC
TTTGNH

10

Các hình thức thanh toán qua NH

Có tài khoản tại 2 ngân hàng khác nhau
Người trả tiền

UNC
báo có

Khái niệm:
(5) UNC
báo có

Ủy nhiệm thu là lệnh đòi tiền do người
thụ hưởng lập ra nhờ ngân hàng phục vụ
thu hộ một số tiền nhất định từ người trả
tiền được đề cập đến trên ủy nhiệm thu.

Ngân hàng

11

12

3


3/29/2016

Các hình thức thanh toán qua NH

Các hình thức thanh toán qua NH

Thanh toán bằng ủy nhiệm thu:

Thanh toán bằng ủy nhiệm thu:

Quy định thanh toán bằng UNT:

Quy trình thanh toán bằng UNT:

Được thực hiện dựa trên việc thỏa thuận giữa
2 bên.
Phải có văn bản thông báo cho NH phục vụ
mình về việc áp dụng thể thức UNT để NH
làm căn cứ tổ chức thực hiện thanh toán.
NH chỉ là trung gian thanh toán, không ràng
buộc nghĩa vụ phải thu được tiền cho bên thụ
hưởng.
13

(1)

(2): Có tài khoản tại hai ngân hàng khác
nhau:
- Cùng hệ thống;
- Khác hệ thống, cùng điạ phương;
- Khác hệ thống, khác địa phương.
14

Có tài khoản tại 2 ngân hàng khác nhau

Có tài khoản tại cùng một ngân hàng

Người trả tiền

(1): Có tài khoản tại cùng một ngân hàng

Người trả tiền

Người thụ hưởng

(2) UNT
chứng từ

Người thụ hưởng

HH, dịch vụ …

HH, dịch vụ …
(3a)
Báo nợ

(1)

(4)
Báo nợ

(3b)

Báo có

(3) UNC
chứng từ

Ngân hàng

Ngân hàng

15

(5)
TTTGNH

(2) UNT
chứng từ

(6) Báo
có

Ngân hàng

16

4


3/29/2016

Các hình thức thanh toán qua NH

Các hình thức thanh toán qua NH

Thanh toán bằng séc:
Khái niệm:
“Séc là một lệnh viết vô điều kiện, do
chủ tài khoản phát hành để yêu cầu ngân
hàng hoặc các định chế tài chính khác
được trích từ tài khoản của mình một
khoản tiền có sẵn để trả cho người thụ
hưởng, người thụ hưởng có thẻ là chính
mình hoặc người thứ ba”.

Đặc điểm:
Tính trừu tượng
Tính bắt buộc thanh toán
Tính lưu thông

18

17

Các hình thức thanh toán qua NH
Thanh toán bằng séc:
Nội dung tờ séc:

Các hình thức thanh toán qua NH
Thanh toán bằng séc:
Séc có quan hệ giữa ba chủ thể:

Tiêu đề ;

Ngày ký phát;

Số hiệu;

Chữ ký của người ký phát;

Người thụ hưởng;

Địa điểm ký phát;

Số tiền;

Địa điểm trả tiền;

Người ký phát;

Thông tin chuyển nhượng;

Người bị ký phát;

Thông tin bảo chi.
19

Người phát hành
(Drawer)

Người thanh toán
(Drawee)

Người thụ hưởng
(Beneficiary)

Là người có tài
khoản ở các tổ
chức tài chính,
thực hiện việc phát
hành Séc (là người
lập Séc và ký tên
trên tờ Séc).

Là nơi giữ tài
khoản thanh toán
của KH, chịu trách
nhiệm kiểm tra
tính hợp lệ của tờ
Séc và trích TK
thanh toán cho
người thụ hưởng.

Là người được
nhận tiền theo sự
chỉ định của người
phát hành được ghi
trên tờ Séc.

20

5

3/29/2016

Các hình thức thanh toán qua NH

Các hình thức thanh toán qua NH
Thanh toán bằng séc:

Thanh toán bằng séc:

Quy định chung trong thanh toán séc:

Đối tượng khác có liên quan:

Một tờ séc đủ điều kiện thanh toán phải là:

Người được trả tiền: là người mà người ký
phát chỉ định có quyền thụ hưởng hoặc
chuyển nhượng quyền thụ hưởng đối với số
tiền ghi trên tờ séc.

Số dư tài khoản của chủ tài khoản đủ tiền để thanh
toán

Người thu hộ: là NH làm dịch vụ thu hộ séc,
phục vụ cho người thụ hưởng.

Được xuất trình trong thời hạn xuất trình của tờ séc.

21

Các hình thức thanh toán qua NH
Thanh toán bằng séc:
Quy định chung trong thanh toán séc:
Tờ séc được xuất trình trong vòng 30 ngày kể
từ ngày ký phát (không tính thời gian diễn ra
sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách
quan).
Tờ séc được xuất trình sau thời hạn xuất trình
để thanh toán nhưng chưa quá 06 tháng kể từ
ngày ký phát thì người bị ký phát vẫn có thể
thanh toán nếu người bị ký phát không nhận
được thông báo đình chỉ thanh toán đối với tờ
séc đó và người ký phát có đủ khả năng để
23
thanh toán.

Không ký phát hành vượt quá thẩm quyền qui định
của văn bản uỷ quyền

Không có lệnh đình chỉ lệnh thanh toán.
Người được cung ứng séc trắng và người thụ hưởng
phải chịu trách nhiệm nếu séc bị lợi dụng
22

Các hình thức thanh toán qua NH
Thanh toán bằng séc:
Quy trình thanh toán séc: qua một ngân hàng

24

6


3/29/2016

Các hình thức thanh toán qua NH
Thanh toán bằng séc:
Quy trình thanh toán séc: qua hai ngân hàng khác
nhau

Các hình thức thanh toán qua NH
Thanh toán bằng thư tín dụng (Letter of
credit: L/C):
Khái niệm:
Thư tín dụng là bức thư, do một ngân
hàng lập ra, trên cơ sở yêu cầu của KH là
người mua hàng; trong đó NH này cam kết
trả một số tiền nhất định cho người bán
hàng, với điều kiện người này xuất trình bộ
chứng từ thanh toán phù hợp với những
điều khoản và điều kiện đã quy định trong
thư.
26

25

Các hình thức thanh toán qua NH

Trình tự nghiệp vụ thanh toán bằng L/C

Thanh toán bằng thư tín dụng (Letter of
credit: L/C):
Đặc điểm:
Phạm vi áp dụng: thanh toán bằng thư tín
dụng được sử dụng để thanh toán hàng hóa
dịch vụ.
Mục đích: thường áp dụng khi bên bán hoặc
bên mua không giao dịch thường xuyên,
không biết nhau hoặc giao dịch lần đầu;
hoặc do yêu cầu của bên bán đòi hỏi bên
mua đảm bảo khả năng thanh toán chắc
chắn.
27

28

7


3/29/2016

Các hình thức thanh toán qua NH

Các hình thức thanh toán qua NH

Thanh toán bằng thẻ thanh toán:
Khái niệm:
Thẻ thanh toán là một công cụ thanh

toán do ngân hàng phát hành và chuyển
giao cho các đơn vị và cá nhân để họ sử
dụng trong thanh toán tiền mua hàng hóa,
trả công dịch vụ hoặc rút tiền mặt tại các
ngân hàng đại lý hay tại các quầy trả tiền
tự động.

29

Những đối tượng liên quan đến phát hành và sử dụng
thẻ thanh toán
NH phát hành

MẶT TRƯỚC
• Tên thẻ và biểu
tượng
• Loại thẻ
• Bộ nhớ điện tử (chip)
• Số thẻ: gồm 16 chữ
số
• Họ và tên chủ thẻ
• Thời hạn hiệu lực
của thẻ

MẶT SAU
• Băng từ tính
• Băng trắng chứa chữ ký
• Thông tin hướng dẫn

30

Các hình thức thanh toán qua NH
Thanh toán bằng thẻ thanh toán:
Phạm vi sử dụng thẻ:
Thẻ nội địa được sử dụng để thanh toán tiền
hàng hoá, dịch vụ tại ĐVCNT, gửi, nạp, rút
tiền mặt… trên lãnh thổ Việt Nam.
Thẻ quốc tế được sử dụng để thanh toán tiền
hàng hoá, dịch vụ tại ĐVCNT, gửi, nạp, rút
tiền mặt... trên lãnh thổ Việt Nam hoặc
bằng đồng Việt Nam, ngoại tệ tự do chuyển
đổi và các đồng tiền khác được TCTTT chấp
nhận làm đồng tiền thanh toán ngoài lãnh
thổ Việt Nam.

Người sủ dụng

Thanh
toán
thẻ

NH đại lý
thanh toán thẻ

Thanh toán bằng thẻ thanh toán:
Thông tin trên thẻ:

Người tiếp nhận
thanh toán thẻ

31

32

8


3/29/2016

Các hình thức thanh toán qua NH
Thanh toán bằng thẻ thanh toán:
Quy định khác:
Thực hiện các thủ tục đăng ký theo quy định
của NH phát hành thẻ.
Trả phí theo quy định của NH phát hành.
Cấp hạn mức (thanh toán, tín dụng, thấu
chi…) không được trái với quy định hiện
hành về tín dụng, quản lý ngoại hối và các
quy định khác của pháp luật.
Dư nợ thấu chi, dư nợ tín dụng qua thẻ của
chủ thẻ được tính vào tổng mức dư nợ cho
vay chung của NH phát hành thẻ.
33

Các hình thức thanh toán qua NH

Các hình thức thanh toán qua NH
Thanh toán bằng thẻ thanh toán:
Quy định khác:
Bảo đảm an toàn trong sử dụng thẻ:

• Chủ thẻ chịu trách nhiệm bảo quản thẻ, giữ bí
mật PIN của thẻ.
• Trường hợp thẻ bị lợi dụng trước khi NHPHT có
xác nhận, chủ thẻ phải hoàn toàn chịu thiệt hại và
bồi thường thiệt hại.
• Trường hợp thẻ bị lợi dụng sau khi NHPHT có xác
nhận, NHPHT phải hoàn toàn chịu thiệt hại và bồi
thường thiệt hại do việc thẻ bị lợi dụng gây ra.
• NHPHT chịu trách nhiệm quy định và hướng dẫn
chủ thẻ về việc sử dụng, bảo quản thẻ và quản lý
34
số PIN.

Các hình thức thanh toán qua NH

Thanh toán bằng thẻ thanh toán:
Quy định khác:
Thẻ bị từ chối trong các trường hợp sau:
• Thẻ giả hoặc có liên quan đến giao dịch giả mạo.
• Thẻ đã được chủ thẻ thông báo bị mất.
• Số dư tài khoản tiền gửi thanh toán, HMTD hoặc
HMTC (nếu có) không đủ chi trả khoản thanh toán.
• Chủ thẻ không thanh toán đầy đủ các khoản thấu
chi, các khoản tín dụng, lãi hoặc phí theo quy định
của NHPHT.
• Chủ thẻ vi phạm quy định của NHNN Việt Nam, các
quy định của NHPHT, NHTTT hoặc các thoả thuận
giữa chủ thẻ với NHPHT.
35

Thanh toán bằng thẻ thanh toán:
Các loại thẻ thanh toán:
Theo phạm vi lãnh thổ sử dụng thẻ:
Thẻ nội địa
Thẻ quốc tế

36

9


3/29/2016

Các hình thức thanh toán qua NH

Ngân hàng điện tử

Thanh toán bằng thẻ thanh toán:
Khái niệm:
Dịch vụ ngân hàng điện tử là dịch vụ
cho phép khách hàng có thể truy cập từ
xa vào hệ thống của một ngân hàng
nhằm: thu thập thông tin, thực hiện các
giao dịch thanh toán, tài chính dựa trên
các khoản lưu ký tại ngân hàng đó.

Các loại thẻ thanh toán:
Theo nguồn tài chính đảm bảo cho việc sử
dụng thẻ:
Thẻ ghi nợ (debit card)

Thẻ tín dụng (credit card)

37

Ngân hàng điện tử

38

Ngân hàng điện tử

Yêu cầu:
- NH cần xây dựng được hạ tầng cơ sở
công nghệ thông tin hiện đại
- NH cần xây dựng được hệ thống an
ninh, an toàn thông tin

39

Đặc điểm:
- Dịch vụ ngân hàng điện tử là dịch vụ
trực tuyến
- Dịch vụ ngân hàng điện tử là dịch vụ
cung cấp 24/24 giờ

40

10


3/29/2016

Ngân hàng điện tử

Ngân hàng điện tử

Lợi ích đối với ngân hàng:
Tiết kiệm được chi phí kinh doanh
Tăng hiệu quả tìm kiếm và xử lý chứng từ
Tăng mức độ hài lòng của khách hàng
Mở rộng thị trường, thực hiện xúc tiến
thương mại, quảng bá thương hiệu toàn
cầu

41

Ngân hàng điện tử

Lợi ích đối với khách hàng:
KH có thể tiết kiệm được chi phí và thời gian
KH thực hiện giao dịch nhanh, chất lượng và
an toàn
KH có thể thực hiện các giao dịch với NH
mọi nơi, mọi lúc

42

Phương thức thanh toán giữa các NH

Các kênh phân phối của ngân hàng điện tử:
Internet Banking

Điện thoại:
Call Centre
Phone Banking
Home Banking
Mobile Banking

Thanh toán giữa các ngân hàng:
Khái niệm:
Thanh toán giữa các ngân hàng là
thanh toán qua lại giữa các ngân hàng
nhằm hoàn thành quá trình thanh toán
tiền giữa các doanh nghiệp, cá nhân với
nhau mà họ không cùng mở tài khoản tại
một ngân hàng hoặc thanh toán vốn trong
nội bộ các hệ thống ngân hàng.

43

44

11


3/29/2016

Phương thức thanh toán giữa các NH

Phương thức thanh toán giữa các NH

Phương thức thanh toán giữa các ngân

hàng:
Thanh toán nội bộ (thanh toán điện tử trong
cùng hệ thống NH).
Thanh toán bù trừ.
Thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại ngân
hàng nhà nước.
Thanh toán thu hộ, chi hộ

Thanh toán nội bộ (thanh toán điện tử trong
cùng hệ thống NH):
Là hệ thống thanh toán được thiết lập
để thực hiện giao dịch thanh toán giữa các
thành viên trực tiếp là đơn vị trực thuộc
của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán
chủ trì hệ thống

45

46

Phương thức thanh toán giữa các NH

Phương thức thanh toán giữa các NH

Thanh toán bù trừ giữa các ngân hàng (trong
hoặc ngoài) phạm vi tỉnh, thành phố do NHNN
chủ trì.
Thanh toán bù trừ trực tiếp giữa hai hay
nhiều ngân hàng trên một địa bàn huyện, thị xã
không có chi nhánh NHNN do các ngân hàng

trên địa bàn chọn một đơn vị ngân hàng làm chủ
trì và các đơn vị khác là ngân hàng thành viên.
các NH thành viên phải mở TK tiền gửi tại NH
chủ trì để tiến hành thanh toán bù trừ.
47

Thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại Ngân
hàng Nhà nước:
Được áp dụng trong thanh toán qua lại
giữa hai ngân hàng khác hệ thống đều có tài
khoản tiền gửi tại chi nhánh NHNN (cùng
hoặc khác chi nhánh).

48

12


3/29/2016

Phương thức thanh toán giữa các NH

LOGO

Phương thức thanh toán giữa các ngân hàng:
Thanh toán theo phương thức Ủy nhiệm
thu hộ, chi hộ:
Là phương thức thanh toán giữa hai
ngân hàng theo sự thỏa thuận và cam kết
với nhau, ngân hàng này sẽ thực hiện việc

thu hộ hoặc chi hộ cho ngân hàng kia trên
cơ sở chứng từ thanh toán của các khách
hàng có mở tài khoản tại ngân hàng kia.
49

50

13