Bài giảng Tài chính tiền tệ (phần 2) ThS. Nguyễn Lê Hồng Vỹ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TPHCM
KHOA TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

TÀI CHÍNH TIỀN TỆ 2
`

`
`
`

Giảng viên: ThS. Nguyễn Lê Hồng Vỹ
Điện thoại: 0922 371 871
Email:

/>
1/ Tên học phần:
Tài chính Tiền tệ- P2
2/ Số đơn vị học trình: 2 đvht (30 tiết)
3/ Mục tiêu của học phần
` Trang bị cho sinh viên các kiến thức về hệ thống Tài
chính, thị trường tài chính, tín dụng ngân hàng và chính
sách tài chính quốc gia làm nền tảng cho việc nghiên
cứu các học phần thuộc kiến thức chuyên ngành và bổ
trợ chuyên ngành.
4/ Mô tả vắn tắt nội dung học phần
` Học phần này miêu tả các khái niệm cơ bản về tài chính
và mối quan hệ của chúng trong hệ thống tài chính.
GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

2

1


5/ Nhiệm vụ của sinh viên
`

`

`

Sinh viên phải tham dự lớp học từ 80% thời gian trở
lên. Nếu không đủ thời gian trên, sinh viên phải học lại
theo qui chế này.
Sinh viên phải làm việc theo nhóm và hoàn thành bài
tiểu luận, làm cơ sở cho việc tiếp thu bài giảng, củng
cố kiến thức và trau dồi khả năng xử lý các tình huống,
tăng cường khả năng diễn thuyết trước đám đông.
Điểm bài tiểu luận (chiếm 30% điểm tổng kết) của mỗi
SV được căn cứ vào bài làm nhóm, chuyên cần và
quá trình học tập trên lớp.
GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

3

`

6/ Tài liệu học tập

`

Sách, giáo trình chính: Giáo trình Tài chính - Tiền tệ
do PGS.TS Phan Thị Cúc chủ biên và tập thể giảng
viên Khoa Tài chính - Kế toán biên soạn năm 2005.

`

Sách tham khảo:

`

Lý thuyết Tài chính - tiền tệ GS. TS Dương Thị Bình
Minh, TS. Sử Đình Thành NXB Thống Kê năm 2004

`

Lý thuyết Tài chính - TS Dương Đăng Chinh, NXB
Tài Chính năm 2003.
GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

4

2


7/ Tiêu chuẩn đánh giá sinh viên

dự lớp học đủ theo qui chế hiện hành.
9 Hoàn thành tiểu luận theo nhóm
9 Đạt điểm kiểm tra giữa học kỳ.
9 Tham gia kỳ thi kết thúc học phần bằng các hình

thức trắc nghiệm hoặc viết.
8/ Cơ cấu điểm
`
+ Thi giữa môn:
20%
`
+ Tiểu luận:
30%
`
+ Thi hết môn:
50%
9 Tham

GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

Stt

5

Số
tiết

Nội dung

Giờ tín chỉ
Lí
Tự
thuyết học

1 Chương 1: Hệ thống Tài chính

4

4

8

2 Chương 2: Thị Trường Tài Chính

5

5

10

3 Chương 3: Các tổ chức TC trung gian

6

6

12

4 Chương 4: Tín dụng

7

7

14

5 Chương 5: Lãi suất

4

4

8

6 Chương 6: Chính sách tài chính tiền tệ quốc gia

4

4

8

30

30

60

TỔNG CỘNG

GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

3

Mỗi nhóm từ 4-9 SV. Nội dung: gồm 2 phần
Lý thuyết (4 điểm): Trình bày nội dung chương…
Đề tài: (6 điểm)
Đánh giá các thành viên trong nhóm:

A.
B.
¾

TT MÃ SV

HỌ VÀ TÊN

Mức độ hoàn
Mức độ đóng góp
thành công việc
(%) của mỗi thành
của mỗi thành viên viên so với cả nhóm
(tối đa 100%)

(tổng cả nhóm 100%)

1

Nguyễn Văn A

80%

20%

2

Nguyễn Thị B (NT)

90%

25%

...

…

…
Tổng

100%
GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

7

- Nộp: Bản giấy + File (Word và PowerPoint)
- Hạn nộp: Trước buổi kết thúc 1 tuần

- Cách đặt tên thư mục: Tạo thư mục “Tên
nhóm- TN6A” (VD: Nhóm 4B- TN6A).
- Căn cứ chấm điểm: Bản giấy và file. Do đó,
file gửi cho GV phải là file hoàn chỉnh nhất.
- Hai bài giống nhau: 0 điểm
- Email:
GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

8

4


A. Lý thuyết: Trình bày nội dung Chương…
(làm 1 trong số 6 chương đã bốc thăm)? (4 điểm)
B. Câu hỏi thảo luận: (6 điểm)
Nhóm lẻ: Hãy trình bày các hoạt động cơ bản
của NHTM? Tầm quan trọng của hoạt động huy
động vốn và tín dụng đối với nền kinh tế?
Cả 2: Hãy cho biết và nhận xét về các công cụ
trên thị trường tài chính Việt Nam đến Q4/2013?
Nhóm chẵn: Trình bày tổng quan về hệ thống tài
chính, ngân hàng VN hiện nay? Theo bạn, khủng
hoảng tài chính thế giới 2007 – 2008 ảnh hưởng
như thế nào đến hệ thống TCNH nước ta?

Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ
THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH
1.1

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN
VỀ TÀI CHÍNH

1.2

HỆ THỐNG TÀI CHÍNH

1.3

ẢNH HƯỞNG CỦA KHỦNG HOẢNG TÀI
CHÍNH TOÀN CẦU TỪ 2007
GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

5


1.1.1 SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT
TRIỂN CỦA TÀI CHÍNH:
TIỀN ĐỀ RA ĐỜI:

9Quá trình tái sản xuất xã hội gồm 4 khâu: sản
xuất, phân phối, trao đổi và tiêu dùng.
9Tài chính thuộc về phạm trù phân phối, các quan
hệ phân phối được thực hiện dưới hình thức giá trị.
9 Tài chính ra đời và tồn tại trong những điều kiện
lịch sử nhất định:
9 Phân công lao động xã hội
Ö chế độ tư hữu Ö Giai cấp Ö Nhà nước
GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

1.1.1. Sự ra đời và phát triển của Tài chính
a) Sự xuất hiện, phát triển của
nền SX hàng hoá - tiền tệ

Chế độ tư hữu về TLSX và
phân công lao động xã hội
tạo nên sự chuyên môn hóa

và thúc đẩy hợp tác hóa
sản xuất Æ nền sản xuất
phát triển, hàng hóa dư
thừa Æ phát sinh mối quan
hệ phân chia, trao đổi của
cải, hàng hóa giữa các chủ
thể tham gia sản xuất Æ
hình thành các quan hệ tài
chính.

b) Sự ra đời, tồn tại
của Nhà nước

Tiền đề
ra đời

Khi ra đời, để đảm bảo cho
sự tồn tại, Nhà nước huy
động các nguồn tài chính
trong xã hội bằng sức mạnh
chính trị của mình thông
qua các hình thức thu thuế,
phí, lệ phí... Từ đó xây dựng
các quỹ tiền tệ nhà nước, sử
dụng chúng và tiếp tục tái
phân phối Æ hình thành nên
mối quan hệ tài chính giữa
Nhà nước và các chủ thể
khác trong xã hội.

GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

6


1.1.1. Sự ra đời và phát triển của Tài chính
9Doanh nghiệp, các tổ chức xã hội, các hộ gia đình:
thông qua hành vi trao đổi, mua vật tư, hàng hoá, dịch vu
phục vụ cho sản xuất hay tiêu dùng, sinh hoạt hoặc hình
thành tụ điểm trung gian sử dụng phương tiện tiền tệ cho
những mục đích trực tiếp.
ÎSự phát triển kinh tế hàng hoá – tiền tệ đã tạo điều
kiện khách quan cho sự mở rộng các quan hệ tài chính.

9Nhà nước có thể thúc đẩy hoặc kìm hãm sản xuất hàng
hoá – tiền tệ Æ Do đó cũng có thể thúc đẩy hoặc kìm
hãm sự phát triển của tài chính.
GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

- Là tổng thể hệ thống các quan hệ
kinh tế gắn với việc phân phối sản
phẩm xã hội dưới hình thức giá trị.

1.1.2.1

KHÁI
NIỆM

- Thông qua tài chính, các quỹ tiền tệ
được tạo lập và sử dụng nhằm đáp ứng

yêu cầu tích luỹ và tiêu dùng của các
chủ thể trong nền kinh tế.

TÀI
CHÍNH

GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

7


1.1.2.1. Khái niệm về tài chính:
Tài chính là tổng thể hệ thống các quan hệ
kinh tế gắn với việc phân phối sản phẩm xã
hội dưới hình thức giá trị, thông qua đó lập
và sử dụngcác quỹ tiền tệ nhằm đáp ứng yêu
cầu tích lũy và tiêu dùng của các chủ thể
trong nền kinh tế.
GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

Tiền tệ:
Tiền tệ là vật ngang giá chung trong trao đổi hàng hóa với 3
chức năng. Tài chính là sự vận động tương đối của tiền tệ.

Giá cả:
Giá cả liên quan đến phân phối dưới hình thức giá trị được
tiến hành thông qua sự chênh lệch giữa giá trị và giá cả của
hàng hóa trao đổi.

Tiền lương:

Tiền lương là một lượng tiền tệ nhất định được trả cho người
lao động theo những nguyên tắc nhất định.
GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

8


1.1.2.2. Bản chất của tài chính:
Vậy bản chất của tài chính là sự vận
động độc lập tương đối của tiền tệ với
chức năng phương tiện thanh toán và
phương tiện cất giữ trong quá trình tạo
lập hay sử dụng các quỹ tiền tệ đại diện
cho những sức mua nhất định ở các chủ
thể kinh tế - xã hội.

20:25

GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

chức năng mà nhờ vào đó, các nguồn tài lực đại
diện cho những bộ phận của cải xã hội được đưa vào
các quỹ tiền tệ khác nhau để sử dụng cho những mục
đích khác nhau, đảm bảo cho những mục đích, những
nhu cầu, những lợi ích khác nhau của đời sống xã hội.
¾ Đối tượng phân phối: Là của cải xã hội, là tổng thể các
`Là

`
`

`

nguồn tài chính có trong xã hội bao gồm:
Bộ phận của cải xã hội mới được sáng tạo ra trong kỳ.
Bộ phận của cải xã hội được chuyển từ nước ngoài vào và
bộ phận của cải từ trong nước chuyển ra nước ngoài.
Bộ phận tài sản, tài nguyên quốc gia có thể cho thuê,
nhượng bán có thời hạn.
GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

9


™ Xét

về hình thức tồn tại:

• Nguồn tài chính hữu hình:
- Hình thái giá trị: Nội tệ, vàng và ngoại tệ.
- Hình thái hiện vật: Tài sản, tài nguyên, đất đai, …
• Nguồn tài chính vô hình: Dữ liệu, sáng chế, bí quyết …
™ Chủ

thể phân phối:

Chủ thể có quyền sở hữu (người chủ đích thực)
` Chủ thể có quyền sử dụng (người đi vay)
` Chủ thể có quyền lực chính trị (nhà nước)
` Chủ thể có quyền tổ chức mối quan hệ của các nhóm thành

viên trong xã hội (các tổ chức, các hội, nghiệp đoàn…)
`

GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

Kết quả của phân phối của Tài chính:
`Là sự hình thành hoặc sử dụng các quỹ tiền tệ ở các
chủ thể trong xã hội nhằm mục đích đã định.
™

Đặc điểm của phân phối tài chính:
- Là sự phân phối chỉ diễn ra dưới hình thức giá trị,
không kèm theo sự thay đổi hình thái giá trị, tức là
không chứa đựng sự vận động ngược chiều của 2 hình
thái giá trị như trong mua bán hàng hóa.
- Là sự phân phối luôn luôn gắn liền với sự hình thành
và sử dụng các quỹ tiền tệ nhất định.
™

GV: Nguyễn Lê Hồng Vỹ

10