BÀI GIẢNG vật lý 12 SÓNG DỪNG

BÀI GIẢNG VẬT LÝ LỚP 12

BÀI 9
SÓNG DỪNG


NHẮC LẠI KIẾN THỨC CŨ
Câu hỏi Viết biểu thức tính độ lệch pha của hai dao
động tại hai điểm cách nhau một đoạn d trên cùng
một hướng truyền sóng?

M

N
d

Trả lời:
Độ lệch pha :

 

2 d



Chiều truyền sóng



I. SỰ PHẢN XẠ SÓNG
Xét một sóng truyền trên một sợi dây đàn hồi căng thẳng từ

đầu A đến B, đầu B gắn vào một điểm cố định

A

B


I. SỰ PHẢN XẠ SÓNG
Một biến dạng truyền từ A đến đầu cố định B rồi
truyền ngược lại về phía A  biến dạng bị phản xạ.
Khi phản xạ thì biến dạng bị đổi chiều (li độ bị đổi dấu)

Một sóng truyền từ A đến B gọi là sóng tới. Sau đó
sóng truyền ngược lại từ B về A gọi là sóng phản xạ:
Sóng phản xạ tại B cùng phương, cùng tần số và li độ
ngược dấu với sóng tới tại B


QUAN SÁT HIỆN TƯỢNG (SÓNG CHẠY)

2 x 

u  x,t  = Asin  ωt 
 



QUAN SÁT HIỆN TƯỢNG (SÓNG CHẠY)

2 x 


u  x,t  = Asin  ωt 
 



II. SÓNG DỪNG
1) Khảo sát sự tạo thành sóng dừng trên dây

A

M

Sóng tới

Sóng phản xạ

B

d

Giả sử tại thời điểm t sóng tới truyền đến B một dao
động theo phương trình :

uB = Asint
Vì sóng tới qua M trước nên phương trình dao động tại
M do sóng tới truyền đến là:

2πd 


uM = Asin  ωt +

λ 



II. SÓNG DỪNG
1) Khảo sát sự tạo thành sóng dừng trên dây

A
Sóng tới

M

Sóng phản xạ

B

d

Phương trình dao động tại B do sóng phản xạ gây ra
là:

u'B = - uB = - Asint
Phương trình dao động tại M do sóng phản xạ truyền
đến là:

2πd 

u' M = - Asin  ωt 

λ 



II. SÓNG DỪNG
1) Khảo sát sự tạo thành sóng dừng trên dây

A

M

Sóng tới

Sóng phản xạ

B

d

Phương trình dao động tại M là tổng:

u = uM + u'M
Thay vào :

2πd 
2πd 


u = Asin  ωt +
 - Asin  ωt 

λ 
λ 




II. SÓNG DỪNG
1) Khảo sát sự tạo thành sóng dừng trên dây

A

M

Sóng tới

B

d

Biến đổi, rút gọn ta được:
Trong đó :

Sóng phản xạ

u = acost

 2 d 
a = 2Asin 

  

Vậy điểm M dao động điều hoà với tần số góc  biên độ có
giá trị bằng |a|


II. SÓNG DỪNG

u = acost

2) Nhận xét kết quả

A

Sóng phản xạ

M

Sóng tới

d

Biên độ dao động tại M
Đạt giá trị cực tiểu bằng 0 khi



2 d



B

= k  d = k


2

 2πd 
a = 2Asin 




 2πd 
sin 
 =0
  

(1)


II. SÓNG DỪNG

u = acost

2) Nhận xét kết quả

A

M

Sóng phản xạ

Sóng tới

B

d

d=k


2

(1)

 Những điểm trên dây cách điểm B một đoạn thoả
(1) sẽ đứng yên (biên độ dao động bằng không )


II. SÓNG DỪNG

u = acost

2) Nhận xét kết quả

A

M

Sóng phản xạ

Sóng tới

d
 2πd 
a = 2Asin 





Biên độ :

Đạt giá trị cực đại bằng 2A khi

2 d

B



1


= + k  d =  k +

2
2


 2πd 
sin 
 =1
  


2

(2)


II. SÓNG DỪNG

u = acost

2) Nhận xét kết quả

A

M

Sóng phản xạ

Sóng tới

B

d
1 


d = k + 
2 2


(2)

 Những điểm trên dây cách điểm B một đoạn thoả
(2) sẽ có biên độ dao động cực đại (là 2A)


II. SÓNG DỪNG
3) Quan sát hiện tượng (sóng chạy)

2 x 

u  x,t  = Asin  ωt 
 



II. SÓNG DỪNG
3) Quan sát hiện tượng (sóng chạy)

2 x 

u  x,t  = Asin  ωt 
 


II. SÓNG DỪNG
3) Quan sát hiện tượng (sóng dừng)

 2 d 
u = 2Asin 
 cos  t
  


II. SÓNG DỪNG
3) Quan sát hiện tượng (sóng dừng)

 2 d 
u = 2Asin 
 cos  t
  


II. SÓNG DỪNG
3) Quan sát hiện tượng (sóng dừng)

 2 d 
u = 2Asin 
 cos  t
  


II. SÓNG DỪNG
3) Quan sát hiện tượng (sóng dừng)

 2 d 
u = 2Asin 
 cos  t
  


II. SÓNG DỪNG
3) Quan sát hiện tượng (so sánh)


II. SÓNG DỪNG
3) Quan sát hiện tượng (sóng dừng)
Sóng phản xạ

Sóng tới

B

A

B

A


II. SÓNG DỪNG
3) Quan sát hiện tượng (sóng dừng)
Sóng phản xạ

Sóng tới

B
A
B
A


II. SÓNG DỪNG
3) Quan sát hiện tượng (sóng dừng)
Sóng phản xạ

B

B

Sóng tới

A
A