Học và hành là hai nguồn kiến thức khác nhau

Mố
i quan h ệ gi ữ
a họ
c và hành
Họ
c và hành là hai ngu ồn ki ế
n th ức khác nhau. H ọc là ngu ồn ki ến th ức t ừ sách v ở, t ừ th ầy cô trên gh ế nhà
tr ư
ờn g truy ề
n đ
ạt . Còn hành là t ừ đ
ời s ố
ng, t ừ nh ữ
ng thí nghi ệ
m củ
a bả
n thân m ới rút ra kinh nghi ệ
m. Khi
chúng ta v ậ
n dụ
ng nh ữ
ng ki ế
n th ứ
c trên gh ế nhà tr ư
ờn g đ
ể áp d ụ
ng vào th ự
c ti ệ
n thì công vi ệ
c củ
a bạ

n sẽ
trôi ch ả
y và thành công cao h ơn. Đ
ể giúp các b ạn hi ể
u rõ chi ti ế
t gi ữa hai m ối quan h ệ gi ữa h ọc và hành,
sau đây chúng tôi xin t ổng h ợp nh ữ
ng bài v ă
n hay c ủ
a các b ạ
n khóa tr ư
ớc đã làm và chia s ẽ
, các b ạ
n cùng
tham kh ả
o nhé.
Bài làm 1: T ừ bài “Bàn lu ận v ề phép h ọc” c ủ
a La S ơn Phu T ử Nguy ễ
n Thi ế
p, hãy nêu suy ngh ĩa c ủ
a em v ề
mố
i quan h ệ gi ữa h ọ
c và hành
Mư
ời b ố
n tu ổ
i. M ư
ời b ố
n tu ổ

i v ới tám n ă
m ng ồ
i trên gh ế nhà tr ư
ờn g đã giúp tôi tr ư
ởn g thành và chín ch ắ
n
h ơn r ấ
t nhi ề
u. Tôi đã t ừ
ng nghe Ch ủ tch
ị H ồ Chí Minh nói “H ọ
c ph ả
i đi đôi v ới hành. H ọ
c mà không hành thì
vô ích. Hành mà không h ọc thì hành không trôi ch ảy”. Nh ưng đ
ến khi h ọc v ăn b ản “Bàn lu ận v ề phép h ọc
củ
a La S ơn Phu T ử Nguy ễ
n Thi ế
p, tôi m ới th ự
c nh ậ
n ra s ự h ọ
c và m ố
i quan h ệ gi ữ
a họ
c và hành.
Ngay t ừ đ
ầu v ă
n bả
n, Nguy ễ

n Thi ế
p đã ch ỉ ra m ụ
c đích chân chính c ủ
a vi ệ
c họ
c: “Ng ọ
c không mài không
thành đ
ồ v ật. Ng ư
ời không h ọc không bi ế
t đ
ạo ” . T ừ đó, ông nghiêm kh ắ
c nêu ra và phê phán l ối h ọc chu ộng
hình th ức, c ư
ỡi ng ựa xem hoa đ
ể r ồi gây nên nh ững tai ho ạ l ớn cho b ản thân, gia đình và c ảđ
ất n ư
ớc . Đ
ể
mọ
i ng ư
ời bi ế
t họ
c, bi ế
t đ
ạo , t ứ
c là quan h ệ
, ứn g x ử trong gia đình, xã h ộ
i, ông đã xác đ
ị n h ph ư

ơn g pháp
họ
c đúng đ
ắn đ
ể có k ế
t qu ả cao nh ấ
t. Nh ữ
ng ý ki ế
n củ
a ông r ấ
t chính xác, nào là ph ả
i họ
c t ừ th ấ
p đ
ến cao,
họ
c rộ
ng r ồ
i tóm l ư
ợc cho g ọ
n, h ọ
c ph ả
i đi đôi v ới hành.
Để hi ể
u rõ được bài h ọc sâu s ắc c ủ
a Nguy ễ
n Thi ế
p, tr ước h ế
t ta c ầ
n hi ể

u xem h ọ
c và hành là gì. H ọc là
quá trình tìm tòi, thu nh ận, tích lu ỹ ki ế
n th ức, rèn luy ệ
n k ĩ n ăng đ
ể có hi ể
u bi ế
t v ề m ọi m ặ
t. H ọ
c không ch ỉ là
họ
c trên gh ế nhà tr ư
ờn g mà ngay t ừ nh ỏ, khi còn s ống trong vòng tay c ủ
a cha m ẹ
, ta đã đ
ư
ợ c h ọc ăn, h ọ
c
nói, h ọc đi hay, c ư x ử l ễ phép v ới m ọi ng ư
ời . H ọc ph ả
i họ
c từtừ
, t ừ th ấ
p đ
ến cao, t ừ c ơ b ả
n đ
ến ph ứ
c tạ
p
nh ư xây m ộ

t ngôi nhà cao, móng có v ững b ề
n thì ngôi nhà m ới ch ắc đ
ư
ợ c . Kh ối óc con ng ư
ời không có kh ả
nă
ng nh ớ quá lâu, quá nhi ề
u và t ỉ m ỉ vì v ậy khi có nhi ều ki ến th ức, ta ph ải bi ết tóm g ọn nh ững ý chính, ý c ơ
bả
n. Còn hành có ngh ĩa là làm, là th ực hành. Khi có ki ế
n th ức ta ph ải v ận d ụ
ng nh ững hi ể
u bi ế
t đó vào th ự
c
t ế cu ộ
c số
ng. Có nh ư v ậ
y, h ọ
c m ới có ích, m ới không là vô ngh ĩa. Qua v ă
n bả
n, tôi đã th ấ
y đ
ư
ợ c vai trò,
mụ
c đí ch to l ớn c ủ
a vi ệ
c họ
c đ

ối v ới con ng ư
ời : H ọ
c không ch ỉ cho ta ki ế
n th ứ
c, k ĩ n ă
ng mà còn giúp ta làm
vi ệ
c tố
t h ơn, có m ộ
t tư
ơn g lai t ư
ơi sáng h ơn. Nh ư
ng quan tr ọ
ng h ơn là ta ph ả
i nh ậ
n th ấ
y mố
i quan h ệ gi ữ
a
họ
c và hành, đ
ể có ph ư
ơn g pháp h ọc t ậ
p đúng. Nh ư th ế m ới có th ể h ọ
c tố
t, m ới có th ể v ư
ơn t ới đ
ỉ n h cao
củ
a sựhọ

c.
Th ậ
t vậ
y. N ế
u ta ch ỉ h ọ
c mà không hành thì nh ững tri th ức kia ch ỉ là vô ích, con ng ư
ời s ẽ không làm đ
ư
ợc
vi ệ
c gì ho ặ
c làm vi ệ
c rấ
t lúng túng. Có th ể b ạ
n là m ột cây Toán, cây V ă
n củ
a tr ư
ờn g l ớp mà bài t ậ
p v ề nhà
không làm, bài v ă
n không chu
ị vi ế
t mà ch ỉ kh ư kh ư ôm quy ể
n sách thì li ệ
u bạ
n có h ọc t ố
t lên đ
ư
ợ c không?
Hay ch ỉ làm cho tài n ă

ng, n ă
ng khi ế
u củ
a bạ
n b ị mai m ộ
t, ki ế
n th ứ
c bị r ỗ
ng, có mà nh ư không. B ạ
n thích
họ
c Vậ
t lí, Hoá h ọ
c mà không làm thí nghi ệ
m, quan sát hi ệ
n tư
ợn g , không bi ế
t ứn g d ụ
ng ki ế
n th ứ
c v ề máy
cơđ
ơn gi ả
n, v ề tính ch ấ
t củ
a ôxi vào đ
ời s ố
ng th ự
c t ế thì li ệ
u bạ

n có gi ữ mãi đ
ư
ợ c nh ữ
ng gì mình h ọ
c, có
họ
c tố
t đ
ư
ợ c ? Hay tình yêu c ủ
a bạ
n đ
ối v ới môn h ọ
c ch ỉ ngày m ộ
t nh ạ
t phai. Có bi ế
t bao th ủ khoa, á khoa
đại h ọ
c khi ra tr ườn g l ạ
i không làm được chính ngh ề mà h ọ h ọc. Đ
ó là vì h ọ
c đã không v ậ
n dụ
ng, th ự
c hành
trong khi h ọc, h ọ ch ỉ bi ế
t họ
c thu ộ
c lòng. N ế
u ai c ũ

ng nh ư v ậ
y thì con ng ư
ời s ẽ không nh ư “n ư
ớc đ
ổ đ
ầu vt”
ị
mà là “h ọ
c tr ư
ớc quên sau”. Nh ớ làm sau đ
ư
ợ c khi ta ng ồi im nh ư t ư
ợn g , mi ệ
ng l ẩ
m nh ẩ
m họ
c thu ộ
c lòng
nh ư c ầ
u kinh ni ệ
m Ph ậ
t. N ế
u ai c ũ
ng nh ư v ậ
y thì th ế gi ới loài ng ư
ời s ẽ tr ở thành m ộ
t th ế gi ới c ủ
a nh ữ
ng
con m ọt sách hay sao?

Vi ệ
c hành quan tr ọng là th ế nh ư
ng ý ngh ĩa c ủ
a họ
c cũ
ng không h ề nh ỏ bé. N ế
u ta ch ỉ c ắ
m cúi hành mà
không h ọc thì s ẽ làm vi ệ
c m ột cách khó kh ăn, lúng túng, s ản ph ẩm làm ra s ẽ không đ
ạt ch ất l ư
ợn g cao. Tôi
đã được đọc m ộ
t câu chuy ệ
n nh ỏ
. Câu chuy ệ
n đó k ể v ể m ộ
t con kh ỉ m ồ côi m ẹ
, s ống xa th ế gi ới loài kh.ỉ
Đến khi có ng ười cho nó m ột qu ả chu ối vàng ươm , nó c ầm lên ng ắm nghía, ng ửi ng ửi r ồi v ứ
t đi mà không
bi ế
t bóc ăn. Câu chuy ệ
n đ
ơn gi ả
n vậ
y thôi mà hàm ch ứ
a mộ
t ý ngh ĩa vô cùng sâu s ắ
c. Chú kh ỉ con kia là

loài kh ỉ mà không bi ế
t ăn chu ối đó là vì chú s ống không có m ẹ
, không đ
ư
ợ c h ọc t ập v ề t ập tính, thói quen
củ
a loài kh.ỉ Trong câu chuy ệ
n đó có th ấ
p thoáng bóng dáng c ủ
a con ng ư
ời . Con ng ư
ời mà không đ
ư
ợc
họ
c thì c ũ
ng không có ki ế
n th ứ
c, ch ẳ
ng ph ả
i gi ố
ng nh ư con kh ỉ mà không ăn chu ố
i hay sao? Tôi có m ộ
t vài
câu h ỏ
i nữ
a cầ
n tôi và các b ạ
n t ự tr ả l ời. Li ệ
u bạ

n có th ể tính đ
ư
ợ c kh ố
i lư
ợn g , ch ấ
t sả
n ph ẩ
m trong m ộ
t
ph ư
ơn g trình hoá h ọ
c nế
u không bi ế
t cách tính toán. B ạn có th ể tính đ
ư
ợ c hi ệu su ất trong V ật lí n ếu không


bi ế
t hi ệ
u su ấ
t là gì. Và b ạ
n có th ể v ẽđượ
c hình h ọc độ
ng nế
u không bi ế
t ch ức n ăng và các ph ầ
n chính c ủ
a
ph ầ

n mề
m Geogrebra, có th ể vi ế
t đượ
c m ột bài v ăn ngh ị lu ận ch ặ
t ch ẽ thuy ế
t ph ụ
c nế
u không bi ế
t lu ậ
n
để
i m là gì, cách s ắ
p xế
p các lu ậ
n để
i m theo m ộ
t trình t ự h ợp lí ra sao? Câu tr ả l ời là không. B ạn không th ể
làm đượ
c vi ệ
c gì n ế
u không có tri th ức, không th ể có tri th ức n ếu không h ọc. H ọc còn ảnh h ưở
ng rấ
t l ớn t ới
t ươ
n g lai, công vi ệ
c củ
a chúng ta sau này. B ạn mu ốn làm m ộ
t bác s ĩ gi ỏi ch ữa b ệ
nh c ứ
u ng ườ

i mà l ạ
i
không h ọc t ừ bây gi ờ, không chu
ị tìm hi ể
u sâu v ề y h ọc thì ướ
c m ơ kia s ẽ không th ực hi ện đượ
c . B ạn mu ốn
làm m ộ
t công nhân lành ngh ề mà l ại không hay nh ững k ỹ thu ật, nh ững trang thi ết b ị hi ện đạ
i , tiên ti ến thì
bạ
n s ẽ không th ể nào làm nên nh ững s ả
n ph ẩ
m có ch ấ
t l ượ
n g, nă
ng su ấ
t cao. Có bi ế
t bao nh ữ
ng m ơ ướ
c
đẹp đẽ bi ế
n thành nh ững m ơ t ưởn g hão huy ề
n ch ỉ vì b ạ
n không có ý chí, không h ọc. Ngày nay, xã h ổi đã
đổi khác, th ế gi ới ngày m ột v ăn minh, n ước ta đang trên con đườn g xây d ự
ng Vi ệ
t Nam công nghi ệ
p hoá,
hi ệ

n đạ
i hoá. Ng ườ
i nông dân c ũ
ng ph ả
i đượ
c trang b ị đầ
y đủ tri th ứ
c, hi ể
u bi ế
t chính xác v ề gi ố
ng cây
tr ồ
ng, v ậ
t nuôi, cách ch ă
m sóc, phòng dch
ị bệ
nh, sâu b ọ
. H ơn th ế
, bà con còn đượ
c họ
c tậ
p v ề nh ữ
ng máy
móc, ph ụ
c v ụ nông nghi ệp, làm t ăng n ă
ng su ấ
t lạ
i ti ế
t ki ệ
m đượ

c sứ
c lao độ
n g. Nế
u con ng ườ
i ch ỉ bi ế
t lao
vào công vi ệ
c mà quên m ất vi ệc h ọc thì khác nào cái máy, con rô b ốt vô tri vô giác, khác nào m ột con v ẹt
họ
c ti ế
ng ng ườ
i , nói ti ế
ng ng ườ
i mà ch ẳ
ng hi ể
u mình đang nói gì?.
Còn khi ta bi ế
t kế
t h ợp vi ệ
c họ
c v ới vi ệ
c hành thì làm vi ệ
c tố
t h ơn c ủ
ng c ốđượ
c ki ế
n th ứ
c, k ĩ n ă
ng đã h ọ
c.

Ta đã t ừ
ng nghe danh nh ữ
ng t ấ
m g ươ
n g sáng ở n ướ
c nhà và trên th ế gi ới. Nh ư ông vua máy tính Bin
Gh ế
t, m ộ
t t ỉ phú c ủ
a th ế gi ới, là ng ườ
i cầ
n cù h ọ
c tậ
p sau đó th ự
c hành ngoài cu ộ
c số
ng và k ế
t qu ả c ủ
a
vi ệ
c làm đó là ông đã xây d ự
ng đượ
c mộ
t mạ
ng l ướ
i vi tính kh ổ
ng l ồ
, rả
i kh ắ
p th ế gi ới. Nh ư nhà khoa h ọ

c
Ê-đi- s ơn không ch ỉ thông minh, h ọc gi ỏi, phát minh ra bóng đèn đệ
i n , xe đệ
i n mà còn là ng ườ
i cầ
n cù, siêng
nă
ng. Có ai bi ế
t rằ
ng nhà phát minh đó đã th ườ
n g xuyên c ầ
m búa làm vi ệ
c thành th ạ
o nh ư nh ững công
nhân lành ngh ề khác. Lch
ị s ử ta t ừ tr ướ
c t ới gi ờ, sáng lên hình ảnh H ưng Đạ
o V ươ
n g Tr ầ
n Qu ố
c Tu ấ
n- v ị
dũ
ng t ướ
n g tài ba, hi ể
u sâu r ộ
ng v ă
n ch ươ
n g , binh pháp. Ông đã đem nh ữ
ng gì tích lu ỹđượ

c mà vi ế
t Binh
Th ư y ế
u l ượ
c , mà so ạ
n Bình ngô đạ
i cáo làm súc độ
n g trái tim, s ụ
c sôi ý chí chi ế
n đấ
u củ
a bao t ướ
n g s ĩ. Lí
Tiên Hoàng Lí Công U ốn là ng ườ
i h ọc sâu hi ể
u r ộng lch
ị s ử n ướ
c ta,s ử sách n ướ
c ngoài để r ồi có quy ế
t
địn h sáng su ốt d ời đô t ừ Hoa L ư đến thành Đại La, làm nhân dân muôn đời h ạnh phúc, an vui. Trong hai
cu ộ
c kháng chi ế
n gian kh ổ c ủ
a dân t ộc, H ồ Chí Minh nh ư vì sao sáng, sáng c ả v ề h ọc th ức uyên thâm,
sáng c ả v ề nh ững vi ệ
c làm, nh ững hi sinh c ủ
a ng ườ
i cho đấ
t n ướ

c . Bên c ạ
nh đó là Đạ
i t ướ
n g Võ Nguyên
Giáp đã h ọ
c tậ
p ng ườ
i xư
a, lãnh đạ
o quân dân kháng chi ế
n ch ống pháp r ồi đánh M ĩ. Nhà nông h ọc L ươ
ng
Đ
ịn h C ủ
a thì sao? Ông đã cùng nhân dân l ội xu ống ru ộng c ấy lúa, đem h ế
t tài n ăng c ủ
a mình để t ạ
o ra
nh ững gi ố
ng lúa m ới đem l ạ
i cu ộ
c số
ng ấm no cho bao ng ườ
i. Nế
u bạ
n bả
o “Nh ữ
ng v ị đ
ó đề
u là nhân tài

ki ệ
t xu ấ
t, ta làm sao sánh b ằ
ng”. Xin th ư
a rằ
ng để tr ở thành nhân tài h ọ ph ải h ọc, ph ả
i hành ch ă
m ch ỉ c ầ
n
cù. Tôi có bi ế
t m ột b ạ
n gái l ớp 8 đã vui v ẻ nh ậ
n l ời h ướ
ng dẫ
n em làm Toán vi ế
t Vă
n, đi tr ồ
ng l ạ
c, tr ồ
ng ngô
cùng b ố, s ẵ
n sàng giúp đỡ gia đình. V ới cô b ạ
n ấy, đó c ũ
ng là thú vui, là cách để c ủ
ng c ố ki ế
n th ứ
c cho
mình. Ch ỉ c ầ
n mộ
t chút để ý thôi, b ạn s ẽ nh ận th ấy xung quanh mình có r ất nhi ều ng ườ

i đã h ọc và hành
đúng đắn , đã đạt được nh ữ
ng k ế
t qu ả
, thành công l ớn lao và ý ngh ĩa.
Th ậ
t khâm ph ụ
c La S ơn Phu T ử. Th ậ
t cả
m ơn nh ữ
ng bài h ọ
c sâu s ắ
c củ
a tác gi ả
. T ừ đây, tôi đã nh ậ
n th ấ
y
rằ
ng h ọ
c và hành có m ố
i quan h ệ ch ặ
t ch ẽ v ới nhau. H ọ
c s ẽ giúp hành l ưu loát, trôi ch ảy, hành s ẽ giúp h ọc
tố
t h ơn. Ngày nay, bên c ạ
nh nh ữ
ng ng ườ
i có ý th ứ
c họ
c, k ế

t h ợp h ọ
c v ới hành thì còn có nhi ề
u họ
c sinh,
sinh viên ch ỉ h ọc l ấ
y hình th ức, l ấy ti ế
ng là ng ườ
i đi h ọ
c mà không bi ế
t gì, khong th ấy đượ
c cái sai c ủ
a mình
và cái đúng c ủ
a họ
c. M ọ
i ng ườ
i hãy t ừ b ỏ l ố
i họ
c đó, hãy l ấ
y câu “H ọ
c đi đôi v ớ
i hành” để làm c ơ s ở cho
mộ
t ph ươ
n g pháp h ọ
c tậ
p đúng. H ọ
c có vai trò to l ớn đố
i v ới m ỗ
i con ng ườ

i , v ới c ả gia đình và dân t ộ
c. Vì
vậ
y có cách h ọ
c đúng đắ
n, họ
c theo l ời d ạ
y củ
a bậ
cm cha ông m ới x ứ
ng là ng ườ
i con đấ
t Vi ệ
t. Gi ờ đ
ây, tôi
vẫ
n vui ch ơi, nghch
ị ng ợm nh ư tr ướ
c nh ư
ng tôi đã bi ế
t không đượ
c nghch
ị đệ
i n , không đượ
c b ẻ cành hái
hoa, không đượ
c v ứt rác b ừa bãi, không đượ
c thi ếu l ễ phép, tôn tr ọng m ọi ng ườ
i . Ch ắc ch ắn r ằng tôi s ẽ
còn c ố g ắ

ng để tìm đế
n con đườ
n g họ
c vấ
n chân chính, và b ạn s ẽ có đượ
c ph ươ
n g h ướ
n g cho mình.
Hi ể
u bi ế
t hạ
n hẹ
p củ
a tôi ch ỉ có th ể có nh ững suy ngh ĩa gi ả
n đơ
n , nh ỏ bé v ề s ự h ọ
c vô b ờ. Có th ể b ạ
n sẽ
còn l ĩnh h ộ
i đượ
c nh ữ
ng ý ngh ĩa thâm thuý sâu xa c ủ
a “Bàn lu ậ
n v ề phép h ọ
c” mà tôi ch ư
a có kh ả n ă
ng.
Nh ư
ng bây gi ờ, trong óc tôi đang hi ệ
n lên m ộ

t ý ngh ĩa nh ỏ bé mà quan tr ọng “H ọ
c có vai trò to l ớn nh ư
ng
nế
u ta c ố g ắ
ng, ph ấ
n đấ
u, sử
a ch ữ
a cái sai thì ta s ẽđạ
t đượ
c đề
i u mong mu ố
n.” ( ĐỗTh ị Thu Hà - h ọ
c sinh
khóa 2006 -2010 ( l ớp 8A1 Tr ườ
n g THCS 2 Th ị tr ấn Thanh Ba)
Bài làm 2: T ừ bài “Bàn lu ận v ề phép h ọc” c ủ
a La S ơn Phu T ử Nguy ễ
n Thi ế
p, hãy nêu suy ngh ĩ v ề m ối quan
h ệc ủ
a “h ọ
c” và “hành” 15:04 - 15/03/2013Smile onCh ưa có ch ủđề
Trong bài t ấ
u gử
i vua Quang Trung vào tháng 8 n ăm 1791, ở ph ần “ Bàn lu ận v ề phép h ọc”, La S ơn Phu T ử
Nguy ễ
n Thi ế
p có vi ế

t: “H ọ
c rộ
ng r ồ
i tóm l ạ
i cho g ọ
n, theo đề
i u họ
c mà làm”. Nh ư v ậ
y, cách chúng ta m ấ
y
tr ă
m nă
m, La S ơn Phu T ử đã nh ậ
n ra được t ầ
m quan tr ọ
ng c ủ
a ph ươn g pháp h ọ
c tậ
p kế
t h ợp gi ữ
a lí


thuyết với thực hành. Điều đó cho chúng ta biết rằng giữa hai yếu tố “học” và “hành” có mối quan hệ mật
thiết với nhau không thể tách rời.
Vậy, “học” là gì? Học là quá trình tiếp thu tri thức và biến những tri thức được tiếp thu ấy thành vốn hiểu biết
của bản thân. Việc học không chỉ đơn thuần thông qua việc hướ ng dẫn giảng dạy của thầy cô, sự truyền
thụ kinh nghiệm của những ngườ i lớn tuổi mà còn thông qua sự trao đổi với của bạn bè, qua việc đọc,
nghiên cứu tài liệu, sách vở và quan sát từ thực tế cuộc sống. Tuy nhiên, “học” chỉ dừng lại ở khâu lí thuyết.
Muốn biến những điều đã học thành thực tế, nhất thiết phải thông qua lao động thực hành.

‘
“Hành” là những thao tác nhằm vận dụng các kĩ năng, kiến thức đã tiếp thu vào việc giải quyết những tình
huống, những vấn đề cụ thể. Không một môn học nào lại không có phần thực hành.Việc thực hành thể hiện
qua các bài tập sau khi vừa học lí thuyết,qua các tiết thí nghiệm thực hành các bộ môn Lý ,Hóa ,Sinh; qua
các thao tác vận động ở bộ môn Thể dục.Theo La Sơn Phu Tử trình bày trong phần “ bàn luận về phép học”
thì “hành” là việc vận dụng đạo lý của thánh hiền vào cuộc sống, biến những triết lý trừu tượ ng thành việc
làm cụ thể nhằm thể hiện nhân cách, phẩm giá của con ngườ i.
Chủ tịch Hồ Chí Minh có nói: ‘Học mà không hành thì học vô ích, hành mà không học thì hành không trôi
chảy”. Lời dạy trên của Bác cũng góp phần khẳng định mối quan hệ mật thiết và tươ ng hỗ giữa hai yếu tố
“học” và “hành” trong cuộc sống.
Việc thực hành có tác dụng củng cố kiến thức, khắc sâu những điều đã học. Ngườ i có học mà không biết
ứng dụng những điều đã học vào thực tế thì việc học ấy trở thành vô ích. Sau mỗi bài học lí thuyết là bài bài
tập để củng cố, sau mỗi tiết thí nghiệm thực hành là kiến thức đã học được khắc sâu hơn. Nếu không có
những tiết bài tập và thí nghiệm thì những điều chúng ta đã học sẽ trở thành mớ lý thuyết suông không có
tác dụng gì.
Đối với sĩ tử ngày xưa, đi học là để hiểu rõ Đạo. Đó là lẽ đối xử hằng ngày giữa con người với nhau. Người
đi học mà không hiểu rõ đạo, không biết vận dụng đạo lý thánh hiền để cư xử với nhau mà chỉ “đua nhau
lối học hình thức hòng cầu danh lợi,không còn biết đến tam cương, ngũ thườ ng”. Chắc chắn điều đó sẽ
dẫn đến kết quả “chúa tầm thường thần nịnh hót”. Và hậu quả tất yếu sẽ là “ nước mất nhà tan ”.
Ngược lại, nếu mọi ngườ i biết vận dụng lẽ đạo vào trong cuộc sống thì xã hội sẽ tốt đẹp hơn nhiều. La
Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp đã nhấn mạnh “Đạo học thành thì ngườ i tốt nhiều,ngườ i tốt nhiều thì triều đình
ngay ngắn mà thiên hạ thịnh trị”
Tuy nhiên việc thực hành muốn đạt đến thành công cần phải có vai trò khơi gợi dẫn dắt của lí thuyết.
Những kiến thức đã học luôn có tác dụng định hướng, dẫn dắt để việc thực hành được tốt hơn. Ngườ i thực
hành mà không có sự dẫn dắt của học vấn thì khó có hy vọng đạt được mục đích, chẳng khác gì một ngườ i
đi trong bóng đêm mà không có ánh sáng của ngọn đuốc soi đường.Không một học sinh nào có thể làm
được bài tập mà không căn cứ vào những công thức hay định lý đã học. Cũng không một ai thành công
ngay ở thí nghiệm đầu tiên mà không có sự hướng dẫn thao tác của thầy cô. Qua bài tấu, để củng cố và
phát huy vai trò của việc học, La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp đã thiết tha đề nghị xin vua Quang Trung thay
đổi phương pháp học tập sao cho thích hợp: “Lúc đầu học tiểu học để bồi lấy gốc.Tuần tự tiến lên học đến

tứ thư, ngũ kinh, chư sử. Học rộng rồi tóm lược cho gọn, theo điều học mà làm.”
Có một phương pháp học tập tốt và đúng đắn, kết hợp với những thao tác thực hành bài bản, chắc chắn kết
quả học tập sẽ được nâng cao và “nhân tài mới lập được công. Triều đình nhờ thế cũng được vững yên”.
Tóm lại, từ viếc tìm hiểu bài tấu “Bàn luận về phép học” của La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp, em nhận thấy
hai yếu tố “học” và “hành” đều có tầm quan trọng như nhau và quan hệ mật thiết cùng nhau. “Học” có vai trò
dẫn dắt việc “hành” và “hành” có tác dụng củng cố khắc sâu và hoàn chỉnh việc “học”. Từ đó, em phải thay
đổi phương pháp học tập sao cho đúng đắn, biết kết hợp vận dụng tốt cả hai yếu tố “học” và “hành” để nâng
cao trình độ học vấn của bản thân và áp dụng linh hoạt vào thực tế.
Bài viết : />