VHDG: Đi bắt nữ thần Mặt trời

TRƯỜNG SĨ QUAN LỤC QUÂN 2
KHOA KHOA HỌC CƠ BẢN
PHÊ DUYỆT
Ngày tháng năm 2008
CHỦ NHIỆM KHOA


BÀI GIẢNG
Môn học: Văn học
Bài 3: Đi bắt nữ thần mặt trời
Đối tượng: Dự bị đại học khối C
Năm học: 2008 - 2009
Đại úy CNg, CN Võ Văn Cường
ĐỒNG NAI, THÁNG 9 NĂM 2008
1
KẾ HOẠCH GIẢNG BÀI
PHÊ DUYỆT
Ngày tháng năm 2008 Môn học: Văn học
CHỦ NHIỆM KHOA Bài 3: Đi bắt nữ thần mặt trời
Đối tượng: Dự bị đại học khối C
Phần một: Ý ĐỊNH GIẢNG BÀI
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU
1. Mục đích
- Giúp học viên nắm được ý nghĩa sâu xa của hình tượng Đam San: lí tưởng,
khát vọng tột cùng của người anh hùng trẻ tuổi: bài ca cuộc sống đầy khát vọng
hào hùng.
- Quan niệm thẩm mĩ của người Tây Nguyên về vẻ đẹp của người phụ nữ.
- Nghệ thuật tiêu biểu của tác phẩm.
2.Yêu cầu
- Học viên cảm nhận được cảnh sắc hùng vĩ, dữ dội của Tây Nguyên. Tính

cách, cuộc sống, tư duy tự nhiên, xã hội, và tình cảm của họ với thiên nhiên và
con người.

- Nắm được nội dung chính của tác phẩm và đoạn trích. Nghệ thuật tiêu biểu của
tác phẩm.
II. NỘI DUNG
1. Giới thiệu tác phẩm và đoạn trích.
2. Những nội dung chính của tác phẩm.
2.1 Hình tượng người anh hùng Đam san.
2.2 Nữ thần mặt trời – biểu tượng khát vọng của người anh hùng.
3. Vài nét về nghệ thuật
(Trọng tâm là phần là phần thứ hai)
III. THỜI GIAN: 2 tiết
IV. TỔ CHỨC, PHƯƠNG PHÁP
1. Tổ chức
Biên chế theo lớp học.
2. Phương pháp
Thuyeát minh, neâu vaán ñeà, phát vấn, diễn giảng, thuyết trình.
V. ĐỊA ĐIỂM
Giảng đường:……………..
VI. VẬT CHẤT BẢO ĐẢM
Bảo đảm sách giáo khoa Văn học 10, tài liệu cho giáo viên và học viên
2
Phần hai: THỰC HÀNH GIẢNG BÀI
I. THỦ TỤC LÊN LỚP
- Nhận báo cáo, ổn định lớp.
- Kiểm tra bài cũ: Các thành phần cấu tạo và đặc trưng cơ bản của VHDG?
- Quán triệt ý định huấn luyện của bài mới.
II. TRÌNH TỰ GIẢNG BÀI
THỨ TỰ

NỘI DUNG
THỜI
GIAN
PHƯƠNG PHÁP VẬT
CHẤT
Giảng viên Học viên
1. Giới thiệu tác
phẩm và đoạn trích.
2. Những nội dung
chính của tác phẩm.
2.1 Hình tượng
người anh hùng Đam
san.
2.2 Nữ thần mặt
trời – biểu tượng khát
vọng của người anh
hùng.
3. Vài nét về nghệ
thuật
5 phuùt
35phuùt
20phuùt
5phuùt
Nêu vấn đề,
diễn giảng.
Đọc diễn
cảm, phát vấn
thuyết trình,
diễn giảng
Đọc diễn

cảm, phát vấn
thuyết trình,
diễn giảng
Nghe, tìm hiểu
SGK, ghi bài.
Đọc đoạn trích
Trả lời các câu
hỏi, tìm hiểu nội
dung trong
SGK, ghi bài.
Bảng,
Phấn,
sách
giáo
khoa,
tài
liệu.
III. KẾT THÚC GIẢNG BÀI
Hệ thống nội dung bài giảng.
Nhận xét điểm mạnh yếu và hướng dẫn học viên tự học ở nhà.
Ngày… tháng… năm 2008
NGƯỜI BIÊN SOẠN
Đại úy CNg, CN Võ Văn Cường
3
MỞ ĐẦU
Sử thi Đam San là một sử thi anh hùng nổi tiếng của người Ê Đê. Tác
phẩm ra đời vào khoảng thế kỉ XIII, XIV. Qua tác phẩm chúng ta có thể
thấy được cách nghó, cách cảm, cách nhìn thế giới tự nhiên và những vấn đề
xã hội, phong tục tập quán của người Ê đê nói riêng và các bộ tộc Tây
Nguyên nói chung. Những nỗi niềm khát vọng và những ước mơ… của họ qua

việc mieâu tả nhưõng chieán coâng oanh liệt và nhưõng khaùt vọng tự do,
hạnh phuùc của ngưôøi tù trưôûng giàu mạnh, trẻ tuổi, tài naêng loãi lạc Đam
San.
NỘI DUNG
1. Vài nét về sử thi Đam San (Sử thi Đam San thuộc loại sử thi nào? Hãy tóm tắt?)
1.1 Tóm tắt tác phẩm (SGK)
1.2 Nội dung chủ yếu (Câu chuyện về người anh hùng ĐS là câu chuyện về cái gì?)
- Sử thi Đam San là một sử thi anh hùng nổi tiếng của người Ê Đê, miêu tả
những chiến công oanh liệt và những khát vọng tự do, hạnh phúc của người
tù trưởng giàu mạnh, trẻ tuổi, tài năng lỗi lạc Đam San.
- Tác phẩm được diễn xướng trong những ngày lễ hội lớn của tù trưởng.
- Tác phẩm gồm 8 chương, được chia làm 4 phần:
Phần 1(chương 1, 2): Theo tục “nối dây”, Đam San lấy 2 chò em Hơ Nhí và
Hơ Bhí.
Phần 2 (chương 3, 4, 5): Các tù tưởng Quạ (Mơtao Gơrư) và Sắt (Mơtao
Mơxây) độc ác cướp vợ Đam San và tranh giành quyền lực mưu làm cho bộ
tộc Đam San suy sụp. Đam San đã đánh bại hai tù tưởng để bảo vệ hạnh
phúc gia đình và cuộc sống ấm no của bộ tộc.
Phần 3 (chương 6, 7): Đam San có khát vọng trở thành một tù trưởng hùng
mạnh, vươn tới một cuộc sống phóng khoáng, cháng chặt cây thần Smuk, cây
sinh mệnh của dòng họ vợ, chinh phục thiên nhiên, đi bắt nữ thần mặt trời nhưng
thất bại.
Phần 4 (chương 8): Đam San chết, Đam San cháu ra đời, lại theo con
đường của cậu mình, dấn thân vào cuộc chiến đấu mới.
Được kể, diễn xướng trong các ngày lễ hội (khan)
2. Đoạn trích “Đi bắt nữ thần mặt trời” (Nêu vị trí đoạn trích? Tóm tắt nội
dung và nêu sơ bộ ý nghóa?)
2.1 Vò trí đoạn trích: thuộc phần 3, chương 7 của tác phẩm. Sau khi đã đánh
bại 2 tù trưởng hung bạo, chặt đổ cây thần Smuk, khai phá nương rẫy, lừng
lẫy tiếng tăm, Đam San đi bắt nữ thần mặt trời về làm vợ.

2.2 Tóm tắt đoạn trích: Vì khát vọng muốn trở thành người tù trưởng hùng
mạnh nhất, đâu đâu cũng phải khuất phục, Đam San quyết đònh đi bắt nữ
thần mặt trời về làm vợ. Bất chấp những lời khuyên của người thân và bạn
4
bè, trải qua bao gian nan nguy hiểm, chàng đến được chỗ của nữ thần mặt
trời nhưng bò nàng từ chối. Không nghe lời can ngăn của nữ thần, chàng lập
tức trở về và đã gục ngã giữa rừng bùn đen.
2.3 Phân tích đoạn trích
2.3.1. Hình tượng người anh hùng Đam San (Những chi tiết nào miêu tả ĐS
về hình dáng bên ngồi ? Biện pháp sử dụng? Nhận xét vẻ đẹp của Đam San?)
- Đam San – con người có diện mạo oai phong, vẻ đẹp diệu kỳ.
+ đầu đội khăn kép, vai mang túi da.
+ khoác áo màu đen, màu trắng, tay cầm lao, gươm giắt thắt lưng.
+ ngồi trông dẻo như con rắn trong hang, con hùm bên bờ suối.
+ tiếng nói, tiếng cười như sấm vang, sét đánh, chẳng ở đâu có
+ lông chân mượt như chuôi dao, giọng nói như tiếng ve sầu.
+ được nhìn như một thần linh.
-> Thủ pháp so sánh và hình ảnh giàu ấn tượng và có sức gợi lớn. Đam
San đẹp từ hình dáng bên ngoài đến giọng nói hơi thở
- Đam San – con người có sức mạnh thể lực phi thường (Những chi tiết diễn
kể về hành vi, hành động của Đam San, thể hiện tinh thần, ý chí sức khoẻ, thể
lực? Biện pháp sử dụng? Nhận xét vẻ đẹp ấy?)
+ nghỉ 10 ngày, ngủ 5 đêm, đi suốt 1 năm.
+ bước 2 bùc lên nhà, giậm chân lên sàn làm sàn lắc 7 lần qua phía đông.
+ chặt 1 sườn núi ném xuống bùn làm con đường để vượt qua ranh
giới giữa trời và đất.
+ giết tê giác dưới vực thẳm, giết hùm trong núi cao, giết quạ diều
trong cây trồng, giết ma quỷ trên các đường đi.
-> Nghệ thuật phóng đại tơ đậm thêm vẻ đẹp thể lực và tinh thần phi
thường của Đam San.

- Đam San – con người có lòng dũng cảm vơ song, ý chí kiên cường (Thái
độ, hành động của Đam San khi ra đi bắt NTMT như thế nào? Hành động thách
thức khi bò từ chối nói lên điều gì ở người anh hùng này?)
+ Quyết đònh đi bắt nữ thần MT, bò nhiều người ngăn cản, van lơn, vẫn
quyết tâm ra đi.
+ Mặc mọi thử thách hiểm nguy, bình thản vượt qua
(Đường đầy cọp, đầy rắn độc, người ta cắm chông trên đường đi hái cà, cắm
bẫy trên đường đi hái ớt, tù trưởng vào chết tù trưởng, người giàu sang vào
chết người giàu sang, người gan dạ vào chết người gan dạ (…) dưới nước thì
đỉa, trên cây thì sên cắn chết, xương người đầy bìa rừng, xương trâu bò đầy
núi… Đất rừng là đất đen nhão như nước, đầy chông gai, nhiều đến nỗi con
sóc có nhảy vào thì thân đã bò đâm thủng trước lúc chân sờ tới đất… cỏ tranh
cắt nát tay, mây cắt nát chân, không có thứ gi ăn uống).
5