ÔN THI VIÊN CHỨC Y TẾ DƯỢC SĨ TRUNG CẤP PHẦN THỰC HÀNH

ĐỀ CƯƠNG THỰC HÀNH DƯỢC
--1. QUY TRÌNH KỸ THUẬT BÀO CHẾ CAO XOA
2. QUY TRÌNH KỸ THUẬT BÀO CHẾ THUỐC MỠ CHLORAMPHENICOL 1%
3. QUY TRÌNH KỸ THUẬT BÀO CHẾ THUỐC NHỎ MẮT
CHLORAMPHENICOL 0,4%
4. QUY TRÌNH KỸ THUẬT BÀO CHẾ THUỐC TIÊM GLUCOSE ĐẲNG
TRƯƠNG 5%
5. QUY TRÌNH KỸ THUẬT BÀO CHẾ HỖN DỊCH TERPIN HYDRAT
6. QUY TRÌNH KỸ THUẬT BÀO CHẾ SIRO IODOTANIC
7. ĐỊNH TÍNH ACID ACETYLSALICYLIC
8. ĐỊNH TÍNH CALCI CLORID
9. ĐỊNH TÍNH CAFEIN
10.ĐỊNH TÍNH TERPIN HYDRAT

1. QUY TRÌNH KỸ THUẬT BÀO CHẾ CAO XOA
STT

NỘI DUNG

A

Chuẩn bị

1

- Hóa chất: Menthol, Long não, TD Bạc hà, TD Tràm, TD
Hương nhu, TD Quế, Parafin, Vaselin, Lanolin, Sáp ong,
Helianthin/ NH4OH
- Dụng cụ: Cốc 50ml (04 cái), lọ thủy tinh, bát sứ có cán,
nhiệt kế, đèn cồn, đế nung, lưới amian, đũa, muỗng, gạc,
ống đếm giọt (04 ống), nắp cổ cao, mâm , khăn

B

Tiến hành

2

Rửa, sấy tiệt trùng dụng cụ
Cân (Mendeleep) Menthol và Long não trong lọ thủy tinh.
Trộn đều được hỗn hợp Eutecti. Nhỏ giọt các tinh dầu,
trộn đều, đậy kín
Trong chén sành cân (Mendeleep) các tá dược

3
4

CÓ

KHÔNG


5
6
7
8
9
10

Đun chảy tá dược ở 1200C / 10 - 30 phút để khử nước. Sau
đó để hỗn hợp nguội bớt khoảng 1000C

Lọc qua gạc vào lọ đựng hoạt chất
Thêm 2 - 4 giọt Helianthin/ NH4OH. Trộn đều
Đun cách thủy khoảng 10 phút
Để nguội còn 600C. Đổ 2 hộp cao
Vệ sinh sau pha chế


2. QUY TRÌNH KỸ THUẬT BÀO CHẾ
THUỐC MỠ CHLORAMPHENICOL 1%
STT

NỘI DUNG

A

Chuẩn bị

1

- Hóa chất: Chloramphenicol, Glycerin, Lanolin,
Vaselin
- Dụng cụ: Cốc 50ml, bát sứ có cán, cối chày sành, nhiệt
kế, đèn cồn, đế nung, lưới amian, đũa, muỗng, lọ thành
phẩm, mâm, khăn

B

Tiến hành

2

3

Rửa, sấy tiệt trùng dụng cụ
Cân hóa chất theo công thức
Đun chảy và trộn đều hỗn hợp Lanolin - Vaselin. Lọc
(nếu cần)
Tiệt khuẩn tá dược ở 1200C / 1 giờ. Để nguội
Nghiền mịn Chloramphenicol trong cối sứ đã tiệt khuẩn
(nghiền khô)
Thêm 1 lượng nhỏ Glycerin để nghiền ướt cho thật mịn
Thêm hết Glycerin trộn đều
Thêm vào hỗn hợp tá dược đã tiệt khuẩn và khuấy trộn
thành thuốc mỡ đồng nhất
Đổ lọ
Vệ sinh sau pha chế

4
5
6
7
8
9
10
11

CÓ

KHÔNG

3. QUY TRÌNH KỸ THUẬT BÀO CHẾ
THUỐC NHỎ MẮT CHLORAMPHENICOL 0,4%
STT

NỘI DUNG

A

Chuẩn bị

1

- Hóa chất: Chloramphenicol, Natri clorid, Natri borat,
Acid boric, dd Nipagin M 20%, nước cất
- Dụng cụ: Cốc 100ml (02 cái), cốc 250ml, nồi nhôm,
bếp gas, ben, ống đong 100ml, phễu, giá lọc, giấy lọc,
đũa, đèn cồn, lưới amian, đế nung, bơm kim tiêm, pipet,
chai thành phẩm, khăn, mâm

B

Tiến hành

2
3

Rửa, sấy tiệt trùng dụng cụ
Cân hóa chất theo công thức
Hòa tan Acid boric trong khoảng 80ml nước cất bằng
cách đun nóng

Dùng pipet cho 0,25ml DD Nipagin M 20% vào khuấy
đều
Cho tiếp Natri clorid và Natri borat vào khuấy tan
Đem ra khỏi bếp, cho Chloramphenicol vào khuấy tan
Để nguội chuyển qua ống đong, bổ sung đúng 100ml
Lọc qua giấy - Đóng chai
Vệ sinh sau pha chế

4
5
6
7
8
9
10

CÓ

KHÔNG


4. QUY TRÌNH KỸ THUẬT BÀO CHẾ
THUỐC TIÊM GLUCOSE ĐẲNG TRƯƠNG 5%
STT

NỘI DUNG

A

Chuẩn bị

1

- Hóa chất: Glucose, nước cất mới pha tiêm, dd Xanh
methylen
- Dụng cụ: Cốc 100ml (02 cái), cốc 250ml, ống đong
100ml, đũa, phễu, giá lọc, ống tiêm rỗng, bơm kim tiêm,
máy hút chân không, đèn hàn ống tiêm, giấy đo pH, giấy
lọc, mâm, khăn

B

Tiến hành

2
3

Rửa, sấy tiệt trùng dụng cụ
Cân hóa chất theo công thức
Hòa tan Glucose trong 1 phần nước cất, chuyển qua ống
đong thêm nước cất vừa đủ thể tích
Lọc thuốc qua giấy lọc (phần nước lọc đầu lọc lại)
Dung dịch thuốc có pH = 3,5 - 6,5
Đóng dung dịch thuốc vào ống bằng bơm kim tiêm hay
máy hút chân không
Rửa đầu ống thủy tinh để tránh bị đen đầu ống khi hàn
Hàn kín đầu ống bằng đèn hàn thuốc tiêm
Tiệt trùng thuốc 1000C / 60 phút
Kiểm tra ống hở (nhúng ngay ống còn nóng vào nước lạnh
có pha Xanh methylen, nếu ống hàn hở hay rạn nứt sẽ có

màu xanh)

4
5
6
7
8
9
10
11

CÓ

KHÔNG


5. QUY TRÌNH KỸ THUẬT BÀO CHẾ
HỖN DỊCH TERPIN HYDRAT
STT

NỘI DUNG

A

Chuẩn bị

1

- Hóa chất: Terpin hydrat, siro đơn, gôm Arabic, nước cất
- Dụng cụ: Cốc 100ml (02 cái), cối chày sành, ống đong

50ml, 5ml, đũa, ống đếm giọt, muỗng, chai thành phẩm,
mâm, khăn

B

Tiến hành

2
3
4

Rửa, sấy tiệt trùng dụng cụ
Cân hóa chất theo công thức
Đánh dấu thể tích chai
Làm mịn Terpin hydrat trong cối với vài giọt cồn 90 0
(nếu cần)
Phối hợp gôm Arabic dạng bột mịn với Terpin hydrat
trong cối
Thêm nước vừa đủ (1 - 2ml), nghiền trộn kỹ để tạo thành
khối nhão đặc
Thêm tiếp nước từ từ để hòa loãng, vừa thêm vừa khuấy
trộn
Cho tiếp siro và thêm nước đến thể tích quy định
Vệ sinh sau pha chế

5
6
7
8
9

10

CÓ

KHÔNG


6. QUY TRÌNH KỸ THUẬT
BÀO CHẾ SIRO IODOTANIC
STT

NỘI DUNG

A

Chuẩn bị

1

- Hóa chất: Iod, Tanin, đường trắng, nước cất
- Dụng cụ: Cốc 100ml, ống đong 50ml, bình nón, cối
chày thủy tinh, mặt kính, đũa, phễu, giá lọc, túi vải, nồi
đun cách thủy, giấy tẩm hồ tinh bột, chai thành phẩm,
mâm, khăn

B

Tiến hành

2

3
4

Rửa, sấy tiệt trùng dụng cụ
Cân Tanin
Nghiền Iod. Cân Iod
Trong bình phản ứng (bình nón hoặc bình cầu): hòa tan
Tanin trong nước
Thêm Iod đã nghiền và 5g đường vào
Đậy nút bình bằng bông không thấm nước rồi cho vào
đun cách thủy (khoảng 600)
Thỉnh thoảng lắc cho tới khi phản ứng hoàn toàn (Iod tan
và phản ứng hết, không cho màu xanh với giấy tẩm hồ
tinh bột)
Cho nốt lượng đường còn lại và tiếp tục đun cách thủy
cho tới khi tan hoàn toàn
Lọc qua túi vải
Đóng chai - Dán nhãn
Vệ sinh sau pha chế

5
6
7

8

9
10
11
12

CÓ

KHÔNG


7. ĐỊNH TÍNH ACID ACETYLSALICYLIC
A. Chuẩn bị:
1. Dụng cụ :
- Cân phân tích
- Ống nghiệm
- Ống đếm giọt
- Pipet
- Giấy lọc
2. Hóa chất :
- Dung dịch natri hydroxyd 10%
- Dung dịch acid sulfuric 10%
- Dung dịch sắt (III) clorid 0,5%
B. Tiến hành :
1. Phản ứng 1 :
- Cho 0,2 g chế phẩm cho vào ống nghiệm
- Thêm 10 ml dung dịch natri hydroxyd 10% (TT)
- Đun sôi trong 2 đến 3 phút với, để nguội,
Thêm từ từ dung dịch acid sulfuric 10% (TT) vào ống nghiệm trên, vừa cho vừa
lắc đều cho đến khi thừa acid, trong ống nghiệm sẽ xuất hiện tủa trắng hình kim và có
mùi acid acetic.
2. Phản ứng 2 :
- Lọc lấy tủa ở phản ứng 1, rửa tủa thu được bằng nước cất,
- Lấy một ít tủa đã rửa cho vào ống nghiệm, hòa tan tủa trong vài ml nước cất, lắc
đều,

- Thêm 2 giọt dung dịch sắt (III) clorid 0,5% (TT) bằng ống nhỏ giọt sẽ xuất hiện
màu tím.


8. ĐỊNH TÍNH CALCI CLORID
A. Chuẩn bị:
1. Dụng cụ :
- Cân phân tích
- Ống nghiệm
- Ống đếm giọt
- Pipet
- Giấy lọc
2. Hóa chất :
- Dung dịch amoni oxalat 4%
- Dung dịch acid acetic 6 M
- Acid hydrocloric
- Acid nitric 2M
- Dung dịch bạc nitrat 2%
- Dung dịch amoniac 10M
B. Tiến hành
1. Phản ứng 1:
- Lấy khoảng 0,1g chế phẩm cho vào ống nghiệm
- Thêm 1ml nước cất để hòa tan
- Thêm vài giọt dung dịch amoni oxalat 4% (TT), tạo thành tủa trắng
- Thêm khoảng 3ml dung dịch acid acetic 6 M (TT), tủa này ít tan
- Thêm lượng khoảng 10ml dung dịch acid hydrocloric (TT), tủa tan hoàn toàn.
2. Phản ứng 2:
- Lấy khoảng 0,1g chế phẩm cho vào ống nghiệm
- Thêm 1ml nước cất để hòa tan
- Thêm 1ml dung dịch bạc nitrat 2%, lắc đều, sẽ xuất hiện tủa trắng

- Lọc lấy tủa, rửa tủa thu được 3 lần, mỗi lần bằng 1ml nước cất,
- Lấy tủa cho vào ống nghiệm, thêm 2ml nước cất
- Thêm 1,5ml dung dịch amoniac 10M, lắc đều, tủa tan trong dung dịch amoniac
10M.


9. ĐỊNH TÍNH CAFEIN
A. Chuẩn bị:
1. Dụng cụ :
- Cân phân tích
- Bếp cách thủy
- Chén sứ
- Ống nghiệm
- Ống đếm giọt
- Pipet
2. Hóa chất:
- Acid hydrocloric 10%
- Kali clorat hoặc nước oxy già đậm đặc
- Dung dịch amoni hydroxyd 10%
- Dung dịch natri hydroxyd 2M
- Dung dịch iod
B. Tiến hành:
1. Phản ứng 1:
- Cho vào chén sứ khoảng 0,01g chế phẩm
- Thêm 1ml dung dịch acid hydrocloric 10%
- Cho tiếp 0,1g kali clorat hoặc vài giọt oxy già đậm đặc vào chén sứ
- Đặt chén sứ vào nồi cách thủy và đun đến cạn
- Nhỏ vào 1 đến 2 giọt dung dịch amoni hydroxyd 10%, dung dịch xuất hiện màu
đỏ tía. Thêm vài giọt dung dịch natri hydroxyd 2M, màu đỏ sẽ mất.
2. Phản ứng 2:

- Cho khoảng 0,1g chế phẩm cho vào ống nghiệm, thêm 1 lượng nước vừa đủ hòa
tan chế phẩm để tạo dung dịch bão hòa
- Thêm 0,2ml dung dịch iod, dung dịch trên vẫn trong
- Cho tiếp 0,2ml dung dịch acid hydrocloric 10%, tạo thành tủa nâu. Trung hòa
dung dịch trên bằng dung dịch natri hydroxyd 2M, tủa sẽ tan trong dung dịch.


10. ĐỊNH TÍNH TERPIN HYDRAT
A. Chuẩn bị:
1. Dụng cụ :
- Cân phân tích
- Bếp điện
- Đèn cồn
- Chén sứ
- Ống nghiệm
- Ống đếm giọt
- Pipet
2. Hóa chất:
- Cồn
- Acid sulfuric đậm đặc
- Dung dịch sắt III clorid 5% trong ethanol
B. Tiến hành:
1. Phản ứng 1:
- Lấy khoảng 0,1g chế phẩm cho vào ống nghiệm,
- Thêm 2ml cồn, lắc đều cho tan
- Thêm 3 giọt acid sulfuric đậm đặc, đậy ống nghiệm bằng bông và đun nóng trên
ngọn lửa đèn cồn.
Quan sát ống nghiệm, dung dịch trong ống nghiệm sẽ đục và có mùi thơm
terpineol, có tinh thể terpin hình thành trên nút gòn.
2. Phản ứng 2:

- Lấy khoảng 0,1g chế phẩm cho vào chén sứ
- Nhỏ vào chén sứ vài giọt dung dịch sắt III clorid 5% trong ethanol
- Đun nóng chén sứ trên bếp điện
Quan sát thành chén xuất hiện nhiều màu: đỏ son, tím, xanh lục ... trên vị trí tinh
thể terpin.