Quyền con người và chủ quyền quốc gia trong luật quốc tế

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

NGUYỄN AN BÌNH

QUYỀN CON NGƯỜI VÀ CHỦ QUYỀN
QUỐC GIA
TRONG LUẬT QUỐC TẾ

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

NGUYỄN AN BÌNH

QUYỀN CON NGƯỜI VÀ CHỦ QUYỀN
QUỐC GIA
TRONG LUẬT QUỐC TẾ
Chuyên ngành: Luật Quốc tế
Mã số: 60 38 01 08

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ hƣớng dẫn khoa học: TS. LÊ VĂN BÍNH

HÀ NỘI - 2015

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công
trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo
tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn
học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của
Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi
có thể bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƯỜI CAM ĐOAN

Nguyễn An Bình


MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các từ viết tắt
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
Chƣơng 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT
TRIỂN QUYỀN CON NGƢỜI ................ Error! Bookmark not defined.
1.1.

Trƣớc chiến tranh thế giới lần thứ 2 ....... Error! Bookmark not defined.

1.1.1.

Lịch sử hình thành quyền con người ........... Error! Bookmark not defined.

1.1.2.

Sự phát triển quyền con người với tư cách là một chế định của pháp
luật quốc tế .................................................. Error! Bookmark not defined.

1.2.

Trong chiến tranh thế giới thứ 2 .............. Error! Bookmark not defined.

1.3.

Từ chiến tranh giới lần thứ 2 đến nay ..... Error! Bookmark not defined.

1.4.

Quyền con ngƣời trong pháp luật một số quốc giaError! Bookmark not defined.

1.4.1.

Quyền con người trong Hiến pháp Nhật BảnError! Bookmark not defined.

1.4.2.

Quyền con người trong Hiến pháp Trung QuốcError! Bookmark not defined.

1.4.3. Quyền con người theo Hiến pháp Balan 1997Error! Bookmark not defined.
1.4.4. Quyền con người theo Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

Việt Nam ............................................ Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 2: CÁC CƠ CHẾ BẢO VỆ QUYỀN CON NGƢỜI THEO PHÁP

LUẬT QUỐC TẾ VÀ VẤN ĐỀ CHỦ QUYỀN QUỐC GIAError! Bookmark not d
2.1.

Sự hình thành và phát triển của nguyên tắc tôn trọng chủ quyền
quốc gia trong Luật quốc tế ...................... Error! Bookmark not defined.

2.1.1.

Khái niệm, lịch sử hình thành của nguyên tắc tôn trọng chủ quyền
quốc gia ....................................................... Error! Bookmark not defined.

2.1.2.

Tôn trọng chủ quyền quốc gia với tư cách là nguyên tắc cơ bản của
Luật quốc tế ................................................. Error! Bookmark not defined.


2.2.

Cơ chế bảo vệ quyền con ngƣời theo hiến chƣơng của Liên hợp quốcError! Bookmar

2.3.

Cơ chế bảo vệ quyền con ngƣời theo một số công ƣớc quốc tếError! Bookmark no

2.3.1.

Quyền dân sự chính trị trong Luật quốc tế .. Error! Bookmark not defined.

2.3.2.

Quyền kinh tế, xã hội, văn hóa trong Luật quốc tếError! Bookmark not defined.

2.4.

Cơ chế bảo vệ quyền con ngƣời ở cấp độ khu vựcError! Bookmark not defined.

2.5.

Cơ chế quốc gia bảo vệ nhân quyền ........ Error! Bookmark not defined.

Chƣơng 3: CHỦ QUYỀN QUỐC GIA TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI

QUYỀN CON NGƢỜI: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ, GIẢI PHÁPError! Bookmark no
3.1.

Một số quan điểm về chủ quyền quốc gia và quyền con ngƣời
trong Luật quốc tế ..................................... Error! Bookmark not defined.

3.1.1.

Quyền con người và chủ quyền quốc gia .... Error! Bookmark not defined.

3.1.2.

Quan điểm về trường hợp nhân quyền và chủ quyền chia sẻError! Bookmark not defi

3.2.

Mối quan hệ giữa bảo vệ quyền con ngƣời và bảo vệ chủ quyền
quốc gia ...................................................... Error! Bookmark not defined.

3.2.1.

Những tác động của việc bảo vệ quyền con người đối với chủ quyền
quốc gia ....................................................... Error! Bookmark not defined.

3.2.2.

Những tác động của việc bảo vệ chủ quyền quốc gia đối với quyền
con người ..................................................... Error! Bookmark not defined.

3.2.3.

Một số ví dụ về quyền con người khi chủ quyền quốc gia bị xâm phạmError! Bookmark

3.3.

Tầm quan trọng của quyền con ngƣời và chủ quyền quốc gia
tại Việt Nam .............................................. Error! Bookmark not defined.

3.3.1.

Chủ quyền quốc gia là tối thượng ............... Error! Bookmark not defined.

3.3.2.

Quyền con người ở Việt Nam – một quốc gia có chủ quyềnError! Bookmark not defi

3.4.

Một số kiến nghị với Việt Nam ................. Error! Bookmark not defined.

3.4.1.

Cần thành lập cơ quan nhân quyền quốc gia Việt NamError! Bookmark not defined.

3.4.2.

Khuyến nghị gia nhập các điều ước quốc tế về nhân quyềnError! Bookmark not defin

3.4.3.

Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chuyên trách nhân quyềnError! Bookmark not de

KẾT LUẬN .............................................................. Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................5


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
ASEAN

Association of Southeast Asian

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á

Natinons

Công ước về quyền của Trẻ em

CRC

Convention on the Rights of the child

CEDAW

Convention on the Elimination of all Công ước quốc tế về xóa bỏ các hình
Forms of Discrimination against

thức phân biệt đối xử với phụ nữ

Women
Convention against Torture and

Công ước chống tra tấn và các hình

Other Cruel, Inhuman or Degrading

thức trừng phạt và đối xử tàn bạo, vô

Treatment or Punishment

nhân đạo hay hạ nhục khác

EU

European Union

Liên minh châu Âu

ICCPR

International Covenant on Civil and

Công ước Quốc tế về các Quyền Dân

Political Rights

sự và Chính trị

Inter-American Commission on

Ủy ban Quyền con người châu Mỹ

CAT

IACHR

Human Rights
ICERD

International Convention on the

Công ước xóa bỏ mọi hình thức phân

Elimination of Racial Discrimination biệt chủng tộc
International Covenant on Economic,

Công ước Quốc tế về các Quyền

Social and Cultural Rights

Kinh tế, Xã hội và Văn hóa

ILO

International Labour Organization

Tổ chức Lao động quốc tế

NGO

non-governmental organization

Tổ chức phi chính phủ

NHRCT

National Human Rights Commission Ủy ban nhân quyền quốc gia Thái Lan

ICESCR

of Thailand
SUHAKAM Malay: Suruhanjaya Hak Asasi

UDHR

Ủy ban nhân quyền quốc gia

Malaysia

Malaysia

Universal Declaration of Human

Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền

Rights


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hai vấn đề không thể tách rời của một đất nước là quyền con người và chủ
quyền quốc gia. Trong bối cảnh toàn cầu hóa thì lĩnh vực này lại càng trở nên quan
trọng. Chủ quyền quốc gia là tối cao, bất khả xâm phạm, mỗi quốc gia đều bình
đẳng và có quyền quyết định mọi phương diện: chính trị, an ninh, quốc phòng,
ngoại giao, kinh tế, văn hóa xã hội… và được đảm bảo toàn vẹn, đầy đủ về mọi mặt,
cả hành pháp, lập pháp lẫn tư pháp của quốc gia đó trong phạm vi lãnh thổ của quốc
gia mình. Tuy nhiên, việc hội nhập kinh tế thế giới nếu không có những giải pháp
đúng đắn thì chủ quyền quốc gia sẽ bị xâm phạm. Hiện tại ta vẫn nhận thấy rằng
một số ít quốc gia có nền kinh tế vững mạnh đang giương cao ngọn cờ nhân quyền,
lợi dụng can thiệp nhân đạo và chống khủng bố để thao túng các quốc gia khác
nhằm đạt được những lợi ích cục bộ.
Các quốc gia hội nhập hợp tác thì sẽ phát triển kinh tế, xã hội, tuy nhiên nó
cũng kéo theo nhiều mặt trái mà bản thân quốc gia đó không mong muốn như: an
ninh quốc phòng, kinh tế, và đặc biệt là vấn đề nhân quyền. Làm thế nào để giữ gìn
bản sắc văn hóa dân tộc nhưng lại không để đó là cái cớ để ngoại bang can thiệp vào
chủ quyền quốc gia? Làm thế nào để chống lại những luồng văn hóa tư tưởng trái với

chính sách phát triển, chế độ chính trị đặc thù của mỗi quốc gia? Tham gia vào quá
trình hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa, các quốc gia có phải chấp nhận giới hạn
quyền lực riêng của mình trên một số lĩnh vực. Vậy chủ quyền và nhân quyền trên thế
giới sẽ có mối quan hệ tác động qua lại như thế nào? Cái nào quan trọng hơn? Làm
thế nào để bảo vệ chủ quyền và quyền con người? Có hay không vấn đề chủ quyền
quốc gia đang bị thuyết nhân quyền cao hơn chủ quyền “thay đổi, thu hẹp”, “mài
mòn”? Các quốc gia cần phải có những giải pháp gì để đảm bảo hai vấn đề nêu trên?
Với những quan điểm về mối quan hệ giữa chủ quyền quốc gia và quyền con
người và và tầm quan trọng của chúng, người nghiên cứu đã phần nào đưa ra cái
nhìn tổng quan về hai vấn đề này theo pháp luật quốc tế, từ đó có sự nhìn nhận đánh

1


giá chung về lý luận cũng như một số thực tiễn về bảo vệ chủ quyền quốc gia và
quyền con người theo pháp luật quốc tế hiên nay. Nhận thức được tầm quan trọng
và tính thời sự của vấn đề này, học viên đã mạnh dạn chọn đề tài đề tài: “Quyền con
người và chủ quyền quốc gia trong luật Quốc tế” để làm luận văn thạc sĩ luật học
với mục đích nhằm hệ thống lại những vấn đề lý luận chung nhất của pháp luật quốc
tế đối với hai lĩnh vực nêu trên, đồng thời đưa ra những quan điểm, thông qua những
ví dụ thực tiễn của một số nước trên thế giới, góp phần đưa ra những giải pháp thúc
đẩy việc thực hiện quyền con người và chủ quyền quốc gia ở Việt Nam.
2. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nƣớc liên quan đến đề tài
Vấn đề quyền con người và chủ quyền quốc gia đang thu hút được sự chú ý
của nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước. Trước hết thấy rằng vấn đề này
thường xuyên nghiên cứu trong việc giảng dạy tại các giáo trình về pháp luật về
quyền con người và nhất là ngành Luật quốc tế trong các học viện, nhà trường. Ví dụ,
trong “Giáo trình Công pháp quốc tế” của Khoa Luật Đại học quốc gia Hà Nội do
PGS.TS Nguyễn Bá Diến chủ biên (2013) đã dành riêng chương 6 để nói về luật nhân
quyền quốc tế; chương 3, chương 11 nói về chủ quyền quốc gia. Giáo trình đã hệ

thống ngắn gọn, tương đối đầy đủ về pháp luật quốc tế về quyền con người và một số
vấn đề cơ bản nhất về chủ quyền quốc gia;
Vấn đề về quyền con người ở Việt Nam đã được nghiên cứu trong nhiều công
trình nghiên cứu khoa học khác nhau. Ví dụ như: Giáo trình lý luận và pháp luật về
quyền con người, do tập thể tác giả: Nguyễn Đăng Dung, Vũ Công Giao và Lã Khánh
Tùng đồng biên soạn, Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội, 2009; Quyền con người,
Tài liệu chuyên đề của Liên hợp quốc, sách tham khảo, Khoa Luật, Đại học quốc gia
Hà Nội, NXB Công an nhân dân, 2010; Quyền con người. Tập hợp những bình
luận/khuyến nghị chung của Ủy ban Công ước Liên hợp quốc, sách tham khảo, Khoa
Luật, Đại học quốc gia Hà Nội, NXB Công an nhân dân, 2010; Kỷ yếu Hội thảo về
“Cơ quan quốc gia về bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, Khoa Luật, Đại học quốc
gia Hà Nội, 2009; Bảo vệ các quyền con người bằng pháp luật quốc tế, Đề tài nghiên
cứu khoa học của Nguyễn Bá Diến và Hoàng Ngọc Giao, Khoa Luật, Đại học quốc

2


gia Hà Nội, 2006; Các điều kiện đảm bảo quyền con người, quyền công dân trong sự
nghiệp đổi mới đất nước, đề tài nghiên cứu khoa học do Hoàng Văn Hảo làm chủ
nhiệm; Luật quốc tế về quyền của nhóm người dễ bị tổn thương, Sách chuyên khảo,
Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội, NXB Lao động-Xã hội, 2010; Hỏi đáp về
quyền con người, Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội, 2012; Giới thiệu văn kiện
quốc tế về quyền con người; và Hỏi đáp về quyền con người, Trung tâm nghiên cứu
quyền con người - quyền công dân, Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội, 2011; Kỷ
yếu Hội thảo về “Cơ quan quốc gia về bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, Khoa
Luật, Đại học quốc gia Hà Nội, 2009; Tư tưởng về quyền con người (Tuyển tập tư
liệu Thế giới và Việt Nam), Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội, NXB Lao động Xã hội, 2011; Luật nhân quyền quốc tế - Những vấn đề cơ bản, Khoa Luật, Đại học
quốc gia Hà Nội, NXB Lao động - Xã hội, 2011; Các văn bản Công pháp quốc tế và
văn bản pháp luật Việt Nam có liên quan, Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội, NXB
Chính trị quốc gia, 2006; Quốc hội Việt Nam với việc bảo đảm quyền con người,

Tưởng Duy Kiên, NXB Tư pháp, Hà Nội, 2006; Dân chủ và pháp luật dân chủ, của
Ngô Huy Cương, NXB Tư pháp, Hà Nội, 2006; Quyền con người trong Hiến pháp
năm 2013: Quan điểm mới cách tiếp cận mới và các quy định mới, Viện Khoa học
pháp lý, Bộ Tư pháp, NXB Sự thật, Hà Nội, 2014; v.v...
Các bài viết đã được đăng trên các tạp chí khoa học chuyên ngành có liên
quan đến quyền con người, ví dụ như: Quyền con người, quyền công dân của Hoàng
Văn Hảo và Chu Thành, đăng trên Tạp chí Cộng sản số 5/1993; Hiến pháp Việt Nam
và vấn đề quyền con người, quyền công dân, Sách Quyền con người: Lý luận và Thực
tiễn ở Việt Nam và Ốt-xtrây-li-a của Hoàng Văn Hảo, NXB Lý luận Chính trị, Hà
Nội, 2004; Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa và nhà nước pháp quyền của Đỗ
Nguyên Phong và Trần Ngọc Đường, NXB Sự thật, Hà Nội, 1992; Quyền con người,
quyền công dân trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, NXB Chính
trị quốc gia, Hà Nội, 2004 và Bàn về thực trạng và nhu cầu pháp luật về tổ chức bộ
máy nhà nước và pháp luật về quyền con người theo Nghị quyết số 48 của Bộ Chính
trị, Tạp chí nghiên cứu lập pháp, 2010 của tác giả Trần Ngọc Đường; Cơ quan nhân

3


quyền quốc gia trên thế giới, Vũ Công Giao và Lê Anh Tuấn, Tạp chí nhân quyền
Việt Nam, 2012; Các đảm bảo cho việc thực hiện các nghĩa vụ và cam kết quốc tế về
quyền con người của các quốc gia thành viên Liên hợp quốc, Tạp chí Luật học, 2010;
và Hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam theo yêu cầu của các công ước quốc tế về
quyền con người được ký kết trong khuôn khổ Liên hợp quốc, Nguyễn Thị Kim Ngân,
Tạp chí Luật học, 2011; Các công ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam là
thành viên và vấn đề nội luật hóa, Nguyễn Văn Tuân, Tạp chí Luật học, 2011; Mô
hình bộ máy quốc gia về nhân quyền ở một số nước và suy nghĩ về cơ chế bảo đảm
quyền con người ở nước ta, Tưởng Duy Kiên, Tạp chí nghiên cứu lập pháp, 2009;
Vấn đề nhân quyền và đấu tranh bảo vệ nhân quyền ở Việt Nam hiện nay, Đặng
Trung Hà với bài Kết quả ký kết, gia nhập các điều ước quốc tế về nhân quyền và vấn

đề nội luật hóa vào pháp luật Việt Nam, 2009, v.v...
Quyền con người còn được nghiên cứu ở cấp độ các luận văn và luận án
tiến sỹ luật học, chẳng hạn như: Bảo đảm quyền con người trong hoạt động tư pháp,
Luận án tiến sĩ luật học của Nguyễn Huy Hoàn, bảo vệ tại Học viện Chính trị Quốc
gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2004; Đảm bảo pháp lý về quyền con người ở Việt Nam
hiện nay, Luận văn Thạc sĩ của Trần Thị Phương Hảo, bảo vệ tại Khoa Luật, Đại
học quốc gia Hà Nội, 2008; Cơ quan quốc gia về bảo vệ và thúc đẩy quyền con
người - thực trạng trên thế giới và triển vọng ở Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ của
Nguyễn Thu Ngọc, bảo vệ tại Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội, 2013; Vai trò
của Quốc hội trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người ở Việt Nam, Luận văn
Thạc sĩ của Nguyễn Mạnh Hùng bảo vệ tại Khoa luật, Đại học quốc gia Hà Nội,
2014; Cơ chế đánh giá định kỳ toàn thể (UPR) về quyền con người của Liên hợp
quốc – Tác động và việc tổ chức thực hiện ở Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ của
Nguyễn Sơn Đông, bảo vệ tại Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội, 2013; Bảo đảm
quyền con người trong Hiến pháp Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ của Hoàng Lan Anh
bảo vệ tại Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội, 2014; v.v...
Ngoài ra, liên quan đến nhân quyền chúng ta có thể kể đến các loại tài liệu
khác, như: Báo cáo nghiên cứu rà soát quy định của pháp luật Việt Nam về các

4


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. Tài liệu tiếng Việt
1.

Bộ Ngoại giao (1982), Hiệp định vùng nước lịch sử Việt Nam – Campuchia,
(Tài liệu dịch), ngày 07/7.

2.

Bộ Ngoại giao (1999), Hiệp ước biên giới trên đất liền giữa nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam và nước cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, (Tài liệu
dịch), ngày 30/12.

3.

Bộ ngoại giao (2003), Hiến chương ASEAN, (Tài liệu dịch), Hà Nội.

4.

Bộ ngoại giao ukraina (1997), Hiệp ước ký kết giữa Nga và Ukraine,
(truy cập 5/8/2015).

5.

Bộ Ngoại giao Việt Nam (2005), Thành tựu bảo vệ và phát triển quyền con
người ở Việt Nam, Nxb chính trị quốc gia.

6.

Bộ Tư pháp (1996), “Mối quan hệ giữa điều ước quốc tế của Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam và Pháp luật Việt Nam”, Đề tài khoa học cấp Bộ, Hà Nội.

7.

Bộ Tư pháp (2005), Một số kiến thức pháp luật về quyền con người, Nxb chính
trị quốc gia.

8.

Lê Văn Bích (2014), Vấn đề nhân quyền và đấu tranh bảo vệ nhân quyền ở
Việt Nam hiện nay, , (truy cập 02/3).

9.

Ngô Huy Cương (2005), Chủ quyền quốc gia, những luận điểm cơ bản và một
số vấn đề liên quan, Nxb chính trị quốc gia

10. Phạm Đức Cường (2011), Một số điều ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia,
Nxb tài chính.
11. Nguyễn Văn Dân (2001), Những vấn đề của toàn cầu hóa kinh tế, Nxb Khoa
học xã hội, Hà Nội.
12. Nguyễn Bá Diến (2013), Giáo trình Công pháp quốc tế, Nxb Đại học Quốc gia
Hà Nội.
13. Duma Quốc gia Nga (2014), Các thỏa thuận Nga-Ukraine về Hạm đội Biển
Đen, Hãng thông tấn ITAR-TASS (ngày 31 tháng 3 năm 2014).
5


14. Nguyễn Đăng Dung - Phạm Hồng Thái - Vũ Công Giao - Lã Khánh Tùng
(2012), Hỏi đáp về quyền con người, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
15. Nguyễn Đăng Dung, Vũ Công Giao, Lã Khánh Tùng (2009), Giáo trình lý
luận và pháp luật về quyền con người, Nxb chính trị quốc gia.
16. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
IX, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
17. Đảng cộng sản Việt nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
X, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
18. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XI, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

19. Nguyễn Hoàng Giáp – Mai Hoàng Anh (1999), “Chủ quyền quốc gia – dân tộc
trước xu thế toàn cầu hóa kinh tế hiện nay”, Tạp chí Cộng sản (3),
20. Lê Mậu Hãn (2012), Các cương lĩnh cách mạng của Đảng Cộng sản Việt
Nam, Nxb chính trị quốc gia.
21. Lê Thị Thanh Hảo (2013), Nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia trong
điều kiện hội nhập quốc tế hiện nay, Luận văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật –
Đại học Quốc gia Hà Nội.
22. Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (2007), Hiến chương ASEAN.
23. Trần Xuân Hiệp (2014), Quan hệ Campuchia - Việt Nam (1993 - 2010), Luận
án Tiến sĩ lịch sử, Trường Đại học Huế.
24. Đào Minh Hồng – Lê Hồng Hiệp (2013), Sổ tay Thuật ngữ Quan hệ Quốc tế,
Khoa quan hệ quốc tế – Đại học KHXH&NV thành phố Hồ Chí Minh.
25. Tường Duy Kiên (2006), Quốc hội Việt Nam với việc đảm bảo quyền con người,
Nxb Tư pháp.
26. Liên hợp quốc (1945), Hiến chương Liên hợp quốc, (ngày 24/10).
27. Liên hợp quốc (1948), Tuyên ngôn nhân quyền quốc tế, (ngày 10/12).
28. Liên hợp quốc (1960), Nghị quyết số 1415 tuyên bố trao trả độc lập cho các
nước và các dân tộc thuộc địa, (ngày 14/12).
29. Liên hợp quốc (1966), Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa,
(ngày 16/12).

6


30. Liên hợp quốc (1966), Công ước quốc tế về quyền dân sự, chính trị, (ngày 16/12).
31. Liên hợp quốc (1970), Nghị quyết 2625 (XXV) về các nguyên tắc cơ bản của
Luật quốc tế, (ngày 24/10).
32. Liên hợp quốc (2006), Nghị quyết số 60/251, (ngày 3/4).
33. Trần Thăng Long (2003), “Chủ quyền quốc gia trong quan hệ kinh tế quốc tế
và vấn đề chủ quyền quốc gia trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế”, Khoa

học pháp lý, (4),
34. Nguyễn Hạnh Lợi (2009), Chủ quyền quốc gia trong thời đại toàn cầu hóa,
Luận văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội.
35. Lê Văn Quang (2005), “Tư duy mới về độc lập, chủ quyền quốc gia dân tộc và
bảo về độc lập chủ quyền quốc gia dân tộc trong thời đại toàn cầu hóa, khu
vực hóa và hội nhập kinh tế quốc tế”, Nxb chính trị quốc gia.
36. Quốc hội (1946), Hiến pháp, Hà Nội.
37. Quốc hội (1959), Hiến pháp, Hà Nội.
38. Quốc hội (1980), Hiến pháp, Hà Nội.
39. Quốc hội (1992), Hiến pháp, Hà Nội.
40. Quốc hội (2013), Hiến pháp, Hà Nội.
41. Duy Thao (2000), “Chủ quyền kinh tế của các nước đang phát triển trong toàn
cầu hóa”, Tạp chí Cộng sản, (9),
42. Nguyễn Viết Thảo (2011), “Đảm bảo mối quan hệ giữa độc lập và quyền tự
chủ trong hội nhập quốc tế”, tapchiqptd.vn, (ngày 22/8).
43. Nguyễn Đức Thắng (2007), “Thực chất của luận thuyết, nhân quyền cao hơn
chủ quyền”, tapchicongsan.org.vn, (ngày 13/9).
44. Lê Minh Thông, Phó chủ nhiệm Ủy ban Luật pháp của Quốc hội, đại diện
đoàn Việt Nam (2015), Phiên thảo luận Phiên thảo luận sáng 30/3/2015 của
Ủy ban Thường trực về Dân chủ và Nhân quyền IPU-132.
45. Phạm Quốc Trụ (2011), “Đảm bảo mối quan hệ giữa độc lập và quyền tự chủ
trong hội nhập quốc tế”, nghiencuubiendong.vn, (ngày 31/8).
46. Trung tâm nghiên cứu quyền con người – quyền công dân khoa Luật Đại học
quốc gia Hà Nội (2011), Các văn kiện quốc tế về quyền con người, Nxb Lao
động xã hội.

7


47. Trung tâm nghiên cứu quyền con người và quyền công dân – khoa Luật Đại

học Quốc gia Hà Nội (2012), Tuyển tập Hiến pháp của một số quốc gia, Nxb
Hồng Đức.
48. Trường Đại học Luật Hà Nội (2006), Giáo trình Luật quốc tế, Nxb công an
nhân dân, Hà Nội.
49. Ủy Ban Liên Quốc Gia ASEAN (2012), Tuyên ngôn nhân quyền ASEAN.
50. Nguyễn Thị Hồng Vân (2005), “Về nguyên tắc cấm dùng vũ lực hoặc đe dọa
dùng vũ lực trong quan hệ quốc tế”, Khoa học pháp lý.
51. Viện Nhà nước và pháp luật (2015), “Cơ quan nhân quyền quốc gia – Kinh nghiệm
của các nước ASEAN”, Hội thảo quốc tế, (30/3/2015).
52. Viện thông tin khoa học và xã hội (2006) Tài liệu mới về vấn đề chủ quyền quốc
gia, dân tộc và dân chủ 2005 -2006, TN 2006 – 114 lưu hành nội bộ.
53. Vụ hợp tác kinh tế đa phương (2001), Việt Nam hội nhập kinh tế trong xu thế
toàn cầu hóa – vấn đề và giải pháp, Nxb Chính trị quốc gia.
II. Tài liệu nƣớc ngoài
54. Stephen J. Powell (2009), United Action in the Field of Human Rights, Levin
Florida College.
55. Subtelny, Orest (2000) Ukraine - a period of history, University of Toronto.
56. William Hersey (2006), lesson for mankind, www.schoolhistory.co.uk
57. Генпрокуратура РФ: передача Крыма Украине в 1954-м была незаконной".
BBC, 27 /6/ 2015.
III. Trang Web
58. www.state.gov, Đạo Luật Điều chỉnh Cuba 1966, (truy cập 13/6/2014).
59. www.state.gov, Đạo luật Cuba Dân Chủ 1992, (truy cập 19/7/2015).
60. nhanquyen.vn/modules.php?name=News&op=detailsnews&mid=57&mcid=3,
Các cơ chế nhân quyền khu vực, (truy cập 13/7/2015).
61. vov.vn/the-gioi/ho-so/chien-tranh-iraq, (truy cập 20/4/2015).
62. vi.wikipedia.org/wiki/Tr%C6%B0ng_c%E1%BA%A7u_d%C3%A2n_%C3%
BD_Krym_2014, (truy cập ngày 01 tháng 5 năm 2014).
8

63. viettimes.vn/dia-chinh-tri/nga/vien-tong-cong-to-nga-crimea-bi-chuyen-giaobat-hop-phap-cho-ukraine-nam-1954-12374.html, (truy cập 12/5/2015).
64. nguyentandung.org/topic/tinh-hinh-ukraine, truy cập 24/4/2015.
65. vov.vn/ (truy cập 07/01/2014).
66. law.vnu.edu.vn/article-Gioi-thieu-Khoa-Luat-12609-1103.html.
67. www.worldbank.org/country/cuba, (truy cập 19/7/2015).
68. www.washingtonpost.com, (truy cập 9/8/2015).
69. www.worldbank.org/en/country/cambodia, (truy cập 07/03/2015).

9