VĂN hóa DOANH NGHIỆP và QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN lực

Thuvientailieu.net.vn


I.ĐỊNH VỊ VĂN HOÁ VÀ QUẢN TRỊ HRM
 Bất kỳ phương thức quản lý nào cũng có bối cảnh văn hóa nhất định và bối
cảnh văn hóa lại càng quan trọng đối với việc quản lý doanh nghiệp.
 Việt Nam là một nước ở châu Á, có lịch sử lâu đời. Nền văn hóa với lịch sử
hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của Việt Nam đã tạo ra một quan
điểm quản lý riêng.
 Sau khi cải cách, mở cửa, Việt Nam đã du nhập nhiều tư tưởngvà phương
pháp quản lý của phương Tây nhưng do đôi khi chưa nghiên cưú kỹ bối
cảnh văn hóa của mình nên đã nảy sinh một số quan điểm và cách nhìn
chưa toàn diện.
 Ví dụ, có người coi một số hành vi không đúng trong quản lý là bản sắc
riêng của mình để rồi bảo lưu nó.

Thuvientailieu.net.vn


 Ngược lại, cũng có người chủ trương tiếp nhận tất cả tư tưởng và phương
pháp quản lý của phương Tây, kể cả khi chúnng không phù hợp với bối
cảnh kinh tế, chính trị, xã hội của Việt Nam.
 Cũng có người áp dụng một phương thức quản lý nào đó một cách phiến
diện, không nghiên cưú điều kiện và hoàn cảnh cụ thể và cuối cùng không
đạt được hiệu quả mong muốn.
 Trong vấn đề cạnh tranh, bối cảnh văn hóa của các nước Aâu Mỹ là môi
trường tốt để thực hiện sự cạnh tranh giữa người này với người khác, bởi vì
quan niệm của nguười phương Tây là mọi người vì mình và Thượng đế vì
mọi người.
 Nhưng ở phương Đông, quan niệm đó không dễ gì được chấp nhận. Trong
quản lý, sự khác nhau giữa phương Đông và phương Tây lại càng rõ nét.

Thuvientailieu.net.vn


 Thí dụ, ở phương Tây, người ta khó chấp nhận “sự mất mát của cá nhân”,
nhưng ở phương Đông, người ta lại khó chấp nhậnquan diểm “mọi thứ đều
là của tôi”.
 Ở phương Tây, người ta coi trọng sự bình đẳnggiữa người này với người
khác, còn ở phương Đông, người ta lại coi trọng sự hòa thuậntrong cộng
đồng.
 Ngay ở các nước phương Đông cũng có những quan niệm khác nhau.
 Thí dụ, Việt Nam và Nhật Bản đều là hai nước có lịch sử lâu đời. Nhưng do
nền văn hóa khác nhau. Do ảnh hưởng của tư tưởng nho giáo nên Việt Nam coi
trọng “Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín”, trong đó chữ Nhân được đặt lên hàng đầu.
Vì vậy, trong quản lý, người Việt Nam tránh làm tổn thương đến tình cảm
người khác, có xu hướng đồng cảm với kẻ yếu.
 Tuy người Nhật cũng chịu ảnh hưởng của Nho giáo, quan niệm làm người của
họ là “Trung, Hiếu, Dũng”, trong đó chữ Trung được đặt lên hàng đầu nên
trong quản lý, họ nhấn mạnh sự trung thành tuyệt đối với cấp trên và họ có
quan niêm rất mạnh về cấp bậc.

Thuvientailieu.net.vn


Một số khác biệt cơ bản giữa văn hóa phương Đông và
phương Tây.
VẤN ĐỀ

PHƯƠNG TÂY

PHƯƠNG ĐÔNG

Phong
tục tập
quán

Chú trọng tới các quyền, mục đích, Chú trọng tới tính cộng đồng,
ý muốn riêng của từng người.
cái riêng được coi là một phần
của cái chung.

Tính đổi
mới

Coi trọng những ý nghĩ mới, cách
thực hiện tốt nhất công việc đang
làm.

Có tính năng động cao. Không cần
Tính
nhạy bén thiết phải có mối quan hệ cá nhân
đậm đà và vững chắc mới được coi
là tiền đề cho giao dịch.

Thuvientailieu.net.vn

Coi trọng phong tục, tính kế
thừa và sự duy trì cấu trúc xã
hội hiện tại.

Ít năng động hơn. Những người
đồng sự kinh doanh có khuynh
hướng buôn bán với nhau lâu dài
và thường khoan dung cho nhau
những khuyết điểm của người kia
(ở một mức độ nhất định)


Tính diễn
cảm

Mạnh dạn biểu hiện cảm xúc một
cách tự nhiên.

Thường hay không bộc lộ cảm xúc
mạnh ở nơi công cộng.

Đối lập

Việc thách thức, đối chất và ngạo
mạn là những điều thuộc về bản chất
trong nhiều mối quan hệ.

Hợp tác, đạt mục tiêu chung và tránh
mọi hành vi làm mất mặt.

Tự ái

Sau khi thua trận (mất uy tín), vẫn có
thể hành động bình thường.

“Mất mặt” là một điều hết sức xấu và
tổ hại đến công việc sau này.

Quan điểm
đối với số
liệu

Việc quyết định có khuynh hướng
dựa vào tính hợp lý và dựa trên cơ sở
các số liệu tổng quát.

Việc quyết định có xu hướng dựa vào
trực giác.

Thuvientailieu.net.vn


Cách suy
nghĩ

Bắt đầu từ việc quan sát sự vật xung
quanh và thận trọng rút ra một nguyên lý
hành động cho một tình huống cụ thể.
Đó là kiểu suy nghĩ “dưới lên”

Bắt đầu với những nguyên lý
chung của hành động và được
gắn vào các tình huống. Đó là
kiểu suy nghĩ “trên xuống”.

Cơ cấu tổ
chức công
ty

Người đàm phán thường là một ủy viên
thừa hành của công ty.

Người chủ công ty thường là
người đàm phán.

Mục đích
duy nhất

Một nhà kinh doanh thường có những
việc khác nhau trong đầu kết hợp với
việc đàm phán hiện tại.

Hướng suy nghĩ vào một mục
tiêu duy nhất. Họ chỉ nghĩ về
giao dịch hiện tại.

Thời gian

Thời gian là một mối bận tâm chủ yếu.

Việc đạt được kết quả mỹ mãn có
giá trị hơn đạt được kết quả đúng
tiến độ.

Luật pháp Tôn trọng luật pháp.
và đạo đức. Hợp đồng là cơ bản.

Sống theo đạo đức.
Cảm giác tín nhiệm là cơ bản.

Thuvientailieu.net.vn


 Thông qua việc sử dụng văn hóa doanh nghiệp để tiến hành quản lý
là yêu cầu tất yếu của quản lý nguồn nhân lực.
 Đó cũng là yêu cầu cao hất về quản lý mà người quản lý doanh
nghiệp theo đuổi. Mỗi doanh nghiệp đều có nền văn hóa của mình.
 Nhưng không phải những nền văn hóa đó đều mang lại ngay sự
thành công trong kinh doanh.
 Nhiều doanh nghiệp đưa ra những khẩu hiệu rất kêu về văn hóa
doanh nghiệp mình nhưng những quan niệm mà họ đề ra chỉ dừng
lại trong suy nghĩ của cán bộ quản lý, không đi vào suy nghĩ và
hành động của công nhân viên.

Thuvientailieu.net.vn


II.NHỮNG KINH NGHIỆM QUẢN TRỊ HRM TỪ VĂN
HOÁ

Moscow
Amsterdam
London
Berlin

Paris

Kiev

FrankfurtVienna
Zurich

Dubai

Barcelona

Hà nội

TP. HCM
Thuvientailieu.net.vn


1. VĂN HOÁ PHƯƠNG ĐÔNG VÀ MỘT VÀI KINH NGHIỆM QT HRM
 Trong lịch sử loài người, chúng ta đã chứng kiến nhiều ví dụ về những
nền văn hóa tiên tiến thay thế những nền văn hóa lạc hậu.
 Ví dụ: Trong lịch sử Trung Quốc đã có 2 lần dân tộc thiểu số là Mông Cổ
và Mãn Thanh cai trị nước Trung Hoa.
 Tuy nhiên, vào thời kỳ đó, văn hóa Mông Cổ và văn hóa Mãn Thanh lạc
hậu hơn văn hóa người Hán. Do đó, người Mông Cổ và người Mãn Thanh
đã phải chấp nhận văn hóa của người Hán về nhiều mặt, thậm chí trong
sinh hoạt của mình cũng lặng lẽ thay đổi theo lối sống của người Hán. Dó
cũng là quá trình nền văn hóa tiên tiến dần dần thay thế nền văn hóa lạc
hậu.

Thuvientailieu.net.vn

Quan niệm của Khổng Tử:
– “Dụng nhân như dụng mộc!”
– ( Dùng người như dùng cây)– không có nhân viên tồi mà chỉ có nhà quản trị kém mà
thôi

Quan niệm của Quản Di Ngô:
– Đến đời xuân thu 770-455 TCN) Trung quốc từ chổ có
hơn 1000 nước, do tranh giành bá quyền chỉ còn lại hơn
100.
– Và đến thời chiến quốc (455-221TCN) chỉ còn có 7
nước:Tề,Sở,Hàn.Triệu,Ngụy,Tần và Yên.

Thuvientailieu.net.vn


• Tề Hoàn Công có nhã ý mời Quản Trọng giư chức Tể tướng
,Quản trọng nói:
“Không phải một cây gổ mà cất được một ngôi nhà
Không phải một dòng sông mà làm nên bể lớn.
Có tài ngọai giao,biết giữ lể nghi thì Thấp Bằng hơn tôixin cho Thấp Bằng giử chức Đại tư hành
Có tài khai khẩn,biết trồng trọt thì tôi không bằng Ninh
Việt- xin cho Ninh Việt giử chức Đại Tư Điền

Thuvientailieu.net.vn


Có tài luyện tập quân sĩ, khiến cho người ta quên chết thì
tôi không bằng Khánh Phủ; xin cho khá Phủ làmĐại Tư mã.

Có tài xử đoán hình nhục, khiến cho người đời khỏi oan thì
tôi không bằng Tần Tu Vô;xin cho là Đại tư lý.
Có tính cương trực, thấy điều gì trái nói ngay, không sợ kẻ
quyền quý , thì tôi không bằng Đông Quách Nha.xin cho
làm Đại Gían Quan.”
Tề Hoàn Công phong chức cho 5 người ấy.

Thuvientailieu.net.vn


•

Nhưng Tề Hoàn Công hỏi Quản trọng:
– “ Ta có tính ham săn bắn, lại hay tửu sắc thì có hại đến
nghiệp bá của ta hay không?”

•

Quản trọng đáp:
1. ’’Không biết đến người hiền thì hại đến nghiệp bá.
2. Biết mà không dùng thì hại đến nghiệp bá.
3. Dùng mà không chuyên thì hại đến nghiệp bá.
4. Chuyên mà để cho kẻ tiểu nhân lẩn vào cũng hại đến nghiệp
bá.’’

•
,

Tề Hoàn Công cho phải, từ đó gọi Quản Trọng là Trọng Phụ .

Thuvientailieu.net.vn


•

Quản Trọng đau nặng Tề Hoàn Công thăm nắm tay mà bảo rằng: Bất hạnh
có thế nào thì ta trông cậy và ai ?
• Ta định giao quyền cho Bảo Thúc Nha, Trọng Phụ nghĩ sao?

•

Quản Trọng nói:
• Bảo Thúc nha là người quân tử, nhưng không có tài chính trị,hay
phân biệt thiện ác quá mức. Yêu điều thiện là phải,chứ ghét điều ác
quá thì không nên.

•

Thế Thấp Bằng?
• Thấp bằng có thể dùng được, vì Thấp Bằng không lấy điều hỏi kẻ
dưới làm xấu hổ, nhưng Thấp Bằng như cái lưởi của tôi, tôi chết thì
cái lưởi làm sao sống nổi.

•

Tề Hoàn Công hỏi Dịch Nha thế nào ?
• Chúa công không hỏi thì tôi cũng sắp nói ra,
• Dịch Nha Khai Phương và Thụ Điêu. Ba người ấy không nên gần.

Thuvientailieu.net.vn

•

Hoàn công nói :
• Khi ta nói đùa rằng chỉ có thịt người là ta chưa biết mùi vị thế nào,
Dịch Nha đã giết con làm thịt cho ta ăn, thế là yêu ta hơn yêu con,
còn nghi gì nữa ?

•

Quản Trọng nói :
• Người ta không yêu gì hơn yêu con. Con mình mà nỡ như thế thì
vua còn có nghĩa lý gì.

•

Hoàn Công nói :
• Thụ Điêu tự hoạn mình để theo hầu ta, thế là yêu ta hơn yêu thân
mình, còn nghi gì nữa ?

•

Quản Trọng nói :
• Người ta không gì yêu ai hơn thân mình. Thân mình mà nỡ như
thế, còn nghĩ gì đến vua.

Thuvientailieu.net.vn

•

Hoàn Công nói :
• Khai Phương là thế tử nước Vệ, bỏ ngôi thế tử mà theo ta, khi cha
mẹ mất cũng chẳng thiết về, thế là yêu ta hơn yêu cha mẹ, còn
nghi gì nữa ?

•

Quản Trọng lại thưa rằng :
• Người ta không gì thân hơn cha mẹ. Cha mẹ mà con nỡ như thế,
thì còn nghĩ gì đến vua. Vả lại, được phong làm thế tử mà còn bỏ
thì tất còn muốn ngôi cao hơn, Chúa công chớ nên gần, nếu gần tất
có ngày sinh loạn.

•

Hoàn Công nói :
• Họ theo hầu đã lâu, sao Trọng Phụ bây giờ mới nói?

•

Quản Trọng nói :
• Đó là chiều ý Chúa công, ví như nước lũ lớn, có tôi là bờ để ngăn
không để nước tràn,bờ đê sắp vở rồi, nước lũ có thể tràn vào bất
cứ lúc nào, xin Chúa Công chớ nên gần bọn ấy.

Thuvientailieu.net.vn

•

Quản Trọng mất rồi, Tế Hoàn Công mới đuổi ba người ấy ra khỏi cung, dùng
Thấp Bằng thay Quản Trọng.Được một tháng Thấp Bằng mất. Tề Hoàn
Công lại dùng Bão Thúc Nha.

•

Về già nghe lời vợ, Tề Hoàn Công lại tin dùng Dịch Nha, Thụ Điêu và
Khai Phương, Bão Thúc Nha can không được, uất quá mà chết.

•

Tề Hoàn Công ốm sắp chết ba người ấy không những không chăm sóc mà
còn đuổi hết kẻ hầu ra ngoài cung rồi xây tường bịt cửa, chỉ để một lỗ nhỏ,
hàng ngày cho người thăm xem tề Hoàn Công đã chết hay chưa.

•

Tề Hoàn Công chết rục trong đói khát, thi thể để lâu không được mai táng.
Sau vụ nổi loạn bi thảm đó, nước tề suy yếu, mất ngôi bá chủ.
» Vậy chúng ta vận dụng như thế nào?

Thuvientailieu.net.vn


2. Kinh nghiệm quản trị HRM của Nhật bản
2.1.Lý do xuất hiện:

31

 Những năm 90 trổ lại nay do xuất hiện
nhịp sống xã hội nhanh

2

 Phương tây đề bạt nhanh cũng không phù
hợp khi áp dụng vào các nước Phương
đông

3

 Nền văn hóa ở hai khu vực là quá
khác biệt

Thuvientailieu.net.vn


BẢNG - SO SÁNH CÁC ĐẶC ĐIỂM VĂN HÓA
CÁC TIÊU CHÍ

NHẬT

MỸ

Động lực phát triển

Quan tâm xã hội quan trọng hơ
hơn vật chất

Tài chính, tiền bạc là động lực chủ yếu

Tính cá nhânnhân- tập
thể

Nhóm là cơ
cơ sở của xã hội. Tính tập thể
được
đư
ợc đánh giá cao

Quyền cá nhân đư
được
ợc xếp ưu tiên hàng
đầu

Quan hệ gia đình

Bao gồm cả họ hàng, dòng tộc, dân tộc –
quan hệ thân thiết gần gũi

Gia đình hạt nhân

Nhìn nhận về công
việc

Công việc đư
được
ợc đánh giá cao, nhân viên
có kỹ luật và tổ chức cao

Tầm quan trọng của công việc giảm :
nghỉ ngơ
ngơi, giải trí tă
tăng

Quan điểm về giáo
dục

Giáo dục là trách nhiệm của cha mẹ đối
với con nhằm mang lại uy tín xã hội và
đảm bảo kinh tế

Giáo dục là hình thức đầu tư
tư cá nhân.

Quan điểm nhận về
chức vụ, địa vị xã
hội
Nhìn nhận về xung
đột

Chức vụ , địa vỊ xã hội quan trọng

Chức vụ địa vị ít quan trọng; hiểu biết, có
năng lực quan trọng hơ
hơn.

Hòa hợp quan trọng hơ
hơn xung đột

Chấp nhận xung đột, xung đột có thể dẫn
tớinhững thay đổi có lợi

Thuvientailieu.net.vn


2.Nội dung cung cách quản trị HRM
Nhật bản

 Nước Nhật có một nền văn hóa
truyền thống và tính chất nhân
bản.

Thứ tự ưu tiên trong vận hành doanh
nghiệp: Con người - Tài chính - Công
nghệ

 Xã hội Nhật Bản có truyền
thống, có đẳng cấp rõ rệt, có
mục tiêu chú trọng là liên kết,
phát triển.

Thu dụng lao động suốt đời
Người lãnh đạo phải có kiến thức về con
người
Tạo ra sự hài hòa trong mối quan hệ giữa
con người và công ty
Tránh sự khác biệt về ĐK làm việc giữa
CBQL và công nhân

Quan hệ chủ thợ theo kiểu “trong nhà”

Thuvientailieu.net.vn

 Hệ thống quản trị Nhật Bản có
những đặc trưng sau:


Tinh thần làm việc hợp tác của các thành viên
Trả lương, thăng tiến theo thâm niên
Phương châm cơ bản của tuyển chọn nhân viên là:
- Tuyển người có tư chất linh hoạt
- “Tuyển đồng đội chứ không tuyển ngôi sao”
- Ưu tiên tuyển người mới rời nghế nhà trường

Đào tạo suốt đời và bằng nhiều cách
Ra quyết định tập thể
Các xí nghiệp Nhật thường sử dụng Kaizen

Thuvientailieu.net.vn


Thuvientailieu.net.vn


Thuvientailieu.net.vn


Sắp xếp thao tác quy trình

Phát hiện vấn đề

Phát hiện lãng phí

Truy cứu nguyên nhân

Cải tiến

Thao tác chuẩn
Thuvientailieu.net.vn