Chuong 1b khai quat kinh te doanh nghiep

KHÁI QUÁT VỀ KINH TẾ
DOANH NGHIỆP
1. Khái quát về kinh tế doanh nghiệp
2. Mười nguyên lý của kinh tế học
3. Mục tiêu tổng quát của doanh nghiệp

1


Khái quát về kinh tế doanh nghiệp
 Cạnh tranh
 Cầu
 Chi phí
 Sản xuất
 Doanh thu
 Lợi nhuận
…

Kinh tế doanh nghiệp là cầu nối giữa lý thuyết
với các quyết định quản lý được đưa ra hàng ngày.
2


Có "1.000 bài hát trong túi của bạn" với iPod,
"Sáng tạo lại chiếc điện thoại" với iPhone, iPad “Kết
hối kỳ diệu” đã làm nên một cuộc cách mạng về
thiết bị liên lạc. Apple đã luôn luôn được biết
đến với những sáng tạo, cải tiến.
Với Steve Jobs, Apple phải liên tục cải thiện, phát
triển và đổi mới các sản phẩm của mình. “Đừng bao
giờ chấp nhận hài lòng, dừng lại. Khoảnh khắc bạn

ngừng thay đổi là lúc bạn bắt đầu bị bỏ lại phía sau.
Hãy luôn gây ngạc nhiên với bản thân và người
khác. Cải thiện những gì bạn đã rất tốt”. Đổi mới phải
căn cứ vào nhu cầu thị trường, đổi mới là nhằm đáp
ứng tốt hơn nữa nhu cầu của khách hàng…
3

Nguồn: Vneconomy.vn, 2014


Đối với hầu hết các tập đoàn của Mỹ, nhân
viên trẻ tuổi là một vấn đề nan giải. Facebook lại
khác, dường như họ đã tìm ra câu trả lời cho vấn
đề này. Những người trẻ tuổi (sinh sau năm
1980) chiếm phần lớn trong tổng số 8.000 nhân
viên của Facebook. Độ tuổi trung bình của nhân
viên Facebook là 28, trong khi đó con số tương tự
tại Google là 30 và Apple là 31.Các nhân viên
cấp dưới tại Facebook luôn được khuyến khích
đặt câu hỏi và phê bình về các nhà lãnh đạo.
Thay vì theo khuôn mẫu cũ, Facebook chào đón những nhân viên trẻ tuổi và áp
dụng các phương thức quản lý thông minh. Các nhà quản lý tại đây thường tập
trung vào những điểm mạnh của nhân viên để đánh giá biểu hiện làm việc. “Nhân
viên ở đây được trao quyền tự do để chọn lựa, thay đổi và tìm kiếm vị trí công việc
thậm chí ngoài lĩnh vực chuyên môn của họ”
GS. Peter Cappelli của đại học Pennsylvania nói rằng cách quản lý nhân viên
của Facebook không chỉ giúp giữ chân được nhân tài, mà còn duy trì động lực
sáng tạo vì sáng tạo là điểm mạnh của những người trẻ tuổi…
4

Nguồn: Saigontimes.vn, 2014


Server (máy chủ) là thiết bị lưu trữ tất cả mọi
thứ dữ liệu không nằm trên ổ cứng. Server luôn
tỏa ra 1 nhiệt lượng rất lớn khi hoạt động. Những
Data Center lớn như Google, Facebook có hàng
tỉ người truy cập hàng ngày phải đặt ở những nơi
lạnh như Bắc Cực mà vẫn phải mất một khoản
tiền lớn để xây dựng hệ thống điều hòa làm mát
cho phòng chứa server.

5

Tuy nhiên sau khi thống kê nhu cầu sưởi ấm khách hàng, tính toán
hiệu quả kinh doanh thì công ty Cloud&Heat tại Đức đã đưa ra giải
pháp để chuẩn bị cho mùa đông sắp tới đó là mang các tủ Server của
họ đến đặt tại nhà khách hàng. Bằng cách này chủ nhà sẽ được sử
dụng nguồn nhiệt tỏa ra từ các tủ Server để làm ấm cho không gian
sinh hoạt trong nhà chống chọi lại mùa đông khắc nghiệt tại Châu Âu.
Xét về ý tưởng độc đáo và độ chuyên nghiệp thì Cloud&Heat đang
là tiên phong. Đáng buồn là dịch vụ đặt server trong nhà để sưởi ấm
sẽ không miễn phí, chủ nhà sẽ phải trả 1 khoản phí lắp đặt hạ tầng
ban đầu để triển khai dịch vụ tuy nhiên đổi lại, hóa đơn tiền điện và
tiền Internet hàng tháng sẽ do Cloud&Heat chi trả.
Nguồn: Vnexpress.net, 2014


Người già đang trở thành một vấn đề xã hội
phức tạp tại Nhật Bản, nơi có khoảng 8 triệu

người mắc hoặc có triệu chứng của bệnh mất trí
nhớ (Alzheimer). Dự báo năm 2060, số dân
Nhật Bản trên 65 tuổi sẽ lên tới 40% tổng
dân số, so với tỷ lệ hiện tại là 24%.
Các giải pháp cho vấn đề lão hóa của khách hàng đã có trong cả quyết định
của các nhà quản trị ở đất nước này. Tại chi nhánh Japan Post Holdings Co., ngân
hàng nắm giữ lượng tiền gửi lớn nhất Nhật Bản, giao dịch viên ngân hàng kiêm
luôn vai trò chăm sóc và hỗ trợ những người già mắc các vấn đề về trí nhớ. Khi
các khách hàng lớn tuổi tới quầy tiếp tân với yêu cầu thực hiện các giao dịch tiền
mặt thì các nhân viên phải kiên nhẫn dõi theo khách hàng trong vòng 1 đến 2 giờ
cho đến khi kết thúc giao dịch. Các nhân viên phải tìm hiểu cả những hiểu biết về
tâm lý người cao tuổi, căn bệnh họ hay gặp, các thói quen và cả những nguy cơ có
thể xảy ra với họ…
Nguồn: Tienphong.vn, 2014
6


Tình huống 5: Khủng hoảng nhập cư chia rẽ châu Âu
Sau khi hàng chục nghìn người di cư được Đức và Áo đón nhận vào cuối tuần vừa
rồi, châu Âu có vẻ như đang xuất hiện những vết rạn nứt xung quanh cách thức xử lý
cuộc khủng hoảng này.
Theo một quan chức Chính phủ Đức, Thủ tướng Đức Merkel đã chịu áp lực từ các
thành viên trong liên minh bảo thủ cầm quyền của bà đòi rút lại quyết định cho phép
khoảng 20.000 người tị nạn được vào nước này vào cuối tuần vừa qua.
“Chúng tôi luôn nói rằng đây là một tình huống khẩn cấp mà chúng tôi phải hành
động một cách nhanh chóng và nhân đạo. Chúng tôi đã giúp hơn 12.000 người trong
tình cảnh nghiêm trọng”, Thủ tướng Áo Werner Faymann nói. “Giờ đây chúng tôi phải
từng bước giảm dần các biện pháp khẩn cấp để trở lại trạng thái bình thường, phù
hợp với quy định của luật pháp”.

Loài người cần hàng hóa, dịch vụ để tồn tại, phát triển.
Các cá nhân, doanh nghiệp và quốc gia luôn phải giải
quyết vấn đề: nhu cầu hàng hóa, dịch vụ luôn vượt xa
khả năng đáp ứng.
NHU CẦU
VÔ HẠN

8

CÁC NGUỒN LỰC
KHAN HIẾM


Kinh tế doanh nghiệp là sự kết hợp giữa nguyên lý
kinh tế học với quản trị học, thống kê, kinh tế lượng…
9


Tình huống 6: Anh Quốc thử nghiệm làn đường tự động sạc dành cho
xe ô tô điện
Trung bình mỗi chiếc xe ô tô chạy điện có thể chạy được tối đa 418km cho mỗi lần
sạc đầy pin, trong khi xe xăng đổ đầy bình nhiên liệu là 482km. Tuy nhiên hạn chế
lớn nhất của xe ô tô điện so với xe động cơ xăng là có quãng đường đi ngắn hơn và
rất khó tìm các điểm sạc.
Chính phủ Anh đang tìm cách khắc phục hạn chế này khi đang thử nghiệm làn đường
có thể sạc pin cho xe điện khi xe chạy trên đó.
Động thái của chính phủ Anh nhằm khuyến khích người dùng lựa chọn các loại xe
điện để thay thế cho xe động cơ xăng nhằm tiết kiệm nhiên liệu và bảo vệ môi
trường. Trước đó vào năm 2013, chính phủ Hàn Quốc cũng đã thử nghiệm một tuyến

đường dài 12km dành cho xe buýt chạy điện có thể sạc điện trong khi chạy trên tuyến
đường này.


→ Dầu mỏ chỉ còn để khai thác đến năm 2050.
→ Than đá chỉ còn đủ dùng đến năm 2045.
→ Diện tích che phủ của rừng giảm xuống chỉ còn
25% so với giữa thế kỷ 20.
→ Nước ngọt ngày càng ít, không khí ô nhiễm tăng
→ Hiệu ứng khí nhà kính, băng tan sẽ làm diện tích
đất canh tác lương thực giảm khoảng 20%.
→ Sa mạc hóa diễn ra ngày càng nhanh chóng…
11


Dự báo vào năm 2050 hơn hai tỷ người tại 48 quốc gia sẽ thiếu nước
hoàn toàn. Khoảng 98% nước trên Trái đất là nước mặn. Phần lớn lượng
nước sạch còn lại ở dưới dạng băng ở các con sông băng hoặc chỏm băng
vùng cực. Nước ngọt ở ao, hồ, sông, suối và nước ngầm có khả năng sử
dụng chỉ chiếm khoảng 2%.
Hiện tượng khi hậu nóng lên làm tan chảy băng ở các vùng cực, nước
ngọt từ các sông băng tan chảy sẽ trộn lẫn với nước mặn trong đại dương
và trở nên quá mặn để uống. Tiếp theo, thể tích nước ở các đại dương
tăng lên sẽ làm mực nước biển dâng lên, nước biến xâm lấn nước ngọt
gây ô nhiễm nguồn nước ngọt dọc theo vùng ven biển.
Với đà tăng dân số hiện nay (Ước tính dân số thế giới sẽ tăng lên 9,4 tỷ
vào 2050) thì nhu cầu dùng nước càng tăng, xả thải càng nhiều. Có 95%
các thành phố của thế giới vẫn tiếp tục đổ nước thải thô ra sông và nguồn
cung cấp nước ngọt khác, làm cho chúng trở nên quá ô nhiểm để sử dụng.
Những dẫn chứng trên minh chứng một điều rằng: Nước ngọt có thể sử

dụng đang ngày càng trở nên khan hiếm và cứ đà này giá trị của nước ngọt
có thể sẽ hơn cả dầu mỏ!
Nguồn: United Nations report 2010
12


Mực nước biển dâng cao (Sea Level Rise - viết tắt SLR) do khí hậu thay đổi là
một nguy cơ nghiêm trọng toàn cầu, đặc biệt là các nước có mật độ dân cư dày đặc
ở những vùng đất thấp và ven biển như Việt Nam.
Tác động của SLR bao gồm đất đai, dân số, nông nghiệp, phạm vi đô thị, đất
ngập nước và GDP. Nếu mực nước biển tăng từ 1 mét lên 5 mét thì dân số chịu
ảnh hưởng tăng từ 2% lên 8,6%; tác động đến GDP tăng từ 2,1% lên tới 10,2%; còn
phần trăm diện tích đất đô thị bị ảnh hưởng sẽ tăng từ 1,7% lên 9%.
Tại Việt Nam thì hai khu vực bị ảnh hưởng nhiều nhất là vùng đồng bằng châu
thổ sông Hồng và sông Cửu Long - vốn là hai khu vực đất thấp, gần biển, lại có mật
độ cư dân rất cao. Cũng chính vì thế, chỉ cần mực nước biển dâng cao thêm 1 mét
thì sẽ có 5,3% diện tích đất, 10,8% dân cư, 10,2% GDP, 10,9% diện tích đô thị,
7,2% diện tích nông nghiệp, và 28,9% diện tích đất trũng bị tác động. Ảnh hưởng
tiêu cực đến cuộc sống hàng chục triệu người dân nước ta trong các thập kỷ tới.
Vì vậy, Việt Nam cần chủ động tìm các giải pháp làm chậm tiến trình xâm mặn,
giảm tác hại của nó và thực hiện các điều chỉnh cần thiết để thích ứng với sự biến
đổi của môi trường sống.
Nguồn: Thời báo Kinh tế Việt Nam, 2011
13


14


1.

Con người đối mặt với sự đánh đổi.

2.

Chi phí của một thứ là cái mà bạn từ bỏ để có được nó.

3.

Con người hướng suy nghĩ đến điểm cận biên.

4.

Con người phản ứng với các động cơ khuyến khích.

5.

Thương mại có thể làm cho mọi người đều được lợi

6.

Thị trường thường là phương thức tốt để tổ chức hoạt động kinh tế.

7.

Đôi khi chính phủ có thể cải thiện được kết cục thị trường.

8.

Mức sống của một nước phụ thuộc vào năng lực sản xuất hàng hóa

và dịch vụ của nước đó.

9.

Giá cả tăng khi chính phủ in quá nhiều tiền

10. Xã hội đối mặt với sự đánh đổi ngắn hạn giữa lạm phát và thất
nghiệp
15


Mực nước biển dâng cao (Sea Level Rise - viết tắt SLR) do khí hậu thay đổi là một nguy
cơ nghiêm trọng có tính toàn cầu, và nguy cơ này càng trở nên nghiêm trọng hơn đối với
những nước có mật độ dân cư dày đặc ở những vùng đất thấp và ven biển như Việt
Nam.
Tác động của các tình huống tăng mực nước biển từ 1-5 mét đến sáu yếu tố chịu ảnh
hưởng của SLR bao gồm đất đai, dân số, nông nghiệp, phạm vi đô thị, đất ngập nước,
và GDP. Nếu mực nước biển tăng từ 1 mét lên 5 mét thì phần trăm dân số chịu ảnh
hưởng sẽ tăng từ 2% lên 8,6%; tác động đến GDP tăng từ 2,1% lên tới 10,2%; còn phần
trăm diện tích đất đô thị bị ảnh hưởng sẽ tăng từ 1,7% lên đến gần 9%.
Tại Việt Nam thì hai khu vực bị ảnh hưởng nhiều nhất là vùng đồng bằng châu thổ sông
Hồng và sông Cửu Long - vốn là hai khu vực đất thấp, gần biển, lại có mật độ cư dân rất
cao. Cũng chính vì thế, chỉ cần mực nước biển dâng cao thêm 1 mét thì sẽ có 5,3% diện
tích đất, 10,8% dân cư, 10,2% GDP, 10,9% diện tích đô thị, 7,2% diện tích nông nghiệp,
và 28,9% diện tích đất trũng bị tác động. Ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng chục triệu
người dân nước ta sẽ phải trải qua những biến động to lớn.
Vì vậy, các tỉnh ở ĐBSCL cần chủ động tìm các giải pháp làm chậm tiến trình xâm mặn,
giảm tác hại của nó và thực hiện các điều chỉnh cần thiết để thích ứng với sự biến đổi
của môi trường sống.

Nguồn: Thời báo Kinh tế Việt Nam 2011

Nguồn: Thời báo kinh tế Sài Gòn

16


Vấn đề quản lý đặt
ra cho nhà quản trị
Lý thuyết kinh
tế học

Kinh tế doanh nghiệp
giúp nhà quản trị lựa
chọn phương án tối
ưu cho vấn đề quản lý

Phương án tối ưu
cho nhà quản trị
17

- Thống kê
- Kinh tế lượng
- Quản trị học
-…


QUY
TRÌNH
RA

QUYẾT
ĐỊNH

18


Thiết lập mục tiêu

Xác định vấn đề
Xây dựng các giải pháp
có thể
Giới hạn của
các nguồn
lực

Lựa chọn giải
pháp tối ưu

Thực hiện quyết định

19

Giới hạn
pháp lý, triển
vọng ngành,
các nguy
cơ…


Doanh nghiệp đặt mục tiêu là tối đa hóa tài sản, nghĩa là

tối đa hóa giá trị của doanh nghiệp. Giá trị của doanh nghiệp là
giá trị hiện tại của các khoản lãi gộp dự kiến thu được trong
tương lai.
n
πt
π1
π2
πn
Hiện giá của lợi nhuận
=
+
+ ... +
=∑
2
n
t
dự kiến trong tương lai 1 + i (1 + i)
(1 + i)
(1
+
i)
i =1

TR t − TC t
=∑
(1 + i) t
i =1
n

― πt, TRt, TCt: là lợi nhuận, doanh thu, chi phí dự kiến tại năm t

― i : là lãi suất trung bình/năm
20
―

t đi từ năm 1 (năm tiếp theo) đến năm n (năm cuối cùng dự kiến).


21


Hãy tính hiện giá của một khoản lợi nhuận dự kiến tại
năm thứ ba là 100 tỷ. Biết rằng lãi suất là 5%/năm.
Hiện giá lợi nhuận dự
kiến trong năm thứ 3

22

100
=
= 86,38
3
(1 + 0,05)


Công ty Viễn Đông kinh doanh trong lĩnh vực may mặc tại
TpHCM. Qua dự báo tình hình kinh doanh thì Ban lãnh đạo dự kiến
kết quả hoạt động trong 10 năm tới như sau (đơn vị tính: tỷ đồng):
Năm

TR

TC

Năm

TR

TC

1

12

10

6

55

37

2

28

19

7

70

48

3

35

24

8

85

59

4

40

28

9

92

62

5

48

32

10

105

78

Nếu công ty chỉ hoạt động đến hết năm thứ 10 thì hiện giá của
công ty là bao nhiêu? Giả sử lãi suất là cố định ở mức 10%/năm.
23


Giá trị của DN
TR t − TC t
=∑
(1 + i) t
i =1
n

Giá trị của i phụ thuộc
1. Rủi ro mà doanh
nghiệp phải chịu
2. Điều kiện trên thị
trường vốn

24

Giá trị TR phụ thuộc

Giá trị TC phụ thuộc

1. Cầu và xu thế cầu
2. Định giá
3. Sự ra đời của các
sản phẩm mới

1. Kỹ thuật sản xuất
2. Hàm chi phí
3. Tiến triển của doanh
nghiệp


Nokia vào cuối thập kỷ 90 là một thương hiệu hùng
mạnh, nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường điện thoại di
động tại hầu hết các nước trên thế giới. Nokia làm ăn
phát đạt nhất Châu Âu khi đó.
Tuy nhiên, do “ngủ quên trong chiến thắng” và không chịu đổi mới, nên Nokia
đã mắc phải sai lầm nghiêm trọng. Trong 8 năm trở lại đây, doanh thu và uy tín của
hãng đã sụt giảm mạnh, đặc biệt sau khi Apple Inc. của Mỹ tung ra điện thoại thông
minh iPhone vào tháng 1/2007, cổ phiếu của Nokia đã giảm tới 47%. Trong bảng
xếp hạng các thương hiệu ăn nên làm ra nhất thế giới năm 2010 do hãng nghiên
cứu thị trường Millwrard Brown Optimor thực hiện, Nokia đã giảm tới 30 bậc, tụt
xuống vị trí thứ 43. Nokia đã rơi vào thua lỗ từ năm 2012 trở lại đây.

25

Ngày 25/4/2014 hãng Microsoft đã chính thực xác nhận đã mua lại
bộ phận thiết bị và dịch vụ của Nokia và toàn bộ các nhân viên liên quan về

Microsoft trong 1 thương vụ trị giá 7,2 tỷ USD. Đồng thời, Microsoft cũng
đã đổi tên bộ phận thiết bị và dịch vụ của Nokia thành một cái tên hoàn
toàn khác : Microsoft Devies và Nokia Lumia thành Microsoft Lumia…
Nguồn: Cafef.vn, 2014