Chuong 8 moi truong kinh doanh quoc te

1. Toàn cầu hóa
2. Liên kết theo khu vực
3. Công ty đa quốc gia
4. Chuỗi giá trị
5. Chiến lược hoạt động của công ty đa quốc gia

1


Toàn cầu hóa là một thuật ngữ để chỉ hiện tượng
thu hẹp của không gian, thu hẹp của thời gian và
biến mất của các đường biên giới quốc gia.

2


HƯỚNG DẪN ĐĂNG KÝ DỰ THI TOEFL IBT
Thí sinh có thể đăng ký dự thi TOEFL iBT theo 2 cách:
- Đăng ký online qua website Viện Khảo thí Giáo dục Hoa Kỳ: />- Đăng ký qua IIG Việt Nam.
Để đăng kí dự thi qua IIG Việt Nam, thí sinh vui lòng làm theo các hướng dẫn
sau đây:
― ĐĂNG KÝ THI TOEFL IBT:
― CHÚ Ý SAU KHI ĐĂNG KÝ THI:
1 tuần trước ngày thi, IIG Việt Nam sẽ gửi giấy báo thi (Ticket Confirmation) vào
email cho từng thí sinh
Điểm thi sẽ được đăng tải tại website của ETS sau 9-12 ngày kể từ ngày thi. ETS
cũng sẽ gửi điểm của TS đến nơi TS yêu cầu gửi điểm.
Xem điểm thi, TS sử dụng Username & Password trong Ticket Confirmation để
đăng nhập sau khi vào đường link:
xem điểm
trong “View Scores”.

Chú ý: Thí sinh vui lòng đọc kỹ thông tin chi tiết trong cuốn “Information and
Registration Bulletin for Internet – Based Testing” (download tại trang
www.ets.org/toefl ) để chuẩn bị tốt nhất cho kì thi.
Nguồn: Toefl.com.vn
3


Sự xuất hiện của thủ thành Keylor Navas
(người Costa Rica) đã đánh dấu bước đột phá
mới cho tính đa dạng quốc tịch xuyên suốt lịch
sử Real Madrid. Với việc chiêu mộ Navas thì
đã có cầu thủ của 32 quốc gia khác nhau từng
khoác áo “đội bóng Hoàng gia Tây Ban Nha”
trong suốt 112 năm lịch sử.
Vào thời điểm hiện tại, nếu không chiêu mộ thêm tân
binh thì Real Madrid sở hữu đội hình quy tụ cầu thủ từ 10
quốc gia khác nhau. Nếu tính cả HLV Carlo Ancelotti và trợ
lý Paul Clement, những người làm việc tại “đội bóng Hoàng
gia Tây Ban Nha” đến từ 12 quốc gia khác nhau.
Nguồn: Dantri.com, 2014
4


Tổ chức thương mại thế giới -WTO là một tổ chức quốc
tế đặt trụ sở tại Geneve-Thụy Sỹ. Được thành lập ngày
01/01/1995. Số lượng thành viên hiện tại là 153 quốc gia.
Hoạt động của WTO nhằm mục đích giảm thiểu, tiến tới
loại bỏ các rào cản thương mại. Nhằm tiến đến tự do
thương mại, từ đó thúc đẩy giao thương kinh tế quốc tế
ngày càng phát triển.

Tất cả các quốc gia khi tham gia vào WTO đều phải
thực hiện các nguyên tắc tối huệ quốc, đãi ngộ quốc gia,
mở cửa thị trường và cạnh tranh công bằng…
Nguồn: wikipekia.com

5


Liên kết theo khu vực là một quá trình tất yếu trong
kỉ nguyên toàn cầu hóa. Trong đó các quốc gia liên kết
sẽ cùng có chung các định chế luật pháp, quản trị, kinh
tế…

Các mô hình liên
kết theo khu vực tại
Châu Âu (EU), tại
Châu Á (dự kiến
AEC)

6


EU (European Union) là một liên minh kinh tế-chính
trị gồm 27 quốc gia thuộc Châu Âu. Liên minh
châu Âu được thành lập bởi Hiệp ước Maastricht năm
1993 với hơn 500 triệu dân. Hiện tại ước tính EU đóng góp
khoảng 30% (18,4 tỉ USD) GDP danh nghĩa của thế giới.
EU đã phát triển một thị trường chung thông qua hệ thống luật pháp tiêu
chuẩn áp dụng cho tất cả các nước thành viên nhằm đảm bảo sự lưu thông tự do
của con người, hàng hóa, dịch vụ và vốn. EU duy trì các chính sách chung về

thương mại, nông nghiệp, ngư nghiệp và phát triển địa phương, 16 nước thành
viên đã chấp nhận đồng tiền chung, đồng Euro và tạo nên khu vực đồng Euro
(Eurozone).
Là một tổ chức quốc tế, EU hoạt động thông qua một hệ thống chính trị siêu
quốc gia và liên chính phủ hỗn hợp. Những thể chế chính trị quan trọng bao gồm
Ủy ban châu Âu, Hội đồng Liên minh châu Âu, Hội đồng châu Âu, Tòa án Công lý
Liên minh châu Âu và Ngân hàng Trung ương châu Âu….
Nguồn: Wikipekia, 2014
7


“Trong một thế giới bất ổn về an ninh và biến động liên tục về kinh tế, chúng ta biết
rằng, từng nước riêng rẽ Đông Nam Á, ngay dù rộng lớn như Indonesia hay tiên tiến
về kinh tế như Singapor, không thể có hoà bình, không thể phát triển, không thể hy
vọng có thịnh vượng, không thể có niềm tin vào tương lai, trừ khi chúng ta cùng sát
cánh bên nhau, góp chung của cải, chia sẻ ngày càng nhiều các mối quan tâm
chung, tin tưởng lẫn nhau và ngày càng nói chung một tiếng nói trên các diễn đàn
của thế giới”
Nguồn: Cựu tổng thống Philippin, Gloria M. Arroyo, 2001
Chính sách đối ngoại của Trung Quốc là
“Bắc hợp, Đông điều, Tây tiến, Nam dung”.
Bắc hợp tác với Nga, Đông điều hòa với NhậtHàn, Tây tiến Trung Đông-Châu Phi, Nam
dung nạp Đông Nam Á…

Đông Nam Á không nên ở trạng
thái bất động vì những thứ bất động
đều có kết quả bi đát…

Nguồn: Tạp chí Những vấn đề kinh tế thế

ASEAN, Singapore 2005

giới, 2014
8

Nguồn: Diễn đàn doanh nghiệp


Nếu điều chỉnh theo ngang giá sức mua

Nếu tính GDP quy đổi theo tỷ giá hối đoái,

PPP năm 2014, Trung Quốc đã đóng góp

GDP của Trung Quốc vẫn thấp hơn Mỹ khoảng

16,48% vào GDP của toàn thế giới (17,632 triệu

6.500 tỷ USD. Con đường vươn lên vị trí số 1

tỷ USD), trong khi Mỹ đóng góp thấp hơn, ở

của nền kinh tế của quốc gia đông dân nhất thế

mức 16,28 % (17,416 triệu tỷ USD).

giới hiện nay sẽ vẫn còn rất dài.
Nguồn: IMF

9

Cộng đồng Kinh tế ASEAN (ASEAN ECONOMIC COMMUNITY)
với mục đích thành lập được xác định là:
―Tăng cường khả năng cạnh tranh của ASEAN, cải thiện môi
trường đầu tư ở ASEAN.
―Thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các nước thành viên ASEAN
và đạt được sự hội nhập kinh tế sâu hơn trong khu vực.
―Được đặc trưng bằng một thị trường duy nhất, một nền sản xuất
chung với sự tự do di chuyển của hàng hoá, dịch vụ, dòng vốn đầu
tư, cũng như sự di chuyển tự do của các doanh nhân và lực lượng
lao động, nhất là lao động có kỹ năng…
Nguồn: Association of Southeast Asian Nations, 2013
1
0


TPP được ký kết là cơ hội cho Việt Nam
tiếp cận thị trường, nhất là khi 100% dòng
thuế nhập khẩu sẽ giảm xuống 0%. Nhiều
mặt hàng Việt Nam có lợi thế cạnh tranh tốt
hơn, tăng cường khả năng tiếp cận hàng
hóa, mặt hàng mới. TPP ký kết thì xuất khẩu
của Việt Nam có thể tăng thêm 68 tỉ USD vào
năm 2025, đồng thời Việt Nam có thêm 28 tỉ
USD/năm từ thu hút đầu tư nước ngoài. Các
mặt hàng sẽ được hưởng lợi lớn như thủy
sản đóng hộp đang chịu mức thuế 35% hay
mặt hàng trái cây, nông sản thuế 30%-130%
sẽ giảm về 0%.

Tuy nhiên, thách thức lớn đối với Việt Nam khi tham gia TPP
là trình độ lao động và các tiêu chuẩn khắt khe về lao động; các
vụ kiện hoặc nguy cơ bị kiện về thương mại; chứng nhận nguồn
gốc xuất xứ, tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
1
1

Nguồn: Bộ Công thương, 2014


 CÔNG TY ĐA QUỐC GIA
Công ty đa quốc gia (The multinational enterprise–MNE) có trụ
sở tại một quốc gia nhưng sản xuất kinh doanh tại nhiều quốc gia.
Năm 2009, số lượng MNE là 82000 với 810000 chi nhánh ở nước
ngoài, lao động là 77 triệu người. MNEs là đối tượng mang đến FDI,
tạo lan công nghệ, hình thành các chuỗi giá trị hàng hóa và dịch vụ
trên phạm vi toàn cầu thế giới...

1
2


STT

Công ty

Quốc gia

Lĩnh vực

Vốn hóa
(Tỷ USD)

Tổng tài sản Doanh thu
(Tỷ USD)
(Tỷ USD)

1

Apple Inc

Mỹ

Công
nghệ

603,3

207

182

2

Exxon Mobil

Mỹ

Hóa dầu

407

346

392

3
4

Google
Microsoft

Mỹ
Mỹ

CNTT
CNTT

390,3
382,4

110
172,4

67
91

5

Johnson & Johnson Mỹ

Tiêu dùng 302

71,3

300

6

Wells Fargo

Mỹ

Ngân
hàng

261,2

1500

2100

7

Hoffmann LaRoche

Thụy sĩ

Dược

258,5

8

General Electric

Mỹ

Gia dụng

257,2

146

650

9

Walmart
Berkshire
Hathaway Inc

Mỹ

Bán lẻ

250

Mỹ

Đầu tư

227

10

1
3

483


1
4


Với doanh thu 35,1 tỷ USD, Coca-Cola đứng trên cả nền
kinh tế Costa Rica. Mỗi năm có 1,7 tỷ sản phẩm Cocacola được
tiêu thụ trên toàn cầu. Khoảng 94% dân số thế giới có thể nhận ra
logo đỏ trắng của Coca-Cola. Không cần phải tranh cãi về việc
Coca Cola là sản phẩm đồ uống phổ biến và được nhận diện nhiều
nhất trên thế giới. Đây cũng là sản phẩm bán chạy nhất của hãng,
có mặt ở hầu hết mọi quốc gia (trừ Bắc Triều Tiên và Cuba). Tại
Mỹ, Coca Cola chiếm 42,8% thị phần (vị trí thứ hai là của Pepsi với
thị phần 31,1%) thị trường đồ uống có gas.

Trung bình, một người Mexico uống 665 sản phẩm Coca
mỗi năm. Con số này với người Mỹ là 399, người Anh là 202,
người Trung Quốc là 32 và người Ấn là 9 sản phẩm
Nguồn: Vneconomy.vn, 2014

1
5


Toyota Motor Corporation là một một
công ty đa quốc gia có trụ sở tại Nhật Bản,
hiện tại Toyota là nhà sản xuất ô tô lớn nhất
thế giới. Năm 2013, hãng Toyota đã bán được
9,98 triệu chiếc xe, đứng đầu về doanh số tiêu
thụ.
Toyota hiện có 63 nhà máy, 12 trong số
đó ở Nhật Bản, 51 nhà máy còn lại ở 26 quốc
gia. Các chi nhánh và đại diện của Toyota có
mặt tại 160 nước trên toàn thế giới.
Nguồn: Wikipekia, 2014

1
6


Giai đoạn 2013-2014, Vinamilk mở thêm 2 siêu nhà máy
mới sản xuất sữa bột và sữa nước ở Bình Dương với tổng vốn
đầu tư hơn 4.000 tỉ đồng. Riêng nhà máy sản xuất sữa bột trẻ
em Việt Nam của Vinamilk đầu tư 2.000 tỉ đồng tại tỉnh Bình
Dương đã đi vào hoạt động gần 2 năm nay. Đây là nhà máy
hiện đại bậc nhất ở khu vực châu Á, có công suất khoảng
55.000 tấn sữa mỗi năm.
Sản phẩm của Vinamilk hiện có mặt ở hơn 31 nước. Vinamilk đã đầu tư
19,3% cổ phần tại Nhà máy Miraka (New Zealand). Chiến lược xuất khẩu của
Vinamilk trong 3 năm tới tập trung vào thị trường Trung Đông, châu Phi, Cuba, Mỹ.

Trong năm 2014, Vinamilk đã động thổ nhà máy tại Campuchia (tổng vốn 23 triệu
USD). Vinamilk cũng đã nhận được giấy phép đầu tư vào Ba Lan, với quy mô
khoảng 3 triệu USD. Dự án là cửa ngõ cho Vinamilk tiếp cận và mở rộng ở thị
trường châu Âu. Tại Mỹ, Vinamilk sau khi hoàn tất các thủ tục cần thiết để mua
70% cổ phần của nhà máy sữa Driftwood, dự án đem lại doanh thu hơn 2.000 tỉ
đồng cho Vinamilk trong năm 2014. Driftwood là một trong những nhà sản xuất sữa
lớn nhất tại California (Mỹ) và là nhà cung cấp sữa cho hệ thống trường học theo
chương trình sữa học đường của Los Angeles, bang California…
Nguồn: Tien phong.vn, 2014

1
7


 CÔNG TY ĐA QUỐC GIA VÀ CÁC CHUỖI GIÁ
TRỊ TOÀN CẦU
Quá trình toàn cầu hóa với sự xuất hiện ngày càng nhiều
MNEs hình thành nên các chuỗi giá trị kinh doanh sản xuất
toàn cầu.
Chuỗi giá trị (the value chain) chia hoạt động sản xuất
thành hai nhóm:
― Nhóm hoạt động chính
― Nhóm hoạt động hỗ trợ

1
8

Nguồn: Michael Porter

Thêm một lần nữa, lại có chuyện người nông dân đổ sữa
nguyên liệu trước cửa doanh nghiệp thu mua. Việt Nam dư cung
sữa nguyên liệu…? Cần lưu ý, Việt Nam vẫn phải chi trả hàng tỷ
USD mỗi năm để nhập sữa nguyên liệu, thay vì chủ động hơn ở
trong nước. Điều này càng nghịch lý trong chuyện nông dân đổ
sữa xảy ra mới đây (và không chỉ là một lần).
.

Tuy nhiên, nếu người nông dân không thay đổi nhãn quan và cách làm
thì trong tương lai khó tránh chuyện bị "bỏ rơi giữa đường". Đó là yêu cầu
đối với chất lượng sữa nguyên liệu đầu vào đang ngày càng khắt khe. Các
hộ gia đình nuôi bò sữa đang bị gạt ra trong chuỗi giá trị ngành sữa tại Việt
1
Nam
9


Chiến lược
khu vực

Chiến lược
toàn cầu

Điều hành hoạt Phù hợp với
Mục tiêu động nước ngoài đặc thù từng
theo trong nước địa phương

Đáp ứng nhu
cầu của một
khu vực thị

trường lớn

Phục vụ nhu
cầu toàn thế
giới

Khung Chiến lược trong
xây dựng
nước

Nhu cầu toàn
Đặc thù của
cầu có điều
từng khu vực
chỉnh theo địa
thị trường
phương

Nội dung Chiến lược vị tộc

Sản
phẩm

2
0

Tương đồng cao

Chiến lược
đa dạng hóa

Đặc thù của
thị trường

Đa dạng

Đa dạng

Đa dạng


Các doanh nghiệp nhỏ trong nước chính là các đối thủ bền bỉ
nhất ở bất cứ thị trường nào. Các MNEs thường ít lo lắng về các đối
thủ đồng đẳng với mình vì họ phần nào đều có mô hình kinh doanh
giống nhau và thường áp dụng các chiến lược tương tự nhau.
Văn hóa chính là trở ngại lớn nhất, các doanh nghiệp nhỏ trong
nước lại vô cùng nhanh nhẹn trong việc đáp ứng những nhu cầu của
khách hàng địa phương-những điều khó dự đoán, và do đó hầu như
không thể bị đánh bại trên những thị trường mà họ đã “cố thủ” lâu
năm…
Nguồn: Philip Kotler và cộng sự, 2009
2
1


Thương hiệu thức ăn nhanh này đang rất nỗ lực trong
tham vọng chinh phục thế giới theo tinh thần “Suy nghĩ toàn
cầu, hành động địa phương”. Đây là thay đổi lớn sau rất
nhiều hoạt động McDonald’s cố ép món Big Mac có cùng
công thức vào nhiều thị trường khác nhau và nhận lấy thất

bại.
Người tiêu dùng châu Á mỗi năm chi đến 580 tỷ USD cho
các bữa ăn ngoài gia đình, nhiều hơn dân Mỹ tới 170 tỷ USD
và gần gấp đôi sức tiêu thụ của châu Âu. Đó là lý do vì sao
McDonald’s đưa ra chính sách quyết liệt đầu tư, thâm nhập
và tiến tới “thôn tính” 2 thị trường Trung Quốc và Ấn Độ.
Thay đổi thực đơn, điều chỉnh phong cách phục vụ, cách bài trí cửa hàng... là những bí
quyết đầu tiên McDonald’s áp dụng nhằm chinh phục người tiêu dùng châu Á.
Nếu người Ấn Độ kiêng ăn thịt bò thì đã có hamburger thịt lợn, thịt gà, cá...Người Nhật
chuộng hải sản sẽ được phục vụ món hambuger tôm. Chưa kể một loại bánh kẹp mới tinh vừa
mới xuất hiện trên thực đơn ở Đài Loan là bánh gạo... McDonald’s mới đây đã khai trương một
nhà hàng phục vụ người Mỹ gốc Hmong ở Twin Cities.
Nguồn: Thời báo kinh tế SG, 2014
2
2