Hàn Mặc Tử Hồn thơ bí ẩn và phức tạp nhất trong phong trào Thơ Mới

Hàn Mặc Tử- Hồn thơ bí ẩn và phức tạp nhất trong
phong trào Thơ Mới

Trong các nhà thơ mới, Hàn Mặc Tử lạ nhất, phức tạp nhất, bất hạnh nhất, bí ẩn nhất. Nh ư ngôi sao ch ổi
xoẹt qua bầu trời…
Là sản phẩm của nguồn thơ điên bằng đau thương đặc biệt, Đây thôn Vĩ Dọ là lời t ỏ tình v ới cuộc đời
của một tình yêu tuyệt vọng.
Bên dưới mỗi hàng chữ sáng tươi là cả một mối u hoài.
Tuy không có những tiếng rên la, những hình ảnh kì dị, ma quái, nhưng m ạch liên t ưởng toàn bài c ũng
rất lạ lùng, đứt đoạn, phi logic, cóc nhảy: ngoại cảnh – tâm cảnh, tươi sáng- âm u, hi vọng – thất vọng
kết nối tương phản. Đó là hai phía của một khối u hoài uẩn khúc.
Khổ đầu: ước ao thầm kín ngấm ngầm bên trong lại cất lên như l ời m ời mọc từ bên ngoài, hoài niệm âm
u lại mang gương mặt sáng sủa, khát khao, rạo rực.
Khổ 2 ước mong khẩn thiết dâng lên hoá thành hoài vọng ch ới v ới, nghẹn ngào.
Khổ 3: mong ngóng vừa ló rạng hoá thành nỗi hoài nghi.
Liên tưởng điên – phi lôgic tạo ra âm hưởng nhất quán, vẻ đẹp độc đáo của bài thơ. Tất cả xuất phát t ừ
tình yêu tuyệt vọng – mặc cảm sâu xa của Hàn Mặc tử. […]
Trong bệnh tật, tâm hồn Hàn hình thành hai thế giới: trong này và ngoài kia phân định nghiệt ngã, cách
nhau bằng cả tầm tuyệt vọng. Ngoài kia là mùa xuân, thắm t ươi, trăng, nhạc, ánh sáng, h ạnh phúc, thiên
đường, hi vọng,… Trong này chẳng có mùa, là đêm tối, địa ngục, khổ hạnh, âm u, mờ nhân ảnh, lãnh
cung… trong này chỉ còn về lại được ngoài kia bằng ước ao thầm lén, khắc kho ải hi v ọng và tuy ệt v ọng
mà thôi!
Tấm thiệp của Hoàng Cúc đã đánh thức khát vọng về cái ngoài kia. Thôn Vĩ D ạ là địa ch ỉ kh ởi đầu c ủa
ngoài kia trong hồn Tử. Khát vọng về thăm Vĩ Dạ của Tử cũng là khát vọng v ề ngoài kia. V ườn xa,
thuyền xa, đường xa hợp thành thế giới ngoài kia đối lập với ở đây — trong này.


Sự tương phản giữa hai miền không gian không chỉ là mặc cảm của con ng ười đang sắp chia lìa cuộc
đời mà còn là mặc cảm của thi sĩ đang phải lìa xa cái đẹp mà anh đang tôn thờ, chiêm ng ưỡng. Cái đẹp,
theo quan niệm của Tử là thanh khiết, thanh tú, trinh nguyên, vẻ đẹp c ủa v ườn, n ắng, tr ăng, thuy ền,
khách đường xa là biểu hiện cụ thể của vẻ đẹp ấy. Và mặc cảm chia lìa là mặc cảm tuyệt v ọng khi ến cho

nó trở nên khắc khoải, da diết. Câu hỏi mở đầu là lời Tử phân thân để h ỏi chính mình. Ba câu sau t ả
vườn. Nắng tinh khiết thanh tân lan toả trên nh ững hàng cau, thân cau, lá cau, bi ến c ả V ườn thành viên
ngọc lớn. Vườn toả vào không gian những ánh xanh của ngọc thanh tú và cao sang. Chữ ai chuyển tải
cảm giác xa xót, thực tại xa vời, tồn tại mong manh ở ngoài tầm với, thu ộc th ế gi ới ngoài kia. T ừ quá ch ỉ
mức độ, là tiếng kêu ngạc nhiên, ngỡ ngàng như chợt nhận ra vẻ đẹp của vườn trong kho ảnh khắc hi ếm
hoi ấy. Mặt chữ điền là mặt người thôn Vĩ hay người trở về thôn Vĩ? Nếu là mặt ng ười thôn V ĩ thì sẽ là
mặt phụ nữ vì một người đàn ông thôn Vĩ trở về không phải để ngắm khuôn mặt đàn ông. N ếu là m ặt
người trở về thôn Vĩ thì chỉ có thể là khuôn mặt của Tử tự họạ chân dung của mình đầy kiêu hãnh và v ơ
vào. Có thể hiểu cả hai cách như trên.

Qua lăng kính chia lìa, tuyệt vọng tình yêu, nh ững cảnh vật đơn s ơ c ũng tr ở nên vô cùng l ộng l ẫy. Đó là
thiên đường trần gian nhưng không thuộc về mình nữa. Về thôn V ĩ là việc bình th ường nh ưng v ới T ử lại
quá tầm tay với, thành hạnh phúc ngoài tầm tay.
Khổ 2 không chỉ tả dòng sông Hương mà dòng sông nào đó thể hiện mặc c ảm chia lìa, phiêu tán. T ất c ả
như đang bỏ đi, ngang trái trớ trêu. Chữ lay rất hay. Từ câu ca dao hiện v ề trong h ồn T ử ch ăng?
Ai về trồng dứa qua truông
Gió lay bông sậy bỏ buồn cho em!
Hay là:
Lá ngô lay ở bờ sông,
Bờ sông vẫn gió người không thấy về.
(Trúc Thông)
Sông trăng và thuyền trăng: huyền ảo càng thêm huyền ảo. Nh ưng đó c ũng m ới là v ẻ đẹp b ề n ổi, d ễ
thấy. Chữ kịp mới mang bi kịch tâm hồn nhà thơ. Mặc cảm thân phận trong hi ện t ại ngắn ng ủi, s ống ch ạy
đua với thời gian, từng ngày, từng khắc. Cuộc chia li vĩnh viễn đang tới gần. Mong m ỏi, đau th ương và
tuyệt vọng.


Khổ 3 khắc khoải hoá thân thành nhịp điệu. Gấp gáp hơn, kh ẩn khoản h ơn.
Hình ảnh người con gái áo trắng tinh khiết được Tử tôn thờ là hiện thân c ủa thế gi ới ngoài kia v ới s ắc áo
trắng nhoà nhạt đến mức nhìn không ra.

Đến đây, Tử mới trở về nơi tồn tại của mình, với lãnh cung chia lìa b ất hạnh c ủa mình.
Cuộc đời ngoài kia vẫn thắm sắc và vẫn cách ở đây một tầm tuyệt vọng, vẫn cách xa một tầm tay v ới.
Chỉ có cái tình kia là sợi dây duy nhất níu Tử với trần gian. Mà xem ra cái tình ấy c ũng mong manh làm
sao!