Sông nước Cà Mau (có chèn ảnh )

Văn bản: SÔNG NƯỚC CÀ MAU
Đoàn Giỏi
I-MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:Giúp học sinh
-Cảm nhận được sự phong phú và độc đáo của thiên nhiên sông nước Cà Mau.
-Nắm được nghệ thuật miêu tả cảnh sông nước của tác giả
II-CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên: Nghiên cứu SGK, SGV
2.Học sinh: Học bài, xem bài mới
III-TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC:
NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
HOẠT ĐỘNG 1 (5
’
)

Khởi động
-n đònh
-Kiểm tra bài cũ
-Bài mới
-Kiểm tra sỉ số lớp
HỎI:
1/Cuối truyện là hình ảnh Dế Mèn
đứng lặng giờ lâu trước nấm mồ của
bạn. Em thử hình dung tâm trạng của
Dế Mèn lúc này?
2/Sau tất cả các sự việc trên, nhất là
sau khi Dế Choắt chết, Dế Mèn đã
rút ra bài học đường đời đầu tiên cho
mình. Theo em đó là bài học gì?
-Y/c HS nhận xét và bổ sung
-GV nhận xét và công bố điểm
“Đất rừng phương Nam” là một

trong những tác phẩm xuất sắc, tác
giả Đoàn Giỏi đã đưa người đọc đến
với cảnh thiên nhiên hoang dã mà
phong phú, độc đáo và cuộc sống
của con người ở vùng đất cực Nam
của Tổ quốc.
-Ghi tựa bài lên bảng
-Báo cáo sỉ số
-Cá nhân trả lời:
1/Cay đắng vì lỗi lầm của mình, xót
thương Dế Choắt, mong Dế Choắt
sống lại, nghó đến việc thay đổi
cách sống của mình,…
2/Bài học về thói kiêu căng và lòng
thân ái.
-HS nhận xét và bổ sung
-Lắng nghe
-Ghi tựa bài vào tập
HOẠT ĐỘNG 2 (30
’
)

Đọc và hiểu văn bản
-Y/c HS đọc chú thích SGK
HỎI:Dựa vào chú thích hãy nêu vài
nét về:
+Tác giả?
-Cá nhân đọc
-Cá nhân trả lời:
+Tác giả:Đoàn Giỏi (1925-1989)

quê ở tỉnh Tiền Giang.Viết văn từ
thời khán chiến chống thực dân
Pháp.
Tiết 77
Ngày soạn:
Ngày dạy:
I-TÌM HIỂU CHUNG.
1.Tác giả:
-Đoàn Giỏi (1925-1989) quê ở
tỉnh Tiền Giang.
-Viết văn từ thời khán chiến
chống thực dân Pháp.
2.Tác phẩm:
-Bài văn trích từ chương XVIII
truyện “Đất rừng phương
Nam” (1957)
II-PHÂN TÍCH.
1.n tượng ban đầu về cảnh
+Tác phẩm?
-GV hướng dẫn học sinh đọc văn bản
-Y/c HS đọc văn bản
-GV nhận xét về cách đọc của học
sinh
HỎI:Bài văn miêu tả cảnh gì?
HỎI:Đoạn trích có cấu tạo như một
bài văn tả cảnh. Ở đây cảnh sông
nước Cà Mau được miêu tả theo một
trình tự như thế nào?
HỎI:Dựa vào trình tự miêu tả hãy
tìm bố cục của bài văn?

HỎI:Em hãy hình dung vò trí quan
sát của người miêu tả?
HỎI:Ở vò trí ấy có thuận lợi gì trong
việc quan sát và miêu tả?
HỎI:Quan sát phần đầu, cho biết
những hình ảnh, âm thanh nào của
thiên nhiên gợi cho con người nhiều
ấn tượng khi đi qua nơi đây?
HỎI:Các ấn tượng ấy được cảm
nhận qua những giác quan nào?
HỎI:Bên cạnh đó tác giả còn sử
dụng biện pháp nghệ thuật gì để
miêu tả cảnh thiên nhiên?
HỎI:Với nghệ thuật và cảm nhận
của tác giả, em có ấn tượng như thế
+Tác phẩm:Bài văn trích từ chương
XVIII truyện “Đất rừng phương
Nam” (1957)
-Cá nhân đọc
-HS đọc văn bản
-Lắng nghe
-Cá nhân trả lời:cảnh sông nước
Cà Mau.
-Cá nhân trả lời:
+n tượng ban đầu về toàn cảnh
+Cảnh kênh rạch sông ngòi
+Cảnh chợ Năm Căn
-Cá nhân trả lời:có 3 đoạn
+”Càng đổ dần……đơn điệu”
+”Tø khi qua….ban mai”

+Phần còn lại
-Cá nhân trả lời:trên con thuyền
xuôi theo các kênh rạch, đổ ra sông
Năm Căn và dừng lại ở chợ Năm
Căn.
-Cá nhân trả lời:miêu tả kó, lướt
qua,....
-Cá nhân trả lời:
+Hình ảnh: sông ngòi, kênh rạch
chi chít như mạng nhện; trời, nước,
cây toàn một sắc xanh.
+m thanh:tiếng sóng biển rì rào
bất tận.
-Cá nhân trả lời:thò giác và thính
giác.
-Cá nhân trả lời:so sánh, liệt kê,
điệp từ.
-Cá nhân trả lời:ấn tượng về một
sông nước Cà Mau.
-Sông ngòi, kênh rạch chi chít
như mạng nhện.
-Trời, nước, cây toàn một sắc
xanh.
-m thanh:tiếng sóng biển rì
rào bất tận.
ấn tượng về một không gian
rộng lớn với nhiều sông ngòi,
cây cối, phủ kín màu xanh,
thiên nhiên còn nguyên sơ, bí
ẩn.

2.Cảnh sông ngòi, kênh rạch
Cà Mau.
-Rạch Mái Giầm, kênh Bọ
Mắt, kênh Ba Khía, xã Năm
Căn.
thiên nhiên đa dạng phong
phú, hoang sơ gắn bó với cuộc
sống lao động của con người.
-Dòng sông Năm Căn mênh
mông, nước ầm ầm đổ ra
biển....con sông rộng hơn ngàn
thước.
-Rừng đước dựng lên cao
ngất...lớp kia.
nào về sông nước Cà Mau?
HỎI:Trong đoạn văn tả cảnh sông
ngòi, kênh rạch Cà Mau, tác giả làm
nổi bật những nét nào của cảnh?
HỎI:Đâu là những biểu hiện cụ thể
làm nên sự độc đáo của tên sông,
tên đất xứ sở này?
HỎI:Em có nhận xét gì về cách đặt
tên này?
HỎI:Những đòa danh đó gợi ra đặc
điểm gì về thiên nhiên và cuộc sống
ở Cà Mau?
HỎI:Ở đoạn văn tiếp theo tác giả đã
tái hiện lại con sông Năm Căn và
rừng đước. Em hãy tìm những chi tiết
nổi bật?

HỎI:Theo em cách tả cảnh ở đây có
gì độc đáo? Tác dụng của cách tả
cảnh này?
HỎI:Đoạn văn tả sông và rừng đước
Năm Căn tạo nên một thiên nhiên
như thế nào trong tưởng tượng của
em?
HỎI:Em có nhận xét gì về cách
dùng động từ của tác giả ở câu văn
“Thuyền chúng tôi....xuôi về Năm
Căn”?
HỎI:Nếu thay đổi trình tự của các
động từ ấy có ảnh hưởng gì đến nội
dung diễn đạt hay không?
HỎI:Tìm trong đoạn văn những từ
không gian rộng lớn với nhiều sông
ngòi, cây cối, phủ kín màu xanh,
thiên nhiên còn nguyên sơ, bí ẩn.
-Cá nhân trả lời:
+Giải thích cách đặt tên sông, tên
đất.
+Độc đáo trong dòng chảy Năm
Căn.
+Độc đáo trong rừng đước.
-Cá nhân trả lời:cứ theo đặc điểm
riêng của nó mà gọi thành tên: rạch
Mái Giầm (hai bên bờ mọc toàn
những cây mái giầm); kênh Bọ Mắt
(nhiều bọ mắt); kênh Ba Khía
(nhiều con ba khía); xã Năm Căn

(cái lán năm gian).
-Cá nhân trả lời:dân dã, mộc mạc,
dân gian.
-Cá nhân trả lời:thiên nhiên đa
dạng phong phú, hoang sơ gắn bó
với cuộc sống lao động của con
người.
-Cá nhân trả lời:
+Dòng sông Năm Căn mênh mông,
nước ầm ầm đổ ra biển....con sông
rộng hơn ngàn thước.
+Rừng đước dựng lên cao ngất...lớp
kia.
-Cá nhân trả lời:tả trực tiếp bằng
thò giác và thính giác; dùng nghệ
thuật so sánh; dùng nhiều tính từ
miêu tả, ngôn ngữ từ láy, từ tượng
hình, tượng thanh.
-Cá nhân trả lời:thiên nhiên mang
một vẻ đẹp hùng vó, nên thơ, trù
phú đầy sức sống.
-Cá nhân trả lời:dùng 3 động từ
(thoát, đổ, xuôi) chỉ các hoạt động
khác nhau của con thuyền trong
những không gian khác nhau.
-Cá nhân trả lời:không thay đổi
được. Vì thoát qua là nói con
thuyền vượt qua nơi khó khăn, nguy
hiểm; đổ ra là từ kênh nhỏ ra sông
lớn; xuôi về là theo dòng nước,

dòng sông êm ả.
-Cá nhân trả lời:xanh lá mạ, xanh
thiên nhiên mang một vẻ
đẹp hùng vó, nên thơ, trù phú
đầy sức sống.
3.Cảnh chợ Năm Căn.
-Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ
sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.
chợ Năm Căn đông vui, tấp
nập, hàng hoá thật phong phú,
có đủ các tầng lớp người thuộc
nhiều dân tộc khác nhau.
miêu tả màu sắc của rừng đước và
em có nhận xét gì về cách miêu tả
màu sắc của tác giả?
-GV treo tranh
HỎI:Chợ Năm Căn được giới thiệu
qua những câu văn nào?
HỎI:Tác giả đã nghe và nhìn thấy
những gì?
HỎI:Trong toàn đoạn em thấy từ
nào, cụm từ nào được lặp lại nhiều
lần?
HỎI:Qua đó cho em biết gì về cảnh,
về người, về hàng hoá chợ Năm
Căn?
HỎI:Qua trích đoạn sông nước Cà
Mau em cảm nhận được gì về vùng
đất này?
HỎI:Em có nhận xét gì về tác giả

qua văn bản này?
rêu, xanh chai lọ,..chỉ màu xanh
các cây đước từ non đến già.
-Quan sát tranh
-Cá nhân trả lời:Chợ Năm Căn
nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông
vui, tấp nập.
-Cá nhân trả lời:
+Những túp lều lá thô sơ...trên
sóng.
+Những bến vận hà....phố nổi.
+Những vật dụng cần thiết.
+Những người con gái Hoa kiều....
-Cá nhân trả lời:những cụm danh
từ được lặp lại nhiều lần.
-Cá nhân trả lời:chợ Năm Căn
đông vui, tấp nập, hàng hoá thật
phong phú, có đủ các tầng lớp
người thuộc nhiều dân tộc khác
nhau.
-Cá nhân trả lời:thiên nhiên phong
phú, hoang sơ mà tươi đẹp,nét sinh
hoạt độc đáo và hấp dẫn.
-Cá nhân trả lời:tác giả là người
am hiểu Cà Mau, có lòng gắn bó
với mảnh đất này; biết quan sát,
nhận xét đối tượng miêu tả, có tình
cảm say mê về đối tượng miêu tả.
HOẠT ĐỘNG 3 (5
’

)
III-TỔNG KẾT.
-Nội dung:Cảnh sông nước Cà
Mau có vẻ đẹp rộng lớn, hùng
vó, đầy sức sống hoang dã. Chợ
Năm Căn là hình ảnh cuộc
sống tấp nập, trù phú, độc đáo
ở vùng đất tận cùng phía nam
Tổ quốc.Bức tranh thiên nhiên
và cuộc sống ở vùng Cà Mau
hiện lên vừa cụ thể, vừa bao
quát thông qua sự cảm nhận
trực tiếp và vốn hiểu biết
phong phú của tác giả.
-Nghệ thuật:miêu tả, so sánh
HỎI:Qua bài văn này, em cảm nhận
được gì về vùng Cà Mau cực nam
của Tổ quốc?
HỎI:Em có nhận xét gì về nét đặc
sắc nghệ thuật của bài văn?
-Cá nhân trả lời:vẻ đẹp rộng lớn,
hùng vó, đầy sức sống hoang dã,
thiên nhiên và cuộc sống ở vùng Cà
Mau hiện lên vừa cụ thể, vừa bao
quát thông qua sự cảm nhận trực
tiếp và vốn hiểu biết phong phú của
tác giả.
-Cá nhân trả lời:miêu tả, so sánh,
dùng nhiều tính từ, động từ,...
HOẠT ĐỘNG 4 (5

’
)

Củng cố-Dăn dò
-Về nhà học bài và chuẩn bò bài So
sánh cần nắm:
+Khái niệm và cấu tạo của so sánh.
+Biết quan sát các sự giống nhau
giữa các sự vật để tạo ra những so
sánh đúng và hay.
+Luyện tập
-Nhận xét lớp học
-Nghe tiếp thu để chuẩn bò