03 hoc thuyet tien hoa tong hop hien dai TLBG

Luyện thi đại học môn Sinh học – Thầy Nguyễn Quang Anh

Học thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại

HỌC THUYẾT TIẾN HÓA TỔNG HỢP HIỆN ĐẠI
(TÀI LIỆU BÀI GIẢNG)

Giáo viên: NGUYỄN QUANG ANH

Năm 1859 Đacuyn đã đưa ra thuyết chọn lọc tự nhiên giải thích sự tiến hóa xảy ra như thế nào? Thuyết
chọn lọc tự nhiên của ông đã thuyết phục được nhiều người rằng sự sống đã tiến hóa. Tuy nhiên ,vấn đề cơ
chế tiến hóa vẫn đang là vấn đề tranh luận.
Trong những năm đầu của thế kỉ XX sự kết hợp chặt chẽ của di truyền học và sinh học quần thể vào
nghiên cứu tiến hóa đã đưa đến sự ra đời của thuyết tiến hóa hiện đại.
I. Sự ra đời của học thuyết tiến hóa hiện đại
Thuyết tiến hóa tổng hợp là sự tổng hợp các thành tựu lý thuyết trong nhiều lĩnh vực khoa học khác
nhau,được đánh dấu bằng các công trình tiêu biểu như: phân loại học, cổ sinh vật học, di truyền học quần
thể, sinh thái học quần thể, học thuyết về sinh quyển đã xây dựng nên thuyết tiến hóa tổng hợp bao gồm
tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn.
II. Tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn
1. Tiến hóa nhỏ
Ví dụ: Quần thể ban đầu có tần số kiểu gen: 0,25AA + 0,5Aa + 0, 25aa
Quần thể đang ở trạng thái cân bằng. Tuy nhiên có những yếu tố sẽ phá vỡ trạng thái cân bằng của kiểu
gen. Chính các yếu tố đó làm quần thể tiến hóa.
Tiến hóa nhỏ (tiến hóa vi mô) là quá trình biến đổi thành phần kiểu gen của quần thể, bao gồm sự phát
sinh đột biến, sự phát tán đọt biến qua giao phối, sự chọn lọc các đột biến có lợi, sự cách li sinh sản giữa
quần thể đã biến đổi với quần thể gốc, kết quả là sự hình thành loài mới. Quá trình tiến hóa nhỏ diễn ra
trong phạm vi tương đối hẹp trong nội bộ quần thể, trong thời gian lịch sử tương đối ngắn, có thể nghiên
cứu bằng thực nghiệm. Tiến hóa nhỏ chiếm vị trí trung tâm trong tiến hóa hiện đại.
Nhân tố tiến hóa có thể làm biến đổi thành phần kiểu gen của quần thể hoặc tần số alen trong quần thể
hoặc làm biến đổi cả hai.

Kết quả của tiến hóa nhỏ là hình thành loài mới.
Các nhân tố làm ảnh hưởng đến trạng thái cân bằng của quần thể:
+ Đột biến
+ Giao phối không ngẫu nhiên
+ Di nhập gen
+ Chọn lọc tự nhiên
+ Các yếu tố ngẫu nhiên
2. Tiến hóa lớn (tiến hóa vĩ mô) là quá trình hình thành các nhóm phân loại trên loài như chi, họ, bộ, lớp,
ngành. Quá trình này diễn ra trên quy mô rộng lớn, qua thời gian địa chất rất dài.
Cả tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn đều diễn ra theo con đường phân li tính trạng. Nhưng tiến hóa hội tụ chỉ có
ở tiến hóa lớn mà không có ở tiến hóa nhỏ.
III. Đơn vị tiến hóa cơ sở:
Đơn vị tiến hóa cơ sở cần thỏa mãn những điều kiện nào?
- Có tính toàn vẹn trong không gian và thời gian.
- Biến đổi cấu trúc di truyền qua các thế hệ.
- Tồn tại thực trong tự nhiên.
Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt

Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -


Luyện thi đại học môn Sinh học – Thầy Nguyễn Quang Anh

Học thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại

Chỉ có quần thể cùng một lúc thỏa mãn cả 3 điều kiện trên.
+ Quần thể là đơn vị tổ chức tự nhiên.
+ Quần thể là đơn vị sinh sản nhỏ nhất.

+ Quần thể là nơi diễn ra tiến hóa nhỏ.
Cá thể không là đơn vị tiến hóa cơ sỏ vì kiểu gen của cá thể hầu như không thay đổi lớn trong suốt quá
trình sống. Hơn nữa thời gian sống của cá thể ngắn, vì vậy những biến đổi di truyền ở cá thể không được
nhân lên trong quần thể thì sẽ không đóng góp vào quá trình tiến hóa.
Loài cũng không phải là đơn vị tiến hóa vì loài là hệ thống di truyền kín, nghĩa là cách li sinh sản với
các loài khác, do đó hạn chế khả năng cải biến thành phần kiểu gen của nó.
Quần thể là tổ chức có thực, là đơn vị tồn tại, đơn vị sinh sản của loài trong tự nhiên, được hình thành
trong lịch sử. Tuy đa hình về kiểu gen và kiểu hình nhưng quần thể vẫn có tính toàn vẹn về mặt di truyền,
phân biệt với các quần thể lân cận nhưng giữa các quần thể trong loài vẫn có khả năng trao đổi gen. Bởi
vậy, quần thể được xem là đơn vị tiến hóa cơ sở.
Hiện tượng tiến hóa cơ sở bắt đầu bằng những biến đổi di truyền trong đơn vị tiến hóa cơ sở, biểu hiện
ở biến đổi tần số tương đối diễn ra ở một số gen tiêu biểu của quần thể theo hướng xác định qua nhiều thế
hệ.
Những biến đổi d truyền trong quần thể có thể xảy ra theo hai chiều thuận nghich, lặp lại nhiều lần,
không dẫn tới hình thành loài mới. Sự biến đổi có thể xảy ra theo một chiều, tích lũy qua thời gian dài,
làm cho quần thể trở thành một hệ gen kín, cách li với quần thể khác trong loài, nghĩa là hình thành một
loài mới. Như vậy, hiện tượng tiến hóa cơ sở là nền tàng, là giai đoạn đầu của quá trình hình thành loài
mới, nhưng không phải là giai đoạn tất yếu dẫn đến sự xuất hiện loài mới.
IV. Thuyết tiến hóa bằng các đột biến trung tính
Nghiên cứu thí nghiệm của Haris trên 59 mẫu biến dị của phân tử Hb trong máu người:
+ 43 mẫu đột biến nhưng không gây ảnh hưởng
+ 5 mẫu có ý nghĩa đánh dấu
+ 11 mấu đột biến dẫn đến Hb không bền gây hiện tượng thiếu máu.
Kết luận: đa số đột biến phân tử Hb là trung tính (những đột biến không có lợi cũng không có hại).
Thuyết tiến hóa trung tính:
Sự tiến hóa diễn ra bằng sự củng cố ngẫu nhiên những đột biến trung tính, không liên quan tới tác dụng
của chọn lọc tự nhiên.
Nguyên nhân tiến hóa cấp phân tử là do sự cố định ngẫu nhiên của những đột biến trung tính.
Ý nghĩa: Dựa vào thuyết tiến hóa trung tính để giải thích tính đa dạng của sinh vật?
+ Sự đa dạng trong cấu trúc đại phân tử pro có liên quan đến sự củng cố các ĐB trung tính một cách

ngẫu nhiên khó có thể giải thích bằng tác dụng định hướng của CLTN.
+ Trong sự đa hình cân bằng không có sự thay thế hoàn toàn 1 alen này bằng 1 alen khác, đó là sự duy
trì ưu thế các thể dị hợp về 1 hoặc 1 số cặp gen nào đó.
Thuyết Kimura có phủ nhận thuyết tiến hóa bằng con đường CLTN không?
+ Không phủ nhận mà chỉ bổ sung thuyết tiến hóa bằng CLTN,đào thải biến dị có hại.
+ Thuyết Kimura xem sự củng cố ngẫu nhiên các ĐB trung tính là nguyên lí cơ bản của tiến hóa cấp
phân tử.
Lưu ý: Thuyết tổng hợp hiện đại khác với thuyết tiến hóa Đacuyn ở những điểm nào?
Thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại thừa nhận một số nhân tố tiến hóa thêm vào chọn lọc tự nhiên.Một
trong những nhân tố đó là biến động di truyền có vai trò quan trọng.
Thừa nhận rằng các đặc điểm được di truyền là do những thực thể riêng biệt gọi là gen. Biến dị trong quần
thể là do sự tồn tại của nhiều alen của một gen.
Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt

Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -


Luyện thi đại học môn Sinh học – Thầy Nguyễn Quang Anh

Học thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại

Sự hình thành loài mới là quá trình tích lũy từ từ các biến đổi di truyền nhỏ. Tiến hóa lớn là kết quả tích
lũy của các quá trình tiến hóa nhỏ.
Kết Luận: Thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại là học thuyết về sự tiến hóa xảy ra như thế nào ở mức độ kiểu
gen,kiểu hình và quần thể trong khi thuyết tiến hóa Đacuyn chỉ đề cập chủ yếu đến cá thể.
Giáo viên : Nguyễn Quang Anh
Nguồn :

Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt

Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12

Hocmai.vn

- Trang | 3 -