Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh các trường tiểu học trên địa bàn huyện đông anh, thành phố hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
_______________

NGUYỄN THỊ THU HẰNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG
CHO HỌC SINH CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN ĐÔNG ANH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2015

1


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
_________________

NGUYỄN THỊ THU HẰNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG
CHO HỌC SINH CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN ĐÔNG ANH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Bùi Văn Quân

HÀ NỘI - 2015

2


LỜI CẢM ƠN
Luận văn được thực hiện và hoàn thành với sự giúp đỡ, hướng dẫn của
các thầy giáo, cô giáo, cán bộ trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà
Nội; sự giúp đỡ của Lãnh đạo và cán bộ Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Đông
Anh.
Với tình cảm chân thành, tác giả luận văn xin bày tỏ lòng biết ơn tới các
thầy giáo, cô giáo, các cán bộ trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà
Nội đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập và nghiên
cứu; xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Bùi Văn Quân , người đã
dành cho tác giả những lời chỉ dẫn ân cần cùng với những kiến thức quý giá
trong quá trình thực hiện luận văn.
Tác giả xin chân thành cảm ơn tập thể Lãnh đạo và cán bộ các trường tiểu
học trên địa bàn huyện Đông Anh đã động viên, đóng góp ý kiến, cung cấp
thông tin, tư liệu cho tác giả trong quá trình điều tra, nghiên cứu. Xin gửi lời
cảm ơn tới bạn bè, đồng nghiệp và người thân đã tạo điều kiện, chia sẻ cùng tác
giả trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Mặc dù đã nỗ lực, cố gắng song luận văn không thể tránh khỏi những
thiếu sót. Tác giả kính mong nhận được sự chỉ dẫn quý báu của các thầy giáo, cô
giáo và sự đóng góp ý kiến của các bạn đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả

Nguyễn Thị Thu Hằng

3


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BCH

Ban chấp hành

CBQL

Cán bộ quản lý

CMHS

Cha mẹ học sinh

CSVC

Cơ sở vật chất giáo viên

CSVN

Cộng sản Việt Nam

GD & TĐ

Giáo dục và đào tạo

GDKNS

Giáo dục kỹ năng sống

GV

Giáo viên

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

HĐGD

Hoạt động giáo dục

HS

Học sinh

HS - SV

Học sinh – sinh viên

KNS

Kỹ năng sống

NGLL

Ngoài giờ lên lớp

NQ - CP

Nghị quyết - chính phủ

QLGD

Quản lý giáo dục

TH

Tiểu học

UBND

Ủy ban nhân dân

XH

Xã hội

4


MỤC LỤC
Lời cảm ơn .............................................................................................................. i
Danh mục chữ viết tắt ............................................................................................ii
Mục lục ................................................................................................................. iii
Danh mục bảng ....................................................................................................vii
Danh mục biểu đồ ................................................................................................. ix

Danh mục sơ đồ ..................................................................................................... ix
MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH TIỂU HỌCError!

Bookmark

not

defined.
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................ Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới ...................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam ....................... Error! Bookmark not defined.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài............... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Hoạt động giáo dục .................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Kỹ năng sống .............................................. Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Giáo dục kỹ năng sống ............................... Error! Bookmark not defined.
1.2.4. Hoạt động giáo dục kỹ năng sống .............. Error! Bookmark not defined.
1.2.5. Quản lý trường học..................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.6. Quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống . Error! Bookmark not defined.
1.3. Trường Tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dânError! Bookmark not
defined.
1.3.1. Vị trí, vai trò của trường tiểu học ............... Error! Bookmark not defined.
1.3.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của trường tiểu họcError!

Bookmark

not

defined.

1.3.3. Đổi mới giáo dục Tiểu học......................... Error! Bookmark not defined.
1.4. Đặc điểm tâm, sinh lý của học sinh tiểu học. Error! Bookmark not defined.
1.5. Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu họcError!
defined.

5

Bookmark

not


1.5.1. Mục tiêu của giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học trong giai đoạn
hiện nay ................................................................ Error! Bookmark not defined.
1.5.2. Nguyên tắc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học ................ Error!
Bookmark not defined.
1.5.3. Nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu họcError! Bookmark
not defined.
1.5.4. Các hình thức tổ chức giáo dục kỹ năng sống trong trường học ....... Error!
Bookmark not defined.
1.6. Quản lý giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường Tiểu học .......... Error!
Bookmark not defined.
1.6.1. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh của
trường tiểu học ..................................................... Error! Bookmark not defined.
1.7. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh tiểu học................................................... Error! Bookmark not defined.
Kết luận chương 1 ................................................ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2:THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ
NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA
BÀN HUYỆN ĐÔNG ANH, THÀNH PHỐ HÀ NỘIError!

Bookmark

not

defined.
2.1. Khái quát về giáo dục Tiểu học của Huyện Đông AnhError!

Bookmark

not defined.
2.1.1. Mạng lưới trường, lớp, quy mô học sinh ... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Chất lượng giáo dục học sinh:.................... Error! Bookmark not defined.
2.2. Thực trạng về các kỹ năng sống hiện có của học sinh Tiểu học huyện Đông
Anh ....................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.3. Thực trạng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh các trường Tiểu học trên địa
bàn Huyện Đông Anh........................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1 Nhận thức của cán bộ, giáo viên về mức độ quan tâm đến việc giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh các trường Tiểu học ....... Error! Bookmark not defined.
2.3.2 Các lực lượng, tổ chức quan tâm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu
học ........................................................................ Error! Bookmark not defined.
6


2.3.3 Các môn học, những hoạt động góp phần vào việc giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh .......................................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.4. Nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu họcError! Bookmark
not defined.
2.3.5. Hình thức giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu họcError! Bookmark
not defined.

2.3.6. Biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu họcError! Bookmark
not defined.
2.4. Thực trạng quản lý GDKNS cho học sinh các trường Tiểu học trên địa bàn
huyện Đông Anh .................................................. Error! Bookmark not defined.
2.4.1. Bộ máy tổ chức của các trường Tiểu học huyện Đông Anh .............. Error!
Bookmark not defined.
2.4.2. Xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học .... Error!
Bookmark not defined.
2.4.3 Tổ chức, chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học .......... Error!
Bookmark not defined.
2.4.4. Kiểm tra, đánh giá giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học ...... Error!
Bookmark not defined.
2.4.5 Quản lý sự phối hợp giữa gia đình - nhà trường - xã hội trong việc giáo dục
kỹ năng sống cho học sinh tiểu học ..................... Error! Bookmark not defined.
2.4.6. Ảnh hưởng của các lực lượng giáo dục tham gia giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh tiểu học huyện Đông Anh................ Error! Bookmark not defined.
2.4.7. Nguyên nhân dẫn đến việc hình thành kỹ năng sống cho học sinh còn bị
hạn chế.................................................................. Error! Bookmark not defined.
2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
Tiểu học trên địa bàn huyện Đông Anh................ Error! Bookmark not defined.
2.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
các trường tiểu học trên địa bàn huyện Đông AnhError!

Bookmark

not

defined.
Kết luận chương 2 ................................................ Error! Bookmark not defined.

7


CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ
NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA
BÀN HUYỆN ĐÔNG ANH THÀNH PHỐ HÀ NỘIError!

Bookmark

not

defined.
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh tiểu học trên địa bàn Huyện Đông Anh - Hà NộiError! Bookmark
not defined.
3.1.1. Đảm bảo tính mục đích .............................. Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ ................................ Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Đảm bảo tính khả thi và hiệu quả .............. Error! Bookmark not defined.
3.1.4. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển ............ Error! Bookmark not defined.
3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh các
trường tiểu học trên địa bàn Huyện Đông Anh, Thành phố Hà Nội ............ Error!
Bookmark not defined.
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu
học ........................................................................ Error! Bookmark not defined.
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý giáo
dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học các trường Tiểu học trên địa bàn Huyện
Đông Anh, Thành phố Hà Nội ............................. Error! Bookmark not defined.
3.4.1. Các bước tiến hành khảo nghiệm ............... Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý
hoạt động GD KNS .............................................. Error! Bookmark not defined.

Kết luận chương 3 ................................................ Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ........................ Error! Bookmark not defined.
1. Kết luận ............................................................ Error! Bookmark not defined.
2. Khuyến nghị ..................................................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................11
PHỤ LỤC ................................................................ Error! Bookmark not defined.

8


9


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1

Mạng lưới trường lớp quy mô học sinh (Số liệu năm học
2014-2015)………………………………………………..

32

Bảng 2.2

Thống kê kết quả học lực học sinh………………………

33

Bảng 2.3

Đánh giá về kỹ năng sống hiện có của học sinh tiểu học

huyện Đông Anh……………………………………….....

Bảng 2.4

34

Đánh giá của giáo viên về lực lượng thực hiện giáo dục
kỹ năng sống cho học sinh tiểu học………………………. 38

Bảng 2.5

Ý kiến của giáo viên về tổ chức hướng dẫn kỹ năng sống
cho học sinh………………………………………………. 39

Bảng 2.6

Các môn học, những hoạt động góp phần vào việc giáo
dục kỹ năng sống cho học sinh………………………….... 40

Bảng 2.7

Những kỹ năng sống được nhà trường quan tâm giáo dục
cho học sinh tiểu học……………………………………... 41

Bảng 2.8

Những hình thức giáo dục kỹ năng sống cho học sinh…...

Bảng 2.9

Những biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh…... 45

Bảng 2.10

Đội ngũ cán bộ quản lí các trường tiểu học các trường tiểu

43

học công lập trên địa bàn huyện Đông Anh năm học
2013-2014………………………………………………… 47
Bảng 2.11

Kế hoạch hoạt động giáo dục kỹ năng sống ( KC110 giáo
viên & CBQL) ………………………………………….... 49

Bảng 2.12

Nội dung kế hoạch quản lý giáo dục kỹ năng sống của cán
bộ quản lý………………………………………………… 50

Bảng 2.13

Tổ chức chỉ đạo công tác giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh………………………………………………………... 51

Bảng 2.14

Kiểm tra đánh giá công tác giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh…………………………………………………...

Bảng 2.15

53

Ảnh hưởng của những lực lượng giáo dục, lực lượng xã
hội đối với công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.. 55

10


Bảng 2.16

Đánh giá của cán bộ quản lý , giáo viên và cha mẹ học
sinh về lý do hình thành những kỹ năng sống cần thiết cho
học sinh còn bị hạn chế. ………………………………….. 57

Bảng 2.17

Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh…………………………………………

Bảng 3.1

61

Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp
quản lý hoạt động giáo dục KNS cho học sinh tiểu học
theo ý kiến chuyên gia……………………………………. 86

Bảng 3.2

Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản
lí hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học.. 90

Bảng 3.3

Tương quan giữa tính cần thiết và khả thi của các biện
pháp quản lí hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh tiểu học………………………………………………. 92

11


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
11.Đặng Quốc Bảo (1997), Những vấn đề cơ bản về quản lý giáo dục,
1Trường cán bộ quản lý giáo dục và đào tạo, Hà Nội.
2. Nguyễn Thanh Bình (2003), Những nghiên cứu và thực hiện chương
trình giáo dục kỹ năng sống ở Việt Nam.
3. Nguyễn Thanh Bình (2009), Giáo trình chuyên đề giáo dục kỹ năng
sống, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm – Hà Nội.
4. Bộ Chính trị (2009), Định hướng phát triển giáo dục và đào tạo.
5. Bộ GD & ĐT (2009), Thông tư 32 /TT-BGD ĐT về Hướng dẫn đánh giá
xếp loại học sinh Tiểu học.
6.Bộ GD & ĐT (2010), Điều lệ trường tiểu học.
7.Bộ GD & ĐT (2010; 2011), Chỉ thị của Bộ trưởng về nhiệm vụ năm học
2010-2011; 2011-2012.
8. Bộ GD & ĐT (2008), Quy định về đạo đức nhà giáo (Ban hành kèm theo
Quyết định số 16/2008/QĐ-BGDĐT ngày 16 tháng 4 năm2008 của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo)
9. Bộ GD & ĐT (2010), Giáo dục kỹ năng sống trong các môn học ở Tiểu

học -Tài liệu dành cho giáo viên, NXB Giáo dục Việt Nam.
10. Bộ GD & ĐT(2010), Kế hoạch số 453/KH-BGD&ĐT ngày 30/7/2010 về
tập huấn và triển khai giáo dục kỹ năng sống trong một số môn học và hoạt
động giáo dục ở Tiểu học, Trung học cơ sở, Trung học phổ thông trên toàn
quốc.
11. Bộ GD & ĐT (2011), Giáo dục kỹ năng sống qua các môn học và hoạt
động giáo dục, NXB Giáo dục Việt Nam.
12. Nguyễn Quốc Chí (1996), Những vấn đề lý luận quản lý giáo dục –
Trường CBQL GD&ĐT, Hà Nội.
13. Chính phủ (2012), Chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020
14. Phạm Khắc Chƣơng (1999), Đạo đức học, NXB Giáo dục , Hà Nội,
15. Phạm Tất Dong, Nguyễn Quang Uẩn, Nguyễn Hải Khoát (2004),
Tâm lý học đại cương, NXB Thống kê, Hà Nội.

12


16. Nguyễn Văn Đạm (2004), Từ điển Tiếng Việt Tường giải và Liên
tưởng, NXB Văn hóa
17. Phạm Minh Hạc (1997), Giáo dục nhân cách đào tạo nguồn nhân lực ,
NXB chính trị Quốc gia, Hà Nội.
18. Phạm Minh Hạc (1998), Tuyển tập tâm lý học, NXB Giáo dục, Hà Nội.
19. Phạm Minh Hạc (1999), Về phát triển toàn diện con người thời kỳ CNH
- HĐH, NXB chính trị Quốc gia, Hà Nội.
20. Đặng Vũ Hoạt (1992), Đổi mới hoạt động giáo viên chủ nhiệm với việc
GDKNS cho học sinh, Tập san NCGD số 8/1992.
21. Lê Văn Hồng (chủ biên), (1995), Tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học sư
phạm, Bộ GD & ĐT.
22. Trần Hậu Kiểm (1997), Giáo trình đạo đức học, NXB chính trị Quốc
gia, Hà Nội.

23. Trần Kiểm (2008), Những vấn đề cơ bản của Khoa học quản lý giáo
dục, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội .
24. Nguyễn Kỳ (1984), Một số vấn đề của lý luận Quản lý giáo dục,
Trường CBQL Giáo dục, Hà Nội.
25. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (1996), Tâm lý học sư phạm, trường cán bộ quản
lý GD & ĐT, tập giáo trình đại học, Hà Nội
26. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2011),Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho
học sinh Tiểu học (Tài liệu dành cho giáo viên Tiểu học)-NXB Đại học
Quốc gia Hà Nội.
27. Luật Giáo dục (2005), NXB Chính trị quốc gia.
28. Luật Giáo dục và Nghị định quy định chi tiết hướng dẫn thi hành
(2007), NXB Lao động xã hội, Hà Nội.
29. Hồ Chí Minh (1990), Về vấn đề giáo dục , NXB Giáo dục, Hà Nội.
30. Lục Thị Nga (2006), Những tình huống thường gặp trong quản lý
trường học, NXB Giáo dục.
31. Lục Thị Nga (2010), Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học,
NXB Giáo dục

13


32. Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt (1998), Giáo dục học, NXB Giáo dục, Hà
Nội.
33.Trần Thị Tuyết Oanh (chủ biên) ,(2002), Giáo dục học, NXB Đại học
sư phạm, Hà Nội
34. Hoàng Phê (1998), Từ điển Tiếng Việt, NXB Khoa học Xã hội.
35. Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội (2010), Kế hoạch số 8945/KHSGD&ĐT ngày 04/11/2010 về Kế hoạch tập huấn và triển khai giáo dục kỹ
năng sống trong một số môn học và hoạt động giáo dục ở tiểu học.
Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội (2010), Tài liệu Giáo dục nếp sống thanh
lịch văn minh cho học sinh thủ đô (Lưu hành nội bộ) .

36. Hoàng Minh Thao (1998), Tâm lý học quản lý , Trường CBQL
GD&ĐT, Hà Nội.
37. Hà Nhật Thăng (1998), Giáo dục hệ thống giá trị đạo đức nhân văn,
NXB Bộ GD&ĐT, Hà Nội.
38. Lƣu Thu Thủy (chủ biên), (2011), Thực hành giáo dục kỹ năng sống
trong một số môn học ở Tiểu học, tài liệu mô đun tự học cho GV, NXB Giáo
dục Việt Nam.
39. Lƣu Thu Thủy (chủ biên) (2012), Thực hành kỹ năng sống (cho HS từ
lớp 1 đến lớp 5), NXB ĐHSP.
40. Trần Trọng Thuỷ (1997), Mô hình nhân cách con người Việt Nam
trong thời kỳ CNH - HĐH, Tạp chí Khoa học giáo dục.
41. Trần Văn Tùng (2001), Nền kinh tế tri thức và yêu cầu đổi mới GDVN,
NXB Thế giới.
42. Huỳnh Khải Vinh (2001), Một số vấn đề về lối sống, đạo đức, chuẩn
giá trị xã hội, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

14


TÀI LIỆU TIẾNG NƢỚC NGOÀI (Bản dịch)
1.Các Mác, Ăng Ghen, V.I.Lê nin (1985), Bàn về giáo dục, NXB Giáo
dục
2.Diane Tillman, Diana Hsu (2010), Những giá trị sống dành cho trẻ từ 3
đến 7 tuổi, Nhà XB Trẻ, TP Hồ Chí Minh.
3.Diane Tillman, Diana Hsu (2010), Những giá trị sống dành cho trẻ từ 8
đến 13 tuổi, Nhà XB Trẻ, TP Hồ Chí Minh.
4.V.A.Xukhômlinxki (1994), Giáo dục con người chân chính như thế nào,
NXB Giáo dục, Hà Nội.

15