Văn mẫu lớp 10: Phân tích bài Tựa Trích diễm thi tập của Hoàng Đức Lương

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Phân tích bài Tựa Trích diễm thi tập của Hoàng Đức Lương
I. DÀN Ý
1. Mở bài:
- Bải Tựa Trích diễm thi tập do tác giả Hoàng Đức Lương tự viết cho cồng trinh sưu
tầm những bài thơ có giá trị từ thời Trán tới thời Lô của minh. Tuyển tập này được in
thành sách dưới thời Hổng Đức của vua Lô Thánh Tông.
- Qua bài Tựa, tác giả nói rõ lí do tuyển chọn và quá trinh tuyển chọn; đổng thời thể
hiện niềm tự hào và sự trân trọng cùng ý thức bảo tổn di sản văn học dân tộc của bản thân.
2. Thân bài:
* BỐ cục bài viết gổm hai đọan:
+ Đoạn 1: Từ đầu... đến không rách nát tan tành: Những nguyên nhản khiến cho thơ
ca không được lưu truyển rộng rãi.
+ Đoạn 2: Phẩn còn lại: Tác giả trinh bày lí do và lược thuật quá trinh biên soạn cuốn
sách; giới thiệu tóm tắt nội dung Trích diễm thi tập.
* Thế nào là một bài Tựa ?
- Tựa lả bài viết thường được đặt ở đẩu cuốn sách nhằm mục đích giới thiệu mục đích,
nội dung, quá trinh hình thành và kết cấu của cuốn sách. Bài Tựa có thể do tác giả tự viết
mà cũng có thể do một người nào đó có uy tín hoặc mến mộ lác giả, tác phẩm mà viết.
- Bài Tựa Trích diễm thi tập ngoài những yếu tổ trên còn cung cấp cho người đọc đôi
nét về thời đại và quan niệm văn chương của tác giả.
* Những nguyên nhân khiến cho thơ ca không được lưu truyền rộng rãi:
Tác giả chỉ ra bốn nguyên nhân;
- Nguyên nhân thứ nhất: Chỉ thi nhân mới nhận thấy và hiểu được cái hay cái đẹp của
thơ ca. Mà trong xã hội thi thi nhân rất ít.
- Nguyên nhân thứ hai: Nhiểu người có học nhưng ít người để ý tới thơ ca.
- Nguyên nhân thứ ba: Người quan tâm tới thơ ca thi lại khỏng đù năng lực vá tính
kiên trì để sưu tầm và giới thiệu.
- Nguyên nhân thứ tư: Chính sách quản lí in ấn của triều đinh quá nghiêm ngặt.
- Ngoài ra, còn có nguyên nhân khách quan là thời gian và chiến tranh huỷ hoại và

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

làm thất lạc khá nhiều sách vở.
Tác giả trình bày lí do biên soạn sách; thuật lại quá trinh hoàn thành cuốn Trích diễm
thi tập; giới thiệu nội dung VỀ kết cấu của tác phẩm.
+ Cuốn sách ra đời không phải do ỷ muốn chù quan của tác giả mả là do yêu cáu của
thời đại.
- Tác giả trinh bày thực trạng của di sản thơ ca tiếng Việt lúc bấy giờ là rất đáng buồn
- Tác giả bộc lộ tâm trạng đau xót của mình trước thực trạng đáng buổn ấy. Tử đố
dành tâm huyết vào việc sưu tầm thơ ca, tuyển chọn thành cuốn Trích diễm thi tập.
- Tác giả thuật lại quá trinh làm cuốn sách này : Việc sưu tám hết sức khó khăn VI thư
tịch cũ không còn, tác giả phải nhặt 'nhạnh ở giấy tàn, vách nát, tim tòi thu lượm khắp
nơi... Ngoài ra, tác giả còn sưu tầm thêm thơ ca của các vị quan đương triều rổ! phân loại
ra làm sáu quyển, gổm hai phẩn : phẩn chính là thơ ca từ thời Trần đến đẩu thời Lê; phẩn
phụ lục là một số bài thơ do chính tác giả sáng tác với mục đích dùng dể làm sách dạy
trong gia đinh. Thái độ của tác giả là chân thành và khiêm tốn.
- Mục đích của tác giả rất đúng đần. ông mong rằng sau khi cuốn Trích diễm thơ tập
ra đời: Rổi những người thích bình phẩm thơ ca sẽ đem truyền rộng, may ra tránh được
lời chê trách của người đời sau, chẳng khác gì hiện nay ta chê trách người xưa vậy.
3. Kết bài:
- Bài Tựa Trích diễm thi tập được tác giả trinh bày một cách rõ ràng, lôgíc và dễ hiểu.
- Cái tâm và cái tài của Hoàng Đức Lương đã đóng góp thiết thực vào việc bảo tổn di
sản thơ ca dân tộc. Cuốn Trích diễm thi tập xứng đáng là một cống trình văn học- có giá
trị, tôn vinh nền văn hoá lâu đời của quốc gia Đại Việt.
II. VĂN MẪU
Bài tham khảo 1
Bài Tựa Trích diễm thi tập do tác giả Hoàng Đức Lương tự viết cho công trình sưu
tầm những bài thơ có giá trị từ thời Trần đến thời Lê của mình. Đây là tuyển tập thơ gồm

6 quyển, ra đời sớm nhất ở nước ta và đá được khắc ván in thành sách dưới thời Hổng
Đức do vua Lê Thánh Tông trị vi.
Qua bài Tựa, tác giả nói rõ về quá trình tuyển chọn những bài thơ hay và thể hiện


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

niềm tự hào, thái độ trân trọng cùng ý thức bảo tổn di sản văn học dân tộc của bản thân.
Bố cục bài Tựa có thể chia làm hai đoạn:
Đoạn 1: Từ đầu... đến không rách nát tan tành: Những nguyên nhân khiến cho thơ ca
không được lưu truyền rộng rãi.
Đoạn 2: Phần còn lại: Tác giả trinh bày lí do biên soạn sách; thuật lại quá trinh hoàn
thành cuốn Trích diễm thi tập; giới thiệu sơ lược nội dung và kết cấu của cuốn sách.
Muốn hiểu được văn bản này, trước hết chúng ta phải tìm hiểu bài Tựa là gì?
Tựa là bài viết thường được đặt ở đầu cuốn sách nhằm giới thiệu mục đích, nội dung,
quá trình hình thành và kết cấu của cuốn sách. Bài Tựa có thể do tác giả tự viết, cũng có
thể do một ai đó vì yêu quý, mến mộ tác giả, tác phẩm mà viết. Cuối bài Tựa thường ghi
họ tên, chức tước của người viết và ngày tháng, địa điểm viết, phần này gọi là lạc khoản.
Ngoài các nội dung trên, riêng bài Tựa cuốn Trích diễm thi tập còn cho biết đôi nét về
thời đại, về quan niệm văn chương của tác giả.
Lởi văn trong bài Tựa có tính chất thuyết minh, có sự kết hợp giữa nghị luận với tự sự
và mang đậm sắc thái trữ tình.
Phần thứ nhất: Nguyên nhân khiến tha ca các thời đại trước thế kỉ XV không được lưu
truyền lại đầy đủ.
Tác giả Hoàng Đức Lương cho rằng: sở dĩ thơ ca các thời đại trước không được lưu
truyền rộng rãi bởi sáu lí do, trong đó có bốn lí do chủ quan và hai lí do khách quan. Bốn
lí do chủ quan là:
Nguyên nhân thứ nhất: Ch? thi nhân mới nhận thấy và hiểu được cái hay, cái đẹp của
thơ ca. Tác giả lấy một ví dụ cụ thể là đối với miếng ăn ngon (khoải chá), hay một tấm vải
đẹp [gấm vóc), thì người thường cũng nhận biết, thưởng thức được vị ngon và vẻ đẹp.

Nhưng đối với thơ ca được ví như sác đẹp ngoài cả sắc đẹp, vị ngon ngoài cả vị ngon,
không thể đem mắt tầm thường, miệng tầm thường mà nếm được, ông khẳng định thơ ca
là sản phẩm tinh thần rất đặc biệt, chi thi nhân là có thể xem mà biết được sắc đọp, ăn mà
biết được vị ngon ấy thôi, vì thế làm cho thơ vân không lưu truyền hết ở trên đời.
Nguyên nhân thứ hai. Nhiều người có học nhưng lại ít ai để ý đến thơ ca. Thơ ca của
các tác giả thời Lí, Trần đã góp phần tô đẹp nến văn hiến Đại Việt, nhưng các bậc danh


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Nho làm quan to vì bận rộn công việc triều đình mà không rỗi thì giờ để biên tập-, còn các
quan viên cấp thấp vì lận đận lo về khoa trường nên không để ý, khiến thơ vân không lưu
truyền hết ở trên đời.
Nguyên nhân thứ ba : Người quan tâm đến thơ ca thi lại không đủ năng lực và tính
kiên trì. Cũng có người đã tửng SƯU tập thơ ca, nhưng Vì thấy trách nhiệm nặng nề, rồi
lượng sức mình yếu kém nên bỏ dở, khiến thơ văn không lưu truyền hốt ở trên đời.
Nguyên nhân thứ tư: Chính sách quản lí in ấn của triều đinh quá ngặt nghèo. Chỉ nhà
chùa mới được tự do khắc ván in kinh sách, còn các nhà Nho, nếu chưa được lệnh vua,
không dám khác ván lưu hành, khiến thơ vân không lưu truyền hốt ở trên đời.
Hoàng Đức Lương đã sử dụng phép liệt kê và phép quy nạp trong tập luận để thuyết
minh và giải thích bốn nguyên nhân khiến thơ văn không lưu truyền hốt ở trên đời.
Ngoài bốn nguyên nhân chủ quan nêu trên còn có hai nguyên nhân khách quan là:
Thời gian làm huỷ hoại sách vở và binh lửa (chiến tranh, hoả hoạn,...) làm tiêu hủy thư
tịch.
Thời gian trôi qua đã quá lâu cộng thêm nạn binh lửa làm cho các văn bản bị tiêu huỷ.
Tác giả so sánh và nhấn mạnh bằng những hình ảnh có sức gợi cảm lớn: bền như đả, như
vàng, lại được quỷ thần phù hộ, cũng còn tan nát trôi chìm. Huống chi bản thảo sót lại, tờ
giấy mỏng manh để trong cái níp cái hòm, trải qua mấy lần binh lửa, thì còn giữ mài thế
nào được mà không rách nát tan tành ?
Điều mà Hoàng Đức Lương gọi là trải qua bao cơn binh lửa là điều có thật. Đời Trần,

năm 1371, quân Chiêm Thành có lần đánh chiếm ra tới Thăng Long, đã đốt phá, cướp bóc
lấy đi nhiều giấy tờ, sách vở. Quân Minh năm 1407, khi sang xâm lược nước ta đã nhận
được đạo chỉ của Minh Thành Tổ (hoàng đế triều Minh) về việc đốt phá, cướp bóc tất cả
các di tích văn hoá, lịch sử ở nước ta như bia, kí, sách vở nói chung.
Ngoài ra hết thảy mọi sách vở, văn tự cho đến cả những loại sách ghi chóp ca lí dân
gian hay sách dạy trẻ cũng bị đốt hết. Những bia đá do Trung Quốc dựng từ xưa đến nay
thì chúng đều giữ gìn cẩn thận, còn các bia do nước Nam dựng thì chúng phá huỷ tất cả.
Sáu lí do trên dẫn đến một thực trạng đau xót, làm tổn thương đến lòng tự tôn, lự hào
dân tộc của tác giả.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Phần thứ hai: Trinh bày lí do biên soạn sách; thuật lại quá trình hoàn thành Trích diễm
thi tập-, giới thiệu nội dung và kết cấu của tác phẩm.
Hoàng Đức Lương không trình bày lí do này ngay ở phần mở đầu mà ông lại đặt
xuống sau phẩn một là vì muốn đưa người đọc đến nhận thức rằng : Trích diễm thi tập ra
đời không phải do ý muốn chủ quan của tác giả, mà là do yêu cầu của thời đại. Vì thế nên
tác giả trình bày thực trạng tinh hình di sản thơ ca Việt Nam thời bấy giờ trước, sau đó
mới trình bày lí do biên soạn:
Đức Lương này học làm thơ, chỉ trông vào thơ bách gia đời nhà Đường, còn như thơ
vấn thời Lí, Trần thì không khảo cứu vào đâu được. Mỗi khi nhặt nhạnh ở giấy tàn, vách
nát được một vài câu, thường cầm sách than thở, có ý đổ lỗi bậy cho hiền nhân quản tủ
lúc bấy giờ. Than ôi! Một nước văn hiến, xây dựng đã mấy trăm năm, chẳng lẽ không có
quyển sách nào có thể làm căn bản, mà phải tìm xa xôi để học thơ vân đời nhà Đường.
Như thế chả đáng thương xót lắm sao!
Tác giả bộc lộ tâm trạng đau xót của minh trước hiện trạng đáng buồn của đất nước.
Từ những suy ngẫm tâm huyết như trên, tác giả đã bắt tay vào SƯU tầm thơ ca, tuyển
chọn thành cuốn Trích diễm thi tập.
Hoàng Đức Lương thuật lại quá trinh làm cuốn sách này và giới thiệu so lược về nội

dung, kết cấu của cuốn sách. Việc SƯU tầm thơ ca hết sức khó khăn, vất vả. Trước hết,
các thư tịch cũ không còn, tác giả phải nhặt nhạnh ở giấy tàn, vách nát, tìm tòi khắp nơi,
thu lượm thêm thơ ca của các vị hiện đang làm quan trong triều rổi phân loại và chia
thành sáu quyển, gồm hai phần: phần chính là thơ ca của các tác giả từ thời Trần đến đầu
thời Lê; phẩn Phụ lục là một số bài thơ do tác giả sáng tác với mục đích là để làm sách
dạy trong gia đình. Hoàng Đức Lương khiêm nhường bày tỏ: Tôi không tự lượng sức
mình, muốn sủa lại điều lỗi cũ, quên ràng sách cũ không còn bao nhiêu trách nhiệm nặng
nề mà tài hèn sức mọn, tìm quanh hỏi khắp nhưng số thơ thu lượm được cũng chỉ là một
hai phần trong số muôn nghìn bài. Tôi còn thu lượm thêm thơ của các vị hiện đang làm
quan trong triều, chọn lấy bài hay,
chia xếp theo từng loại, được sâu quyển, đặt tên sách là “Trích diễm thi tập". Ở cuối
các quyển ấy, mạn phép phụ thêm những bài vụng vê do tôi viết, cốt để làm sách dạy


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

trong gia đình. Rồi những người thích bình phẩm thơ ca sẽ đem truyền rộng, may ra tránh
dược lời chỗ trách của người đời sau, chẳng khác gì hiện nay ta chê trách người xưa vậy.
Bài Tựa "Trích diễm thi tập” được tác giả Hoàng Đức Lương trình bày một cách sáng
sủa và lôgíc. Cái tài và cái tâm của ông đã góp phẩn to lớn vào việc bảo tổn di sản thơ ca
của dân tộc. Đây là một công trình văn học có giá trị, góp phần tôn vinh nền văn hiến lâu
đời của quốc gia Đại Việt.
Bài tham khảo 2
Sau khi chiến thắng oanh liệt quân Minh xâm lược, nhân dân Đại Việt bước sang giai
đoạn hòa bình, xây dựng đất nước. Các tác phẩm thơ văn sáng tác từ những thế kỉ trước
nay được một số người sưu tầm và in thành sách. Học giả Hoàng Đức Lương đã tuyển
chọn những bài thơ hay từ thời Trần đến đời Lê, đặt tên là Trích diễm thi tập ông trực tiếp
viết lời Tựa cho cuốn sách này để giới thiệu với người đọc.
Tựa là bài viết đặt ở đầu sách, do chính tác giả hoặc người khác (thường là người am
hiểu về nội dung cuốn sách) được tác giả mời viết. Bài Tựa thường nêu lên quan điểm của

người viết về những vấn đề liên quan đến cuốn sách. Ví dụ như lí do và phương pháp làm
sách, đặc điểm của sách… Thời xưa, khi phê bình văn học chưa phát triển thì các bài Tựa
thường thực hiện chức năng này. Về độ dài ngắn, có bài dài vài trang, nếu giới thiệu tỉ mỉ;
có bài chỉ vài chục dòng, nếu giới thiệu sơ lược.
Chúng ta hãy thử phân tích bài Tựa cuốn Trích diễm thi tập của Hoàng Đức Lương để
hiểu rõ hơn thế nào là một bài Tựa ?
Mở đầu bài Tựa, tác giả nêu lên những nguyên nhân khiến cho văn thơ không được
lưu truyền rộng rãi.
Nguyên nhân thứ nhất là do đặc điểm của văn thơ là kén chọn người đọc. Một món ăn
ngon, một miếng gấm vóc đẹp, người bình thường có thể cảm nhận và thưởng thức được.
Đến như văn thơ, thì lại là sắc đẹp ngoài cả sắc đẹp, vị ngon ngoài cả vị ngon, không thể
đem mắt tầm thường mà xem, miệng tầm thường mà nếm được. Chỉ thi nhân là có thể
xem mà biết được sắc đẹp ăn mà biết được vị ngon ấy thôi. Có nghĩa là thơ văn chỉ để
dành riêng cho tầng lớp trí thức chiếm số ít trong xã hội.
Nguyên nhân thứ hai là việc sưu tầm và phổ biến thơ văn hầu như chưa được mấy ai


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

coi là cần thiết: Những bậc danh nho làm quan to ở trong quan các, hoặc vì bận việc
không rỗi thời giờ để biên tập, còn viên quan nhàn tản chức thấp cùng những người lận
đận về khoa trường, thì đều không để ý đến.
Nguyên nhân thứ ba là: Thỉnh thoảng, cũng có người thích thơ văn, nhưng lại ngại vì
công việc nặng nề, tài lực kém cỏi, nên đểu làm được nữa chừng rồi lại bỏ dở.
Nguyên nhân thứ tư là sự quản lí chặt chẽ của triều đình: … thơ văn nếu chưa được
lệnh vua, không dám khắc ván lưu hành.
Do vậy mà tác giả thấy cần thiết phải sưu tầm, biên soạn và giới thiệu những bài thơ
có giá trị để lưu truyền rộng rãi, nhằm mục đích bảo tồn tinh hoa văn hóa của dân tộc. Đó
là việc làm chính đáng, xuất phát từ nhiệt tâm, nhiệt huyết của tác giả đối với đất nước.
Giữa suy nghĩ và hành động của Hoàng Đức Lương có mối quan hệ lôgic chặt chẽ : Vì

bốn lí do kể trên bó buộc, trải qua mấy triều đại lâu dài, dẫu đến những vật bền như đá,
như vàng, lại được quỷ thần phù hộ, cũng còn tan nát trôi chìm. Huống chi bản thảo sót
lại, tờ giấy mỏng manh để trong cái níp cái hòm, trải qua mấy lần binh lửa, thì còn giữ
mãi thế nào được mà không rách nát tan tành ?
Tác giả cũng bày tỏ tâm sự bức xúc của mình: Đức Lương này học làm thơ, chỉ trông
vào thơ bách gia đời nhà Đường, còn như thơ văn thời Lí – Trần, thì không khảo cứu vào
đâu được. Mỗi khi nhặt nhạnh ở giấy tàn, vách nát được một vài câu, thường cầm sách
than thở, có ý đổ lỗi bậy cho hiền nhân quân tử lúc bấy giờ. Than ôi! Một nước văn hiến,
xây dựng đã mấy trăm năm. Chẳng lẽ không có quyển sách nào có thể làm căn bản, mà
phải tìm xa xôi để học thơ văn đời nhà Đường. Như thế chẳng đáng thương xót lắm sao !
Trong tâm sự đó vừa ẩn chứa lòng tự hào dân tộc, vừa ẩn chứa nỗi xót xa về những điều
chưa làm được để tôn vinh nền văn hiến có tự lâu đời của dân tộc.
Tất cả những yếu tố đó thôi thúc tác giả phải mạnh dạn mà làm, dẫu biết khả năng của
mình có hạn: Tôi không tự lượng sức mình, muốn sửa lại điều lỗi cũ, quên rằng sách cũ
không còn bao nhiêu, trách nhiệm nặng nề mà tài hèn sức mọn, tìm quanh hỏi khắp nhưng
số thơ thu lượm được cũng chỉ một hai phần trong số muôn nghìn bài…
Sau đó ông giới thiệu sơ lược về cấu trúc của cuốn sách : Tôi còn thu lượm thêm thơ
của các vị hiện đang làm quan trong triều, chọn lấy bài hay, chia xếp theo từng loại, được


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

6 quyển, đặt tên sách là Trích diễm thi tập. Ở cuối các quyển ấy, mạn phép phụ thêm
những bài vụng về do tôi viết, cốt để làm sách dạy trong gia đình.
Kết thúc bài Tựa, Hoàng Đức Lương bày tỏ ước nguyện chân thành: Rồi những người
thích bình phẩm thơ ca đem truyền rộng, may ra tránh được lời chê trách của người đời
sau, chẳng khác gì hiện nay ta chê trách người xưa vậy.
Như vậy là bài Tựa cuốn sách Trích diễm thi tập đã đạt được yêu cầu về hình thức và
nội dung của một bài Tựa nói chung đã nêu lên ở phần đầu bài viết này.
Bài tham khảo 3

Có những người phải sáng tác lên một tác phẩm thật sự có ý nghĩa và đi sâu vào lòng
người đọc thì mới được người ta biết đến thế nhưng cũng có người chỉ sưu tầm biên soạn
lại những bài thơ của người khác làm nên một cuốn sách mà lại có thể được nhiều người
biết đến. Không đơn giản là việc cóp của người ta lại để làm nên một quyển sách mà công
việc ấy mang ý nghĩa lớn lao đó là gìn giữ những tin hoa văn hóa thơ ca để giữ gìn nền
văn hiến dân tộc. Chỉ có thế thì người ta mới biết đến chứ. Và Hoàng Đức Lương và tác
phẩm trích diễm thi tập thể hiện rõ điều đó.
Trích diễm thi tập là một trong những công trình sưu tầm tác phẩm văn thơ của trí
thức Việt Nam. Tuyển tập này bao gồm thơ của các nhà thơ từ đời trần thế kỉ XV đời Lê
(cuối tập là thơ của chính tác giả). Việc biên soạn Trích diễm thi tập nằm trong trào lưu
phục hưng dân tộc, phục hưng văn hóa của các nhà văn hóa nước ta ở thế kỉ XV.
Bài tựa của trích diễm thi tập được Hoàng Đức Lương nêu rõ nhưng quan điểm của
mình và lý do biên soạn sách. Chính vì thế mà hiểu hơn được ở con người này những đức
tính tốt đẹp đại diện cho phẩm chất con người Việt Nam.
Ở đoạn thứ nhất hoàng Đức Lương đã thể hiện được những nguyên nhân khiến cho
thơ ca bị thất truyền. Chính những nguyên nhân ấy đã khiến cho ta biết được cần phải làm
những gì để thơ ca còn mãi. Thơ ca ở đây không chỉ là thơ ca mà còn là văn hóa văn hiến
dân tộc từ bao ngàn đời nay.
Trước hết là nguyên nhân chủ quan, tác giả nêu lên bốn nguyên nhân lý do khiến cho
thơ ca không được lưu truyền.
Thứ nhất là nguyên nhân ít người am hiểu. chỉ có thi sĩ nhà thơ mới thấy được cái hay


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

trong thi ca của họ mà thôi. Đồng thời cả những cái đẹp cũng chỉ có những người nhà thơ
mới thấy được chính vì thế mà thơ ca không được lưu truyền, bởi vì nếu như đã không ai
hiểu chỉ có những nhà thơ mới hiểu thì làm sao có thể truyền lưu được. Cái hay của thơ
phải được cảm nhận bằng một tâm hồn đồng điệu với cuộc sống để rồi qua những câu thơ
ấy ta thấy được những cái hay của bài thơ. Thế mà nhân dân ta không thể hiểu được thì

làm sao có thể thích thơ mà lưu truyền nó cho được.
Thứ hai là người có học thì bận rộn trong quan trường và khoa cử cho nên ít có thời
gian dành cho thơ ca. tác giả gọi đây là “danh sĩ bận rộn”. Thời xưa quan trường cũng
giống như ngày nay đi thi đại học vậy. nếu như ngày nay mong muốn có bằng cấp để
thoát nghèo thì ngày xưa cũng lao vào quan trường để được hưởng cuộc sống tốt đẹp. Thế
nhưng kì thi xưa thì lại ngặt nghèo hơn bây giờ. Tất cả những người đi thi thì chỉ được
chọn một người duy nhất. Chính vì thế mà quan trường hiện lên thật sự rất khó khăn, sĩ tử
bận thì sẽ không thể nào bận tâm đến thơ ca được.
Thứ ba là có người quan tâm về thơ ca nhưng lại không đủ năng lượng và kiên trì.
Đây là nguyên nhân “thiếu người tâm huyết”. Sự tâm huyết đối với một người làm nghề
thơ ca hay biên soạn là một yếu tố quyết định rất lớn cho nên thiếu tâm huyết kiên trì thì
làm sao có thể hiểu được cái hay cái đẹp của thơ ca.
Thứ tư là triều đình chưa quan tâm và nguyên nhân này tác giả đặt tên là “chưa có
lệnh vua”. Triều đình khi ấy cũng bận lo triều chính và cuộc sống của nhân dân cho nên
không quan tâm đến thơ ca nhiều. các bậc minh quân cũng phần lớn là quan tâm đến sự
bảo vệ và xây dựng quốc gia là chính.
Không những thế việc thất truyền thơ ca còn do nguyên nhân khách quan mà chủ yếu
ở đây là thời gian và bom đạn. Chúng ta không thể nào biết được những sức hủy diệt của
chiến tranh không chỉ là chết người mà nó còn mang đi cả những thơ ca nữa. Thời gian
làm cho thơ ca bị mai một đi không còn ai nhớ đến bài thơ đó nữa.
Sang đoạn tiếp theo Hoàng Đức Lương thể hiện những động cơ thôi thúc ông làm nên
việc biên soạn của ông. Động lực ấy chính là do thơ ca Việt nam không có những sách vở
tra cứu. Vả lại nếu như Hoàng Đức Lượng muốn làm thơ thì phải dựa vào thơ Đường
chính vì thế mà ông ý thức được việc sưu tầm. Không những thế còn xuất phát từ những


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

nhu cầu bức thiết trong việc gìn giữ những văn hiến của dân tộc. Có thể nói việc làm của
ông là hết sức lớn lao nó mang tầm vóc của một dân tộc với nền văn hiến cần được gìn

giữ phát huy.
Tiếp đến Hoàng Đức Lượng bày tỏ những khó khăn trong việc sưu tầm biên soạn lại
thơ ca của ông cha. Và chính từ những khó khăn ấy mà ông thể hiện được những động lực
để cho ông vượt qua những khó khăn ấy. Niềm động lực ấy chính là niềm tự hào tự tôn về
những giá trị của dân tộc. Đồng thời nó còn là ý thức trách nhiệm của cá nhân tác giả về
giữ gìn bảo vệ những văn hóa. Và ý thức độc lập tự cường của ông trong việc biên soạn
sưu tầm.
Không những thế ông còn nêu lên những ý kiến giống mình như Nguyễn Trãi trong
Bình Ngô đại cáo có viết:
“Như nước Đại Việt ta từ trước
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu”
Chính nguyên nhân ấy đã khiến cho chúng ta nhớ ta biết được những tâm tư của
Hoàng Đức Lương với những người xưa. Họ đều ý thức được việc gìn giữ văn hiến dân
tộc.
Như vậy Hoàng Đức Lượng đã thể hiện được tầm quan trọng của việc sưu tầm những
bài thơ của ông cha ta. Nguyên nhân thất truyền có cả những chủ quan và khách quan.
Trích diễm thi tập đã thể hiện được tâm huyết của những người như Hoàng Đức Lượng về
việc gìn giữ văn hóa dân tộc.