Phân tích bài Tựa Trích diễm thi tập của Hoàng Đức Lương

Bài Tựa Trích diễm thi tập do tác giả Hoàng Đức Lương tự viết
cho công trình sưu tầm những bài thơ có giá trị từ thời Trần đến
thời Lê của mình. Đây là tuyển tập thơ gồm 6 quyển, ra đời sớm
nhất ở nước ta và đá được khắc ván in thành sách dưới thời Hổng
Đức do vua Lê Thánh Tông trị vi.
I. DÀN Ý1. Mở bài:- Bải Tựa Trích diễm thi tập do tác giả Hoàng Đức Lương tự viết cho cồng trinh sưu
tầm những bài thơ có giá trị từ thời Trán tới thời Lô của minh. Tuyển tập này được in thành sách dưới
thời Hổng Đức của vua Lô Thánh Tông.- Qua bài Tựa, tác giả nói rõ lí do tuyển chọn và quá trinh tuyển
chọn; đổng thời thể hiện niềm tự hào và sự trân trọng cùng ý thức bảo tổn di sản văn học dân tộc của bản
thân.2. Thân bài:* BỐ cục bài viết gổm hai đọan:+ Đoạn 1: Từ đầu... đến không rách nát tan tành: Những
nguyên nhản khiến cho thơ ca không được lưu truyển rộng rãi.+ Đoạn 2. Phẩn còn lại: Tác giả trinh bày lí
do và lược thuật quá trinh biên soạn cuốn sách; giới thiệu tóm tắt nội dung Trích diễm thi tập.* Thế nào là
một bài Tựa ?- Tựa lả bài viết thường được đặt ở đẩu cuốn sách nhằm mục đích giới thiệu mục đích, nội
dung, quá trinh hình thành và kết cấu của cuốn sách. Bài Tựa có thể do tác giả tự viết mà cũng có thể do
một người nào đó có uy tín hoặc mến mộ lác giả, tác phẩm mà viết.- Bài Tựa Trích diễm thi tập ngoài
những yếu tổ trên còn cung cấp cho người đọc đôi nét về thời đại và quan niệm văn chương của tác giả.*
Những nguyên nhân khiến cho thơ ca không được lưu truyền rộng rãi:Tác giả chỉ ra bốn nguyên nhân;Nguyên nhân thứ nhất: Chỉ thi nhân mới nhận thấy và hiểu được cái hay cái đẹp của thơ ca. Mà trong xã
hội thi thi nhân rất ít.- Nguyên nhân thứ hai: Nhiểu người có học nhưng ít người để ý tới thơ ca.- Nguyên
nhân thứ ba: Người quan tâm tới thơ ca thi lại khỏng đù năng lực vá tính kiên trì để sưu tầm và giới
thiệu.- Nguyên nhân thứ tư: Chính sách quản lí in ấn của triều đinh quá nghiêm ngặt.- Ngoài ra, còn có
nguyên nhân khách quan là thời gian và chiến tranh huỷ hoại và làm thất lạc khá nhiều sách vở. Tác giả
trình bày lí do biên soạn sách; thuật lại quá trinh hoàn thành cuốn Trích diễm thi tập; giới thiệu nội dung
VỀ kết cấu của tác phẩm.+ Cuốn sách ra đời không phải do ỷ muốn chù quan của tác giả mả là do yêu cáu
của thời đại.- Tác giả trinh bày thực trạng của di sản thơ ca tiếng Việt lúc bấy giờ là rất đáng buồn- Tác
giả bộc lộ tâm trạng đau xót của mình trước thực trạng đáng buổn ấy. Tử đố dành tâm huyết vào việc sưu
tầm thơ ca, tuyển chọn thành cuốn Trích diễm thi tập.- Tác giả thuật lại quá trinh làm cuốn sách này :
Việc sưu tám hết sức khó khăn VI thư tịch cũ không còn, tác giả phải nhặt 'nhạnh ở giấy tàn, vách nát, tim
tòi thu lượm khắp nơi... Ngoài ra, tác giả còn sưu tầm thêm thơ ca của các vị quan đương triều rổ! phân
loại ra làm sáu quyển, gổm hai phẩn : phẩn chính là thơ ca từ thời Trần đến đẩu thời Lê; phẩn phụ lục là
một số bài thơ do chính tác giả sáng tác với mục đích dùng dể làm sách dạy trong gia đinh. Thái độ của
tác giả là chân thành và khiêm tốn.- Mục đích của tác giả rất đúng đần. ông mong rằng sau khi cuốn Trích

diễm thơ tập ra đời: Rổi những người thích bình phẩm thơ ca sẽ đem truyền rộng, may ra tránh được lời
chê trách của người đời sau, chẳng khác gì hiện nay ta chê trách người xưa vậy.3. Kết bài:- Bài Tựa Trích
diễm thi tập được tác giả trinh bày một cách rõ ràng, lôgíc và dễ hiểu.- Cái tâm và cái tài của Hoàng Đức
Lương đã đóng góp thiết thực vào việc bảo tổn di sản thơ ca dân tộc. Cuốn Trích diễm thi tập xứng đáng
là một cống trình văn học- có giá trị, tôn vinh nền văn hoá lâu đời của quốc gia Đại Việt.
Bài làm
Bài Tựa Trích diễm thi tập do tác giả Hoàng Đức Lương tự viết cho công trình sưu tầm những bài thơ có
giá trị từ thời Trần đến thời Lê của mình. Đây là tuyển tập thơ gồm 6 quyển, ra đời sớm nhất ở nước ta và
đá được khắc ván in thành sách dưới thời Hổng Đức do vua Lê Thánh Tông trị vi.Qua bài Tựa, tác giả nói
rõ về quá trình tuyển chọn những bài thơ hay và thể hiện niềm tự hào, thái độ trân trọng cùng ý thức bảo
tổn di sản văn học dân tộc của bản thân.Bố cục bài Tựa có thể chia làm hai đoạn:Đoạn 1: Từ đầu... đến
không rách nát tan tành: Những nguyên nhân khiến cho thơ ca không được lưu truyền rộng rãi.Đoạn 2:
Phần còn lại: Tác giả trinh bày lí do biên soạn sách; thuật lại quá trinh hoàn thành cuốn Trích diễm thi
tập\ giới thiệu sơ lược nội dung và kết cấu của cuốn sách.Muốn hiểu được văn bản này, trước hết chúng ta
phải tìm hiểu bài Tựa là gì?Tựa là bài viết thường được đặt ở đầu cuốn sách nhằm giới thiệu mục đích,
nội dung, quá trình hình thành và kết cấu của cuốn sách. Bài Tựa có thể do tác giả tự viết, cũng có thể do
một ai đó vì yêu quý, mến mộ tác giả, tác phẩm mà viết. Cuối bài Tựa thường ghi họ tên, chức tước của
người viết và ngày tháng, địa điểm viết, phần này gọi là lạc khoản. Ngoài các nội dung trên, riêng bài Tựa


cuốn Trích diễm thi tập còn cho biết đôi nét về thời đại, về quan niệm văn chương của tác giả.Lởi văn
trong bài Tựa có tính chất thuyết minh, có sự kết hợp giữa nghị luận với tự sự và mang đậm sắc thái trữ
tình.Phần thứ nhất: Nguyên nhân khiến tha ca các thời đại trước thế kỉ XV không được lưu truyền lại đầy
đủ.Tác giả Hoàng Đức Lương cho rằng: sở dĩ thơ ca các thời đại trước không được lưu truyền rộng rãi bởi
sáu lí do, trong đó có bốn lí do chủ quan và hai lí do khách quan. Bốn lí do chủ quan là:Nguyên nhân thứ
nhất: Ch? thi nhân mới nhận thấy và hiểu được cái hay, cái đẹp của thơ ca. Tác giả lấy một ví dụ cụ thể là
đối với miếng ăn ngon (khoải chá), hay một tấm vải đẹp [gấm vóc), thì người thường cũng nhận biết,
thưởng thức được vị ngon và vẻ đẹp. Nhưng đối với thơ ca được ví như sác đẹp ngoài cả sắc đẹp, vị ngon
ngoài cả vị ngon, không thể đem mắt tầm thường, miệng tầm thường mà nếm được, ông khẳng định thơ
ca là sản phẩm tinh thần rất đặc biệt, chi thi nhân là có thể xem mà biết được sắc đọp, ăn mà biết được vị

ngon ấy thôi, vì thế làm cho thơ vân không lưu truyền hết ở trên đời.Nguyên nhân thứ hai. Nhiều người
có học nhưng lại ít ai để ý đến thơ ca. Thơ ca của các tác giả thời Lí, Trần đã góp phần tô đẹp nến văn
hiến Đại Việt, nhưng các bậc danh Nho làm quan to vì bận rộn công việc triều đình mà không rỗi thì giờ
để biên tập-, còn các quan viên cấp thấp vì lận đận lo về khoa trường nên không để ý, khiến thơ vân
không lưu truyền hết ở trên đời.Nguyên nhân thứ ba : Người quan tâm đến thơ ca thi lại không đủ năng
lực và tính kiên trì. Cũng có người đã tửng SƯU tập thơ ca, nhưng Vì thấy trách nhiệm nặng nề, rồi lượng
sức mình yếu kém nên bỏ dở, khiến thơ văn không lưu truyền hốt ở trên đời.Nguyên nhân thứ tư: Chính
sách quản lí in ấn của triều đinh quá ngặt nghèo. Chỉ nhà chùa mới được tự do khắc ván in kinh sách, còn
các nhà Nho, nếu chưa được lệnh vua, không dám khác ván lưu hành, khiến thơ vân không lưu truyền hốt
ở trên đời.Hoàng Đức Lương đã sử dụng phép liệt kê và phép quy nạp trong tập luận để thuyết minh và
giải thích bốn nguyên nhân khiến thơ văn không lưu truyền hốt ở trên đời.Ngoài bốn nguyên nhân chủ
quan nêu trên còn có hai nguyên nhân khách quan là: Thời gian làm huỷ hoại sách vở và binh lửa (chiến
tranh, hoả hoạn,...) làm tiêu hủy thư tịch.Thời gian trôi qua đã quá lâu cộng thêm nạn binh lửa làm cho
các văn bản bị tiêu huỷ. Tác giả so sánh và nhấn mạnh bằng những hình ảnh có sức gợi cảm lớn: bền như
đả, như vàng, lại được quỷ thần phù hộ, cũng còn tan nát trôi chìm. Huống chi bản thảo sót lại, tờ giấy
mỏng manh để trong cái níp cái hòm, trải qua mấy lần binh lửa, thì còn giữ mài thế nào được mà không
rách nát tan tành ?Điều mà Hoàng Đức Lương gọi là trải qua bao cơn binh lửa là điều có thật. Đời Trần,
năm 1371, quân Chiêm Thành có lần đánh chiếm ra tới Thăng Long, đã đốt phá, cướp bóc lấy đi nhiều
giấy tờ, sách vở. Quân Minh năm 1407, khi sang xâm lược nước ta đã nhận được đạo chỉ của Minh Thành
Tổ (hoàng đế triều Minh) về việc đốt phá, cướp bóc tất cả các di tích văn hoá, lịch sử ở nước ta như bia,
kí, sách vở nói chung.
ngoài ra hết thảy mọi sách vở, văn tự cho đến cả những loại sách ghi chóp ca lí dân gian hay sách dạy trẻ
cũng bị đốt hết. Những bia đá do Trung Quốc dựng từ xưa đến nay thì chúng đều giữ gìn cẩn thận, còn
các bia do nước Nam dựng thì chúng phá huỷ tất cả.Sáu lí do trên dẫn đến một thực trạng đau xót, làm tổn
thương đến lòng tự tôn, lự hào dân tộc của tác giả.Phần thứ hai: Trinh bày lí do biên soạn sách; thuật lại
quá trình hoàn thành Trích diễm thi tập-, giới thiệu nội dung và kết cấu của tác phẩm.Hoàng Đức Lương
không trình bày lí do này ngay ở phần mở đầu mà ông lại đặt xuống sau phẩn một là vì muốn đưa người
đọc đến nhận thức rằng : Trích diễm thi tập ra đời không phải do ý muốn chủ quan của tác giả, mà là do
yêu cầu của thời đại. Vì thế nên tác giả trình bày thực trạng tinh hình di sản thơ ca Việt Nam thời bấy giờ
trước, sau đó mới trình bày lí do biên soạn:Đức Lương này học làm thơ, chỉ trông vào thơ bách gia đời

nhà Đường, còn như thơ vấn thời Lí, Trần thì không khảo cứu vào đâu được. Mỗi khi nhặt nhạnh ở giấy
tàn, vách nát được một vài câu, thường cầm sách than thở, có ý đổ lỗi bậy cho hiền nhân quản tủ lúc bấy
giờ. Than ôi! Một nước văn hiến, xây dựng đã mấy trăm năm, chẳng lẽ không có quyển sách nào có thể
làm căn bản, mà phải tìm xa xôi để học thơ vân đời nhà Đường. Như thế chả đáng thương xót lắm sao!
Tác giả bộc lộ tâm trạng đau xót của minh trước hiện trạng đáng buồn của đất nước. Từ những suy ngẫm
tâm huyết như trên, tác giả đã bắt tay vào SƯU tầm thơ ca, tuyển chọn thành cuốn Trích diễm thi
tập.Hoàng Đức Lương thuật lại quá trinh làm cuốn sách này và giới thiệu so lược về nội dung, kết cấu của
cuốn sách. Việc SƯU tầm thơ ca hết sức khó khăn, vất vả. Trước hết, các thư tịch cũ không còn, tác giả
phải nhặt nhạnh ở giấy tàn, vách nát, tìm tòi khắp nơi, thu lượm thêm thơ ca của các vị hiện đang làm
quan trong triều rổi phân loại và chia thành sáu quyển, gồm hai phần: phần chính là thơ ca của các tác giả
từ thời Trần đến đầu thời Lê; phẩn Phụ lục là một số bài thơ do tác giả sáng tác với mục đích là để làm
sách dạy trong gia đình. Hoàng Đức Lương khiêm nhường bày tỏ: Tôi không tự lượng sức mình, muốn
sủa lại điều lỗi cũ, quên ràng sách cũ không còn bao nhiêu trách nhiệm nặng nề mà tài hèn sức mọn, tìm
quanh hỏi khắp nhưng số thơ thu lượm được cũng chỉ là một hai phần trong số muôn nghìn bài. Tôi còn
thu lượm thêm thơ của các vị hiện đang làm quan trong triều, chọn lấy bài hay, chia xếp theo từng loại,


được sâu quyển, đặt tên sách là “Trích diễm thi tập". Ở cuối các quyển ấy, mạn phép phụ thêm những bài
vụng vê do tôi viết, cốt để làm sách dạy trong gia đình. Rồi những người thích bình phẩm thơ ca sẽ đem
truyền rộng, may ra tránh dược lời chỗ trách của người đời sau, chẳng khác gì hiện nay ta chê trách người
xưa vậy.Bài Tựa "Trích diễm thi tập” được tác giả Hoàng Đức Lương trình bày một cách sáng sủa và
lôgíc. Cái tài và cái tâm của ông đã góp phẩn to lớn vào việc bảo tổn di sản thơ ca của dân tộc. Đây là một
công trình văn học có giá trị, góp phần tôn vinh nền văn hiến lâu đời của quốc gia Đại Việt.
loigiaihay.com