về bài thơ vội vàng xuân diệu

Khai test đầu xuân 2016

Tài liệu học tập

XUÂN DIỆU VÀ TÁC PHẨM “VỘI VÀNG”
Tài liệu học tập lớp 11

XUÂN DIỆU
(1916 – 1986)
Đề 1 : Phân tích bài thơ “Vội vàng”
I. MỞ BÀI
“Vội vàng” là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Xuân Diệu trước cách mạng tháng tám. Tác phẩm
được rút ra từ tập “Thơ thơ” (1938). Đây là tiếng nói của một tâm hồn yêu đời, yêu sống đến cuồng nhiệt. Nhưng đằng
sau những tình cảm ấy có một quan niệm nhân sinh mới chưa từng thấy trong thơ ca truyền thống.
II. THÂN BÀI:
1. Thiên đƣờng ngay trên mặt đất.
Trong lời giới thiệu tập thơ đầu tay của Xuân Diệu, Thế Lữ đã khẳng định: “Xuân Diệu là một người của đời,
một người ở giữa loài người. Lầu thơ của ông xây dựng trên đất của một tấm lòng trần gian, ông không trốn tránh mà
lại còn quyến luyến cõi đời và lời nguyện ước của ông có bao nhiêu sức mạnh”:
“Ta ôm bó, cánh tay ta làm rắn
Làm dây da quấn quýt cả mình xuân
Không muốn đi, mãi mãi ở vườn trần
Chân hoá rễ để hút mùa dưới đất”
(Thanh niên – Xuân Diệu)
Còn Hoài Thanh đã nhận xét: Thế Lữ xui mọi người lên tiên nhưng Xuân Diệu lại đốt cảnh bồng lai xua mọi
người về với hạ giới. Đối với Xuân Diệu, mặt đất này là vườn trần tươi tốt, là một thiên đường trong tầm tay với
người bình thường quanh chúng ta. Này đây hoa thơm, trái ngọt của mùa xuân tươi thắm đang chào mời chúng ta thật
hấp dẫn:
“Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;

Của yến anh này đây khúc tình si;”
Với tâm hồn khát sống, khát yêu, tận hiến, tận hưởng và khát khao giao cảm mãnh liệt, Xuân Diệu đã khám
phá ra vẻ xuân tươi phơi phới, rất quyến rũ, đầy tình tứ và ngon lành ở những cảnh vật thiên nhiên quen thuộc quanh
ta: cảnh ong đưa và bướm lượn dập dìu bỗng chốc trở thành “tuần tháng mật” của tình vợ chồng. “Hoa của đồng nội”
cũng trở nên thắm sắc, ngát hương hơn. Cành cây bình thường cũng hoá thành “cành tơ” căng tràn nhựa sống với
những chiếc lá phơ phất bay đầy tình tứ. Và tiếng hót đắm say của chim yến, chim oanh bỗng chốc cũng hoá thành
điệu tình si, mê đắm lòng người. Thi sĩ như muốn nói với chúng ta: sao người ta cứ đi tìm Bồng lai Tiên cảnh, cõi
Niết bàn cực lạc ở mãi chốn mông lung hão huyền, viễn vông nào kia. Nó ở ngay giữa cuộc sống quanh ta đây, ngay
trong giây phút hiện tại đây. Nó là cái có thực, luôn luôn diễn ra sinh động trước mắt ta. Hàng loạt từ “này đây” vừa
như liệt kê những của ngon vật lạ phong phú, đa dạng, muôn màu muôn vẻ của trần gian, vừa như mời mọc thiết tha,
vừa tạo cho đoạn thơ một nhịp điệu thúc giục hối hả. Vậy còn chờ gì nữa, hãy yêu mến, hãy gắn bó và sống hết mình
với cuộc sống thực tại đầy tươi vui này.
- Trang | 1 -


Khai test đầu xuân 2016

Tài liệu học tập

Thực ra, cái thế giới tươi đẹp đó, vườn xuân mơn mởn xanh tươi đó đâu phải bây giờ mới có. Nhưng xưa nay,
ta chưa có con mắt nhìn, chưa chịu nhìn nên không thấy. Nhà thơ Xuân Diệu không tạo ra thế giới mới nhưng có con
mắt nhìn mới. Thi sĩ gọi đó là con mắt “xanh non”. Thoát hỏi hệ thống ước lệ có tính chất phi cá thể của văn chương
cổ điển, cặp mắt “xanh non” của thơ Mới tiêu biểu hơn hết là Xuân Diệu ngơ ngác, vui sướng như lần đầu tiên trông
thấy trời xanh hoá lá, cái gì cũng lạ, cũng đẹp, cũng non tươi; cái gì cũng mê, cũng say.
2. Đẹp nhất là con ngƣời giữa tuổi trẻ và tình yêu.
Nhưng đối với Xuân Diệu, thế giới trần gian này đẹp nhất, hấp dẫn nhất vẫn là vì có con người, đặc biệt là
con người giữa tuổi trẻ và tình yêu. Thơ ca cổ điển thường lấy thiên nhiên làm chuẩn mực cho cái đẹp của con người:
“Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang”. Ở đây, Xuân Diệu đã đưa ra một tiêu chuẩn khác: con người hồng hào mơn
mởn xinh đẹp giữa tuổi yêu đương là đẹp nhất. Ấy mới là chuẩn mực của mọi vẻ đẹp trên thế giới này. Con người là
thước đo thẩm mỹ của vũ trụ. Vẻ đẹp của con người trần thế là tác phẩm kỳ diệu nhất của tạo hoá. Đó là ý nghĩa nhân

bản mỹ học Xuân Diệu. Nó cũng đã tiếp nối được truyền thống nhân đạo của nhân dân ta khi cho rằng “người ta là
hoa đất”.
Tư tưởng thẩm mĩ ấy đã giúp Xuân Diệu sáng tạo nên được những hình ảnh mới mẻ, đẹp đẽ gây cảm xúc đặc
biệt cho người đọc. Chẳng bạn, hình ảnh “và này đây ánh sáng chớp hàng mi”, ánh sáng buổi sớm mai như phát ra từ
cặp mắt đẹp vô cùng của nàng công chúa có tên là Bình Minh. Nàng vừa tỉnh giấc nồng suốt một đêm qua, mắt chớp
chớp hàng mi rồi bừng nở ra muôn vàn hào quang. Nhưng “Vội vàng” còn có một hình ảnh rất độc đáo và táo bạo, rất
trần gian nhưng cũng thật tuyệt mĩ, tuyệt vời, chỉ có Tạo hoá – bà mẹ toàn năng đầy phép lạ mới có thể sáng tác nên
được. Đó là hình ảnh “Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”. “Tháng giêng” thanh tân, diễm lệ, đầy ánh sáng, màu
sắc, âm thanh và hương thơm trở thành “cặp môi gần” rất “ngon”, ngọt của người tình nhân. Thật là một hình ảnh rất
gợi cảm, giàu hình tượng, rất thanh tao, trong sáng không thoáng gợn một chút nhục cảm.
3. Hãy sống cao độ mỗi giây phút của tuổi thanh xuân.
Nhưng tạo hoá có sinh ra con người để mãi mãi hưởng lạc thú ở chốn địa đàng trần gian này đâu! Đời người
có hạn, tuổi xuân ngắn ngủi và thời gian trôi đi vĩnh viễn không trở lại. Thực ra, từ ngàn đời nay, văn chương cũng đã
từng than thở về sự ngắn ngủi của kiếp người. Các thi sĩ xem “cuộc đời như ánh chớp có rồi không”. Một nhà thơ đầy
bản lĩnh như Nguyễn Công Trứ mà cũng phải thốt lên “Ôi! Nhân sinh là thế. Như bóng đèn. Như mây nổi. Như gió
thổi. Như chiêm bao!” Nhưng ngày xưa, các thi nhân chưa tách khỏi cộng đồng, con người còn gắn làm một với vũ
trụ cho nên chết chưa hẳn đã là hết, là hư vô, vẫn có thể cùng cộng đồng , cùng trời đất mà tuần hoàn. Song niềm tin
ấy đâu còn nữa ở các nhà thơ Mới đã thức tỉnh được ý thức cá nhân. Vũ trụ luôn luôn biến đồi, thời gian luôn luôn
chảy trôi, có cái gì bền vững đâu, nhất là ngày xuân, tuổi xuân:
“Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.”
Cái nghịch lý éo le giữa quy luật nghiệt ngã của thời gian qua nhanh chóng không gì có thể níu kéo được với
khát vọng được tận hưởng cuộc sống hạnh phúc giữa mùa xuân và tuổi trẻ được tô đậm bằng những cặp từ ngữ, hình
ảnh tương phản: “đương tới” - “đương qua”, “còn non”- “sẽ già”, “lòng tôi rộng” – “lượng trời cứ chật”…và song
hành “xuân hết” // “cũng mất”. Vũ trụ có thể vĩnh viễn, mùa xuân đất trời có thể tuần hoàn, nhưng “tuổi trẻ chẳng hai
lần thắm lại; còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi”. Ở đây, Xuân Diệu đã lấy cá nhân, đặc biệt là lấy “tuổi trẻ” khoảng thời gian ngắn ngủi nhất nhưng có ý nghĩa nhất của đời người làm thước đo thời gian. Vậy thì làm thế nào bây
giờ? Than khóc chăng? Không! Nhà thơ Xuân Diệu đã có một ý muốn, một khát vọng thật táo bạo, một khát vọng rất
thanh niên và cũng rất Xuân Diệu:
- Trang | 2 -

Khai test đầu xuân 2016

Tài liệu học tập

“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi”
Nhưng không thể được! Làm sao có thể cưỡng lại được quy luật sinh sôi vĩnh hằng nghiệt ngã của vũ trụ?
Vậy chỉ còn một cách thôi, hãy “mau lên” hãy “vội vàng lên”, hãy chạy đua với thời gian và sống cao độ, hết mình
cho từng giây, từng phút tuổi trẻ của mình giữa mùa xuân cuộc đời và vũ trụ.
Đề 2 : Phân tích:
“Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chyếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!”
1. MỞ BÀI:
Ngày Xuân Diệu mới xuất hiện trên thi đàn Việt Nam, nhà phê bình Hoài Thanh đã có một đánh giá rất xác
đáng: "Xuân Diệu say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, sống vội vàng"... Có lẽ cái nét đặc sắc ấy của hồn thơ Xuân
Diệu được biểu hiện đầy đủ nhất trong bài thơ "Vội vàng", mà đoạn thơ ta bình giảng dưới đây là đoạn hay nhất của
bài thơ.
2. THÂN BÀI:

I. Giới thiệu vài nét về bài thơ và đoạn trích.
Bài thơ "Vội vàng" nằm trong tập "Thơ thơ", xuất bản năm 1938, là bài thơ tiêu biểu của tập thơ nói riêng, của
hồn thơ xuân Diệu nói chung. Cả bài thơ thể hiện một nhân sinh quan mang ý nghĩa nhân bản sâu sắc: Thiên đường là
ở ngay trên mặt đất chúng ta với biết bao điều hấp dẫn và quyến rũ. Vì vậy, hãy yêu mến, hãy gắn bó và sống hết
mình với cuộc sống thực tại đầy tươi vui này. Nó bộc lộ niềm ham sống, khát sống, tận hưởng đến vô biên và tuyệt
đích của thi nhân. Nó làm ta nhớ tới câu thơ nổi tiếng của Tago "Ta muốn uống cạn cái ly tràn đầy sự sống".
Ở phần trên của bài thơ, thi sĩ luận giải cho người đọc thấy được tạo hoá có sinh ra con người để mãi mãi
hưởng lạc thú ở chốn trần gian này đâu. Đời người ngắn ngủi, tuổi xuân có hạn và thời gian trôi đi vĩnh viễn không trở
lại nên đã "giục giã" chúng ta phải "nhanh lên", "vội vàng lên" để tận hưởng bữa tiệc của trần gian khi mà "mùa chưa
ngả chiều hôm", khi mà xuân đang non, xuân chưa già.
II. Niềm yêu đời ham sống, khát sống và tận hƣởng đến vô biên và tột đỉnh của thi nhân.
"Mau đi thôi mùa chưa ngả chiều hôm
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn"
"Ở trên, tác giả xưng "tôi" để đối thoại với đồng loại, ở dưới lại xưng "ta" để đối diện với sự sống" (Chu Văn
- Trang | 3 -


Khai test đầu xuân 2016

Tài liệu học tập

Sơn). Giữa những câu thơ dài, đột ngột xen vào một câu thơ rất ngắn, chỉ có ba chữ: "Ta muốn ôm". Câu thơ như thắt
ngang giữa bài làm ta liên tưởng đến vòng tay đang ôm bó, níu giữ, quấn quýt "Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn",
non tơ của nhà thơ. "Mơn mởn" là từ láy rất gợi cảm và giàu ý nghĩa diễn tả. Nó gợi cảm giác sự vật, cây cối đang ở
độ non mướt, tươi tốt đầy sức sống:
"Ta ôm bó cánh tay ta làm rắn
Làm dây da quấn quýt cả mình xuân
Không muốn đi, mãi mãi ở vườn trần
Chân hoá rễ để hút mùa dưới đất"

(Thanh niên)
Lần theo bước chân "vội vàng", cuống quýt và trái tim "say đắm", "nồng nàn", "tha thiết" với sự sống của thi
nhân, ta bước vào một thế giới đầy ắp những hình ảnh sinh động, đẹp đẽ của mùa xuân và cuộc đời:
"Ta muốn riết mây đưa và gió lượn
… cắn vào ngươi"
Một đoạn thơ ngắn mà có tới bốn, năm từ "ta muốn" được lặp đi lặp lại như nhịp điệu hối hả, như hơi thở gấp
gáp của thi nhân. Nó đã nói lên được cái ham muốn khát thèm đến hăm hở, cuồng nhiệt của nhà thơ. Nhất là mỗi lần
điệp, lại đi liền với một động từ chỉ trạng thái yêu đương mỗi lúc một mạnh mẽ, nồng nàn hơn “ôm" - "riết" - "say" "thâu"- trong vòng tay vẫn chưa thỏa; còn muốn "riết”, ghì chặt lấy, rồi ”say” đến ngất ngư vẫn chưa thôi và "thâu”
đưa vào, hòa làm một để cuối cùng là một tiếng kêu của sự cuồng nhiệt, đắm say thể hiện niềm yêu đời, khát sống
chưa từng có trong thơ ca Việt Nam “Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!".
Dưới ngòi bút của Xuân Diệu và trong ánh mắt "xanh non", "biếc rờn" của thi sĩ, mùa xuân hiện lên rõ rệt và
sống động như có hình có dáng, có hồn, có sắc. Mùa xuân như môi, như má của một người thiếu nữ trẻ trung, tràn trề
nhựa sống và đẹp xinh, trinh nguyên đang rạo rực yêu đương, hay như một quả chín ngọt thơm trong vườn. Đứng
trước cái hấp dẫn của mùa xuân, cuộc sống, thi sĩ hình như không nén nổi lòng yêu đã đi đến một cử chỉ cũng thật
đáng yêu: "Ta muốn cắn vào ngươi". Về ý thơ này, trong bài "Hôn con", nữ thi sỹ Anh Thơ cũng đã có mấy câu thơ
rất hay:
"Mặt trăng của mẹ
Mẹ nâng trên tay
Mặt trăng tươi thế?
Mẹ cắn vào đây"
(Hôn con - Anh Thơ).
Có lẽ trong các bài thơ của Xuân Diệu trước Cách mạng thì đây là những vần thơ Xuân Diệu nhất. Vì mỗi
câu, mỗi chữ đều mang hơi thở nồng nàn, đắm say, ham sống của "một nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới". Mới
từ điệu tâm hồn, cách cảm, cách nghĩ đến cách đặt câu, dùng từ. Ngay cả liên từ "và" được dùng có vẻ thừa thãi,
nhưng cũng đã thể hiện được một cách đậm nét cái "tôi" của Xuân Diệu. Nghĩa là làm nổi rõ được cái cảm xúc tham
lam, ham hố đang trào lên mãnh liệt trong trái tim yêu đời của Xuân Diệu.
Câu thơ:
"Cho chyếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
… Cho no nê thanh sắc của thời tươi",
mới đọc qua tưởng như là một câu văn xuôi tầm thường, nhưng thực ra lại rất thơ. Điệp từ "cho" với nhịp độ tăng tiến

nhấn mạnh các cấp độ khát vọng hưởng thụ đạt đến độ thoả thuê, sung mãn, trọn vẹn. Và với chữ "hồng" độc đáo rất
- Trang | 4 -


Khai test đầu xuân 2016

Tài liệu học tập

gợi hình, gợi cảm, với một loạt từ láy tính từ "chuếnh choáng", "đã đầy", "no nê", chỉ cảm giác về hưởng thụ vật chất
cụ thể trong nghệ thuật ẩm thực kèm theo trong câu thơ trên, nhà thơ không chỉ đã diễn tả được ý thơ ấy (thoả thuê,
sung mãn) mà còn gợi cho ta ý nghĩ: thế giới này vừa hiện ra như một người tình hồng hào sức xuân mà thi sĩ là một
tình nhân đắm say, vừa được bày ra như một bữa tiệc lớn với những thực đơn đầy của ngon vật lạ và thi nhân là một
thực khách đang trong trạng thái khát thèm đến cháy lòng.
3. Kết bài: Xuân Diệu đã có lần viết: "Tôi gửi tâm hồn tôi cho những người trẻ tuổi và nhất là trẻ long,
những "Thơ thơ"' cũng là những cái bỏng lưỡi hay những cơn buốt môi, vì đã uống tham vào suối của mặt trời, đã ăn
hàm hồ vào suối xuân... Và khi người ta đã xua tay không còn khát thèm, là lúc người ta không còn vui sống nữa". Và
vì vui sống mà Xuân Diệu "say đắm với tình yêu và hăng say với mùa xuân, thả mình bơi trong nắng, rung động với
bướm chim, chất trong tim mấy trời thanh sắc" (Thế Lữ).
Đề 3: Hãy phân tích đoạn thơ sau đây để làm nổi rõ cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu - một nhà thơ có
lòng ham sống yêu đời mãnh liệt:
…“Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi,

Khắp núi sông vẫn than thầm tiễn biệt…”
ĐÁP ÁN - HƢỚNG DẪN LÀM BÀI
I. Nêu ngắn gọn về tác giả, bài thơ, đoạn trích
1. Xuân Diệu, tên thật là Ngô Xuân Diệu (1916 – 1985) là “nhà thơ mới nhất”… “nhà thơ say đắm tình yêu, say
đắm cảnh trời, sống cuống quýt…”(Hoài Thanh). Thơ ông có nhiều cách tân táo bạo và thành công rất vẻ vang. Trước
Cách mạng ông có hai tập thơ “Thơ thơ”, “Gửi hương cho gió” rất nổi tiếng, được độc giả yêu thích.
2. Bài thơ “Vội vàng” rút từ tập “Thơ thơ” (1938). Đây là bài thơ rất tiêu biểu cho hồn thơ Xuân Diệu trước
Cách mạng. Cả bài thơ là tiếng nói của một tâm hồn yêu đời, yêu cuộc sống đến hăm hở, vồ vập, đắm say và cuồng
nhiệt. Nhà thơ nhận thấy cuộc đời nơi trần thế này tuyệt đẹp mà đời người thì ngắn ngủi so với thời gian vĩnh hằng. Vì
vậy, phải chạy đua với thời gian để mỗi giây phút của cuộc sống đều trở nên có ý nghĩa. Đoạn trích trên đây nằm ở
giữa bài thơ và cũng là một trong những đoạn tiêu biểu cho chủ đề bài thơ.
II. Phân tích đoạn thơ
1. Hai câu thơ đầu diễn tả thời gian trôi chảy rất nhanh, theo quy luật nghiệt ngã của vũ trụ không thể nào có thể
níu kéo được, nhất là ngày xuân, tuổi xuân thấm thoắt như bóng câu qua cửa sổ.
2. Sáu câu tiếp: Xuân Diệu nhận thức được một sự thực phũ phàng: thiên nhiên vũ trụ vô hạn, tồn tại vĩnh cửu,
trong khi đó cuộc sống của con người thì ngắn ngủi, hữu hạn. Vì vậy, thi sĩ cảm thấy lo lắng, băn khoăn đến mức
thành một nỗi hốt hoảng chạy đua với thời gian.

- Trang | 5 -


Khai test đầu xuân 2016

Tài liệu học tập

Nội dung cơ bản của tám câu thơ trên tuy được phân thành hai ý nhỏ, nhưng đều tập trung làm nổi rõ một nghịch
lí trớ trêu, éo le giữa cái quy luật nghiệt ngã của thời gian chảy trôi, đi qua nhanh chóng không có gì có thể cưỡng
được với khát vọng hưởng thụ cuộc sống hạnh phúc giữa mùa xuân và tuổi trẻ của thi nhân. Cái nghịch lí ấy được tô
đậm bằng những cặp từ ngữ, hình ảnh tương phản: “đương tới” >< “đương qua”; “còn non” >< “sẽ già”; “lòng tôi
rộng” >< “lượng trời cứ chật”… và cái cấu trúc song hành: “xuân hết” // “cũng mất”.

3. Ba câu cuối: Sự nuối tiếc đối với cuộc đời, đất trời của Xuân Diệu đã giúp cho nhà thơ đặc biệt nhạy cảm với
thời gian:
“Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi
Khắp núi sông vẫn than thầm tiễn biệt”
Là “nhà thơ mới nhất”, Xuân Diệu đã tiếp thu và vận dụng tài tình “phép tương giao” các giác quan của lối thơ
tượng trưng Pháp. Vì thế, Xuân Diệu đã “ngửi” được mùi của vị thời gian, “nhìn” được giọt lệ chia phôi và “nếm” cái
vị chia lìa, “nghe” được lời than thầm tiễn biệt âm vang khắp sông núi…
4. Tất cả những điều đã phân tích cho ta thấy rõ: Xuân Diệu hơn ai hết đã có ý thức khẳng định cái tôi cá nhân của
mình. Qua đoạn thơ người đọc cũng cảm nhận được một nét đặc sắc của hồn thơ Xuân Diệu “say đắm với tình yêu và
hăng hái với mùa xuân, thả mình bơi trong nắng, rung động với bướm chim, chất trong tim mấy trời thanh sắc…”
(Thế Lữ).
Đề 4: Xuân Diệu - Anh (chị) hãy nhận xét ngắn gọn về cái tôi trữ tình trong bài thơ "Vội vàng" của Xuân Diệu.
ĐÁP ÁN - HƢỚNG DẪN LÀM BÀI
"Vội vàng" (1938) là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của hồn thơ Xuân Diệu (1916 - 1985) trước cách
mạng. Qua bài thơ này, chúng ta thấy cái tôi trữ tình của Xuân Diệu được thể hiện một cách khá rõ nét và rất độc đáo,
hấp dẫn.
1. Trước hết đó là một cái tôi có ý thức cá nhân mạnh mẽ: ham sống, yêu đời, khát khao giao cảm với đời
mãnh liệt. Điều đó được thể hiện rõ nhất ở đoạn thơ sau đây:
"Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
...Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!"
2. Đó là một cái tôi tràn đầy cảm xúc lãng mạn
3. Cái tôi của Xuân Diệu được bộc lộ trong bài thơ này là một cái tôi rất mới mẻ trong quan niệm thẩm mỹ,
thời gian, tuổi trẻ, hạnh phúc, nhân sinh.
(Với Xuân Diệu, con người, nhất là con người giữa tuổi trẻ và tình yêu là chuẩn mực cho cái đẹp nơi trần thế
này. Xuân Diệu đã lấy tuổi trẻ để làm thước đo của thời gian và thời gian một đi không trở lại. Do đó cảm nhận về
thời gian của Xuân Diệu một cảm nhận đầy mất mát. Theo ông, thời gian quý giá nhất của đời người là tuổi trẻ, mà
hạnh phúc lớn nhất của tuổi trẻ là được sống, được yêu. Qua cặp mắt "xanh non" của Xuân Diệu, thiên đường không ở
đâu xa mà ở ngay trên mặt đất này, trong tầm tay với của mỗi chúng ta. Vậy còn chờ gì nữa mà hãy biết hưởng thụ
chính đáng những gì mà cuộc sống trần thế này ban tặng cho mình, hãy sống mãnh liệt, sống hết mình với cuộc sống,

nhất là cuộc sống giữa tuổi trẻ và tình yêu. Đó là một quan niệm mới mẻ, tích cực về nhân sinh thấm đậm tinh thần
nhân văn)
4. Đây còn là một cái tôi rất độc đáo thể hiện qua hình thức nghệ thuật: thể thơ, giọng điệu, hình ảnh, từ
ngữ....(hình ảnh thơ mới mẻ, đầy cảm giác, dùng nhiều từ ngữ táo bạo, nhiều điệp từ, điệp ngữ, điệp cú pháp tạo nên
một giọng điệu dồn dập, sôi nổi, hối hả, cuồng nhiệt).
- Trang | 6 -


Khai test đầu xuân 2016

Tài liệu học tập

Đề 5: Những nét chính về phòng cách thơ Xuân Diệu
Xuân Diệu (1916-1985) là nhà thơ tiêu biểu nhất của phong trào thơ mới và là một trong những cây bút lớn
của nền văn học Việt Nam hiện đại. Thơ Xuân Diệu có phong cách độc đáo và hấp dẫn. Dưới đây là những nét chủ
yếu của phong cách thơ ông.
1. Có thể nói Xuân Diệu là một trái tim lớn,một nguồn tình cảm yêu đời, yêu cuộc sống trần thế; một cách
mãnh liệt đến say mê cuồng nhiệt ( trước khi mất, Xuân Diệu để lại cho đời những vần thơ cảm động:
Hãy để cho tôi được giã từ
Vẫy chào cõi thực để vào hư
Trong hơi thở chót dâng trời đất
Cũng vẫn si tình đến ngất ngư.)
(Không đề )
Đây là một cá tính tự nhiên của Xuân Diệu.Nhưng cá tính cũng có liên quan đến hoàn cảnh gia đình và môi
trường thiên nhiên và xã hội, nơi ông sinh ra và lớn lên. Xuân Diệu chịu ảnh hưởng rất nhiều của người bố. Đó là một
ông đồ xứ Nghệ, cần cù chịu khó, ham học. mẹ Xuân Diệu người Quy Nhơn, Xuân Diệu lớn lên ở đây, nơi có “ gió
nồm thổi lên tươi mát”. Sau này ra Hà Nội rồi vào Huế học. Cảnh lộng lẫy của đất Thăng Long cùng với vẻ đẹp đầy
mộng mơ của Huế, “ gió nồm Nam biển dạt dào Quy Nhơn” đã khơi dậy ở tâm hồn Xuân Diệu một tình yêu đời say
đắm.
2. Xuân Diệu là nhà thơ tiêu biểu nhất của phong trào thơ mới, nghĩa là có ý thức sâu sắc, khẳng định cái tôi

cá nhân của mình bằng nghệ thuật thơ ca. Nhưng khác với nhiều nhà thơ cùng thời trong phong trào thơ mới, Xuân
Diệu không đem cái tôi của mình đối lập với đời và tìm cách thoát ly với cuộc sống này; trái lại, ông muốn khẳng
định nó trong quan hệ gắn bó với đời; “ đời” hiểu theo nghĩa hiện thực nhất. Đời: là con người, là trời đất, hoa lá, cỏ
cây ở quanh ta đây. Ông quan niệm được sống mãi với đời là niềm hạnh phúc tuyệt vời nhất. Mà trên đời này có gì
đáng yêu hơn làmùa xuân tuổi trẻ và tình yêu. Đó là nguồn thơ phong phú của ông, là đề tài chủ yếu của Xuân Diệu.
3. Với niềm khát khao giao cảm hết mình với cuộc đời trần thế này, 1 cách tự nhiên Xuân Diệu là nhà thơ
tình yêu. Vì tình yêu là niềm giao cảm mãnh liệt nhất và trần thế nhất. Đây là loại tình cảm bao giờ cũng đòi hỏi cao
độ… người ta đã tặng cho Xuân Diệu danh hiệu “Nhà thơ tình số một”, là “ông Hoàng của thơ tình yêu”
4. Tha thiết với mùa xuân, tuổi trẻ và tình yêu, Xuân Diệu đã đi đến một cách tân đáng kể về thi pháp. Nếu
thơ văn xưa, coi tự nhiên là chuẩn mực của cái đẹp thì giờ Xuân Diệu đảo ngược lại: đối với ông, không gì hoàn mĩ
bằng con người, nhất là phụ nữ giữa tuổi xuân. Một quan điểm thẩm mĩ như vậy đã tạo nên trong thế giới nghệ thuật
của Xuân Diệu những hình tượng giàu sức sống và đầy “xuân tình xuân sắc”. Tuy nhiên trong xã hội cũ, Xuân Diệu
cảm thấy tình yêu say đắm, nồng nàn của mình không được đáp lại xứng đáng, tựa như “nước đổ lá khoai”. Với Xuân
Diệu, thơ mới là đào sâu vào tâm hồn của cái tôi cá nhân, cá thể. Và càng đi sâu càng lạnh. Cho nên con người yêu
đời là vậy mà lắm lúc cảm thấy cô đơn, thậm chí muốn trốn đời và trốn cả bản thân mình. Vì vậy trong thế giới nghệ
thuật của Xuân Diệu mùa xuân và bình minh đi liền với những chiều thu tàn và những đêm trăng lạnh.
5. Xuân Diệu chịu ảnh hưởng của nền văn chương Đông Tây, cổ điển và hiện đại. Xuân Diệu đặc biệt chịu
ảnh hưởng của trường phái thơ tượng trưng của Pháp, như Bôđơle, Rimbo, Veclen. Thơ tượng trưng hết sức đề cao
quan hệ tương giao giữa các giác quan cùng tính nhạc của thơ và mài sắc các giác quan để cảm nhận và diễn tả được
những biến thái tinh vi nhất của tạo vật và lòng người. Hai nguồn văn hoá Đông Tây được kết tinh ở một tâm hồn
nghệ sĩ đã giúp cho Xuân Diệu sáng tạo nên những vần thơ súc tích như kết đọng biết bao tinh hoa.
- Trang | 7 -


Khai test đầu xuân 2016

Tài liệu học tập

KẾT LUẬN:
Là nhà thơ của niềm khát khao giao cảm với đời, Xuân Diệu đã dễ dàng gắn bó với con người, với nhân dân.

Từ một nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới lãng mạn, Xuân Diệu đã trở thành nhà thơ lớn của văn học Cách
mạng. Là một nghệ sĩ đa tài, sau Cách mạng, Xuân Diệu càng phát huy năng khiếu của mình trên nhiều thể loại: bút
ký, tuỳ bút, dịch thuật, đặc biệt là nghiên cứu và phê bình văn học. Ở lĩnh vực nào, ông cũng có những đóng góp rất
có giá trị.
Đề 6: Phân tích hình ảnh thiên nhiên và cái tôi trữ tình trong đoạn thơ sau:
"Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.
Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si;
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi,
Mỗi buổi sớm, thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa;
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân"
(Vội vàng - Xuân Diệu, Ngữ văn 11, tập hai,
NXB Giáo dục, 2008, tr.22)
ĐÁP ÁN - HƢỚNG DẪN LÀM BÀI
1. Vài nét về tác giả và tác phẩm
- Xuân Diệu là nhà thơ "mới nhất trong các nhà thơ mới", đã đem đến cho thơ ca đương thời một nguồn cảm
xúc mới, thể hiện quan niệm sống mới mẻ cùng với những cách tân nghệ thuật độc đáo.
- "Vội vàng” là một trong những bài thơ tiêu biểu của Xuân Diệu trước năm 1945. Bài thơ thể hiện tập trung
sở trường của Xuân Diệu trong việc bộc lộ cái tôi và cách cảm nhận thiên nhiên, sự sống.
2. Phân tích:
a) Hình ảnh thiên nhiên
- Vẻ đẹp của thiên nhiên:
+ Gần gũi, thân quen (nắng gió, hoa lá, ánh sáng, thanh âm...).

+ Tươi đẹp, tràn đầy sức sống, niềm vui (đồng nội xanh rì, cành tơ phơ phất, thần Vui gõ cửa...)
+ Tình tứ, quyến rũ (ong bướm, tuần trăng mật, ngon như cặp môi gần...)
- Thiên nhiên được diễn tả bằng những hình ảnh mới lạ; ngôn từ gợi cảm, tinh tế với nhiều biện pháp tu từ đặc
sắc (nhân hoá, so sánh...) cú pháp tân kì.
b) Cái tôi trữ tình
- Trang | 8 -


Khai test đầu xuân 2016

Tài liệu học tập

- Cái tôi trữ tình của Xuân Diệu là cái tôi có ý thức cá nhân mạnh mẽ, đầy lòng ham sống:
+ Cách nhìn đời trẻ trung qua lăng kính tình yêu. Vẻ đẹp của con người được nhà thơ làm chuẩn mực cho cái
đẹp tự nhiên.
+ Tình cảm vừa thiết tha, rạo rực, đắm say (bộc lộ ham muốn khác thường; cách giới thiệu say xưa, vồ vập;
cảm nhận thế giới xung quanh bằng mọi giác quan) vừa vội vàng, quyến luyến do cảm nhận được bước đi nhanh
chóng của thời gian.
- Cái tôi trữ tình được thể hiện bằng giọng điệu say mê; nhịp điệu gấp gáp; chuyển đổi thể thơ linh hoạt; từ
ngữ táo bạo.
3. Đánh giá chung
- Thiên nhiên tràn đầy sức sống và xuân tình; lối thể hiện rất hiện đại.
- "Cái tôi" thiết tha gắn bó với trần thế và khát khao thụ hưởng những hương sắc trần gian; biểu hiện của một
quan niệm sống tích cực.

Nguồn: Hocmai.vn

- Trang | 9 -

Khai test đầu xuân 2016

Tài liệu học tập

5 LỢI ÍCH CỦA HỌC TRỰC TUYẾN






Ngồi học tại nhà với giáo viên nổi tiếng.
Chủ động lựa chọn chương trình học phù hợp với mục tiêu và năng lực.
Học mọi lúc, mọi nơi.
Tiết kiệm thời gian đi lại.
Chi phí chỉ bằng 20% so với học trực tiếp tại các trung tâm.

4 LÍ DO NÊN HỌC TẠI HOCMAI.VN





Chương trình học được xây dựng bởi các chuyên gia giáo dục uy tín nhất.
Đội ngũ giáo viên hàng đầu Việt Nam.
Thành tích ấn tượng nhất: đã có hơn 300 thủ khoa, á khoa và hơn 10.000 tân sinh viên.
Cam kết tư vấn học tập trong suốt quá trình học.

CÁC CHƢƠNG TRÌNH HỌC CÓ THỂ HỮU ÍCH CHO BẠN

Là các khoá học trang bị toàn
bộ kiến thức cơ bản theo
chương trình sách giáo khoa
(lớp 10, 11, 12). Tập trung
vào một số kiến thức trọng
tâm của kì thi THPT quốc gia.

Là các khóa học trang bị toàn
diện kiến thức theo cấu trúc của
kì thi THPT quốc gia. Phù hợp
với học sinh cần ôn luyện bài
bản.

Là các khóa học tập trung vào
rèn phương pháp, luyện kỹ
năng trước kì thi THPT quốc
gia cho các học sinh đã trải
qua quá trình ôn luyện tổng
thể.

Là nhóm các khóa học tổng
ôn nhằm tối ưu điểm số dựa
trên học lực tại thời điểm
trước kì thi THPT quốc gia
1, 2 tháng.

- Trang | 10 -