Nghiên cứu hiệu quả dinh dưỡng của dung dịch cao năng lượng tự chế nuôi dưỡng sớm qua ống thông dạ dày cho bệnh nhân nặng tại bệnh viện trung ương huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO - BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN QUÂN Y

VŨ THỊ BẮC HÀ

NGHIÊN CỨU HIỆU QUẢ DINH DƯỠNG CỦA DUNG DỊCH
CAO NĂNG LƯỢNG TỰ CHẾ NUÔI DƯỠNG SỚM
QUA ỐNG THÔNG DẠ DÀY CHO BỆNH NHÂN NẶNG
TẠI BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG HUẾ

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC

HÀ NỘI 2010


BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO - BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN QUÂN Y

VŨ THỊ BẮC HÀ

NGHIÊN CỨU HIỆU QUẢ DINH DƯỠNG CỦA DUNG DỊCH
CAO NĂNG LƯỢNG TỰ CHẾ NUÔI DƯỠNG SỚM
QUA ỐNG THÔNG DẠ DÀY CHO BỆNH NHÂN NẶNG
TẠI BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG HUẾ

Chuyên ngành:

Dinh dưỡng tiết chế

Mã số :

62 72 73 01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC

Người hướng dẫn khoa học :
1. PGS.TS. Nguyễn Thanh Chò
2. GS. TS. Phạm Như Thế

HÀ NỘI 2010


LỜI CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu nêu trong luận án là trung thực.
Những kết luận khoa học của luận án chưa từng ñược ai công bố trong
bất kỳ công trình nào khác.

TÁC GIẢ LUẬN ÁN

VŨ THỊ BẮC HÀ


LỜI CẢM ƠN
Hoàn thành ñược bản luận án này tôi ñã nhận ñược sự giúp ñỡ, hỗ
trợ chân tình và có hiệu quả của rất nhiều cá nhân và tập thể, của các thầy
cô giáo, các bạn ñồng nghiệp gần xa.
Trước tiên tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới ðảng uỷ, Ban Giám
ñốc, phòng Sau ñại học- Học viện Quân Y, ðảng uỷ, Ban Giám ñốc Bệnh
viện Trung ương Huế ñã tạo ñiều kiện thuận lợi cho tôi học tập và thực hiện
ñề tài nghiên cứu.

Tôi xin ñặc biệt cám ơn PGS.TS. Nguyễn Thanh Chò - Chủ nhiệm Bộ
môn Dinh dưỡng Học viện Quân Y và GS.TS. Phạm Như Thế - nguyên Giám
ñốc Bệnh viện Trung ương Huế, những người thầy ñã nhiệt tình hướng dẫn,
giúp ñỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành bản luận án này.
Tôi xin vô cùng cám ơn PGS.TS. Trần Văn Tập - nguyên chủ nhiệm
Bộ môn Dinh dưỡng Học viện Quân Y ñã tận tình ñộng viên, giúp ñỡ và có
nhiều ý kiến ñóng góp quý báu giúp tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn
thành luận án.
Tôi xin chân thành cám ơn các nhà khoa học, các thầy, các cô và các
ñồng nghiệp ñã chia sẻ và có nhiều ý kiến ñóng góp giúp ñỡ tôi trong thời
gian thực hiện ñề tài nghiên cứu.
Tôi xin chân thành cảm ơn các bạn ñồng nghiệp khoa Dinh dưỡng,
Ban Giám ñốc Trung tâm Huyết học truyền máu, tập thể khoa Cấp cứu Hồi
sức, tập thể khoa Sinh hoá, tập thể khoa Chống nhiễm khuẩn, phòng Kế
hoạch tổng hợp bệnh viện Trung ương Huế ñã dành nhiều thời gian và công
sức giúp ñỡ tôi trong thời gian thực hiện ñề tài nghiên cứu.


Tôi luôn ghi nhớ công ơn của mọi thành viên trong gia ñình cha, mẹ,
chồng, con, anh, chị, em tôi ñã chia sẻ, ñộng viên hỗ trợ tôi ñể tôi yên tâm
học tập, nghiên cứu và hoàn thành bản luận án này.
Cuối cùng tôi xin có lời cảm ơn ñến các bệnh nhân và gia ñình bệnh
nhân trong nghiên cứu này.

Hà nội, ngày 19 tháng 5 năm 2010
TÁC GIẢ LUẬN ÁN

VŨ THỊ BẮC HÀ

CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU TRONG LUẬN ÁN
A

Age - Tuổi

AF

Activities Factor - Yếu tố hoạt ñộng

Alb

Albumin

BEE

Basal Energy Expenditure - Nhu cầu năng lượng cơ bản

BMI

Body Mass Index - Chỉ số khối cơ thể

BN

Bệnh nhân

CHO

Cholesterol

g/l

gam/lít

H

Hight - Chiều cao

HDL

High Density Lipoprotein

ht

Huyết thanh

IDI

International Diabet Institude - Viện nghiên cứu ðái tháo ñường
quốc tế

IF

Injury Factor - Yếu tố tổn thương

Kcal

Kilocalo

Kg

Kilogam

LDL

Low Density Lipoprotein

MCT

Medium Chain Triglycerid - Triglycerid mạch vừa

mOsm

miliosmol

NC1

Nhóm nghiên cứu 1

NC2

Nhóm nghiên cứu 2

NðC

Nhóm ñối chứng

NDOT

Nuôi dưỡng ống thông

SLDD

Số lượng dung dịch


TBMMN Tai biến mạch máu não
TF

Thermal Factor - Yếu tố nhiệt ñộ

TG

Triglycerid

tp

Toàn phần

W

Weitgh - Trọng lượng cơ thể


MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam ñoan
Mục lục
Các chữ viết tắt và ký hiệu trong luận án
Danh mục bảng

Danh mục các biểu ñồ
Danh mục các sơ ñồ
Danh mục các ảnh
ðẶT VẤN ðỀ

1

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

3

1.1. Vai trò và nhu cầu các chất dinh dưỡng ñối với bệnh
nhân nặng
1.1.1. Vai trò của dinh dưỡng trong ñiều trị bệnh nhân nặng

3
3

1.1.2. Nhu cầu các chất dinh dưỡng cho bệnh nhân cần dinh
dưỡng hỗ trợ

9

1.2. Các phương pháp hỗ trợ dinh dưỡng cho bệnh nhân
trong bệnh viện

11

1.2.1. Nuôi dưỡng qua ñường tĩnh mạch

12

1.2.2. Nuôi dưỡng qua ñường tiêu hoá

14

1.3. Các chế ñộ ăn nuôi dưỡng cho bệnh nhân trong bệnh
viện

25

1.3.1. Chế ñộ ăn lỏng tinh khiết (Clear liquid diets) chứa một
lượng ít không ñầy ñủ chất dinh dưỡng

25


1.3.2. Chế ñộ ăn lỏng ñầy ñủ chất dinh dưỡng (Full liquid
diets)

25

1.3.3. Chế ñộ ăn nghiền/xay nhuyễn (Pureed diets)

26

1.3.4. Chế ñộ ăn mềm nhừ (Mechanical soft diets)

26

1.3.5. Chế ñộ ăn mềm (Soft diets)

26

1.3.6. Chế ñộ ăn thông thường (Regular or General diets)

26

1.3.7. Chế ñộ ăn ñược chấp nhận (Diet as tolerated)

27

1.4. Các công thức dung dịch nuôi dưỡng qua ống thông

27

1.4.1. Những ñặc tính của công thức nuôi ăn qua ống thông

27

1.4.2. Công thức chuẩn

30

1.4.3. Công thức ñặc biệt

31

1.5. Một số sản phẩm có thể chế biến thành dung dịch nuôi
ăn qua ống thông hiện có tại Việt nam

31

1.5.1. Ensure

31

1.5.2. Berlamin

32

1.5.3. Enplus

32

1.5.4. Calo Sure

32

1.6. Một số yếu tố ảnh hưởng ñến dinh dưỡng hỗ trợ cho
bệnh nhân nặng trong bệnh viện

33

Chương 2: ðỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU

34

2.1. Phương pháp xây dựng công thức, quy trình chế biến

sản phẩm dung dịch cao năng lượng tự chế từ các thực
phẩm thường dùng, sẵn có tại Việt Nam

34

2.1.1. Cách lựa chọn các loại thực phẩm Việt Nam ñể chế biến
dung dịch trong nghiên cứu
2.1.2. Phương pháp thiết kế xây dựng công thức

34
39


2.1.3. Phương pháp thiết kế xây dựng quy trình kỹ thuật chế
biến dung dịch nuôi dưỡng qua ống thông

40

2.2. ðối tượng nghiên cứu

44

2.3. Chất liệu nghiên cứu

44

2.3.1. Dung dịch cao năng lượng tự chế tại bệnh viện Trung
ương Huế

44

2.3.2. Sản phẩm dinh dưỡng Calo Sure

45

2.3.3. Dụng cụ nuôi dưỡng và cân ño bệnh nhân

46

2.4. Phương pháp nghiên cứu

49

2.4.1. Thiết kế nghiên cứu

49

2.4.2. Phương pháp nuôi dưỡng

52

2.4.3. Các chỉ tiêu theo dõi và ñánh giá

53

2.5. Xử lý số liệu nghiên cứu
Chương 3 : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

59
62

3.1. Kết quả xây dựng công thức và quy trình chế biến dung
dịch cao năng lượng tự chế từ các thực phẩm thường
dùng có sẵn ở Việt Nam
3.1.1. Công thức và thành phần dinh dưỡng của dung dịch

62
62

3.1.2. Quy trình kỹ thuật chế biến dung dịch nuôi dưỡng qua
ống thông
3.1.3. Kết quả cảm quan của dung dịch

66
69

3.1.4. Một số vi khuẩn chỉ ñiểm ñối với an toàn vệ sinh của
dung dịch
3.1.5. Giá trị dinh dưỡng và kinh tế của sản phẩm
3.2. ðặc ñiểm của bệnh nhân nghiên cứu khi nhập viện
3.2.1. Giới tính

71
72
73
73