HÃY GIỮ GÌN SỰ TRONG SÁNG CỦA TIẾNG VIỆT 1

HÃY GI ỮGÌN S ỰTRONG SÁNG C Ủ
A TI ẾNG VI ỆT
Xã hội ngày nay phát triển không ngừng kéo theo rất nhiều thay đổi. Tuy “phát triển đến mức chóng mặt”,
nhưng nhìn trên một khía cạnh khác, phải chăng có những sự tụt hậu, sự xuống dốc đến mức thảm thương,
làm chúng ta “chóng mặt” khơng nhỉ ? Câu trả lời là có. Chắc hẳn chúng ta ai cũng biết đó là gì nhỉ! Đó là
sự trong sáng của Tiếng Việt.
Chúng ta hãy cùng nhìn lại quá khứ !
Tiếng Việt đã là một thứ tiếng giàu đẹp và trong sáng, như nhà văn Đặng Thai Mai đã viết: “Tiếng Việt,
một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc. Tiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ
tiếng hay …” hay như nhận xét của nhà thơ Xuân Diệu: “Sự trong sáng của ngôn ngữ là kết quả của một
cuộc phấn đấu. Trong và sáng dính liền nhau…”. Ngồi ra khơng thể khơng nhắc tới khẳng định của Cố
thủ tướng Phạm Văn Đồng :”Tiếng Việt của chúng ta rất giàu. Tiếng Việt của chúng ta rất đẹp. Giàu bởi
kinh nghiệm đấu tranh của nhân dân ta lâu đời và phong phú. Đẹp bởi tâm hồn của người Việt Nam ta rất
đẹp. Hai nguồn của cái giàu, cái đẹp ấy là ở chỗ tiếng Việt là tiếng nói của nhân dân, đầy tình cảm, màu
sắc và âm điệu, hồn nhiên, ngộ nghĩnh và đầy ý nghĩa; đồng thời nó là ngơn ngữ của văn học mà những
nhà thơ lớn như Nguyễn Trãi, Nguyễn Du… và những nhà văn, nhà thơ ngày nay ở miền Bắc và miền
Nam đã nâng lên đến trình độ rất cao về nghệ thuật.”
Sức mạnh của Tiếng Việt là chìa khóa giải phóng dân tộc Việt Nam khỏi ách nơ lệ – một sự thật khơng thể
nào chối cãi. Có thể trích dẫn ra đây một đoạn trong tác phẩm “Tiếng mẹ đẻ – nguồn giải phóng các dân
tộc bị áp bức” của nhà văn, nhà báo Nguyễn An Ninh: “Tiếng nói là người bảo vệ quý báu nhất nền độc lập
của các dân tộc, là yếu tố quan trọng nhất giải phóng các dân tộc bị thống trị. Nếu người An Nam hãnh
diện giữ gìn tiếng nói của mình và ra sức làm cho tiếng nói ấy phong phú hơn để có khả năng phổ biến tại
An Nam các học thuyết đạo đức và khoa học của châu Âu, việc giải phóng dân tộc An Nam chỉ cịn là vấn
đề thời gian. Bất cứ người An Nam nào vứt bỏ tiếng nói của mình, thì cũng đương nhiên khước từ niềm hy
vọng giải phóng giống nịi. […] Vì thế, đối với người An Nam chúng ta, chối từ tiếng mẹ đẻ đồng nghĩa
với từ chối sự tự do của mình …”
Vâng, lịch sử đã chứng minh rằng, Tiếng Việt đã trở thành vũ khí của dân tộc Việt Nam, thốt khỏi mọi
vịng xiềng xích nơ lệ để trở thành một quốc gia độc lập như ngày hôm nay. Không những thế, nó cịn làm
nên bản sắc Việt Nam, mà chúng ta hay nói đến một cách tự hào với cụm từ “niềm kiêu hãnh dân tộc”.
Từ trong quá khứ hào hùng ấy, ta thấy ánh lên một niềm tin tưởng mãnh liệt vào tương lai của ngôn ngữ
dân tộc: “Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và để tự hào với tiếng nói của mình. Và để tin tưởng

hơn nữa vào tương lai của nó.” (Đặng Thai Mai)
Nhưng, hãy nhìn vào hiện tại!
Tiếng Việt đang bị bóp méo và xâm phạm đến đáng sợ. Tương lai của nó sẽ đi đến đâu, dưới bàn tay của
“giới trẻ”, những chủ nhân tương lai của đất nước?
Từ “bóp méo” mà mình dùng ở đây mang cả nghĩa đen và nghĩa bóng. Những thực tế làm chúng ta cảm
thấy thương cho ngôn ngữ của dân tộc Việt Nam…
Nào chúng ta hãy cùng nhau đọc và xem xét các tình huống này .Chắc hẳn ai cũng sẽ cười khi đọc nó.


Thứ nhất là trường hợp viết Tiếng Việt không dấu – những kiểu viết khơng có dấu thanh. Nhiều người nghĩ
viết thế cho nó nhanh gọn nhẹ, và biết tiếng với nhau cả rồi, chẳng lẽ không dịch được? Nhưng hãy nghĩ
lại: ví dụ như dịng chữ khơng dấu dưới đây: “Ban that la dam dang” – nên hiểu “Bạn thật là đảm đang”
hay “bạn thật là dâm đãng” đây ? Một tập hợp những con chữ khơng có dấu, phải dịch chán mới hiểu. Có
ai dám nói đó là Tiếng Việt nào? Nhưng thơi, nó khơng q nghiêm trọng và chúng ta có thể tạm gọi đó là
“Tiếng Việt xộc xệch”.
Thứ hai là sự biến dạng của những từ ngữ. Đó là những kiểu viết quái gở như sau : từ “rồi” viết thành
“rồi”, “khơng” thành “hơng”, “hem”, “biết” thành “bít”. Hãy thử lắp vào một câu xem: “The la cau hem
bit roai, hihi” Nhưng, đó chỉ là những kiểu thay đổi “sơ khai”. Hẳn trí tuệ ln ln phát triển và họ dành
nó để cho ra đời những đứa con tinh thần quái gở hơn, từ “bóp méo” đến lúc này đã có thể dùng theo nghĩa
vốn có của nó. Chữ “a” viết thành 4, chữ e viết thành 3, i thành j, g đổi sang 9, o thành 0, c thành k, b
thành p, vân vân … Nào chúng ta hãy viết lại câu vừa rồi sau khi đã qua “chế tác” lần 3: “Th3 l4 k4u h3m
pjt r04j, hyhy”. Hãy cùng mình cười cho một đống ký tự lộn xộn khơng dịch nổi có phải là ngơn ngữ
khơng, chưa nói gì đến đó là ngơn ngữ của chính dân tộc chúng ta. Nhưng óc sáng tạo của tuổi trẻ hiện nay
là vô bờ, như thế đã là gì nhỉ? Viết thì có hai kiểu viết: viết in và viết thường, ờ thì tội gì ta lại khơng viết
bừa đi cho nó “cá tính”. Thử xem sao: “ThE^ lA` kA^.u hEm pYt r0A`j nhA, hYhY”. Trông ngộ nghĩnh
hơn đấy nhỉ . Đến đây thì khơng cịn là ngơn ngữ nữa rồi, hãy hiểu rằng đó chỉ là một tập hợp ô hợp, hỗn
độn những con chữ vô giá trị thơi ! Nhưng đến khi nó đã là trở thành nhếch nhác như rác thải rồi, vẫn
không được buông tha. Viết thế ra chừng ngắn và kém độ hoành tráng quá nhỉ. Chữ a phải thành Cl, @ hay
là ã, Ỉ mới hồnh tráng, chữ q thì phải là v\/ mới sành điệu, p thành º]º với “xì tin” … Hãy cùng xem lại
“đứa con tinh thần” của chỳng ta no : |ộ ]_ ò]\[ ]<|ụ]\[(ơ ò] Pv], †|]†|]”.

Ơi! hãy nhìn xem đó là cái gì? Tiếng Việt đây sao? Giới trẻ Việt Nam đang biến tiếng nói của Tổ quốc
mình thành một mớ hỗn độn, một thứ mà họ tự hào cho là “thể hiện cá tính và sự sành điệu”?? Tất nhiên ví
dụ mình đưa ra còn quá nhỏ nhoi và chưa thể hiện được hết những gì đang diễn ra hiện nay.


Không những thế, Tiếng Việt ngày nay dần dần mất đi sự trong sáng bởi sự lấn át của ngoại ngữ.
Từ xưa, Trung Quốc xâm lược Việt Nam và thiết lập chế độ Bắc thuộc đến cả 1000 năm, đó là điều tại sao
Tiếng Việt chịu ảnh hưởng rất lớn của tiếng Hán, nhiều từ Việt hiện nay có gốc từ tiếng Hán. Nhưng điều
đó có thể nói là mang tính khách quan và dù sao nó cũng là q khứ rồi. Nhưng hiện tại thì sao? Nền văn
hóa phương Tây du nhập vào Việt Nam ngày một tăng, đặc biệt thơng qua mạng Internet. Những mặt tích
cực thì khơng ai có thể chối cãi, nhưng nó mang theo một hiện tượng mà người ta gọi là “sính ngoại”, tức
là q tơn sùng và ưa dùng ngơn ngữ nước ngồi. Mình xin nói cụ thể ở đây là Tiếng Anh …
“Hiện nay, người ta viết rất ẩu và dùng nhiều chữ nước ngồi q. Điều đó rất dở và rất bực. Bác Hồ
thường phê bình: “Đã dốt lại hay nói chữ! Đúng q, chính vì dốt mà hay nói chữ!” Nhưng theo nhận xét
của mình hiện nay thì khơng giới hạn trong những cái thùng rỗng đó mà mở rộng ra nhiều rồi … “Người
người chơi chữ, nhà nhà chơi chữ”. Các bạn nên hiểu, “chơi chữ” ở đây không phải thâm thúy, sâu cay như
Trạng Quỳnh ngày xưa hay các cụ Nguyễn Khuyến, Nguyễn Cơng Hoan đâu nhé! Nó chỉ đơn giản là thích
dùng tiếng nước ngồi.
Những từ Tiếng Anh hay được dùng nhất bây giờ là “xì tin” (chú thích là đã bị biến dạng, từ nguyên gốc là
“style”, có nghĩa là phong cách), bên cạnh có một vài “dị bản” như tin, tyn, xì tyn, xì teen, hay … xì ten ).
Khơng kém phần thơng dụng là từ “pro” (viết tắt của từ Professional – nghĩa là chuyên nghiệp). Mình dám
chắc là bản thân từ này đã có hàng tá người khơng biết dạng viết đầy đủ và nghĩa chính xác của nó đâu! Họ
cứ nghiễm nhiên dùng và cho nó một cái nghĩa là “siêu”, tất nhiên các “láng giềng” thì hẳn là nhiều đi rồi,
prồ, prơ, pzo, pzo`… Ơi, thật là mn hình vạn trạng. Các “thuật ngữ” về trị chơi trực tuyến có thể nói là
được ưa dùng nhất. Trong đó có thể kể tới những từ phổ biến như “server” (máy chủ), disconnect (ngắt kết
nối với máy chủ), gọi là phổ biến vì là người ta dùng nhiều, chứ dùng đúng hay không phải xem xét. Đúng
nghĩa chưa nói chứ đúng từ thì thật là cịn lắm gian trn … có những bạn hồn nhiên dùng từ “sever”,
“disconect” mà khơng thèm nói Tiếng Việt như máy chủ hay ngắt kết nối. Lời Bác Hồ nói ở trên thật quá
đúng: “Ngay đến cách viết cịn chẳng biết, đã đua nhau viết, ra chừng mình giỏi giang.”

Lại một lần nữa, chúng ta cười và cảm thấy một chút nghẹn ngào !
Nhưng những từ đó khơng gây đáng ngại cho lắm. Nó chỉ làm cho những người hiểu biết cảm thấy buồn
cười và tiếc cho ngôn ngữ nước nhà mà thôi! Bây giờ là những thứ người ta thật sự lo lắng. Như mình đã
nói ở trên, văn hóa phương Tây du nhập vào nước ta rất nhanh qua Internet và các phương tiện truyền
thông khác. Và trên thực tế, nhiều người sau khi tìm hiểu đã quyết định dùng ngôn ngữ “Tây” thay hẳn cho
Tiếng Việt. Đó là sự thật. Người ta thích dùng từ “producer” thay cho “nhà sản xuất”, thích “supporter”
hay “provider” hơn “nhà cung cấp”, thích dùng “computer network” thay cho “mạng máy tính”, “admin”
thay cho “người quản trị” và hàng ngàn, hàng vạn từ khác. Có thể thấy lĩnh vực cơng nghệ, đặc biệt là
Công nghệ thông tin là lĩnh vực Tiếng Việt đang bị dồn ép đến chân tường nhiều nhất. Ồ nhưng đó mới là
một lĩnh vực , thực sự là đâu đâu cũng thấy việc người ta lạm dụng quá mức Tiếng Anh. “Siêu sao” thì
dùng “superstar”, điện thoại di động thì “mobile phone”, “vụ bê bối” thì “scandal”. Ví dụ như câu “Vụ bê
bối của các ngơi sao” thì lại viết kiểu “Tây” hơn như “Scandal của Superstar” … Trên các mặt báo tràn
ngập từ Tiếng Anh, dùng một cách vơ tội vạ, mục đích là gì? Viết cho người Việt đọc, người Việt hiểu, có


nhất thiết phải bê những từ Tiếng Anh thô kệch mà vốn ngơn ngữ Việt hồn tồn có thể thể hiện một cách
đầy đủ, thậm chí là hay đi chăng nữa, vào bài viết khơng?
Lại một lần nữa, có ai khơng cười thì đọc mấy cái dịng “nửa Tây, nửa Ta” thế này ? Chẳng hạn là một lời
giới thiệu. “Hi mọi người! Mình là abc,xyz, mình rất vui được làm quen với everybody. Mình đang study ở
abcxyz High School. Mình rất confident trong các extracurricular activities. Hiện nay mình đang cope up
with chương trình học rất killer của trường… Nhưng mình tin với capacity của mình, mình sẽ hồn thành
completely cái syllabus đó.” Xin khẳng định một điều, khơng hề ngoa dụ, khơng hề bịa đặt! Đó là điều có
thật trong thực tế, thậm chí cịn buồn cười hơn nhiều nữa kia! Cứ một từ Việt lại tương 2,3 từ Tiếng Anh
vào, đọc lên chẳng hiểu nó là cái thể loại gì nữa. Sự lạm dụng quá mức Tiếng Anh này có thể gặp nhiều
nhất ở du học sinh mà tỷ lệ theo mình khẳng định, phải đến tuyệt đại đa số.
Hiện nay cịn có hiện tượng đang báo động mức độ mà mình dùng từ “nguy hiểm”, đó là giới trẻ bắt đầu có
xu hướng dùng Tiếng Anh để gọi chính mình! Tên cha sinh mẹ đẻ, tên Việt khơng dùng, mà chỉ thích
những cái “nickname” như Vic, Sakura, Ken … Họ chối bỏ cái tên khai sinh của mình để đến với những
nick name hào nhống, thích dùng nó mọi lúc mọi nơi. Chả lẽ, họ khơng cịn là người Việt Nam nữa hay
sao?

Mình khơng hề có ý loại bỏ ngoại ngữ trong lời ăn tiếng nói hằng ngày. Mặt khác cịn ủng hộ nếu nó được
dùng đúng cách … Đúng cách là sao? Là dùng ngoại ngữ để làm giàu cho ngơn ngữ của nước mình. Chẳng
hạn như có một số câu khó mà tự nói ra như: “Mình khơng bao giờ từ bỏ, phải cố lên!”, nghe có vẻ hơi
“chuối chuối”, nếu dùng “Never Give Up” hay “Never Cry Craven” thì nó sẽ dễ dàng hơn. Hay chẳng hạn
là dùng từ Tiếng Anh để tạo sự vui vẻ, ví dụ như từ “Hê lơ” nghe sẽ thoải mái hơn từ “Xin chào”. Nói tóm
lại, phải dùng ngoại ngữ như một công cụ, để làm phong phú thêm cho ngơn ngữ nước mình, chứ khơng
phải là thay thế ngơn ngữ nước mình.
Thực tình mà nói, khi viết bài này mình cảm thấy xấu hổ với chính mình. Thường ngày mình vẫn hay kiểu
viết tắt “khơng” thành “k”, “được” thành “đc”, hay là thích dùng từ Tiếng Anh thay cho Tiếng Việt như
nhiều người khác. Ngôn ngữ cơng nghệ thì viết Tiếng Anh vơ tội vạ, một từ Tiếng Việt lại xen một từ
Tiếng Anh. Trong những bài viết thì đá đưa mấy từ vào theo kiểu thói quen: “bài viết” thì cứ thích dùng
“bài post”, hay như cái tái bút thơi, cũng thích dùng từ P/S (postscript) như một kiểu bắt chước tiếng Tây
… Đôi lúc tự thấy mình thật đáng cười và cũng thật đáng trách!
Thật sự, vui cho quá khứ, buồn cho hiện tại, và lo lắng cho tương lai của Tiếng Việt. Sự trong sáng, sự giàu
đẹp sẽ còn đâu khi giới trẻ đang “bóp méo”, xuyên tạc và “thủ tiêu” Tiếng Việt với tốc độ “chóng mặt”.
Đáng buồn hơn nữa, đáng xấu hổ hơn nữa, khi họ không nhận ra, hoặc cố tình khơng nhận ra, mặt khác
cịn tự hào với những thứ quái quỷ mình nghĩ ra, đắc ý với sự phá hoại ngôn ngữ dân tộc mà từng ngày họ
đang thể hiện.
Ơi tiếng Việt suốt đời tơi mắc nợ
Qn nỗi mình qn áo mặc cơm ăn.
Trời xanh q mơi tơi hồi hộp quá !
Tiếng Việt ơi tiếng Việt ân tình…