Đề thi khảo sát chất lượng đầu năm môn Ngữ Văn lớp 12 trường THPT Ngọc Lâm năm học 2015 - 2016

TRƯỜNG THCS&THPT NGỌC LÂM

ĐỀ THI KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM

TỔ KHOA HỌC XÃ HỘI

Môn thi: NGỮ VĂN – Lớp 12
Năm học 2015 – 2016

Câu 1 (3,0 điểm)
Đọc bài thơ sau và trả lời các câu hỏi.
Lá đỏ
- Nguyễn Đình Thi Gặp em trên cao lộng gió
Rừng lạ ào ào lá đỏ
Em đứng bên đường như quê hương
Vai áo bạc quàng súng trường.
Đoàn quân vẫn đi vội vã
Bụi Trường Sơn nhòa trong trời lửa.
Chào em, em gái tiền phương
Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn.
Em vẫy tay cười đôi mắt trong.
(Trường Sơn, 12/1974)
1) Dựa vào những thông tin trong tác phẩm, hãy nêu ngắn gọn hoàn cảnh ra đời của bài
thơ. (0,5 điểm)
2) Bài thơ được viết theo thể thơ nào? (0,5 điểm)
3) Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong câu thơ: Em đứng bên đường như quê hương?
(0,5 điểm)
4) Chỉ ra các hình ảnh miêu tả thiên nhiên. Các hình ảnh đó tạo nên bức tranh rừng
Trường Sơn như thế nào? (0,5 điểm)
5) Không khí hành quân hào hùng, thần tốc được gợi lên qua hình ảnh nào? (0,5 điểm)
6) Hình ảnh “em gái tiền phương” được khắc họa như thế nào? Hình ảnh đó gợi lên cho

anh/chị suy nghĩ gì về sự góp mặt của những người phụ nữ trong chiến tranh bảo vệ tổ
quốc? (0,5 điểm)
7) Bài thơ từng được cho là có những dự cảm, dự báo về thắng lợi tất yếu của dân tộc.


Theo anh/chị điều đó được thể hiện qua câu thơ hoặc hình ảnh thơ nào? (0,5 điểm)
8) Nêu những biểu hiện của không khí sử thi và lãng mạn được thể hiện trong bài thơ (0,5
điểm)
Câu 2 (7,0 điểm)
"Đừng cố gắng trở thành người nổi tiếng mà trước hết hãy là người có ích."
Hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến
trên.


TRƯỜNG THCS&THPT NGỌC LÂM

ĐÁP ÁN THI KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM

TỔ KHOA HỌC XÃ HỘI

Môn thi: NGỮ VĂN - Lớp 12
Năm học 2015 – 2016

HƯỚNG DẪN CHẤM THI
(Bản Hướng dẫn chấm thi gồm 02 trang)
I. Hướng dẫn chung
- Giám khảo cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài làm
của thí sinh, tránh cách chấm đếm ý cho điểm.
- Do đặc trưng của bộ môn Ngữ văn nên giám khảo cần chủ động, linh hoạt trong việc vận
dụng đáp án và thang điểm; khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo.

- Việc chi tiết hoá điểm số của các ý (nếu có) phải đảm bảo không sai lệch với tổng điểm
của mỗi ý và được thống nhất trong Hội đồng chấm thi.
- Sau khi cộng điểm toàn bài, làm tròn đến 0,5 (lẻ 0,25 làm tròn thành 0,5; lẻ 0,75 làm
tròn thành 1,0 điểm).
II. Đáp án và thang điểm
Nội dung

Thang
điểm

- Hoàn cảnh sáng tác bài thơ: tháng 12/1974. Đó là thời điểm cuộc chiến
Câu 1

tranh chống Mĩ ở giai đoạn gấp rút. Tất cả quân và dân đang dồn sức cho

(3,0

tiền tuyến, tiến về Sài Gòn. Bài thơ được tác giả viết giữa rừng Trường

điểm)

0,5

Sơn.
- Bài thơ viết theo thể thơ tự do.

0,5

- Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ: So sánh (em (đứng bên

0,5

đường) - quê hương)
- Hình ảnh “em gái tiền phương”: Nhỏ bé giữa rừng Trường Sơn bạt ngàn,
lộng gió nhưng lại mang đến cảm giác thân thương, gần gũi vai áo bạc,
quàng súng trường - như quê hương; với dáng đứng vững vàng bên đường
khi làm nhiệm vụ (0,25đ)
- Hình ảnh ấy là một biểu tượng về cuộc chiến tranh nhân dân –“em gái

0,5


tiền phương”, nữ chiến sĩ giao liên hay cô gái thanh niên xung phong. Sự
có mặt của cô gái trên đỉnh Trường Sơn nơi tuyến đầu Tổ quốc đã nhắc với
mai sau về cuộc chiến đấu toàn dân tham gia, trong đó có sự đóng góp
những người con gái trẻ trung xinh đẹp mảnh mai nhưng vô cùng dũng
cảm, gan dạ. (0,25đ)
- Bài thơ từng được cho là có những dự cảm, dự báo về thắng lợi tất yếu

0,5

của dân tộc. điều đó được thể hiện qua câu thơ chào em, em gái tiền
phương. Hẹn gặp nhé, giữa Sài Gòn.
- Không khí sử thi: Khung cảnh cuộc hành quân hào hùng, thần tốc. Trên

0,5

nền của bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, và những đoàn quân hành quân vội
vã kéo dài không dứt là hình ảnh của em gái tiền phương gan dạ, dũng cảm
(0,25đ)

- Cảm hứng lãng mạn: Vẻ đẹp của thiên nhiên rừng Trường Sơn; vẻ đẹp
của người con gái trẻ trung, tươi tắn; niềm tin tất thắng vào cuộc kháng
chiến (0,25đ)
A. Yêu cầu về kĩ năng
Câu 2
(7,0
điểm)

- Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội.
- Kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát; luận điểm rõ ràng, lí lẽ và dẫn chứng
hợp lí.
- Lời văn trong sáng, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.
- Khuyến khích những bài viết sáng tạo.
B. Yêu cầu về kiến thức
Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng phải bám sát yêu cầu của
đề bài, cần làm rõ những ý cơ bản sau:
- Giới thiệu vấn đề nghị luận.

0,5

- Giải thích:

0,5

+ Người nổi tiếng: Là người có tiếng tăm được nhiều người biết đến.
+ Người có ích: Là người có cuộc sống có ích, có ý nghĩa, cũng cần


thiết và có giá trị đối với người khác, gia đình, xã hội.
+ Ý kiến là một lời khuyên về một trong những mục đích sống của con

người: Hãy sống với một mục đích sống chân chính đừng cố gắng theo
đuổi tiếng tăm, danh vọng mà hãy quan tâm đến giá trị của cuộc sống, nhất
là với mọi người.
- Bình luận:
+ Đừng cố gắng trở thành người nổi tiếng:
 Tiếng tăm, danh vọng: Thường không phải là mục đích cao đẹp nhất
của cuộc sống.
 Danh vọng có thể làm tha hóa con người, làm băng hoại đạo đức và
đẩy con người ta vào tội lỗi.
 Để cố trở thành người nổi tiếng có những người đã đi vào những con
đường bất chính, sử dụng những phương cách xấu xa. Do đó, nổi tiếng như
thế chỉ là vô nghĩa.
+ Trước hết, hãy là người có ích:
 Người sống có ích mang lại nhiều ích lợi cho người khác trong cuộc
sống.
 Sống có ích sẽ làm thăng hoa giá trị con người, thăng hoa giá trị cuộc
sống.
 Người có ích dù không được nổi tiếng nhưng cuộc sống của họ là cần
thiết, có giá trị, có ý nghĩa đối với người khác, gia đình, xã hội. Ngay cả
trong quan niệm của người xưa về “chí nam nhi”, chữ “danh” (Phải có
danh gì với núi sông) luôn gắn với thực chất của hành động (Làm nên đấng
anh hùng đâu đấy tỏ).
+ Nổi tiếng cũng có mặt tốt, có tác dụng tốt. Tiếng nói của người nổi
tiếng thường có tác động nhiều hơn, lớn hơn đối với người khác, xã hội.
+ Nhưng đừng cố gắng chạy theo việc trở thành người nổi tiếng bằng
mọi cách vì điều đó mang lại nhiều tác hại. Hãy để cho tiếng tăm được đến

3,0

một cách tự nhiên bằng hành động có thực chất: hữu xạ tự nhiên hương.
- Nhận thức và hành động:

1,0

+ Đây là một ý kiến có giá trị đúng đắn. Đồng thời nó cũng là một lời
khuyên rất có tính thời sự, nhất là trước hiện tượng một bộ phận giới trẻ
ngày nay đang có xu hướng tìm sự nổi tiếng bằng mọi giá.
+ Làm sao để là người có ích:
 Hãy sống có lý tưởng;
 Hãy sống có đạo đức, có trách nhiệm;
 Hãy sống vì gia đình, vì xã hội, vì cộng đồng;
+ Ý kiến này là một biểu hiện cụ thể của vấn đề danh và thực trong
cuộc sống con người. Giải quyết tốt mối quan hệ của vấn đề nổi tiếng và có
ích, của danh và thực, người ta sẽ dễ có cuộc sống bình an, hạnh phúc,
chân chính.
- Khẳng định nội dung vừa phân tích và nói lên suy nghĩ của bản thân.
Lưu ý: Điểm tối đa chỉ dành cho những bài làm đảm bảo yêu cầu về kiến
thức, diễn đạt trôi chảy, mạch lạc, lôgíc, có cảm xúc và không mắc nhiều
lỗi chính tả.

2,0