Hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại công ty TNHH thương mại long á

MỤC LỤC
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ðỊNH
KẾT QUẢ BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI....................1
1.1. Khái niệm cơ bản về bán hàng và xác ñịnh kết quả bán hàng trong doanh nghiệp
thương mại.......................................................................................................................1
1.1.1. Bán hàng ................................................................................................................1
1.1.2. Doanh thu ..............................................................................................................1
1.1.3. Các khoản giảm trừ doanh thu...............................................................................2
1.1.4. Doanh thu thuần.....................................................................................................2
1.1.5. Giá vốn hàng bán...................................................................................................2
1.1.6. Lợi nhuận gộp........................................................................................................3
1.1.7. Chi phí quản lý kinh doanh ...................................................................................3
1.1.8. Kết quả bán hàng ...................................................................................................3
1.2. Các phương thức bán hàng .......................................................................................3
1.2.1. Phương thức bán buôn...........................................................................................3
1.2.2. Phương thức bán lẻ ................................................................................................5
1.2.3. Phương thức bán hàng qua ñại lý, ký gửi ..............................................................5
1.3. Các phương pháp tính giá vốn hàng xuất kho ..........................................................6
1.3.1. Phương pháp giá thực tế ñích danh .......................................................................6
1.3.2. Phương pháp nhập trước xuất trước (FIFO)..........................................................6
1.3.3. Phương pháp nhập sau xuất trước (LIFO).............................................................6
1.4. Kế toán bán hàng ......................................................................................................8
1.4.1. Chứng từ sử dụng ..................................................................................................8
1.4.2. Tài khoản sử dụng .................................................................................................8
1.4.3. Phương pháp hạch toán .......................................................................................11
1.4.3.1. Kế toán tại ñơn vị hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường
xuyên .............................................................................................................................11
1.4.3.2. Kế toán bán hàng tại ñơn vị hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê
ñịnh kỳ ...........................................................................................................................15
1.5. Kế toán xác ñịnh kết quả bán hàng.........................................................................16
1.5.1. Chứng từ sử dụng ................................................................................................16

1.5.2. Tài khoản sử dụng ..............................................................................................16
1.5.3. Phương pháp hạch toán ......................................................................................18
1.6. Tổ chức sổ cho kế toán bán hàng và xác ñịnh kết quả kinh doanh ........................19


CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH
THƯƠNG MẠI LONG Á ...........................................................................................21
2.1. Giới thiệu về công ty TNHH Thương Mại Long Á................................................21
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty TNHH Thương Mại Long Á........21
2.1.2. Tổ chức bộ máy quản lý của công ty TNHH Thương Mại Long Á ....................22
2.1.3. Tổ chức kế toán tại công ty TNHH Thương mại Long Á ..................................23
2.1.3.1. Tổ chức bộ máy kế toán ...................................................................................23
2.1.3.2. Tổ chức sổ kế toán............................................................................................25
2.1.3.3. Chế ñộ kế toán áp dụng ....................................................................................26
2.2. Thực trạng kế toán bán hàng và xác ñịnh kết quả bán hàng tại công ty TNHH
Thương mại Long Á ......................................................................................................27
2.2.1. Tổ chức chứng từ kế toán tại công ty TNHH thương mại Long Á .....................27
2.2.1.1. Bán buôn qua kho theo phương thức giao hàng trực tiếp ................................27
2.2.1.2. Bán buôn qua kho theo phương thức chuyển hàng ..........................................36
2.2.1.3. Bán lẻ thu tiền trực tiếp ...................................................................................42
2.2.2. Tổ chức sổ kế toán chi tiết bán hàng ...................................................................45
2.2.2.1 Sổ chi tiết giá vốn hàng bán ..............................................................................46
2.2.2.2. Sổ chi tiết doanh thu bán hàng .........................................................................47
2.2.2.3. Bảng tổng hợp doanh thu..................................................................................48
2.2.3. Tổ chức sổ kế toán tổng hợp bán hàng ................................................................48
2.2.3.1. Sổ cái giá vốn hàng bán....................................................................................48
2.2.3.2. Sổ cái doanh thu bán hàng...............................................................................49
2.2.4. Tổ chức kế toán xác ñịnh kết quả bán hàng ........................................................50
2.2.4.1. Kế toán xác ñịnh chi phí quản lý ......................................................................50
2.2.4.2. Kế toán xác ñịnh kết quả bán hàng..................................................................59

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN KẾ TOÁN BÁN
HÀNG VÀ XÁC ðỊNH KẾT QUẢ BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY TNHH
THƯƠNG MẠI LONG Á ...........................................................................................67
3.1. ðánh giá về kế toán bán hàng và xác ñịnh kết quả bán hàng tại công ty TNHH
Thương mại Long Á ......................................................................................................67
3.1.1. Ưu ñiểm ...............................................................................................................67
3.1.2. Nhược ñiểm .........................................................................................................68
3.2. Một số ý kiến ñề xuất nhằm hoàn thiện kế toán bán hàng và xác ñịnh kết quả bán
hàng tại công ty TNHH Thương mại Long Á ...............................................................69
KẾT LUẬN ..................................................................................................................76
2

Thang Long University Libraty


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1 ðơn ñặt hàng ..................................................................................................28
Bảng 2.2 Phiếu xuất kho................................................................................................29
Bảng 2.3. Sổ chi tiết hàng hóa .......................................................................................30
Bảng 2.4. Biên bản bàn giao hàng hóa ..........................................................................31
Bảng 2.5. Hóa ñơn giá trị gia tăng.................................................................................32
Bảng 2.6. Hóa ñơn giá trị gia tăng.................................................................................33
Bảng 2.7. Hóa ñơn giá trị gia tăng.................................................................................34
Bảng 2.8. Phiếu nhập kho hàng hóa ..............................................................................35
Bảng 2.9. Giấy báo có của ngân hàng ...........................................................................36
Bảng 2.10. ðơn ñặt hàng ...............................................................................................37
Bảng 2.11. Hợp ñồng mua bán hàng hóa (trích) ...........................................................38
Bảng 2.12. Phiếu xuất kho.............................................................................................39
Bảng 2.13. Biên bản giao nhận hàng hóa ......................................................................40
Bảng 2.14. Hóa ñơn giá trị gia tăng...............................................................................41

Bảng 2.15. Giấy báo có của ngân hàng .........................................................................42
Bảng 2.16. Phiếu xuất kho.............................................................................................43
Bảng 2.17. Hóa ñơn giá trị gia tăng...............................................................................44
Bảng 2.18. Phiếu thu......................................................................................................45
Bảng 2.19. Sổ chi tiết giá vốn hàng bán ........................................................................46
Bảng 2.20. Sổ chi tiết doanh thu....................................................................................47
Bảng 2.21. Sổ cái giá vốn hàng bán ..............................................................................48
Bảng 2.22. Sổ cái doanh thu hàng bán ..........................................................................49
Bảng 2.23. Bảng chấm công nhân viên .........................................................................52
Bảng 2.24. Bảng chấm công làm thêm giờ....................................................................53
Bảng 2.25. Bảng chi tiết thanh toán lương ....................................................................54
Bảng 2.26. Bảng phân bổ tiền lương và các khoản trích theo lương ............................55
Bảng 2.27 . Bảng phân bổ công cụ, dụng cụ .................................................................56
Bảng 2.28. Bảng phân bổ khấu hao tài sản cố ñịnh......................................................57
Bảng 2.29. Hóa ñơn giá trị gia tăng...............................................................................58
Bảng 2.30. Phiếu chi......................................................................................................59
Bảng 2.31. Sổ cái tài khoản chi phí quản lý kinh doanh ...............................................60
Bảng 2.32. Sổ cái tài khoản xác ñịnh kết quả kinh doanh.............................................61
Bảng 2.33. Xác ñịnh kết quả bán hàng ..........................................................................61
Bảng 2.34. Sổ nhật ký chung.........................................................................................62
Bảng 3.1. Sổ chi tiết hàng hóa .......................................................................................71
Bảng 3.2: Sổ chi tiết hàng hóa.......................................................................................72
Bảng 3.3. Sổ chi phí sản xuất kinh doanh .....................................................................73
Bảng 3.4. Bảng tổng hợp doanh thu ..............................................................................75

3


DANH MỤC SƠ ðỒ
Sơ ñồ 1.1. Kế toán bán buôn qua kho............................................................................12

Sơ ñồ 1.2. Kế toán bán buôn vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán.......................12
Sơ ñồ 1.3. Kế toán bán buôn vận chuyển thẳng không tham gia thanh toán ................13
Sơ ñồ 1.4. Kế toán bán hàng trả góp .............................................................................13
Sơ ñồ 1.5. Kế toán bán hàng tại bên giao ñại lý ............................................................14
Sơ ñồ 1.6. Kế toán bán hàng bên nhận ñại lý ................................................................14
Sơ ñồ 1.7. Kế toán giá vốn hàng bán tại doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo
phương pháp KKðK......................................................................................................16
Sơ ñồ 1.8. Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp..........................................................18
Sơ ñồ 1.9. Xác ñịnh kết quả bán hàng ...........................................................................19
Sơ ñồ 1.10. Quy trình hạch toán theo hình thức “Nhật ký chung”................................20
Sơ ñồ 2.1 Bộ máy quản lý doanh nghiệp.......................................................................22
Sơ ñồ 2.2 Sơ ñồ tổ chức bộ máy kế toán của công ty....................................................24
Sơ ñồ 2.3.Trình tự hạch toán kế toán của công ty .........................................................26

Thang Long University Libraty


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Ký hiệu

Diễn giải

BBGH

Biên bảng giao hàng

BHXH

Bảo hiểm xã hội

BHTN

Bảo hiểm thất nghiệp

BHYT

Bảo hiểm y tế

CCDC

Công cụ dụng cụ

CKTM

Chiết khấu thương mại

CKTT

Chiết khấu thanh toán

CTGS

Chứng từ ghi sổ

DT

Doanh thu

GVHB

Giá vốn hàng bán

GTGT

Giá trị gia tăng

Hð
HðKT
K/C

Hóa ñơn
Hợp ñồng kinh tế
Kết chuyển

KKðK

Kiểm kê ñịnh kỳ

KKTX

Kê khai thường xuyên

KPCð

Kinh phí công ñoàn

NKC

Nhật ký chung

NKSC

Nhật ký sổ cái

PNK

Phiếu nhập kho

PXK

Phiếu xuất kho

QLKD

Quản lý kinh doanh

T-H-T

Tiền-Hàng-Tiền

TK

Tài khoản

TM

Thương mại

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn

TTðB

Tiêu thụ ñặ biệt

TSCð

Tài sản cố ñịnh


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực tập và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp, em ñã nhận ñược
sự giúp ñỡ cũng như ñộng viên từ nhiều phía.
Trước tiên, em xin chân thành cảm ơn giáo viên hướng dẫn – Th.s Nguyễn
Thanh Huyền, cô tuy không phải là người ñã trực tiếp giảng dạy em trong thời gian
học tập tại trường, nhưng cô ñã là người tận tình chỉ bảo, hướng dẫn em trong suốt thời
gian nghiên cứu và thực hiện khóa luận này.
Ngoài ra, em cũng mong muốn thông qua khóa luận này, gửi lời cám ơn sâu sắc
ñến các thầy cô giáo ñang giảng dạy tại trường ðại học Thăng Long, những người ñã
trực tiếp truyền ñạt cho em các kiến thức về kinh tế từ những môn học cơ bản nhất,
giúp em có ñược nền tảng về chuyên ngành học như hiện tại ñể có thể hoàn thành ñề
tài nghiên cứu này.
Em xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 01 tháng 07 năm 2015
Sinh Viên

Nguyễn Khánh Linh

Thang Long University Libraty


LỜI CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan khóa luận này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ trợ từ
giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác.
Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong khóa luận là có nguồn gốc và ñược trích
dẫn rõ ràng.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam ñoan này!
Sinh viên

Nguyễn Khánh Linh


LỜI MỞ ðẦU
Trong một nền kinh tế, các doanh nghiệp thương mại giữ vai trò phân phối lưu
thông hàng hóa, thúc ñẩy quá trình tái sản xuất xã hội. Hoạt ñộng của doanh nghiệp
thương mại diễn ra theo chu kỳ T-H-T hay nói cách khác nó bao gồm hai giai ñoạn
mua và bán hàng hóa. Như vậy, trong hoạt ñộng kinh doanh thương mại, bán hàng là
nghiệp vụ kinh doanh cơ bản, nó giữ vai trò chi phối các nghiệp vụ khác, các chu kỳ
kinh doanh chỉ có thể diễn ra liên tục, nhịp nhàng khi khâu bán hàng ñược tổ chức tốt
nhằm mục tiêu quay vòng vốn nhanh, tăng hiệu suất sinh lời.
Hiện nay, trong cơ chế thị trường, cạnh tranh là hiện tượng tất yếu. Nó vừa là cơ
hội vừa là thử thách ñối với mỗi doanh nghiệp. Cơ chế thị trường cho phép ñánh giá
chính xác hiệu quả kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Doanh nghiệp nào tổ chức tốt
nghiệp vụ bán hàng ñảm bảo thu hồi vốn và có lãi sẽ có ñiều kiện tồn tại và phát triển.
Ngược lại doanh nghiệp nào non kém trong tổ chức hoạt ñộng kinh doanh thì chẳng
bao lâu sẽ ñi ñến bờ vực phá sản, thực tế nền kinh tế nước ta ñang chứng tỏ ñiều ñó.
Những năm gần ñây, việc kinh doanh của các doanh nghiệp trên toàn quốc phải
ñối mặt với không ít khó khăn, thử thách. Một là sự gia tăng ngày càng nhiều của các

doanh nghiệp với các loại hình kinh doanh ña dạng làm cho sự cạnh tranh ngày càng
trở lên gay gắt. Thêm vào ñó, cùng với chính sách mở cửa nền kinh tế, các doanh
nghiệp Việt Nam còn phải ñối mặt với sự cạnh tranh của doanh nghiệp nước ngoài, cơ
chế quản lý kinh tế còn nhiều bất cập gây không ít khó khăn trở ngại cho các doanh
nghiệp. Do vậy ñể ñứng vững trên thương trường thì doanh nghiệp phải tổ chức tốt
công tác bán hàng, có chiến lược bán hàng thích hợp cho phép doanh nghiệp chủ ñộng
thích ứng với môi trường nắm bắt cơ hội, huy ñộng có hiệu quả nguồn lực hiện có và
lâu dài ñể bảo toàn và phát triển vốn, nâng cao hiệu quả kinh doanh. ðể doanh nghiệp
ñứng vững và phát triển, các nhà quản lý doanh nghiệp phải dựa vào kế toán bán hàng
và xác ñịnh kết quả kinh doanh, ñây là công cụ ñắc lực giữ vai trò hết sức quan trọng
vì nó phản ánh toàn bộ quá trình bán hàng của doanh nghiệp cũng như việc xác ñịnh
kết quả kinh doanh, cung cấp thông tin cho các nhà quản lý về hiệu quả, tình hình kinh
doanh của từng ñối tượng hàng hóa, là căn cứ, cơ sở cho các nhà quản lý có thể ñề ra
các quyết ñịnh kinh tế phù hợp, chính xác, kịp thời và có hiệu quả tốt nhất.
Cũng như các doanh nghiệp thương mại khác, Công ty trách nhiệm hữu hạn
thượng mại Long Á ñặc biệt quan tâm ñến công tác kế toán bán hàng và xác ñịnh kết

Thang Long University Libraty


quả bán hàng của mình. Qua thời gian thực tập tại công ty, thấy rõ ñược tầm quan
trọng của công tác kế toán bán hàng và xác ñịnh kết quả bán hàng, ñược sự giúp ñỡ,
tạo ñiều kiện của các cán bộ trong phòng Kế toán Công ty, cùng với sự hướng dẫn tận
tình của giáo viên hướng dẫn, em ñã thực hiện khóa luận tốt nghiệp của mình với ñề
tài: “Hoàn thiện kế toán bán hàng và xác ñịnh kết quả bán hàng tại Công ty trách
nhiệm hữu hạn thương mại Long Á”.
Nội dung khóa luận tốt nghiệp gồm 3 chương :
Chương 1: Lý luận chung về kế toán bán hàng và xác ñịnh kết quả bán hàng
trong doanh nghiệp thương mại.
Chương 2: Thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác ñịnh kết quả bán hàng

tại Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại Long Á.
Chương 3: Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện kế toán bán hàng và xác ñịnh kết
quả bán hàng tại công ty TNHH Thương mại Long Á.
Do kinh nghiệm, trình ñộ và thời gian thực tập còn hạn chế nên khóa luận tốt
nghiệp của em khó tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận ñược sự chỉ bảo,
giúp ñỡ của các thầy cô giáo, các chị phòng kế toán Công ty ñể khoá luận của em ñược
hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Sinh viên

2


CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ðỊNH
KẾT QUẢ BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI
1.1. Khái niệm cơ bản về bán hàng và xác ñịnh kết quả bán hàng trong doanh
nghiệp thương mại
1.1.1. Bán hàng
Bán hàng là khâu cuối cùng trong quá trình hoạt ñộng kinh doanh của các
doanh nghiệp thương mại, là quá trình thực hiện giá trị của sản phẩm hàng hóa, là việc
chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa, thành phẩm, dịch vụ cho người mua, thu ñược
tiền hay có quyền ñược thu tiền từ người mua.
Theo quy ñịnh hiện hành, hàng bán phải thỏa mãn các ñiều kiện sau:
− Hàng hóa phải thông qua quá trình mua, bán và thanh toán bằng một phương
thức nhất ñịnh.
− Hàng hóa phải ñược chuyển giao quyền sở hữu gắn liền với lợi ích hoặc rủi ro
cho khách hàng, ñược khách hàng thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán.
− Hàng hóa bán ra phải thuộc diện kinh doanh của doanh nghiệp, doanh nghiệp
mua vào hoặc gia công chế biến rồi bán.
− Ngoài ra còn một số trường hợp sau ñược gọi là bán hàng:

+ Hàng hóa xuất ra cho các ñơn vị nội bộ.
+ Hàng hóa dùng ñể trao ñổi lấy hàng hóa khác không tương tự về bản chất.
+ Doanh nghiệp xuất hàng hóa của mình ñể tiêu dùng nội bộ.
+ Hàng hóa doanh nghiệp mua về xuất ra làm mẫu.
+ Hàng hóa xuất ñể biếu tặng, trả lương, thưởng cho cán bộ nhân viên trong
doanh nghiệp, chia lãi cho các bên góp vốn hoặc ñối tác liên doanh.
1.1.2. Doanh thu
Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là toàn bộ số tiền sẽ thu ñược từ các
hoạt ñộng giao dịch nhờ bán hàng hoá, cung cấp dịch vụ cho khách hàng, bao gồm cả
các khoản phụ thu và phí thu thêm ngoài giá bán (nếu có). Theo nguyên tắc doanh thu
thực hiện, doanh thu bán hàng chỉ ñược ghi nhận khi hàng hóa ñược xác ñịnh là ñã
bán, tức là thời ñiểm chuyển giao quyền sở hữu, quyền sử dụng hàng hóa cho người
mua và ñược người mua thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán. ðối với hoạt ñộng
cung cấp dịch vụ thì doanh thu ñược xác nhận tại thời ñiểm hoàn thành việc cung cấp
dịch vụ cho người mua hoặc tại thời ñiểm lập hóa ñơn cung cấp dịch vụ.

1

Thang Long University Libraty


1.1.3. Các khoản giảm trừ doanh thu
− Chiết khấu thương mại là số tiền mà doanh nghiệp ñã giảm trừ hoặc ñã thanh
toán với người mua hàng do việc người mua ñã mua sản phẩm (hàng hóa, dịch vụ) với
số lượng lớn theo thỏa thuận về chiết khấu thương mại ñã ghi trên hợp ñồng kinh tế.
− Giảm giá hàng bán là khoản giảm trừ cho khách hàng do hàng kém phẩm
chất, không ñúng quy cách, giao hàng không ñúng hạn,….vi phạm những ñiều khoản
trong hợp ñồng. Khoản giảm giá hàng bán này chỉ ñược áp dụng khi hàng hóa ñã xác
ñịnh là tiêu thụ.
− Hàng bán bị trả lại là số hàng doanh nghiệp ñã coi là tiêu thụ, xác ñịnh doanh

thu, nhưng do số sản phẩm, hàng hóa doanh nghiệp bán cho khách hàng không ñúng
về phẩm chất, quy cách, chủng loại,... bị khách hàng trả lại.
− Các loại thuế gián thu
+ Thuế tiêu thụ ñặc biệt là loại thuế ñánh vào một số loại hàng hóa ñặc biệt theo
quy ñịnh của Nhà nước. Loại thuế này làm giảm doanh thu hàng hóa bán trong nước,
do doanh nghiệp nộp nhưng người tiêu dùng là người chịu thuế vì thuế ñược cộng vào
giá bán.
+ Thuế xuất khẩu là loại thuế ñánh vào những mặt hàng mà Nhà nước muốn
hạn chế xuất khẩu nhằm bình ổn giá và bảo vệ nguồn cung trong nước. Loại thuế này
làm giảm trừ doanh thu hàng hóa thực xuất khẩu.
+ Thuế GTGT phải nộp là thuế tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ
phát sinh trong quá trình lưu thông hàng hóa. Loại thuế này ñược tính vào khoản giảm
trừ doanh thu khi doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp.
1.1.4. Doanh thu thuần
Doanh thu thuần là số chênh lệch giữa doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
trừ ñi các khoản giảm trừ doanh thu.
Doanh thu thuần

=

Tổng doanh thu
bán hàng

-

Các khoản giảm
trừ doanh thu

1.1.5. Giá vốn hàng bán
Giá vốn hàng bán là trị giá vốn của hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ xuất bán trong

kỳ, nó phản ánh mức tiêu thụ hàng hóa cũng như tham gia vào quá trình xác ñịnh lợi
nhuận của doanh nghiệp. Trong doanh nghiệp thương mại thì giá vốn hàng bán chính
là số tiền mà doanh nghiệp bỏ ra ñể có ñược những hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ ñã
bán.

2


1.1.6. Lợi nhuận gộp
Lợi nhuận gộp là số chênh lệch giữa doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp
dịch vụ với giá vốn hàng bán.
Lợi nhuận gộp

=

Doanh thu thuần

-

Giá vốn hàng bán

1.1.7. Chi phí quản lý kinh doanh
Chi phí quản lý kinh doanh là những khoản chi phí phục vụ gián tiếp cho hoạt
ñộng kinh doanh, có liên quan chung ñến toàn bộ hoạt ñộng của cả doanh nghiệp mà
không tách riêng ñược cho bất kỳ hoạt ñộng nào. Chi phí quản lý kinh doanh bao gồm
các loại chi phí như chi phí lương nhân viên, chi phí khấu hao TSCð, thuế môn bài,
dịch vụ mua ngoài... phục vụ bộ phận bán hàng và quản lý doanh nghiệp.
1.1.8. Kết quả bán hàng
Kết quả bán hàng là số chênh lệch giữa doanh thu thuần với trị giá vốn hàng
bán, chi phí quản lý kinh doanh. Nếu doanh thu thuần lớn hơn chi phí thì kết quả bán

hàng là lãi, ngược lại nếu doanh thu nhỏ hơn chi phí thì kết quả bán hàng là lỗ.
Kết quả hoạt ñộng
=
bán hàng

Lợi nhuận gộp

-

Chí phí quản lý kinh doanh

1.2. Các phương thức bán hàng
1.2.1. Phương thức bán buôn
Bán buôn là hình thức bán hàng theo lô hoặc bán với số lượng lớn, hàng hóa
ñược bán cho các ngươi mua trung gian như các tổ chức bán lẻ, các tổ chức kinh
doanh, sản xuất, xuất khẩu,…ñể họ tiếp tục chuyển ñến nhà sản xuất hoặc người tiêu
dùng. Giá bán tùy thuộc vào khối lượng hàng bán, phương thức thanh toán. Hàng hóa
bán buôn vẫn nằm trong lĩnh vực lưu thông, chưa ñi vào lĩnh vực tiêu dùng do vậy giá
trị và giá trị sử dụng của hàng hóa vẫn chưa ñược thực hiện ñầy ñủ. Bán buôn hàng
hóa ñược thực hiện theo hai phương thức là bán buôn qua kho và bán buôn vận chuyển
thẳng.
− Phương thức bán buôn qua kho: Bán buôn hàng hoá qua kho là phương
thức bán buôn hàng hoá mà trong ñó, hàng bán phải ñược xuất từ kho bảo quản của
doanh nghiệp thương mại. Bán buôn hàng hoá qua kho có thể thực hiện dưới hai hình
thức:
+ Phương thức bán buôn qua kho trực tiếp: Bên mua cử ñại diện ñến kho của
doanh nghiệp thương mại ñể nhận hàng. Doanh nghiệp thương mại xuất kho hàng hoá
giao trực tiếp cho ñại diện bên mua. Sau khi ñại diện bên mua nhận ñủ hàng, thanh
toán tiền hoặc chấp nhận nợ, hàng hoá ñược xác ñịnh là tiêu thụ.
3

Thang Long University Libraty


+ Phương thức bán buôn qua kho theo phương thức chuyển hàng: Theo hình
thức này, căn cứ vào hợp ñồng kinh tế ñã ký kết hoặc theo ñơn ñặt hàng, doanh nghiệp
thương mại xuất kho hàng hoá, dùng phương tiện vận tải của mình hoặc ñi thuê ngoài,
chuyển hàng ñến kho của bên mua hoặc một ñịa ñiểm nào ñó bên mua quy ñịnh trong
hợp ñồng. Hàng hoá chuyển bán vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp thương
mại. Khi bên mua kiểm nhận, thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán thì số hàng
chuyển giao mới ñược coi là tiêu thụ, người bán mất quyền sở hữu về số hàng ñã giao.
Chi phí vận chuyển do doanh nghiệp thương mại chịu hay bên mua chịu là do sự thoả
thuận từ trước giữa hai bên. Nếu doanh nghiệp thương mại chịu chi phí vận chuyển thì
ñược ghi vào chi phí bán hàng.
Bán buôn qua kho áp dụng cho ngành hàng có ñặc ñiểm tiêu thụ có ñịnh kỳ
giao nhận, thời ñiểm giao hàng không trùng với thời ñiểm nhận hàng, hàng hóa khó
khai thác, hàng hóa cần qua xử lý ñể tăng giá trị thương mại,…
ðể thực hiện hình thức này, doanh nghiệp cần có kế hoạch dự trữ tốt và tiến ñộ
giao nhận hàng hóa ñúng hợp ñồng ñể tránh ứ ñọng hàng hóa, mất chi phí dự trữ, giảm
sút chất lượng hàng hóa và khó khăn trong công tác bảo quản.
− Phương thức bán buôn vận chuyển thẳng: Theo phương thức này, doanh
nghiệp thương mại sau khi mua hàng, nhận hàng mua, không ñưa về nhập kho mà
chuyển bán thẳng cho bên mua. Phương thức này giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí
vận chuyển, tăng tốc ñộ tiêu thụ hàng hóa, ñảm bảo vòng quay vốn nhanh. Phương
thức này thì có thể thực hiện theo hai hình thức:
+ Phương thức bán buôn vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán: Doanh
nghiệp kinh doanh thương mại tổ chức quá trình mua hàng, bán hàng và thanh toán
tiền hàng cho nhà cung cấp và thu tiền từ khách hàng.
∗ Phương thức giao bán tay ba: Doanh nghiệp thương mại sau khi mua hàng,
giao trực tiếp cho ñại diện của bên mua tại kho người bán. Sau khi ñại diện bên mua

ký nhận ñủ hàng, bên mua ñã thanh toán tiền hàng hoặc chấp nhận nợ, hàng hoá ñược
xác nhận là tiêu thụ.
∗ Phương thức bán buôn hàng hoá vận chuyển thẳng theo hình thức
chuyển hàng: Doanh nghiệp thương mại sau khi mua hàng, nhận hàng mua, dùng
phương tiện vận tải của mình hoặc thuê ngoài vận chuyển hàng ñến giao cho bên mua
ở ñịa ñiểm ñã ñược thoả thuận. Hàng hoá chuyển bán trong trường hợp này vẫn thuộc
quyền sở hữu của doanh nghiệp thương mại. Khi doanh nghiệp nhận ñược tiền của bên
mua thanh toán hoặc giấy báo của bên mua ñã nhận ñược hàng và chấp nhận thanh
toán thì hàng hoá chuyển ñi mới ñược xác ñịnh là tiêu thụ.
4


+ Phương thức bán buôn vận chuyển thẳng không tham gia thanh toán:
Theo hình thức này thì doanh nghiệp thương mại chỉ ñóng vai trò là trung gian môi
giới trong quan hệ mua bán. Doanh nghiệp chỉ phản ánh doanh thu của hoa hồng môi
giới ñược nhận, không ghi nhận các nghiệp vụ mua bán như hình thức trên.
1.2.2. Phương thức bán lẻ
Bán lẻ là phương thức bán hàng với số lượng nhỏ trực tiếp cho người tiêu dùng
cuối cùng hoặc cho các tổ chức kinh tế mang tính chất tiêu dùng, không qua trung
gian. Bán lẻ thường là bán ñơn chiếc hoặc bán với số lượng nhỏ với giá bán ổn ñịnh
Bán lẻ ñược thực hiện theo các hình thức sau
Phương thức bán lẻ thu tiền tập trung: Theo hình thức này, tại ñiểm bán
(quầy, cửa hàng…) nhân viên bán hàng và nhân viên thu ngân thực hiện ñộc lập chức
năng bán hàng và chức năng thu tiền. Cuối ca bán, nhân viên bán hàng kiểm kê hàng
tại quầy, cửa hàng, ñối chiếu sổ quầy, cửa hàng lập báo cáo doanh thu bán hàng và nộp
trong ca, ngày cho kế toán. Nhân viên thu ngân có nhiệm vụ thu tiền, kiểm tiền và lập
báo cáo nộp tiền cho thủ quỹ. Kế toán bán hàng nhận chứng từ tại quầy, cửa hàng bàn
giao làm căn cứ ghi các nghiệp vụ bán trong ca, ngày.
Phương thức bán lẻ thu tiền trực tiếp: Theo hình thức này nhân viên bán
hàng trực tiếp thu tiền và giao hàng cho khách. Cuối ca hay cuối ngày bán hàng, nhân

viên bán hàng làm giấy nộp tiền và nộp tiền cho thủ quỹ, sau ñó kiểm tra hàng hoá tồn
quầy ñể xác ñịnh số hàng hoá ñã bán và lập báo cáo bán hàng nộp cho kế toán bán
hàng.
Phương thức bán hàng trả góp là phương thức bán hàng thu tiền nhiều lần,
người mua thanh toán lần ñầu ngay tại thời ñiểm mua. Số tiền còn lại, người mua chấp
nhận trả dần ở các kỳ tiếp theo và phải chịu mặt tỷ lệ lãi suất nhất ñịnh. Xét về bản
chất, hàng bán trả chậm trả góp vẫn ñược quyền sở hữu của ñơn vị bán, nhưng quyền
kiểm soát tài sản và lợi ích kinh tế sẽ thu ñược của tài sản ñã ñược chuyển giao cho
người mua. Doanh nghiệp ghi nhận doanh thu bán hàng theo giá bán trả ngay, phần
chênh lệch giữa giá thu tiền một lần với giá trả góp ñược ghi vào doanh thu chưa thực
hiện và sẽ ñược phân bổ vào doanh thu tài chính các kỳ sau khi khách hàng thanh toán.
1.2.3. Phương thức bán hàng qua ñại lý, ký gửi
Bán hàng qua ñại lý, ký gửi là hình thức bán hàng mà trong ñó doanh nghiệp
thương mại giao hàng cho cơ sở ñại lý, ký gửi ñể các cơ sở này trực tiếp bán hàng.
Bên giao ñại lý: Doanh nghiệp xuất hàng gửi bán cho bên ñại lý, số hàng này
vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp. Khi nhận bảng kê hàng hóa bán ra của bên
nhận ñại lý về số hàng gửi bán, doanh nghiệp ghi nhận giá vốn, doanh thu hàng ñã bán
5

Thang Long University Libraty


và phản ánh chi phí hoa hồng phải trả cho bên nhận ñại lý. Hoa hồng phải trả tính vào
chi phí bán hàng của doanh nghiệp, giảm công nợ phải thu của bên nhận ñại lý.
Bên nhận ñại lý, ký gửi sẽ bảo quản và trực tiếp bán hàng. Khi bán ñược hàng
bên nhận ñại lý sẽ thông báo số lượng hàng bán ñược và thanh toán tiền hàng cho bên
giao ñại lý. Bên nhận ñại lý sẽ nhận một khoản thù lao gọi là hoa hồng, mức hoa hồng
này ñược tính theo tỷ lệ phần trăm do các bên thỏa thuận từ trước và ñược tính là
doanh thu.
1.3. Các phương pháp tính giá vốn hàng xuất kho

1.3.1. Phương pháp giá thực tế ñích danh
Theo phương pháp này, hàng ñược xác ñịnh theo ñơn chiếc hay từng lô và giữ
nguyên giá từ lúc nhập vào cho ñến lúc xuất kho, khi xuất lô hàng nào sẽ lấy giá nhập
ñể tính giá xuất của hàng ñó. Phương pháp này thường ñược áp dụng cho các doanh
nghiệp có ít chủng loại hàng tồn kho, mặt hàng ổn ñịnh.
Ưu ñiểm: Công tác tính giá hàng hóa ñược thực hiện kịp thời và có thể theo dõi
ñược thời hạn bảo quản của từng lô hàng.
Nhược ñiểm: Phương pháp này ñòi hỏi những ñiều kiện khắt khe như hàng hóa
phải ñược dán nhãn, bảo quản theo lô, hệ thống kho tàng của doanh nghiệp phải cho
phép bảo quản riêng từng lô hàng nhập kho. Những doanh nghiệp kinh doanh có ít loại
mặt hàng, hàng tồn kho có giá trị lớn, mặt hàng ổn ñịnh và loại hàng tồn kho nhận diện
ñược thì mới có thể áp dụng ñược phương pháp này.
1.3.2. Phương pháp nhập trước xuất trước (FIFO)
Phương pháp này giả ñịnh là số hàng nào nhập trước thì xuất trước, xuất hết số
hàng nhập trước thì mới xuất số nhập sau theo giá nhập của số hàng xuất. Nói cách
khác, cơ sở của phương pháp này là giá thực tế của hàng mua trước sẽ ñược dùng làm
giá ñể tính giá thực tế của hàng xuất trước và do vậy giá trị hàng tồn kho cuối kỳ sẽ là
giá thực tế của số hàng mua vào sau cùng.
Ưu ñiểm: Doanh nghiệp có thể tính giá hàng hóa xuất kho kịp thời.
Nhược ñiểm: Doanh nghiệp phải hạch toán chi tiết hàng hóa tồn kho theo từng
loại giá nên sẽ tốn nhiều công sức. Ngoài ra, phương pháp này làm cho doanh thu hiện
tại không phù hợp với chi phí hiện tại, chi phí kinh doanh của doanh nghiệp không
phản ứng kịp thời với giá cả thị trường của hàng hóa.
1.3.3. Phương pháp nhập sau xuất trước (LIFO)
Ngược lại với phương pháp nhập trước xuất trước, hàng hóa ñược tính giá xuất
kho trên cơ sở giả ñịnh là lô hàng hóa nào nhập vào kho sau sẽ ñược xuất dùng trước

6

và giá trị hàng xuất kho ñược tính theo giá của lô hàng nhập sau và ñược thực hiện
tuần tự cho ñến khi chúng ñược xuất ra hết.
Ưu ñiểm: Kế toán tính ngay ñược giá vốn của hàng xuất kho. Chi phí lần mua
gần nhất sát với giá xuất kho, ñảm bảo nguyên tắc phù hợp của kế toán doanh thu hiện
tại phù hợp với chi phí hiện tại.
Nhược ñiểm: Khối lượng công việc tính toán nhiều, phức tạp dễ gây nhầm lẫn.
Trị giá vốn của hàng tồn kho cuối kỳ có thể không sát với giá ở thời ñiểm cuối kỳ của
thị trường.
1.3.4. Phương pháp giá bình quân
Theo phương pháp này, giá thực tế của hàng xuất kho trong kỳ ñược tính theo
công thức:
Giá thực tế hàng
Số lượng hàng hóa
=
x
xuất kho
xuất kho

Giá ñơn vị
bình quân

Trong ñó, giá ñơn vị bình quân ñược xác ñịnh theo một trong 2 cách:
− Bình quân cả kỳ dự trữ
Giá ñơn vị bình quân cả kỳ dự trữ ñược xác ñịnh sau khi kết thúc kỳ hạch toán.
Giá ñơn vị bình quân
cả kỳ dự trữ

Trị giá thực tế hàng tồn ñầu kỳ và nhập trong kỳ
=
Số lượng hàng thực tế tồn ñầu kỳ và nhập trong kỳ

Ưu ñiểm: Kế toán ñược giảm nhẹ việc hạch toán chi tiết hàng hóa, không phụ
thuộc vào số lần nhập xuất của từng mặt hàng.
Nhược ñiểm: Kế toán sẽ bị dồn công việc tính giá xuất kho hàng hóa vào cuối
kỳ hạch toán và tính chính xác của giá không cao.
− Bình quân sau mỗi lần nhập
Theo phương pháp này, trị giá vốn của hàng xuất tính theo giá bình quân của
lần nhập liền trước với nghiệp vụ xuất, sau mỗi lần nhập kho giá thực tế của hàng hoá
lại ñược tính lại ñể làm cơ sở tính giá hàng xuất kho cho lần xuất sau ñó. Trị giá hàng
xuất kho tiêu thụ ñược tính trên cơ sở giá thực tế bình quân sau mỗi lần nhập tại thời
ñiểm tương ứng.
Giá ñơn vị bình quân sau
mỗi lần nhập

Trị giá hàng hóa tồn kho sau mỗi lần nhập
=
Số lượng hàng tồn kho sau mỗi lần nhập

Ưu ñiểm: Doanh nghiệp tính giá hàng hóa xuất kho kịp thời, khắc phục ñược
nhược ñiểm của phương pháp bình quân cả kỳ dự trữ, phản ánh tình hình biến ñộng
của giá cả.
7

Thang Long University Libraty


Nhược ñiểm: Khối lượng công việc lớn, công việc tính toán của kế toán trở nên
phức tạp và kế toán sẽ phải tính giá hàng xuất kho nhiều lần trong một kỳ, sẽ tồn nhiều
thời gian và công sức.
1.4. Kế toán bán hàng

1.4.1. Chứng từ sử dụng
Theo quyết ñịnh số 48/2006/Qð-BTC – “Chế ñộ kế toán doanh nghiệp vừa và
nhỏ” thì những chứng từ kế toán ñược sử dụng trong quá trình hạch toán của doanh
nghiệp là:
− Phiếu nhập kho; phiếu xuất kho
− Bảng kê hàng hóa, dịch vụ bán lẻ
− Hóa ñơn GTGT (mẫu áp dụng cho doanh nghiệp hạch toán thuế GTGT theo
phương pháp khấu trừ và phương pháp trực tiếp)
− Bảng kê hàng hóa gửi bán ñã tiêu thụ
− Các chứng từ thanh toán (Phiếu thu tiền mặt, giấy báo có của ngân hàng, séc
chuyển khoản, séc thanh toán, ủy nhiệm thu, ủy nhiệm chi…)
− ðơn ñặt hàng, hợp ñồng kinh tế
1.4.2. Tài khoản sử dụng
Hệ thống tài khoản sử dụng cho nghiệp vụ bán hàng theo quyết ñịnh
48/2006/Qð-BTC ban hành ngày 14/9/2006 của bộ tài chính.
Tài khoản 156 – Hàng hóa: Dùng ñể phản ánh giá trị hiện có và tình hình biến
ñộng tăng, giảm các loại hàng hoá của doanh nghiệp bao gồm hàng hoá tại các kho
hàng, quầy hàng, hàng hoá bất ñộng sản, cho biết giá thực tế của hàng hóa tại kho, chi
tiết theo kho, từng loại, nhóm hàng hóa.
Nợ
TK 156 – Hàng hóa
Có
- Trị giá thực tế hàng hóa mua vào ñã - Trị giá hàng hóa xuất kho ñể bán, gửi
nhập kho theo hóa ñơn mua hàng.
ñại lý.
- Trị giá hàng hóa bị người bán trả lại.
- Trị giá hàng hóa trả lại cho người bán.
- Trị giá hàng hóa phát hiện thừa khi kiểm - Trị giá hàng hóa phát hiện thiếu khi
kê.
kiểm kê.

- Trị giá bất ñộng sản mua vào hoặc - Trị giá hàng hóa bất ñộng sản ñầu tư, bất
chuyển từ bất ñộng sản ñầu tư.
ñộng sản chủ sở hữu sử dụng hoặc dùng
- Kết chuyển trị giá hàng tồn kho cuối kỳ làm tài sản cố ñịnh.
(KKðK).
- Kết chuyển trị giá hàng hóa tồn kho ñầu
kỳ (KKðK).
Số dư cuối kỳ:
- Trị giá hàng tồn kho cuối kỳ.
8


Tài khoản 157 – Hàng gửi bán: Tài khoản này dùng ñể phản ánh trị giá hàng
hóa tiêu thụ theo phương thức chuyển bán, gửi ñại lý, ký gửi, dịch vụ ñã hoàn thành
nhưng chưa ñược xác ñịnh là ñã tiêu thụ, chưa ñược người mua thanh toán hoặc chấp
nhận thanh toán. Hàng hóa vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp.
Nợ

TK 157 - Hàng gửi bán

Có

- Trị giá hàng hóa, thành phẩm, gửi bán - Kết chuyển trị giá mua thực tế hàng hóa
gửi bán, gửi ñại lý ký gửi ñã ñược xác
ñại lý, ký gửi theo giá mua thực tế.
- Trị giá dịch vụ ñã cung cấp cho khách ñịnh là tiêu thụ.
hàng nhưng chưa ñược xác ñịnh là ñã bán. - Trị giá thực tế hàng hóa ñã thu hồi do
- Kết chuyển trị giá hàng hóa gửi bán ñại lý không bán ñược trả lại.
- Kết chuyển trị giá hàng hóa, thành phẩm
chưa tiêu thụ cuối kỳ (KKðK).

ñã gửi bán nhưng chưa ñược tiêu thụ ñầu
kỳ(KKðK).
Số dư cuối kỳ: Trị giá thực tế hàng hóa ñã
gửi ñi nhưng chưa ñược xác ñịnh là ñã
tiêu thụ.
Tài khoản 511 – Doanh thu bán hàng: Tài khoản này dùng ñể phản ánh tổng doanh
thu bán hàng mà doanh nghiệp ñã thực hiện và kết chuyển các khoản giảm trừ doanh
thu, tính ra doanh thu thuần cuối kỳ.
Nợ

TK 511-Doanh thu bán hàng

Có

- Số thuế phải nộp (thuế tiêu thụ ñặc biệt, - Doanh thu bán sản phẩm, hàng hóa, bất
thuế xuất khẩu, thuế GTGT theo phương ñộng sản ñầu tư và doanh thu cung cấp
pháp trực tiếp) tính trên doanh số bán dịch vụ thực tế phát sinh trong kỳ kế toán.
trong kỳ cho những mặt hàng ñược xác
ñịnh là ñã tiêu thụ.
- Các khoản giảm trừ doanh thu (hàng bán
bị trả lại, chiết khấu thương mại, giảm giá
hàng bán) kết chuyển cuối kỳ.
- Kết chuyển doanh thu thuần vào tài
khoản 911 – Xác ñịnh kết quả kinh doanh.

TK 511 cuối kỳ không có số dư

9

Thang Long University Libraty

TK 511 ñược mở thành các tài khoản cấp 2:
+ Tài khoản 5111 – Doanh thu bán hàng hóa
+ Tài khoản 5112 – Doanh thu bán các thành phẩm
+ Tài khoản 5113 – Doanh thu cung cấp dịch vụ
+ Tài khoản 5118 – Doanh thu khác
Tài khoản 521 – Các khoản giảm trừ doanh thu: Tài khoản này dùng ñể phản
ánh toàn bộ số tiền giảm trừ cho người mua và ñược kết chuyển vào tài khoản 511doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ vào cuối kỳ.
Nợ

TK 521-Các khoản giảm trừ doanh thu

Có

- Số chiết khấu thương mại ñã chấp nhận - Kết chuyển toàn bộ các khoản giảm trừ
thanh toán cho khách hàng

doanh thu của doanh nghiệp sang TK 511

- Doanh thu của hàng bán bị trả lại, ñã trả “Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch
lại tiền cho người mua hoặc tính trừ vào vụ” ñể xác ñịnh doanh thu thuần của kỳ
khoản phải thu của khách hàng về số sản báo cáo
phẩm, hàng hóa ñã bán
- Các khoản giảm giá hàng bán ñã chấp
thuận cho người mua hàng do hàng bán
kém, mất phẩm chất hoặc sai quy cách
theo quy ñịnh trong hợp ñồng kinh tế

Tài khoản 521 không có số dư cuối kỳ

Tài khoản này gồm 3 tài khoản cấp 2:
+ TK 5211 – Chiết khấu thương mại
+ TK 5212 – Hàng bán bị trả lại
+ TK 5213 – Giảm giá hàng bán
Tài khoản 611 – Mua hàng: Tài khoản này dùng ñể phản ánh trị giá hàng hóa
mua vào, nhập kho hoặc ñưa vào sử dụng trong kỳ ñối với doanh nghiệp hạch toán
hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê ñịnh kỳ và không có số dư cuối kỳ.

10


Nợ

TK611 – Mua hàng

Có

- Kết chuyển giá gốc hàng tồn kho ñầu - Kết chuyển giá gốc hàng tồn kho cuối kỳ
kỳ
- Giá gốc hàng hóa xuất sử dụng trong kỳ,
- Giá gốc hàng mua vào trong kỳ, hoặc giá gốc hàng hóa xuất bán (chưa
ñược xác ñịnh là ñã bán trong kỳ)
hàng hóa ñã bán bị trả lại
- Giá gốc hàng hóa mua vào trả lại
cho người bán, ñược giảm giá hoặc chiết
khấu thương mại ñược hưởng.

Tài khoản 632 – Giá vốn hàng bán: Tài khoản này dùng ñể phản ánh giá vốn
hàng xuất bán trong kỳ. Ngoài ra, phản ánh các khoản trích lập dự phòng giảm giá
hàng tồn kho cũng ñược tính vào giá vốn.

Nợ

TK 632 – Giá vốn hàng bán

Có

- Trị giá vốn của sản phẩm, hàng hóa thực - Khoản hoàn nhập dự phòng giảm giá
tế bán trong kỳ.

hàng tồn kho cuối năm tài chính.

- Số trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn - Trị giá hàng bán bị trả lại nhập kho.
kho (chênh lệch giữa số dự phòng giảm - Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ
giá hàng tồn kho phải lập năm nay lớn trong kỳ vào bên nợ tài khoản 911 – Xác
hơn số dự phòng ñã lập năm trước chưa ñịnh kết quả kinh doanh.
sử dụng hết).

TK 632 không có số dư cuối kì
1.4.3. Phương pháp hạch toán
1.4.3.1. Kế toán tại ñơn vị hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường
xuyên
Phương pháp kê khai thương xuyên là phương pháp theo dõi và phản ánh
thường xuyên, liên tục, có hệ thống tình hình nhập, xuất, tồn hàng hóa trên sổ kế toán.
Các tài khoản kế toán hàng tồn kho ñược dùng ñể phản ánh số hiện có, tình hình biến
ñộng tăng, giảm của hàng hóa. Vì vậy, giá trị hàng tồn kho trên sổ kế toán có thể ñược
xác ñịnh ở bất kỳ thời ñiểm nào trong kỳ kế toán. Cuối kỳ kế toán, căn cứ vào số liệu
kiểm kê thực tế hàng tồn kho ñể so sánh, ñối chiếu với số liệu hàng tồn kho trên sổ kế
11

Thang Long University Libraty

toán. Về nguyên tắc, số tồn kho thực tế phải luôn phù hợp với số tồn kho trên sổ kế
toán. Nếu có chênh lệch phải truy tìm nguyên nhân và có giải pháp xử lý kịp thời.
Kế toán tại ñơn vị hạch toán thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ
Sơ ñồ 1.1. Kế toán bán buôn qua kho
TK156

TK 911

TK 632
Giá vốn hàng bán

Kết chuyển
GVHB

TK 157
Xuất kho
Giá vốn
hàng gửi bán
hàng bán
TK 111, 112, 131

TK 511

TK 111, 112, 131

Kết chuyển
Doanh thu bán hàng
doanh thu thuần

chưa thuế GTGT

TK 3332, 3333
Thuế TTðB, thuế XK
phải nộp (nếu có)

TK 3331
Thuế GTGT
ñầu ra phải nộp

TK 521

Giảm trừ doanh thu

Kết chuyển các khoản
giảm trừ doanh thu

TK 3331
Thuế GTGT
ñầu ra tương ứng
Sơ ñồ 1.2. Kế toán bán buôn vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán
TK 111, 112, 331

TK 632

Giao bán tay ba

TK 911

TK 111, 112, 131

Kết chuyển

Kết chuyển

Ghi nhận

Giảm trừ

giá vốn

doanh thu

doanh thu

doanh thu

TK133

TK 3331

Thuế GTGT

Thuế

ñầu vào
TK 157
Hàng mua

TK 511

TK 3331
Thuế

GTGT

GTGT

ñầu ra

ñầu ra

Kết chuyển giảm trừ doanh thu

GVHB

gửi bán

12

TK 521


Sơ ñồ 1.3. Kế toán bán buôn vận chuyển thẳng không tham gia thanh toán
TK 111, 112, 131

TK 642

Chi phí môi giới

TK911

Kết chuyển

bán hàng phát sinh

chi phí

TK 511

TK 111, 112, 131

Kết chuyển Hoa hồng môi giới
doanh thu

TK 133

TK 3331

Thuế GTGT ñầu vào

Thuế GTGT ñầu ra

ñược khấu trừ

Sơ ñồ 1.4. Kế toán bán hàng trả góp
TK 156

TK 632

Giá vốn
hàng xuất bán

TK 911

Kết chuyển
GVHB

TK 511

Kết chuyển
doanh thu

TK 111, 112

Doanh thu theo giá
bán thu tiền ngay
Số tiền thanh
toán lần ñầu
TK 3331
Thuế GTGT
ñầu ra

TK 515
Kết chuyển
doanh thu tài chính

TK 131
Số tiền còn lại
phải thu

TK 3387

Phân bổ tiền lãi Doanh thu chưa
trả chậm
thực hiện

13

Thang Long University Libraty


Sơ ñồ 1.5. Kế toán bán hàng tại bên giao ñại lý
TK 156

TK 157

Xuất hàng
gửi ñại lý

TK 632

GVHB
tiêu thụ

TK 911

K/c
GVHB

TK 511
K/c
DTT

TK 131

Ghi nhận DT

TK3331

TK 642

Hoa hồng
ñại lý
TK 133

Thuế

Thuế

GTGT
GTGT
ñầu ra
ñầu vào
Kết chuyển chi phí QLKD

Sơ ñồ 1.6. Kế toán bán hàng tại bên nhận ñại lý
TK 003
Nhận hàng ñơn vị

Trả lại hàng
hoặc xuất bán

giao ñại lý
TK 911

TK 511

Kết chuyển

TK 331

Hoa hồng ñại lý

TK 111,112,131
Tiền hàng phải trả

doanh thu

bên giao ñại lý

TK 3331
Thuế GTGT ñầu ra
hoa hồng ñại lý
TK 111,112
Thanh toán tiền hàng
cho bên giao ñại lý

14

Doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp
ðối với doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp, quy trình
và cách thức hạch toán tương tự như doanh nghiệp tính thuế theo phương pháp khấu
trừ chỉ khác là giá bán ñã bao gồm thuế GTGT. Cuối kỳ, kế toán tính thuế GTGT
một lần và hạch toán số thuế GTGT ñó như một khoản giảm trừ doanh thu:
Nợ TK 511_ Doanh thu bán hàng
Có TK 3331 _ Thuế GTGT phải nộp

1.4.3.2. Kế toán bán hàng tại ñơn vị hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm
kê ñịnh kỳ
Kiểm kê ñịnh kì là phương pháp hạch toán căn cứ vào kết quả kiểm kê thực tế
ñể phản ánh giá trị tồn kho cuối kỳ vật tư, hàng hoá trên sổ kế toán tổng hợp và từ ñó
tính giá trị của hàng hoá, vật tư ñã xuất trong kỳ theo công thức:
Trị giá hàng
xuất bán

=

Trị giá hàng
tồn ñầu kỳ

+

Trị giá hàng nhập
trong kỳ

-

Trị giá hàng tồn

cuối kỳ

Theo phương pháp này thì doanh nghiệp hạch toán doanh thu, giảm trừ doanh
thu, xác ñịnh doanh thu thuần..... giống như doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo
phương pháp kê khai thường xuyên. Tuy nhiên, việc hạch toán giá vốn hàng xuất kho
thì khác nhau. Theo phương pháp KKðK, mọi biến ñộng của vật tư, hàng hoá (nhập
kho, xuất kho) không theo dõi, phản ánh trên các tài khoản hàng tồn kho mà ñược theo
dõi, phản ánh trên một tài khoản kế toán riêng (tài khoản 611 “Mua hàng hóa”). ðến
cuối kỳ doanh nghiệp mới tiến hành kiểm kê hàng hoá, vật tư ñể xác ñịnh giá trị vật tư,
hàng hoá tồn kho thực tế, trị giá vật tư, hàng hoá xuất kho trong kỳ, làm căn cứ ghi sổ
kế toán của Tài khoản 611 “Mua hàng hóa”.

15

Thang Long University Libraty


Sơ ñồ 1.7. Kế toán giá vốn hàng bán tại doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo
phương pháp KKðK
TK 156, 157

TK 156, 157

TK 611

Cuối kỳ kết chuyển hàng
hóa tồn cuối kỳ

ðầu kỳ kết chuyển hàng
hóa tồn ñầu kỳ

TK 111,112,331

TK 111,112,331

Hàng mua trong kỳ
Thuế GTGT theo phương pháp
trực tiếp

Hàng hóa trả lại người bán
giảm giá, CKTM ñược
hưởng
TK 133
Thuế GTGT
(nếu có)

Hàng mua trong kỳ
Thuế GTGT theo phương
pháp khấu trừ

TK 632

TK 133
Thuế GTGT

Giá vốn
hàng bán

TK 911
Kết chuyển

GVHB

1.5. Kế toán xác ñịnh kết quả bán hàng
1.5.1. Chứng từ sử dụng
− Hóa ñơn thuế GTGT, hóa ñơn thông thường, hóa ñơn thanh toán các dịch vụ
mua ngoài…

− Phiếu chi, phiếu thu
− Giấy báo nợ, có của ngân hàng
− Bảng tính và phân bổ khấu hao tài sản cố ñịnh
− Bảng tính lương và các khoản trích theo lương…..
1.5.2. Tài khoản sử dụng
TK 642 – Chi phí quản lý kinh doanh: Tài khoản này dùng ñể phản ánh các chi phí
quản lý chung của doanh nghiệp. Tài khoản này ñược chi tiết thành 2 tài khoản cấp 2
+ TK 6421 – Chi phí bán hàng
+ TK 6422 – Chi phí quản lý doanh nghiệp

16