Tư tưởng giải thoát của phật giáo trong kinh pháp hoa ( phẩm phổ hiền bồ tát khuyến phát)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

VŨ TUYẾT THANH
(THÍCH ĐÀM THANH)

TƢ TƢỞNG GIẢI THOÁT CỦA PHẬT GIÁO TRONG KINH PHÁP
HOA PHẨM PHỔ HIỀN BỒ TÁT KHUYẾN PHÁT

LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC

Hà Nội - 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

VŨ TUYẾT THANH
(THÍCH ĐÀM THANH)

TƢ TƢỞNG GIẢI THOÁT CỦA PHẬT GIÁO TRONG KINH PHÁP
HOA PHẨM PHỔ HIỀN BỒ TÁT KHUYẾN PHÁT

Chuyên ngành: Tôn giáo học
Mã ngành: 60 22 03 09

LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Trần Thị Hạnh

Hà Nội - 2014

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.
Các tư liệu, nguồn trích dẫn, ví dụ trong luận văn này đảm bảo độ tin cậy,
chính xác và trung thực. Những kết luận trong luận văn dựa trên những cứ
liệu khoa học đã được trình bày và chưa từng công bố trong bất kỳ công trình
nào khác.
Tác giả luận văn

Vũ Tuyết Thanh


LỜI CẢM ƠN
Sau hai năm học tập phấn đấu, được các Quý Thầy giáo, Cô giáo nhiệt tình
giúp đỡ, tôi đã hoàn thành chương trình học và luận văn của mình. Để có được
kết quả này trước tiên cho phép tôi chân thành cảm ơn các Thầy, Cô giáo trường
Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo mọi
điều kiện thuận lợi cho tôi được học tập khóa học.
Tôi xin chân thành cảm ơn khoa Triết học, các Thầy Cô giáo, cùng toàn thể
cán bộ nhân viên Khoa đã tạo mọi điều kiện chỉ bảo tận tình và cổ vũ, động viên
tôi học tập cũng như đóng góp những ý kiến quý báu để hoàn thành luận văn này
Tôi xin trân trọng cảm ơn Cô giáo Chủ nhiệm PGS. TS. Trần Thị Kim
Oanh; tập thể lớp K20 - Triết học, chuyên ngành Tôn giáo học đã giúp đỡ và tạo
mọi điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu.
Tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Cô giáo hướng dẫn TS. Trần Thị Hạnh.
Cô đã trực tiếp định hướng nghiên cứu cho luận văn này, đồng thời chỉ dạy cho
tôi ngay từ cách tiếp cận vấn đề nghiên cứu cho đến khi luận văn hoàn thành.
Con xin thành kính tri ân Ni Sư Thích Đàm Ngân - Người Thầy khả kính đã

tác thành nên giới châu tuệ mệnh, đã giúp đỡ con về tài lực, vật lực trong suốt
quá trình học tập; Cha mẹ là người đã tạo nên hình hài cốt nhục; cùng hết thẩy
thiện hữu tri thức, đồng môn huynh đệ, pháp nữ đồng học; đàn na thiện tín đã tạo
mọi điều kiện giúp đỡ cho con có được thành quả ngày hôm nay.
Nguyện đem công đức này hồi hướng lên cửu huyền thất tổ, tứ ân tam hữu
sớm được tốc xả mê đồ, siêu sinh lạc quốc.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày

tháng 12 năm 2014

Tác giả luận văn

Vũ Tuyết Thanh


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 3
1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 3
2. Tình hình nghiên cứu .................................................................................. 4
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn .......................................................... 5
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.............................................................. 6
5. Cơ sở lý luận và phƣơng Pháp nghiên cứu ............................................... 6
6. Ý nghĩa lí luận và thực tiễn của đề tài ....................................................... 7
7. Kết cấu luận văn .......................................................................................... 7
NỘI DUNG....................................................................................................... 8
Chƣơng 1: KHÁI QUÁT VỀ KINH PHÁP HOA ........................................ 8
1.1. Lịch sử phiên dịch và truyền thừa Kinh Pháp Hoa .............................. 8
1.1.1. Kinh Pháp Hoa bằng chữ Hán .............................................................. 9

1.1.2. Kinh Pháp Hoa bằng tiếng Việt Nam ................................................. 10
1.2. Ý nghĩa của tên Kinh Pháp Hoa ............... Error! Bookmark not defined.
1.3. Vị trí Kinh Pháp Hoa trong hệ thống giáo lý Đại thừa ................ Error!
Bookmark not defined.
1.4. Khái lƣợc nội dung Kinh Pháp Hoa ......... Error! Bookmark not defined.
1.4.1. Tích môn ................................................... Error! Bookmark not defined.
1.4.2.Bản môn.................................................................................................20
Chƣơng 2: Ý NGHĨA PHẨM PHỔ HIỀN KHUYẾN PHÁT TRONG KINH
PHÁP HOA......................................................... Error! Bookmark not defined.
2.2. Nội dung phẩm Phổ Hiền .......................... Error! Bookmark not defined.
2.3. Ý nghĩa phẩm Phổ Hiền Bồ Tát khuyến phát ....... Error! Bookmark not
defined.
2.4. Công hạnh tu hành của Phổ Hiền Bồ Tát Error! Bookmark not defined.
2.5. Quả Đức của Bồ Tát Phổ Hiền .................. Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 3: MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN TƢ TƢỞNG GIẢI THOÁT
1


CỦA PHẨM PHỔ HIỀN KHUYẾN PHÁT .. Error! Bookmark not defined.
3.1. Tƣ tƣởng nhất Phật thừa ........................... Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Tư tưởng thành Phật ............................... Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Tư tưởng tịnh độ tông .............................. Error! Bookmark not defined.
3.2. Tƣ tƣởng Nhập thế ..................................... Error! Bookmark not defined.
3. 3. Giá trị của tƣ tƣởng giải thoát trong phẩm Phổ Hiền Bồ Tát khuyến
phát của Kinh Pháp Hoa .................................. Error! Bookmark not defined.
3. 3. 1. Giá trị tư tưởng....................................... Error! Bookmark not defined.
3.3 2. Ý nghĩa nhân văn ..................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ........................................................ Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 11

2


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay, khi nhân loại càng phát triển cao về mặt khoa học kỹ thuật và

đời sống vật chất thì con người lại càng có xu hướng không chế ngự được tính
ích kỷ, tham lam, giận dữ, sự si mê. Lòng tham đã lấn át lương tri, lẽ phải và
phẩm chất liêm sỉ vốn có của con người. Sự đua tranh giành giật cái danh cái
lợi và lối sống thực dụng ích kỉ, buông thả xô bồ thấp hèn có nguy cơ làm lu
mờ, xói mòn những đức tính cao đẹp như lòng vị tha nhân ái, đức hi sinh cao
cả, lối sống "Tri túc" hướng thiện… của con người bị đi xuống.
Ra đời cách đây hơn 2.500 năm, được du nhập vào Việt Nam từ những
thế kỉ đầu Công Nguyên, Đạo Phật không chỉ là một tôn giáo mà còn là hệ
thống triết học – đạo đức – lối sống có ảnh hưởng sâu đậm trong mọi mặt của
đời sống lịch sử, kinh tế, xã hội và văn hóa của đất nước. Tư tưởng Phật Giáo
bao la rộng lớn, triết học Phật Giáo vô cùng vi diệu, Pháp môn của Phật Giáo
có muôn ngàn ứng dụng nhưng mục đích rốt ráo là nhằm giác ngộ - giải thoát
cho chúng sinh nhân quần. Xuất phát điểm của Phật Giáo cho rằng chúng sinh
do nghiệp tham, sân, si chi phối, đùn đẩy dẫn tới vô minh, không nhận chân
được bản tính thiện trong sáng tròn đầy (Phật tính) vốn có trong mỗi con
người, do vậy phải giác ngộ và phát huy điều này. Bởi vì vô minh cho nên
chúng sinh bị trói buộc, đau khổ, phiền não đuổi theo những dục vọng ham
muốn không cùng, và, đó chính là cội nguồn của mọi khổ đau, bất hạnh, tội ác
của nhân loại, do vậy tự mình phải giải thoát khỏi những trói buộc đó ngay
chính trên cõi đời này, trong cuộc sống này.
Kinh điển Phật Giáo vô cùng phong phú, tùy theo căn cơ nghiệp lực,
trình độ phẩm hạnh, môi trường điều kiện của mỗi hạng chúng sinh mà mỗi
bộ Kinh Phật có nội dung, phương Pháp giáo hóa khác nhau nhằm tới mục

tiêu cứu cánh của mình. Xét trên phương diện Hoằng Pháp (tuyên truyền tư
tưởng, hướng dẫn thực hành theo chính Pháp), hai bộ Kinh Hoa Nghiêm và

3


Pháp Hoa được coi là hai bộ Kinh "Đại thừa liễu nghĩa" (nói rốt ráo nghĩa lí
của Đại thừa Phật Giáo ). Cùng hướng tới mục đích giác ngộ - giải thoát
nhưng phân tích chi tiết ra, Kinh Hoa Nghiêm nặng về phần "Lí" (tư tưởng,
nghĩa lí), Kinh Pháp Hoa nặng về phần "Sự" (con đường và cách thức tu chứng
trên tinh thần nhập thế của các Bồ Tát).
Kinh Pháp Hoa là là một bộ Kinh mở rộng giáo nghĩa Đại thừa, có
những nghĩa lý thâm sâu, nội dung phong phú, đầy giá trị nhân văn vì vậy
Kinh Pháp Hoa không những có giá trị về mặt tôn giáo mà còn có giá trị về
mặt ý nghĩa, tính chất của một tác phẩm Văn Học.
Với cách hiểu và đặt vấn đề như trên, là một Tu sĩ Phật Giáo - Học viện
thuộc chuyên ngành Tôn giáo của khoa Triết học trường Đại học Khoa học
Xã hội và Nhân văn – Hà Nội, tôi mạnh dạn đề xuất đề tài "Tư tưởng giải
thoát của Phật Giáo qua phẩm Phổ Hiền Bồ Tát trong Kinh Pháp Hoa" làm
luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Tình hình nghiên cứu
Kinh Pháp Hoa, tên đầy đủ là Diệu Pháp Liên Hoa Kinh, là một trong
những bộ Kinh Đại thừa quan trọng nhất được được lưu hành rộng rãi ở
Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên, Tây Tạng và Việt Nam. Nhiều Dân tộc
trên thế giới tán ngưỡng và lấy Kinh giáo này làm Giáo Pháp căn bản. Kinh
chứa đựng những quan điểm chủ yếu của Đại thừa Phật Giáo, đó là Giáo Pháp
về sự chuyển hóa của Phật tính và khả năng giải thoát. Mỗi người tùy trình độ
tu chứng khác nhau mà cảm nhận về Kinh và lý giải Kinh khác nhau.
Ở Việt Nam chúng ta thấy không những các Tùng Lâm, Tự Viện, Tịnh
Thất… mà ngay cả tại gia Phật tử cũng thụ trì đọc tụng và tu hành theo Kinh

Pháp Hoa. Điều này cho thấy Kinh Pháp Hoa là linh hồn của Đạo Phật bởi
trong Kinh Pháp Hoa luôn luôn hướng tới những điều nhân văn tốt đẹp.
Cùng với Kinh Đại Bát Niết Bàn, Kinh Pháp Hoa là bộ Kinh tối thượng
mà Phật thuyết lúc sắp nhập Niết- bàn, Phật nói "Kinh này là Vua của các
Kinh" (Chúng Kinh chi vương), ẩn chứa những điều cốt lõi của Đạo Phật. Do
4


vậy, cho đến nay đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về Kinh Pháp Hoa, tuy
nhiên các công trình ấy phần lớn là Hán ngữ, Nhật ngữ, hay Anh ngữ... và đã
có một số rất ít được dịch ra Việt ngữ. Ở Việt Nam sự nghiệp dịch Kinh có từ
rất sớm, theo Lịch đại Tam Bảo ký, bộ Kinh Pháp Hoa Tam Muội đã được
Ngài Chi Cương Lương tiếp tục hợp tác với các học giả Việt Nam dịch ra chữ
Hán tại đất Giao Châu vào năm 260, nhưng bản dịch đó đã thất truyền. Hiện
nay đã có nhiều bản dịch Kinh Pháp Hoa ra Việt ngữ, riêng bản dịch của Hòa
Thượng Thích Trí Tịnh được hầu hết người xuất gia cũng như tại gia dùng để
nghiên cứu, học hỏi và trì tụng.
Đã có một số công trình nghiên cứu về Kinh Pháp Hoa như: Đại ý Kinh
Pháp Hoa của Hòa Thượng Thích Thanh Kiểm, Pháp Hoa Thâm Nghĩa Đề
Cương của Hòa Thượng Thích Từ Thông, Lược giải nghĩa Kinh Pháp Hoa
của Hòa Thượng Thích Trí Quảng và Pháp Hoa Huyền Nghĩa của Cư sĩ Mai
Thọ Truyền… Tuy nhiên, bởi ý nghĩa thâm sâu mà bao quát của Kinh Pháp
Hoa và do với những mục đích khác nhau cho nên hầu hết các công trình
trước đây đều chủ yếu nhằm mục đích biên dịch, giới thiệu cho người đọc có
được cái nhìn logic toàn thể về cấu trúc và tư tưởng chính của Kinh, làm giáo
trình giảng dạy trong các cơ sở đào tạo và Hoằng Pháp thuộc Giáo Hội Phật
Giáo Việt Nam. Cho đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào tiếp cận
Kinh Pháp Hoa từ góc độ triết học để nghiên cứu về tư tưởng giải thoát của
triết học Phật Giáo .
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn

3.1. Mục đích của luận văn
Luận văn nghiên cứu khái quát nội dung tư tưởng giải thoát của Phật
Giáo qua Kinh Pháp Hoa (mà cụ thể dẫn xuất từ Phẩm Phổ Hiền Bồ Tát
khuyến phát của Kinh), từ đó chỉ ra giá trị tư tưởng và ý nghĩa của nó đối với
đời sống văn hóa tinh thần của xă hội và sự tu tập của Phật tử ngày nay.
3.2. Nhiệm vụ của luận văn
- Khái lược về lịch sử và nội dung của Kinh Pháp Hoa.
5


- Phân tích nội dung cơ bản của tư tưởng giải thoát trong triết học Phật
Giáo được thể hiện trong Kinh Pháp Hoa, qua phẩm Phổ Hiền Bồ Tát khuyến
phát.
- Chỉ ra một số giá trị ý nghĩa của tư tưởng giải thoát trong Kinh Pháp
Hoa, phẩm Phổ Hiền Bồ Tát khuyến phát đối với sự tu tập của Phật tử ngày
nay.
- Giá trị về mặt tư tưởng và ý nghĩa của phẩm Phổ Hiền đối với xã hội
ngày nay.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.
4.1.Đối tượng nghiên cứu
Nội dung tư tưởng cơ bản Phật giáo , đặc biệt là tư tưởng giải thoát của
Phật giáo , vấn đề đó được thể hiện trong phẩm Phổ Hiền Bồ Tát khuyến phát
của Kinh Diệu Pháp Liên Hoa, đặt nó trong cơ cấu tổng thể của Kinh với 28
phẩm (Bản Việt dịch của Hòa Thượng Thích Trí Tịnh, do Phật Học viện Quốc
tế xuất bản năm 1988, Phật lịch 2530; có tham khảo bản dịch của Hòa
Thượng Thích Thông Bửu do Nhà xuất bản Tôn giáo xuất bản năm 2002)..
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Quan điểm cơ bản của triết học Phật Giáo trong quá trình nhận biết,
nắm bắt sự vật và tu chứng là "Trong Lí có Sự, trong Sự có Lí" (lí luận và
thực tiễn có mối quan hệ qua lại biện chứng với nhau), cho nên trong quá

trình thực hiện đề tài, chúng tôi cũng đề cập tới những luận điểm căn bản
trong Kinh Hoa Nghiêm, được coi như những tiền đề lí luận trong việc thực
hành Bồ Tát đạo theo tinh thần Pháp Hoa.
5. Cơ sở lý luận và phƣơng Pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận

6


Luận văn được thực hiện dựa trên cơ sở vận dụng lý luận mác xít về tôn
giáo học , đường lối chính sách của Đảng Cộng Sản và Nhà nước Việt Nam
về tín ngưỡng tôn giáo.
Luận văn cũng kế thừa những kết quả của các công trình nghiên cứu về
tư tưởng giải thoát của Phật giáo trong kinh Pháp Hoa.
5.2. Phương Pháp nghiên cứu
Luận văn còn vận dụng các phương Pháp cụ thể khác như: phân tích, tổng
hợp, lôgich, lịch sử, so sánh và khảo sát thực tế.
6. Ý nghĩa lí luận và thực tiễn của đề tài
- Luận văn có thể làm đề tài tham khảo, học tập, nghiên cứu về Phật Giáo nói
chung và tư tưởng giải thoát của Phật Giáo trong Kinh Pháp Hoa nói riêng.
- Luận văn góp phần giải quyết vấn đề cụ thể của lý luận Tôn Giáo.
- Luận văn góp phần tăng năng lực vận dụng lý luận vào thực tiễn, cụ thể là
trong công tác hoằng dương Phật Pháp, hướng đạo cho Phật tử.

7. Kết cấu luận văn
Luận văn ngoài các phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham
khảo, phần Nội dung có 3 chương với 12 tiết.

7

NỘI DUNG
Chƣơng 1
KHÁI QUÁT VỀ KINH PHÁP HOA
Kinh Pháp Hoa là một trong những bộ Kinh lớn của hệ thống Kinh tạng
Đại thừa Phật Giáo, được các nhà học giả phương Tây cho là một trong 20
Thánh thư phương Đông. Kinh Pháp Hoa ra đời nhằm chủ trương hòa giải
mọi mâu thuẫn giữa Đại thừa (Mahayana) và Nguyên thuỷ (Theravada), thống
nhất tư tưởng và đường lối tu trì của Phật Giáo .
Kinh Pháp Hoa còn là bộ Kinh được nhiều hành giả trên thế giới thụ trì,
đọc tụng, lễ bái, thậm chí có người kính lạy từng câu từng chữ trong bộ Kinh
này. Vì Kinh Pháp Hoa ẩn chứa nhiều ý nghĩa cho nên tùy theo trình độ tu chứng
của từng người mà hiểu và lý giải bộ Kinh này ở những khía cạnh khác nhau.
1.1. Lịch sử phiên dịch và truyền thừa Kinh Pháp Hoa
Khó có thể đưa ra một niên đại chính xác về niên đại thành lập Kinh
Pháp Hoa. Nhưng qua khảo cứu, Pháp Hoa Kinh được kết tập và hệ thống lại
vào khoảng 100 năm trước Công nguyên, ứng với thời kỳ đầu của lịch sử
thành lập Kinh điển Đại thừa Phật Giáo. Có một số tác phẩm xuất bản vào thế
kỷ thứ nhất đã mang tư tưởng Kinh Pháp Hoa. Đặc biệt là Trí Độ luận của Bồ
Tát Long Thọ, Ngài đã dùng Kinh này để chứng minh thuyết Trung đạo. Ngài
Thế Thân Bồ Tát chẳng những đã dẫn dụ Kinh Pháp Hoa trong bộ Nhiếp Đại
thừa luận mà còn soạn ra bộ Pháp Hoa Luận để làm nền tảng cho các chú giải
về sau. Nguyên bản Kinh Pháp Hoa bằng tiếng Phạn không rõ có còn không,
nhưng vào khoảng đầu thế kỷ 19, Ông Hamilton, công sứ người Anh tìm thấy
ở Népal một bộ Kinh bằng chữ Phạn viết trên lá bối trong một động đá. Sau
đó có 19 bản Pháp Hoa khác chép tay bằng Phạn ngữ được phái đoàn người
Nhật, Anh, Pháp, Đức tìm thấy. Các phái đoàn thám hiểm Nhật, Anh, Đức và
Nga đi sang vùng Kotan ở Trung Á tìm thêm được sáu bộ Kinh Pháp Hoa
bằng Phạn ngữ và một bộ Kinh ở Kucha (quê của Ngài Cưu Ma La Thập).
Đến 1932 một bộ Kinh Pháp Hoa cổ nhất được tìm thấy ở vùng Kashmir nối

8


liền với Afganistan, bộ Kinh này gồm có 2/3 bằng chữ Phạn và 1/3 chữ Magadhi
là loại chữ cổ nhất của nước Ma Kiệt Đà.
1.1.1. Kinh Pháp Hoa bằng chữ Hán
Người đầu tiên dịch Kinh này ra chữ Hán là Ngài Chi Khiêm, cư sĩ nước
Ngô thời Tam Quốc (225 - 253 TL). Trong thư mục Trung Hoa có rất nhiều
tác phẩm nói về lịch sử Kinh Pháp Hoa như là: Xuất Tam Tạng Ký Tập,
Chúng Kinh Mục Lục, Lịch Đại Tam Bảo Ký, Cổ Kim Dịch Kinh Mục Lục,
Đại Đường Nội Điển Lục, Đại Châu San Định Chúng Kinh Mục Lục, Khai
Nguyên Thích Giáo Lục, Trinh Nguyên Tân Định Thích Kinh Mục Lục.
- Chính PhápKinh Pháp Hoa:
 Xuất Tam Tạng ký tập: Bộ Pháp Hoa có 10 quyển chia thành 27 phẩm
do Ngài Pháp Hộ dịch vào đời Thái Khương năm thứ 7 tháng 8 (286 TL).
 Lịch Đại Tam Bảo Ký: Có 10 quyển do Ngài Trương Sĩ Minh, Trương
Trọng Chính, Pháp Hiển, Đàm Thuyên dịch vào năm thứ 7 đời Thái Đường.
 Đại Đường Nội Điển Lục: 10 quyển, 189 tờ do Ngài Trúc Pháp Hộ
dịch tại Trường An, đời Tây Tấn niên hiệu Thái Khương.
 Cổ Kim Dịch Kinh Đồ Kỷ: 10 quyển do Đàm Ma La Sát người nước
Nhục Chi dịch tại Lạc Dương, đời Tây Tấn, Vua Võ Đế, niên hiệu Thái Thủy
năm thứ nhất.
 Khai Nguyên Thích Giáo Lục: 10 quyển gọi là Phương Đẳng chính
Pháp Hoa Kinh, do Trương Sĩ Minh, Trương Trọng Chính và Pháp Sư Nhiếp
Thừa Diễn dịch vào năm Thái Khương thứ 7.
- Kinh Diệu Pháp Liên Hoa:
 Cổ Kim Dịch Kinh Đồ Kỷ: 7 quyển, do Cưu Ma La Thập dịch vào năm
thứ tư, niên hiệu Hoằng Thủy, đời Diêu Tần (402 sau công nguyên).
 Xuất Tam Tạng Ký Tập: 7 quyển gọi là Tân Dịch Kinh Pháp Hoa,
được dịch tại Trường An niên hiệu Hoằng Thủy thứ 8.

9


 Lịch Đại Tam Bảo Ký: Kinh Diệu Pháp Liên Hoa, dịch vào năm
Hoằng Thủy thứ 8, do Ngài Tăng Hữu đề tựa, Ngài Pháp Hộ tu chỉnh tại
thành Lạc Dương.
 Chúng Kinh Mục Lục: Kinh Diệu Pháp Liên Hoa 7 quyển, gồm 175
trang, do Ngài Cưu Ma La Thập dịch tại Vườn Tiêu Dao (Trường An) vào
năm thứ 7, niên hiệu Hoằng Thủy đời Hậu Tần.
- Tăng bổ, hiệu đính Kinh Diệu Pháp Liên Hoa:
Kinh Pháp Hoa được tăng bổ, hiệu đính các bản dịch trước và cũng là
tiền thân của bộ Kinh Diệu Pháp Liên Hoa được thông dụng ở Trung Hoa,
Nhật, Triều Tiên và Việt Nam ngày nay. Theo Thái Khai Nguyên Thích Giáo
Lục, bộ Kinh này do hai Pháp sư người Tây Vực tên Khuất Đa và Cấp Đa
soạn tại Chùa Phổ Diệu vào năm Nhân Thụ thứ nhất, đời nhà Tùy (601 sau
công nguyên).
- Phương đẳng Pháp Hoa Kinh:
Theo Tân Định Thích Kinh Mục Lục thì Phương đẳng Pháp Hoa Kinh
gồm có năm quyển đều bị thất lạc. Một bộ Kinh khác mang tên Pháp Hoa
Tam Muội cũng được nhắc đến trong thư mục Trung Hoa, theo San Định
Chúng Kinh Mục Lục thì Ngài Chi Cương Lương Tiếp dịch bộ kinh này tại
đất Giao Châu (Bắc Việt Nam ngày nay).
1.1.2. Kinh Pháp Hoa bằng tiếng Việt Nam
Người Việt Nam phiên dịch Kinh Pháp Hoa rất sớm và phát triển mạnh
nhất vào thời kỳ Bắc thuộc. Lịch sử Kinh Pháp Hoa ở Việt Nam có thể chia
thành 3 thời kỳ khác nhau:
+ Thời kỳ chữ Hán: Bộ Kinh sáu quyển được dịch ra Hán văn tại Đạo
Tràng Giao Châu vào năm 256.
+ Thời kỳ chữ Nôm: Pháp Hoa Kinh bằng chữ Nôm, hiện vẫn còn ở

Đông Dương Văn Khố Tokyo.
+ Thời kỳ Quốc ngữ: Cư sĩ Đoàn Trung Còn dịch bộ Kinh Pháp Hoa vào
năm 1937. Mười năm sau bộ Kinh Pháp Hoa được Hòa Thượng Trí Tịnh
10


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đoàn Trung Còn (dịch) (1937), Kinh Pháp Hoa, Nhà in riêng của Phật học
Tòng Thơ
2. Thích Minh Châu (dịch) (2009), Kinh Tiểu Bộ, tập 2, Nhà xuất bản Tôn giáo
3. Thích Nữ Thể Dung (dịch) (2008), Kinh Thủ Lăng Nghiêm Trực Chỉ, Nhà
xuất bản Tôn Giáo
4. Dương Văn Duyên (2006), Bài giảng Chuyên đề đạo đức, Khoa Triết học,
trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn Hà Nội
5. Thích Ngiêm Dịch (1972), Phổ Môn Giảng Lục
6. Thích Huệ Đăng (2007), Khai Thị Luận Kinh Diệu Pháp Liên Hoa, Nhà
xuất bản Tôn giáo
7. Thích Tuệ Hải (dich) (1996), Kinh Diệu Pháp Liên Hoa, Phẩm An Lạc
Hạnh, thứ mươi bốn, Nhà xuất bản TP Hồ Chí Minh
8. Thích Tuệ Hải (dịch) ( 2004), Kinh Pháp Hoa, Nhà xuất bản Tôn giáo
9. Thích Tuệ Hải (dịch) (1996), Phẩm Phổ Hiên Bô Tát Khuyến, Phát Thứ
hai mươi tám, Nhà xuất bản TP Hồ Chí Minh
10. Thích Nhất Hạnh (1966), Đạo Phật đi vào cuộc đời, Nhà xuất bản Lá Bối
11. Thích Thiện Hoa (1998), Phật học phổ thông khoá (I ...X), Nhà xuất bản
Tôn giáo
12. Thích Thông Huệ (dịch) (2005), Thẩm Mỹ Mùa Xuân, Nhà xuất bản Tôn giáo
13. Thích Thanh Kiểm (1992), Khoá Hư Lục, Thành Hội Phật Giáo xuất bản
14. Thích Pháp Minh (dịch) (1988), Pháp Cú số 103 phẩm Ngàn – chú giải
Kinh Pháp Cú quyển 2 – Thánh Điển PaLi Phật Giáo Nguyên Thuỷ

15. Nhà xuất bản Hồng Đức (2012), Kinh Diệu Pháp Liên Hoa, Phẩm Phổ
Hiền Bồ Tát hai mươi tám
16. Thích Thiện Nhơn (1995), Đại Cương Kinh Tạp A Hàm
17. Thích Thiện Nhơn (1994), Đại Cương Kinh Trung A Hàm
18. Thích Trí Quảng (1995), Lược Giải Kinh Pháp Hoa, Nhà xuất bản TP.Hồ
Chí Minh
11


19. Thích Trí Quảng (2009), Lược Giải Kinh Pháp Hoa , Thành hội Phật Giáo
TP.Hồ Chí Minh ấn hành
20. Thích Trí Quảng (2000), Lược Giải Kinh Hoa Nghiêm, Phẩm Phổ Hiền,
Nhà xuất bản TP Hồ Chí Minh
21. Thích Thiện Siêu (1993), Kinh Pháp Cú, Viện nghiên cứu Phật học Việt
Nam ấn hành
22. Thích Thiện Siêu (1997), Luật Đại Trí Độ, Viện Nghiên Cứu Phật học
Việt ấn hành
23. Thích Thiện Siêu (2000), Vô Ngã Là Niết Bàn, Nhà xuất bản Tôn giáo
24. Thích Thiện Siêu, Lược Giải Kinh Pháp Hoa, PL 2547- 2003.
25. Như Thanh (?), Lược giải Kinh Hoa Nghiêm, tập 1, Nhà xuất bản TP Hồ
Chí Minh
26. Ngô Đức Thọ (dịch) (1992), Lục tổ Đoàn Kinh, Nhà xuất bản Văn học Hà Nội
27. Thích Từ Thông (1986), Pháp Hoa Kinh Thâm Nghĩa Đề Cương, toàn tập,
lưu hành nội bộ
28. Thích Từ Thông (1995), Pháp Hoa Kinh Thâm Nghĩa Đề Cương, Thành
Hội Phật Giáo TP Hồ Chí Minh
29. Thích Chân Thiện (1993), Phật Học Khái Luận
30. Thích Chân Thiện (1999), Tư Tưởng Kinh Pháp Hoa
31. Thích Chân Thường(dịch) (2005), Kinh Diệu Pháp Liên Hoa Huyền Tán,
Nhà xuất bản Tôn giáo

32. Thích Trí Tịnh (2012), Kinh Diệu Pháp Liên Hoa, Phẩm Phương tiện,
Nhà xuất bản Hồng Đức
33. Thích Trí Tịnh (2012), Kinh Diệu Pháp Liên Hoa, Phẩm Thường Bất
Khinh Bồ Tát, thứ hai mươi, Nhà xuất bản Hồng Đức
34. Thích Trí Tịnh (dịch) (1991), Kinh Diệu Pháp Hoa Liên, Thành Hội Phật
Giáo TP.Hồ Chí Minh ấn hành
35. Thích Trí Tịnh (1994), Kinh Diệu Pháp Liên Hoa, Phẩm Đê Bà Đạt thứ
mười hai, Nhà xuất bản TP Hồ Chí Minh
12


36. C.S Quảng Tuệ (?), Sự thống nhất trong dị biệt giữa Thiền và Tịnh, Tạp
chí Giác Ngộ (số ?)
37. Thích Thanh Từ (1997), Kim Cương Lược Giải, Nhà xuất bản Tôn giáo
38. Thích Thanh Từ (1992), Kim Cương Lược Giải, Nhà xuất bản TP Hồ Chí Minh
39. Thích Thanh Từ (1998), Kinh Giác Giải Nhân Giác giảng giải, Nhà xuất
bản Tôn giáo
40. Thích Thanh Từ (1998), Kinh Bát Đại Nhân Giác giảng giải, Nhà xuất
bản TP Hồ Chí Minh
41. Thích Thanh Từ (2008), Kinh Pháp Bảo Đàn Giảng Giải, Nhà xuất bản
Tôn giáo
42. Thích Thanh Từ (2002), Lược trích Thiền sư Trung Hoa, Nhà xuất bản
Tôn giáo
43. Thích Thanh Từ (dịch) (1996), Những cánh hoa Ưu Đàm, Thiện viện
Thường Chiếu ấn hành
44. Thích Thanh Từ (1992), Pháp Bảo Đàn, Thành Hội Phật Giáo xuất bản
45. Thích Thanh Từ (1992), Thiền Tông Việt Nam Cuối Thế Kỷ XIX
46. Thích Thanh Từ (1986), Yếu Chỉ ThiềnTông – Nhà xuất bản Chùa Đức
Viên USA
47. Thích Thanh Từ (1996), Khoá Hư Lục giảng giải – Nhà xuất bản Thường Chiếu

48. Thích Thanh Từ (1990), Giảng Giải Kinh Diệu Pháp LiênHoa,
49. Thích Thiện Trí (1994), Kinh Diệu Pháp Liên Hoa Giảng Nghĩa, Thành
Hội Phật Giáo TP.Hồ Chí Minh ấn hành
50. Thích Thiện Trí (1994), Kinh Diệu Pháp Liên Hoa Giảng Giải, PL 2538- 1994.
51. Mai Thọ Truyền (2006), Pháp Hoa Huyền Nghĩa, Nhà xuất bản Tôn giáo
52. Viện Nghiên Cứu Phật Học Việt Nam (2005), Đạo đức học Phật Giáo

13