Tìm hiểu Ảnh hưởng của việc xây đập Thủy điện ở Thượng nguồn sông Mê kông và BĐKH đến đồng bằng sông cửu long

Trường ĐH Mở TpHCM
--------------------------------------------

Tìm hiểu Ảnh hưởng của việc xây
đập Thủy điện ở Thượng nguồn
sông Mê kông và BĐKH đến ĐBSCL
[[

.

Trình bày:

PGS TS Dương Hồng Thẩm

Khoa XD&Đ
T4- 2015


NỘI DUNG
1. TỔNG QUAN VỀ TÌNH TRẠNG XD ĐẬP THỦY
ĐIỆN Ở DỌC SÔNG MK VÀ BĐKH
2. ĐẶT VẤN ĐỀ - MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
3. PHƯƠNG PHÁP LUẬN
4. PHÂN TÍCH DỮ LIỆU
5. KẾT QUẢ – THẢO LUẬN
6. KẾT LUẬN – KiẾN NGHỊ


1. TỔNG QUAN
•
•

•
•
•
•
22/05/2015

TỔNG QUAN
ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
PHƯƠNG PHÁP LUẬN
PHÂN TÍCH DỮ LIỆU
KẾT QUẢ & BÀN LUẬN
KẾT LUẬN
3


1. TỔNG QUAN VỀ TÌNH TRẠNG
XD ĐẬP THỦY ĐIỆN Ở DỌC
CHÍNH LƯU SÔNG MÊ KÔNG VÀ
BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU (BĐKH)


1.1 VỀ SÔNG MÊ KÔNG
CON SÔNG QUỐC TẾ, 1 TRONG 12 CON SÔNG DÀI NHẤT THẾ
GIỚI, ĐỨNG HẠNG 6 THẾ GIỚI VỀ LƯU LƯỢNG DÒNG, VÀ CÓ
LƯU VỰC XẾP THỨ 21 TOÀN CẦU
LÀ THÍ DỤ ĐẶC TRƯNG VỀ TÀI SẢN CHUNG, LÀ MỐI XUNG ĐỘT
QUYỀN LỢI GIỮA 6 QUỐC GIA, LÀ NGUỒN GỐC TIỀM TÀNG
NHIỀU MÂU THUẪN GIỮA LỢI ÍCH VÀ TÁC HẠI KHI CÁC NƯỚC SD
CHUNG VỀ:
• DÂN SỐ V/S SINH KẾ

• NƠI SX LÚA GẠO NHIỀU NHẤT V/S CŨNG LÀ NƠI CÓ SỐ DÂN
NGHÈO ĐÔNG NHẤT
• ĐƯỢC V/S MẤT


Vùng lở

Nước nguồn

Thác nước
Hồ trên núi
Dòng vận chuyển bụi
Hồ chứa
Đất ướt

Đất ướt
Bãi dôi

Châu thổ sông

Khu đất ướt
Vùng lắng đọng
Châu thổ


SÔNG MEKONG

22/05/2015

7

LƯU VỰC SÔNG MÊ KÔNG
LOWER MEKONG RIVER BASIN
1. THƯỢNG Mekong (UM)
7 TIỂU VÙNG
SÔNG MÊ KÔNG

UM
NH

KP

EH

LL
SU
MD

2. CAO NGUYÊN PHÍA BẮC (NH)
3. CAO NGUYÊN PHÍA ĐÔNG
(EH)
4. BÌNH NGUYÊN Korat (KP):
tương đối khô cằn, thuộc Đông Bắc Thái
Lan.

5. KHU ĐẤT THẤP (LL): Phần lớn
khu này thuộc lãnh thổ Cam bốt

6. KHU PHÍA NAM Southern

Upland (SU) với lợi thế to lớn và rất
đặc biệt của Biển Hồ Tonle Sap

7. ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU
LONG (MD)
22/05/2015

8


ĐỘ DỐC DỌC CỦA SÔNG MEKONG


1.2 TÌNH HÌNH XD ĐẬP TRÊN DÒNG
CHÍNH SÔNG MEKONG
Đập ở
Lào

VÙNG THƯỢNG
SÔNG MÊ KÔNG

VÙNG HẠ SÔNG MÊ KÔNG

TRẮC DỌC DUỖI THẲNG SÔNG MÊ KÔNG (MRC,2005)
22/05/2015

10


TẠI SAO ĐẬP THỦY ĐIỆN TRÊN

DÒNG CHÍNH SÔNG MK
- NẰM TRONG Ý ĐỒ THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN KINH TẾ THÔNG
QUA TÍCH HỢP KINH TẾ VÙNG - TIỂU VÙNG (theo WDB)
- ĐỘ DỐC LỚN TRÊN 1/3 LÃNH THỔ TQ, 1/3 QUA LÀO 
UMB: Sản lượng 13800 GWh/năm

TQ XÂY 7 ĐẬP THỦY ĐIỆN TRÊN DÒNG CHÍNH

LMB: Cung cấp 8000
GWh/năm

THÁI XÂY 4 ĐẬP

-

LÀO XÂY 5 ĐẬP THỦY ĐIỆN CHÍNH VÀ HÀNG TRĂM ĐẬP KHÁC

VN XÂY 2 ĐẬP (D’RAY LINH VÀ YALI)

- LÀO BỊ TQ, TL TÁC ĐỘNG XÂY ĐẬP BÁN ĐIỆN, MUỐN TRỞ
THÀNH TRUNG TÂM NĂNG LƯỢNG TOÀN VÙNG ĐÔNG NAM
Á. TRONG KHI ĐÓ, CAM-BỐT CŨNG MUỐN GIÀU LÊN NHỜ
22/05/2015BÁN ĐIỆN
11


1.3 TỔNG QUAN
a. VỀ XÂY DỰNG ĐẬP THỦY ĐIỆN

LỢI ÍCH CỦA ĐẬP
THỦY NĂNG : SD THẾ NĂNG TỰ NHIÊN
ÍT Ô NHIỄM SO VỚI NL HÓA THẠCH

GIA TĂNG TRỮ NƯỚC CHO MÙA KHÔ,
ĐIỀU TIẾT MÙA MƯA
TẠO ĐIỆN NĂNG GIÚP ĐỜI SỐNG TỐT HƠN

22/05/2015


TÌNH HÌNH XD NHỮNG ĐẬP THỦY ĐIỆN Ở
DÒNG CHÍNH SÔNG MÊ KÔNG
Đập thứ 3 đang xd (JINGHONG)

2 ĐẬP ĐÃ XD VÀ HĐ. Cao
nhất trên thượng nguồn!

Thượng nguồn

4 đập nữa Thượng nguồn
khúc giữa

Nhiều đập ở
Lào, Hạ nguồn

Càng dưới Hạ Nguồn

ĐBSCL: Tận cuối Hạ nguồn!
22/05/2015

VẤN ĐỀ KHU VỰC VÀ ĐỊA PHƯƠNG!

14


ĐẬP THỦY ĐIỆN
trên dòng chính

22/05/2015

15


ĐẬP THỦY ĐIỆN
trên dòng chính

1,410 MW

1,260 MW
1,320 MW
1,000MW

5,850 MW

1,350 MW

1,500 MW

1,500 MW

1,320 MW

Sáu đập (Source: Tom Fawthrop)

4,200 MW

900 MW

Total= 15,300 MW

1,079 MW

2,230 MW
800 MW
260 MW
980 MW

Đập có hồ chứa

Đập dòng chảy (run-off)
22/05/2015

16


NHƯNG ĐẬP LÀ NGUYÊN NHÂN
CỦA:
- SỰ THAY ĐỔI LƯU LƯỢNG DÒNG VÀ CHU
KỲ THỦY VĂN

- SUY GIẢM CHẤT LƯỢNG NƯỚC

- MẤT CÂN BẰNG HỆ ĐA DẠNG SINH HỌC
- CHẶN CÁ, CHẶN PHÙ SA
- TÌNH TRẠNG DI DÂN DU CƯ
22/05/2015


TÁC ĐỘNG CỦA ĐẬP ĐƯỢC NGHIÊN
CỨU NHƯ THẾ NÀO ?

22/05/2015

18


TRONG LỤC ĐỊA, DIỆN TÍCH LÒNG HỒ CHỨA LÀ
NGUỒN GỐC SINH RA KHÍ NHÀ KÍNH (GHG)
GHG EMITTING SURFACE OF DAM’S RESERVOIR

22/05/2015

19


HIỆP HỘI THẾ GIỚI VỀ ĐẬP WCD
NÓI GÌ ?

22/05/2015

20


ĐẾN LƯỢT, ĐẬP LẠI CHỊU TÁC ĐỘNG CỦA
BĐKH
GHG EMITTING SURFACE OF DAM’S RESERVOIR

22/05/2015

21


•
•
•
•

ĐẬP THỦY ĐIỆN
DÙNG THỦY NĂNG TỰ NHIÊN
ÍT Ô NHIỄM HƠN NL HÓA THẠCH FOSSIL ENERGY
TƯỚI NƯỚC CHO MÙA KHÔ & ĐIỀU TIẾT DÒNG CHO MÙA MƯA
NĂNG LƯỢNG

VẬY NL NÀY CÓ THỰC SỰ SẠCH ?
22/05/2015

22


ĐẬP THỦY ĐIỆN

• THAY ĐỔI LƯU LƯỢNG, THỜI LƯỢNG VÀ CHẾ ĐỘ CHẢY HẠ
LƯU
–
–
–
–

•
•
•
•
•
•

BỒI LẮNG CỬA SÔNG, LÒNG LẠCH
SẠT LỞ LŨ LỤT
NHIỄM PHÈN
HỆ THỐNG THỦY LỢI XÂY THÊM, LẤN VÀO VÙNG SINH THÁI

CHẤT LƯỢNG NƯỚC BỊ HẠ THẤP
MẤT QUÂN BẰNG ĐA DẠNG SINH HỌC
CHẶN BỚT CÁ VÀ ĐƯỜNG ĐI CỦA CÁ
PHÙ SA GIẢM SAU HỒ CHỨA VÀ HẠ LƯU
DÂN PHẢI DU CANH DU CƯ
RIS (RESERVOIR-INDUCED-SEISMICITY) ĐỘNG ĐẤT DO HỒ
CHỨA SINH RA

22/05/2015

23

Thủy điện gây ra những gì
- LŨ LỤT

Mất rừng giữ nước do khai quang làm
công trình, đường sá, nhà máy…

khi nước thừa nhiều thì phải xả thừa (spill)

- GÂY RA ĐỘNG ĐẤT

22/05/2015

24


CÁC NGHIÊN CỨU VỀ ẢH CỦA XD ĐẬP

NƯỚC ĐÃ CẠN DÒNG, KHÔNG CÒN RA TỚI BIỂN, TẠO CƠ
HỘI
CHO MẶN LẠI XÂM NHẬP NGƯỢC VÀO
22/05/2015
25