Gắn đào tạo nghề với chương trình đổi mới công nghệ trong các doanh nghiệp tại tỉnh bạc liêu

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

MẠC PHƢỚC TRONG

GẮN ĐÀO TẠO NGHỀ VỚI CHƢƠNG TRÌNH ĐỔI MỚI
CÔNG NGHỆ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP
TẠI TỈNH BẠC LIÊU

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

Hà Nội, 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

MẠC PHƢỚC TRONG

GẮN ĐÀO TẠO NGHỀ VỚI CHƢƠNG TRÌNH ĐỔI MỚI
CÔNG NGHỆ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP
TẠI TỈNH BẠC LIÊU

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
MÃ SỐ: 60.34.04.12

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Phạm Văn Quyết

Hà Nội, 2014
MỤC LỤC


LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... 6
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................... 7
DANH MỤC CÁC BẢNG , BIỂU, SƠ ĐỒ ............................................................. 8
MỞ ĐẦU............................................................................................................. 9
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 9
2. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề: ........................................................ 10
3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tàiError! Bookmark not defined.
4. Mục tiêu nghiên cứu ....................................... Error! Bookmark not defined.
5. Đối tƣợng khách thể và phạm vi nghiên cứu . Error! Bookmark not defined.
6. Mẫu khảo sát: .................................................. Error! Bookmark not defined.
7. Câu hỏi nghiên cứu ......................................... Error! Bookmark not defined.
8. Giả thuyết nghiên cứu .................................... Error! Bookmark not defined.
9. Phƣơng pháp nghiên cứu .............................. Error! Bookmark not defined.
10. Kết cấu của Luận văn .................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI .... Error! Bookmark not defined.
1.1 Một số khái niệm cơ bản:.............................. Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Quản lý đào tạo .................................. Error! Bookmark not defined.
1.1.2 Đào tạo nghề: ...................................... Error! Bookmark not defined.
1.2 Mối quan hệ giữa quản lý và chất lƣợng đào tạo nghề.Error!

Bookmark not

defined.
1.2.1 Chất lượng và chất lượng đào tạo nghề.Error! Bookmark not defined.
1.2.2 Mối quan hệ giữa quản lý và chất lượng đào tạo nghề.Error! Bookmark

not defined.
1.3 Những nhân tố tác động đến quản lý đào tạo nghề:Error!

Bookmark

defined.
1.3.1 Cơ chế, chính sách của nhà nước. .... Error! Bookmark not defined.
1.3.2 Môi trường: ......................................... Error! Bookmark not defined.

not


1.3.3 Các yếu tố bên trong. ......................... Error! Bookmark not defined.
1.3.4 Đặc điểm của quản lý đào tạo nghề. .. Error! Bookmark not defined.
1.4. Chƣơng trình đổi mới công nghệ trong các doanh nghiệp ở Bạc LiêuError!

Bookmark not defined.
1.4.1. Công nghệ và đổi mới công nghệ ..... Error! Bookmark not defined.
1.4.2. Vài nét về chương trình đổi mới công nghệ trong các doanh nghiệp ở
Bạc Liêu ....................................................... Error! Bookmark not defined.
1.5. Đổi mới công nghệ nhƣ mục tiêu và chuẩn đầu ra của các chƣơng trình liên
kết đào tạo nghề ở trƣờng Trung cấp nghề Bạc LiêuError! Bookmark not defined.
1.5.1. Vài nét về mục tiêu và chuẩn đầu ra . Error! Bookmark not defined.
1.5.2. Một số chương trình đào tạo nghề ở trường Trung cấp nghề Bạc Liêu

..................................................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG ĐÀO TẠO TẠI TRƢỜNG TRUNG CẤP NGHỀ BẠC LIÊU
GẮN VỚI CHƢƠNG TRÌNH ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ CỦA DOANH NGHIỆP TẠI TỈNH
BẠC LIÊU......................................................... Error! Bookmark not defined.

2.1. Vài nét về trƣờng Trung cấp nghề Bạc Liêu và các doanh nghiệp tại Bạc Liêu

............................................................................. Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Vài nét về Trường Trung cấp nghề Bạc LiêuError!

Bookmark

not

defined.
2.1.2 Vài nét về các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Bạc LiêuError!

Bookmark

not defined.
2.2. Xây dựng nội dung, chƣơng trình đào tạo .. Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Khảo sát các doanh nghiệp ............... Error! Bookmark not defined.
2.2.2 Hình thành mục tiêu và chuẩn đầu ra Error! Bookmark not defined.
2.2.3 Nội dung chương trình đào tạo nghề . Error! Bookmark not defined.
2.3. Kết quả khảo sát sinh viên, cán bộ quản lý trƣờng, cán bộ các doanh nghiệp
về sự gắn kết đào tạo với chƣơng trình đổi mới công nghệ:Error! Bookmark not

defined.


2.3.1 Ý kiến của sinh viên ............................ Error! Bookmark not defined.
2.3.2 Ý kiến cán bộ, giáo viên...................... Error! Bookmark not defined.
2.3.3 Ý kiến cán bộ quản lý doanh nghiệp .. Error! Bookmark not defined.
2.4 Thực trạng chƣơng trình đổi mới công nghệ của các doanh nghiệp tại Bạc
Liêu .................................................................. Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 3. CÁC BIỆN PHÁP ĐỂ NÂNG CAO GẮN ĐÀO TẠO VỚI CHƢƠNG TRÌNH
ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ CỦA DOANH NGHIỆP TẠI TỈNH BẠC LIÊU ......... Error!

Bookmark not defined.
3.1 Cơ sở lý luận và thực tiễn để đề xuất biện pháp.Error! Bookmark not defined.
3.1.1 Quan điểm của Đảng về vị trí, vai trò của khoa học công nghệError!

Bookmark not defined.
3.1.2 Định hướng mục tiêu phát triển công tác đào tạo của Trường Trung cấp
nghề Bạc Liêu .............................................. Error! Bookmark not defined.
3.2 Các biện pháp để nâng cao đào tạo gắn với các chƣơng trình đổi mới của các
doanh nghiệp tại Bạc Liêu .................................. Error! Bookmark not defined.
3.2.1 Phối hợp chặt chẽ giữa Trường với các doanh nghiệp trong việc đổi
mới mô hình đào tạo gắn liền với chương trình chuyển đổi công nghệ của
doanh nghiệp (Mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức). ........ Error!

Bookmark not defined.
3.2.2 Xây dựng cơ chế liên kết đào tạo gắn với đổi mới công nghệ tại doanh
nghiệp .......................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.3 Xây dựng cơ sở thực hành tại các doanh nghiệp để rèn luyện, phát triển
các kỹ năng nghề nghiệp thực tế trong quá trình đổi mới công nghệ cho sinh
viên trong quá trình đào tạo. ....................... Error! Bookmark not defined.
3.2.4 Nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm, năng lực hướng dẫn
thực hành cho đội ngũ cán bộ giảng dạy trong nhà trường và cán bộ quản lý
trực tiếp của doanh nghiệp. ........................ Error! Bookmark not defined.


3.2.5 Hoàn thiện từng bước cơ sở vật chất, điều kiện, phương tiện phục vụ
công tác đào tạo. ......................................... Error! Bookmark not defined.
3.3 Khảo nghiêm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp.Error! Bookmark

not defined.
KẾT LUẬN ....................................................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 12
PHẦN PHỤ LỤC ............................................... Error! Bookmark not defined.


LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tôi xin gửi lời cám ơn trân trọng nhất tới các thầy cô giáo đã
truyền thụ kiến thức cho tôi trong suốt thời gian học tập tại Khoa Khoa học Quản
lý, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. Đặt
biệt là cá nhân PGS TS Vũ Cao Đàm người thầy đã chỉ dẫn cho tôi cách hình thành
ý tưởng nghiên cứu khoa học và hoàn chỉnh ý tưởng nghiên cứu khoa học của
mình.
Tôi xin gửi lời cám ơn sâu sắc nhất tới người thầy hướng dẫn khoa học PGS
TS Phạm Văn Quyết, người đã tận tình chỉ bảo và mất nhiều công sức quý báu
giúp tôi hoàn thành luận văn nghiên cứu này.
Tôi xin gửi lời trân trọng cám ơn Ban lãnh đạo và các cán bộ phụ trách
Phòng Sau đại học Trường Đại học Bạc Liêu đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành
chương trình cao học ngành Quản lý Khoa học và Công nghệ.
Tôi xin tỏ lòng cám ơn chân thành tới Ban lãnh đạo Sở Lao động – Thương
binh và Xã hội Bạc Liêu, các anh chị, các bạn đồng nghiệp đã động viên, khuyến
khích, tạo điều kiện cho tôi hoàn thành chương trình cao học cũng như luận văn
nghiên cứu này.
Do điều kiện và thời gian có hạn nên luận văn không tránh khỏi những
khiếm khuyết, kính mong các thầy cô, các anh chị đồng nghiệp đóng góp ý kiến để
luận văn được hoàn chỉnh và có ý nghĩa thực tiễn hơn nữa.


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

KH&CN

Khoa học và Công nghệ

DN

Doanh nghiệp

CNH – HĐH

Công nghệ hóa – Hiện đại hóa


DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ

Tên sơ đồ

STT
01

02
03
04

05

06

07

Bảng 1.1 : Phân loại mức kiến thức, kỹ năng theo
Bloom.
Bảng 1.2: Các tiêu chí đánh giá chất lượng đào tạo nghề
theo ILO.
Sơ đồ 1.3 Phương trình công nghệ
Bảng 2.1 Phân loại doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt
Nam
Bảng 3.1 Kết quả khảo sát thực trạng về cơ sở vật chất
và phương tiện dạy học đối với cán bộ giáo viên
Bảng 3.2 Kết quả khảo sát thực trạng về cơ sở vật chất
và phương tiện dạy học đối với học sinh – sinh viên
Bảng 3.3 Kết quả tổng hợp khảo sát tính cần thiết và tính
khả thi của các biện pháp đối với cán bộ giáo viên

Trang


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Mấy năm gần đây, do tác động của quá trình đô thị hóa diễn ra với tốc độ
nhanh trên một số vùng của đất nước đặc biệt là tại tỉnh Bạc Liêu dẫn đến tình
trạng mất cân đối về cung, cầu lao động giữa nông thôn và thành thị.
Trường hợp xảy ra có tính chất phổ biến: các doanh nghiệp mới ra đời không
tuyển đủ số lao động cần thiết (chủ yếu lao động có tay nghề, chuyên môn nghiệp
vụ) trong khi đó lao động phổ thông không có việc làm lại dư thừa khá nhiều còn
các doanh nghiệp có chương trình đổi mới công nghệ thì tuyển không được nguồn
nhân lực chất lượng phục vụ cho quá trình đổi mới công nghệ. Mỗi năm có hàng
trăm nghìn lao động phổ thông từ các vùng xung quanh các đô thị lớn đổ xô ra
thành phố, thị xã tìm việc làm. Các “chợ lao động” tự phát xuất hiện ở một số

đường phố ngày càng nhiều.
Sở dĩ có tình trạng như vậy vì nhiều năm liền chúng ta chưa chú ý đào tạo
nghề cho nông dân một cách có bài bản, chưa làm tốt vấn đề phân công lao động
trong nông nghiệp.
Vì vậy, chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn là sự nghiệp của
Đảng và Nhà nước, của các cấp, các ngành và xã hội nhằm nâng cao chất lượng lao
động nông thôn, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông
thôn. Nhà nước tăng cường đầu tư để phát triển đào tạo nghề cho lao động nông
thôn, có chính sách bảo đảm thực hiện công bằng xã hội về cơ hội học nghề đối với
mọi lao động nông thôn, khuyến khích huy động và tạo điều kiện để toàn xã hội
tham gia đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Đây là cơ sở hành lang pháp lý để
các hoạt động đào tạo nghề cho lao động nông thôn phát triển nhằm nâng cao chất
lượng lao động nông thôn.
Mấy năm gần đây ngành Giáo dục - Đào tạo đang chuyển mạnh theo xu
hướng đào tạo theo nhu cầu của doanh nghiệp. Do đó một số ngành nghề mới cũng


đã được chú ý đưa vào chương trình đào tạo nhằm đáp ứng với sự hội nhập ngày
càng sâu rộng của Việt Nam vào nền kinh tế thế giới. Nghĩa là nó không những
giúp doanh nghiệp đưa giá trị sản phẩm dịch vụ cao ra thị trường mà còn tạo ra đòn
bẩy phát triển xã hội và nghề nghiệp. Vì vậy cũng đặt ra vấn đề bắt buộc nhân lực
thuộc các ngành nghề nào phải qua đào tạo thì doanh nghiệp mới được phép tuyển
dụng...
2. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề:
Ngày 27/11/2009, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 1956/QĐ-TTg
phê duyệt Đề án "Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020" (gọi tắt là
Đề án 1956)1. Quyết định nêu rõ quan điểm của Đảng và Nhà nước ta là đào tạo
nghề cho lao động nông thôn là sự nghiệp của Đảng và Nhà nước, của các cấp, các
ngành và xã hội nhằm nâng cao chất lượng lao động nông thôn, đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Nhà nước tăng cường đầu

tư để phát triển đào tạo nghề cho lao động nông thôn, có chính sách bảo đảm thực
hiện công bằng xã hội về cơ hội học nghề đối với mọi lao động nông thôn, khuyến
khích, huy động và tạo điều kiện để toàn xã hội tham gia đào tạo nghề cho lao
động nông thôn. Đây là cơ sở tạo hành lang pháp lý để các hoạt động đào tạo nghề
cho lao động nông thôn phát triển nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nông
thôn. Đề án 1956 đã đề ra mục tiêu tổng quát bình quân hằng năm đào tạo nghề
cho khoảng một triệu lao động nông thôn, trong đó đào tạo, bồi dưỡng cho 100.000
lượt cán bộ, công chức xã. Nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo nghề, nhằm
tạo việc làm, tăng thu nhập của lao động nông thôn; góp phần chuyển dịch cơ cấu
lao động và cơ cấu kinh tế, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông
nghiệp, nông thôn... Để thực hiện có hiệu quả các mục tiêu đã nêu, Đề án đề ra các
giải pháp và tám hoạt động cụ thể với tổng kinh phí từ ngân sách Nhà nước cho 10
1

Quyết định 1956/QĐ-TTg, ngày 27/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ


dự kiến là 25.980 tỷ đồng. Có thể nói đây là đề án lớn nhất trong lĩnh vực đào tạo
nghề từ trước đến nay, nhiều cả về nội dung, lớn cả về quy mô kinh phí để thực
hiện.


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đảng Cộng sản Viêt Nam (1991). Cương lĩnh xây dựng đất nước trong
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. NXB sự thật Hà Nội.
2. Đảng Công sản Viêt Nam (1996). Văn kiện Hội nghị lần thứ hai Ban chấp
hành Trung ương khoá VIII, Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban chấp hành Trung
ương Đảng khoá VIII về định hướng phát triển GD - ĐT trong thời kỳ CNH - HĐH
và nhiệm vụ đến năm 2000. Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội.
3. Đảng Cộng sản Viêt Nam (2001). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần

thứ IX. Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội.
4. Đảng Cộng sản Viêt Nam (2002). Kết luận Hội nghị TW6, khoá IX. Nxb
Chính trị Quốc gia Hà Nội.
5. Đảng Cộng sản Viêt Nam (2006). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ X. Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội, 2006.
6. Vũ Cao Đàm (2009). Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu khoa học.
7. Đặng Quốc Bảo (2004). Quản lý nhà trường, quản lý giáo dục. NXB
ĐHQG, 2004.
8. Hồ Chí Minh. Toàn tập (Tập 4, 6, 7, 12) (2000). Nxb Chính trị Quốc gia
Hà Nội.
9. Hà Thế Ngữ (1987). Quá trình sư phạm, bản chất, cấu trúc, tính quy luật.
Trường CBQLGD TW2. TP HCM.
10. Nguyễn Quốc Chí (2004). Cơ sở lý luận quản lý. NXB ĐHQG.
11. Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc (1996). Lý luận đại cương về
quản lý. Giáo trình lớp cao học QLGD. Hà Nội.
12. Nguyễn Đức Chính (2004). Chất lượng và quản lý chất lượng trong giáo
dục. NXB ĐHQG.
13. Nguyễn Bá Dương (1998). Nâng cao chất lượng đào tạo học viên hệ tập
trung ở Phân viện Hà Nội. Đề tài cơ sở.


14. Nguyễn Thị Doan, Đỗ Minh Cường, Phương Kỳ Sơn (1996). Các học
thuyết quản lý. Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội.
15. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2004). Những quan điểm giáo dục hiện đại.
ĐHQGHN.
16. Luật dạy nghề - Số 76/2006/QH11.
17. Vũ Cao Đàm (2008), Khoa học chính sách, NXBĐHQG.
18. Vũ Cao Đàm, Hệ thống pháp luật Khoa học và Công nghệ Việt Nam 50
hình thành và phát triển, Tạp chí Hoạt động khoa học, số tháng 9/2009.
19. Quốc hội nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2013), Luật Khoa

học và công nghệ Việt Nam.
20. Sở KH&CN tỉnh Bạc Liêu (2013), báo cáo kết quả hoạt động KH&CN
năm 2012.
21. Sở KH-ĐT tỉnh Bạc Liêu (2013), báo cáo kết quả hoạt động các doanh
nghiệp năm 2012-2013.