Thẩm quyền dân sự theo loại việc của tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại

Thẩm quyền dân sự theo loại việc của Tòa án về
giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại
Nguyễn Thị Hiên
Khoa Luật
Luận văn Thạc sĩ ngành: Luật dân sự; Mã số: 60 38 30
Người hướng dẫn: TS. Bùi Thị Huyền
Năm bảo vệ: 2014
Abstract. : Luận văn là công trình nghiên cứu có tính hệ thống những vấn đề liên quan đến
thẩm quyền dân sự theo loại việc của tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh thương
mại.
Keywords. Luật dân sự; Thẩm quyền dân sự; Tòa án; Pháp luật Việt Nam
Content
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài.
Chúng ta đang sống trong một thế giới mới, thế giới toàn cầu hóa với những thay đổi lớn, đa
dạng và phức tạp, có ảnh hưởng đến bất cứ quốc gia nào và cá nhân nào. Xu hướng hội nhập đã đưa
đến cho đất nước ta những đổi mới tích cực trên các lĩnh vực: Kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội,
khoa học kỹ thuật, công nghệ mới... Có thể nói, số lượng các tranh chấp về kinh doanh, thương mại
được giải quyết tại cơ quan tòa án đã phản ánh một thực tế về sự gia tăng của các tranh chấp kinh
doanh, thương mại cũng như các loại án đặc thù, mới phát sinh. Từ thực tế khách quan đó đòi hỏi
cần có một cơ chế hữu hiệu nhằm giải quyết các tranh chấp kinh doanh, thương mại để bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia tố tụng, đồng thời đảm bảo trật tự xã hội, sự lành
mạnh trong môi trường kinh doanh.
Khi tranh chấp xảy ra có rất nhiều con đường giải quyết mà các bên có thể lựa chọn. Con
đường nào ngắn nhất, ít tốn kém nhất có thể khôi phục lại được các quyền, lợi ích hợp pháp của
mình sẽ được các bên lựa chọn. Trên thực tế, tranh chấp kinh doanh, thương mại có thể được giải
quyết bằng những con đường như thương lượng, hòa giải, Trọng tài, Tòa án.
Tòa án với vai trò là một thiết chế tài phán công với những ưu điểm của nó vẫn được các
đương sự lựa chọn để giải quyết tranh chấp nói chung và tranh chấp kinh doanh thương mại nói
riêng. Giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại bằng Tòa án là hình thức giải quyết tranh chấp
do cơ quan tài phán của nhà nước thực hiện, được tiến hành theo trình tự, thủ tục nghiêm ngặt, chặt
chẽ. Bản án hay quyết định của Tòa án về vụ việc tranh chấp được đảm bảo thi hành bằng sức mạnh

cưỡng chế nhà nước. Tuy nhiên Bộ luật Tố tụng dân sự 2004 qua nhiều năm áp dụng đã bộc lộ
những hạn chế. Điều này ảnh hưởng đến phán quyết của Tòa án làm cho chất lượng xét xử chưa
cao, số lượng các bản án bị hủy, sửa nhiều, số lượng các vụ án tồn đọng không phải là nhỏ. Có thể
nói, BLTTDS năm 2004 nay là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLTTDS đã có nhiều quy
định mới về thẩm quyền dân sự của Tòa án trong việc giải quyết các tranh chấp về kinh doanh,
thương mại, bảo vệ kịp thời lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức, bảo đảm pháp chế xã hội chủ


nghĩa. Tuy nhiên, do sự phát triển của tình hình kinh tế - xã hội đất nước và mặc dù đã có sự sửa
đổi, bổ sung nhưng nhiều quy định trong BLTTDS về thẩm quyền dân sự của Tòa án trong việc giải
quyết các loại việc tranh chấp kinh doanh, thương mại vẫn tồn tại những bất cập, thiếu sót, cần
được hoàn thiện theo hướng các quy định của pháp luật phải chặt chẽ, thuận tiện cho người dân, các
doanh nhân trong việc tiếp cận công lý đồng thời phải tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm của
nước ngoài cho phù hợp với hoàn cảnh của nước ta. Do vậy việc nghiên cứu chuyên sâu nhằm làm
rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về thẩm quyền dân sự theo loại việc của Tòa án về giải quyết
tranh chấp kinh doanh, thương mại, đề xuất những kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về vấn đề
này là cần thiết. Kết quả nghiên cứu của tác giả có ý nghĩa tham khảo cho việc hoàn thiện các quy
định của BLTTDS, tạo cơ sở pháp lý cho việc giải quyết các loại việc về tranh chấp kinh doanh,
thương mại được thuận lợi, nhanh chóng, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, minh bạch, khả thi,
đầy đủ, hiệu quả của hệ thống pháp luật. Chính vì vậy tác giả chọn đề tài: “Thẩm quyền dân sự
theo loại việc của Tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại.” làm luận văn thạc sĩ
luật học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài.
Vấn đề xác định thẩm quyền dân sự theo loại việc của Tòa án về giải quyết tranh chấp kinh
doanh, thương mại trong tố tụng dân sự còn nhiều vướng mắc và có nhiều ý kiến khác nhau đòi hỏi
cần phải có sự nghiên cứu một cách công phu và nghiêm túc nhằm đề ra những giải pháp cho việc
hoàn thiện các quy định của pháp luật tố tụng dân sự về vấn đề này.
Trước khi Bộ luật Tố tụng dân sự 2004 ra đời đã có rất nhiều khóa luận tốt nghiệp, luận văn,
luận án, bài viết về các vấn đề liên quan đến giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại, trong đó
ít nhiều đề cập đến thẩm quyền dân sự của tòa án theo loại việc về giải quyết tranh chấp kinh

doanh, thương mại. Chẳng hạn như:
- Luận án tiến sĩ luật học của tác giả Đào Văn Hội với đề tài: “Giải quyết tranh chấp kinh tế
trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam” bảo vệ năm 2003
- Luận án tiến sĩ luật học của tác giả Nguyễn Thị Kim Vinh với đề tài “Pháp luật về giải
quyết tranh chấp kinh doanh bằng con đường tòa án ở Việt Nam” bảo vệ năm 2003
- Bài viết “Xác định thẩm quyền theo vụ việc của Tòa án” của Tiến sĩ Phan Chí Hiếu đăng
trên Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp số 2 năm 2004.
Sau khi Bộ luật Tố tụng dân sự 2004 ra đời nay là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của
BLTTDS cũng có rất nhiều công trình nghiên cứu, luận án, luận văn, bài viết đề cập những khía
cạnh về thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại:
- Tác giả Viên Thế Giang với bài: “Thẩm quyền giải quyết kinh doanh theo Bộ luật Tố tụng
dân sự 2004” đăng trên Tạp chí Nhà nước và Pháp luật số 12 năm 2005.
- Tiến sĩ Phan Chí Hiếu với bài “Thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh theo Bộ luật
Tố tụng dân sự và các vấn đề đặt ra trong thực tiễn thi hành” đăng trên Tạp chí Nhà nước và Pháp
luật số 10 năm 2005 và bài “Thực trạng pháp luật giải quyết tranh chấp kinh doanh ở Việt Nam”
đăng trên Tạp chí Dân chủ và Pháp luật số 12 năm 2005.
- Thạc sĩ Trần Đình Khánh với bài “Thẩm quyền giải quyết các tranh chấp kinh doanh,
thương mại và lao động theo Bộ luật Tố tụng dân sự 2004” đăng trên Tạp chí Kiểm sát. Viện kiểm
sát nhân dân tối cao số 5 năm 2005.
- Tác giả Dương Nguyệt Nga với bài “Các phương thức giải quyết tranh chấp kinh doanh,
thương mại theo pháp luật Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế” đăng trên Tạp chí
Tòa án nhân dân. Tòa án nhân dân tối cao số 16 năm 2007.
- Tác giả Vũ Thị Hồng Vân với bài “Về thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh,
thương mại của Tòa án theo Bộ luật Tố tụng dân sự 2004” đăng trên Tạp chí Luật học, Trường Đại
học Luật Hà Nội số 4 năm 2008.


- Bài viết “Giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại theo quy định của Bộ luật Tố tụng
dân sự năm 2004” của tác giả Viên Thế Cương đăng trên Tạp chí Nhà nước và Pháp luật số
12/2005;

- Bài viết “Thẩm quyền của Tòa án nhân dân” của tác giả Nguyễn Việt Cường đăng trên
Tạp chí Luật học 2005 - số đặc san về Bộ luật Tố tụng dân sự;
- Luận văn thạc sĩ luật học của tác giả Vũ Đức Hoàng với đề tài: “Một số giải pháp nâng
cao hiệu quả giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại tại Tòa án nhân dân cấp huyện” năm
2009;
- Luận văn thạc sĩ luật học của tác giả Vũ Thị Huệ với đề tài “Hỗ trợ của Tòa án đối với
giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài” năm 2010. Trong luận văn của mình tác giả Vũ
Thị Huệ đã chỉ ra vị trí, vai trò của Tòa án trong tiến trình giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương
mại bằng cơ quan tài phán Trọng tài đồng thời đánh giá mối quan hệ hợp tác, bổ trợ cho nhau cũng
như những ưu điểm, nhược điểm của từng phương thức giải quyết tranh chấp;
- Bài viết “Một số vấn đề cần đặt ra khi sửa đổi, bổ sung BLTTDS” của Tiến sĩ Nguyễn Văn
Cường đăng trên Tạp chí TAND số 11 năm 2010. Tại bài viết của mình tiến sĩ Nguyễn Văn Cường
đề cập đến các vấn đề như nên quy định thời hiệu cụ thể đổi với từng quan hệ tranh chấp kinh
doanh thương mại, vấn đề lựa chọn tòa án có thẩm quyền để giải quyết tranh chấp kinh doanh
thương mại và các đề xuất liên quan áp dụng chế định xử án rút gọn để tránh tình trạng giải quyết
án kéo dài;
- Luận văn thạc sĩ luật học của tác giả Lê Hồng Phước với đề tài "Thẩm quyền giải quyết
các tranh chấp kinh doanh, thương mại của Tòa án nhân dân theo quy định của BLTTDS năm
2004" bảo vệ năm 2012.
Trên đây là các công trình nghiên cứu khoa học của các học giả đề cập các vấn đề liên quan
đến thẩm quyền của Tòa án, thẩm quyền của Trọng tài; vấn đề tranh chấp kinh tế, tranh chấp kinh
doanh thương mại dưới nhiều góc độ khác nhau, là các công trình nghiên cứu trước thời điểm
BLTTDS ra đời, sau thời điểm BLTTDS được thực hiện. Tuy nhiên, BLTTDS được sửa đổi, bổ
sung năm 2011 có một số điểm mới về thẩm quyền dân sự theo loại việc của Tòa án về giải quyết
tranh chấp kinh doanh, thương mại cần được tiếp tục nghiên cứu và luận giải.
Bản luận văn “Thẩm quyền dân sự theo loại việc của Tòa án về giải quyết tranh chấp
kinh doanh thương mại.” là công trình được nghiên cứu một cách chuyên sâu, toàn diện cả về lý
luận, pháp lý và thực tiễn về vấn đề này.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài.
Luận văn đã tập trung vào việc nghiên cứu và làm rõ hơn các vấn đề lý luận, pháp lý và thực

tiễn áp dụng về thẩm quyền dân sự theo loại việc của Tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh,
thương mại như: Khái niệm Thẩm quyền dân sự theo loại việc của Tòa án trong việc giải quyết
tranh chấp kinh doanh, thương mại; Các đặc điểm về thẩm quyền dân sự theo loại việc của Tòa án
trong việc giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại; Ý nghĩa của các quy định về thẩm quyền
dân sự theo loại việc của Tòa án về giải quyết các tranh chấp kinh doanh, thương mại; Phân tích các
quy định của pháp luật tố tụng dân sự hiện hành về thẩm quyền dân sự theo loại việc về giải quyết
tranh chấp kinh doanh, thương mại của Tòa án qua đó chỉ ra một số hạn chế của các quy định và đề
xuất những giải pháp hoàn thiện pháp luật về vấn đề này.
Đề tài không nghiên cứu toàn bộ thẩm quyền của tòa án về giải quyết tranh chấp kinh
doanh, thương mại mà chỉ tập trung nghiên cứu thẩm quyền theo loại việc của Tòa án về giải quyết
tranh chấp kinh doanh, thương mại. Trong phạm vi nghiên cứu đề tài không xem xét thẩm quyền
giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại theo cấp và theo lãnh thổ. Đề tài tập trung nghiên cứu
những quy định của pháp luật hiện hành: Lịch sử phát triển các quy định về thẩm quyền dân sự theo
loại việc của Tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại; Nội dung các quy định của
Bộ luật Tố tụng dân sự hiện hành về thẩm quyền dân sự theo loại việc của Tòa án về giải quyết


tranh chấp kinh doanh, thương mại và tìm ra những điểm hạn chế trong các quy định của pháp luật
và thực tiễn thi hành chúng tại các Tòa án nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả của việc quy định thẩm
quyền dân sự theo loại việc về giải quyết các tranh chấp kinh doanh, thương mại của Tòa án trong
Tố tụng dân sự Việt Nam.
4. Phương pháp nghiên cứu.
Luận văn được hoàn thành dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin,
quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật,
đường lối, chính sách của Đảng và nhà nước qua các giai đoạn lịch sử.
Để hoàn thành đề tài của mình tác giả đã kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu chung
cũng như chuyên ngành như: Phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác – Lê nin; Phương pháp nghiên
cứu lịch sử; Phương pháp phân tích để làm rõ các nội dung thuộc phạm vi nghiên cứu; Phương pháp
so sánh được sử dụng để làm rõ mức độ tương quan giữa các quy định, các quan điểm để từ đó có
những đánh giá, nhận định khách quan về nội dung nghiên cứu; Phương pháp tổng hợp được sử

dụng để khái quát hóa nội dung nghiên cứu một cách có hệ thống, làm cho vấn đề nghiên cứu trở
nên ngắn gọn, xúc tích, dễ hiểu; Phương pháp thống kê đem đến một cách nhìn cụ thể hơn thông
qua những con số và vụ việc cụ thể...v.v
5. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.
Đề tài đặt ra mục đích nghiên cứu làm rõ các quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự hiện hành
về thẩm quyền dân sự theo loại việc của tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại;
Nội dung các quy định của Bộ luật tố tụng dân sự hiện hành về thẩm quyền dân sự theo loại việc
của Tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại và thực tiễn áp dụng chúng. Trên cơ sở
nghiên cứu luật thực định và thực tiễn áp dụng, luận văn sẽ xác định, đánh giá những mặt hạn chế
gây tác động xấu đến quá trình giải quyết các tranh chấp này nhằm tìm ra những giải pháp nâng cao
hiệu quả xét xử tại các tòa án và hoàn thiện các quy định về thẩm quyền dân sự theo loại việc của
Tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại.
Để đạt được mục đích trên đề tài đặt ra những nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể như sau:
- Làm rõ các vấn đề lý luận về thẩm quyền dân sự theo loại việc của tòa án về giải quyết các
tranh chấp kinh doanh, thương mại như khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của quy định; Lược sử phát
triển của các quy định về thẩm quyền dân sự theo loại việc của Tòa án về giải quyết tranh chấp kinh
doanh, thương mại
- Phân tích, đánh giá thực trạng các quy định của Bộ luật tố tụng dân sự hiện hành về thẩm
quyền dân sự theo loại việc của Tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại đồng thời
có sự so sánh, đối chiếu với những quy định của pháp luật tố tụng dân sự của một số nước trên thế
giới như Pháp, Nga, Trung Quốc...về vấn đề này để chỉ ra những bài học, những điểm hạn chế và
đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện một số quy định của pháp luật Tố tụng dân sự Việt Nam
về vấn đề này.
- Phân tích, đánh giá thực tiễn các quy định của Bộ luật tố tụng dân sự hiện hành về thẩm
quyền dân sự theo loại việc của Tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại để chỉ ra
những điểm còn hạn chế, những bất cập, vướng mắc trong quá trình áp dụng pháp luật và đưa ra
một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả giải quyết các tranh chấp kinh doanh, thương mại.
- Đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện và thực hiện pháp luật Tố tụng dân sự Việt Nam
về thẩm quyền dân sự theo loại việc của Tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại.
6. Những điểm mới của luận văn

Luận văn là công trình nghiên cứu có tính hệ thống những vấn đề liên quan đến thẩm quyền
dân sự theo loại việc của tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại. Những đóng góp
mới của luận văn bao gồm:
- Hoàn thiện khái niệm thẩm quyền dân sự theo loại việc của tòa án về giải quyết tranh chấp
kinh doanh, thương mại, cơ sở khoa học của các quy định về thẩm quyền trên;


- Phân tích có hệ thống các quy định của pháp luật có liên quan đến thẩm quyền dân sự theo
loại việc của tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại theo quy định của BLTTDS;
- Đánh giá thực trạng các quy định của BLTTDS hiện hành về thẩm quyền dân sự theo loại
việc của tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại và thực tiễn thực hiện;
- Đề xuất được một số giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện những quy định của pháp luật tố
tụng dân sự về thẩm quyền dân sự theo loại việc của tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh,
thương mại.
7. Cơ cấu của luận văn.
Luận văn gồm phần mở đầu, nội dung, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và được kết
cấu gồm 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về thẩm quyền dân sự theo loại việc của tòa án về giải
quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại.
Chương 2: Nội dung các quy định của pháp luật tố tụng dân sự hiện hành về thẩm quyền
dân sự theo loại việc của tòa án về giải quyết các tranh chấp kinh doanh, thương mại.
Chương 3: Thực tiễn áp dụng và kiến nghị hoàn thiện pháp luật về thẩm quyền dân sự theo
loại việc của tòa án về giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại.

References
1. Nguyễn Thị Vân Anh, Một số kiến nghị liên quan đến quy định về thẩm quyền giải quyết tranh
chấp
kinh
doanh
thương

mại
theo
điều
29
BLTTDS,
hocvientuphap.edu.vn/desktop/news/download.aspx?id=22.
2. Bộ Chính trị (2005), Nghị quyết số 49/NQ-TW ngày 02/6/2005 về Chiến lược cải cách tư pháp
đến 2020.
3. Viên Thế Cương, Giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại theo quy định của Bộ luật Tố
tụng dân sự, Tạp chí Nhà nước và Pháp luật số 12/2005
4. Đại học Luật Hà Nội (2006), Giáo trình Luật thương mại tập II, NXB Công an nhân dân.
5. Phan Chí Hiếu, Thẩm quyền giải quyết các tranh chấp kinh doanh theo BLTTDS và các vấn đề
đặt ra trong thực tiễn thi hành, Tạp chí Nhà nước và Pháp luật số 6/2005.
6. Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao (2012), Nghị quyết số 03/2012 ngày 03/12/2012
Hướng dẫn thi hành một số quy định trong phần thứ nhất "những quy định chung" của BLTTDS đã
được sửa đổi, bổ sung theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLTTDS
.
7. Đào Văn Hội, Giải quyết tranh chấp kinh tế trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam, Bảo
vệ năm 2003.
8. Trần Đình Khánh, Thẩm quyền giải quyết các tranh chấp kinh doanh, thương mại và lao động
theo BLTTDS 2004, Tạp chí Kiểm sát. Viện kiểm sát nhân dân số 5 năm 2005.
9. Lê Hồng Phước, Thẩm quyền giải quyết các tranh chấp kinh doanh, thương mại của Tòa án nhân
dân theo quy định của BLTTDS năm2004, Bảo vệ năm 2012.
10. Quốc hội (1992), Hiến pháp, Hà Nội.
11. Quốc hội (2002), Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Hà Nội.
12. Quốc hội (2004), Bộ luật Tố tụng dân sự, Hà Nội.
13. Quốc hội (2005), Luật Doanh nghiệp, Hà Nội.
14. Quốc hội (2005), Luật Giáo dục, Hà Nội.
15. Quốc hội (2005), Luật Thương mại, Hà Nội.
16. Quốc hội (2006), Luật Dạy nghề, Hà Nội.

17. Quốc hội (2010), Luật Trọng tài thương mại, Hà Nội.
18. Quốc hội (2011), Bộ luật Tố tụng dân sự (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội.
19. Quốc hội (2013), Hiến pháp (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội.


20. Tòa án nhân dân tối cao (2007), ''Đánh giá chức năng và các phương thức giải quyết tranh chấp
kinh doanh thương mại ở Việt Nam hiện nay", Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp của Tòa án nhân
dân tối cao.
21. Tòa án nhân dân tối cao (2007), Báo cáo tổng kết công tác 2007 và phương hướng nhiệm vụ
công tác năm 2008.
22. Tòa án nhân dân tối cao (2008), Báo cáo tổng kết công tác 2008 và phương hướng nhiệm vụ
công tác năm 2009.
23. Tòa án nhân dân tối cao (2009), Báo cáo tổng kết công tác 2009 và phương hướng nhiệm vụ
công tác năm 2010.
24. Tòa án nhân dân tối cao (2010), Báo cáo tổng kết công tác 2010 và phương hướng nhiệm vụ
công tác năm 2011.
25. Tòa án nhân dân tối cao (2011), Báo cáo tổng kết công tác 2011 và phương hướng nhiệm vụ
công tác năm 2012.
26. Tòa án nhân dân tối cao (2012), Báo cáo tổng kết công tác 2012 và phương hướng nhiệm vụ
công tác năm 2013.
27. Tòa án nhân dân tối cao (2013), Báo cáo tổng kết công tác 2013 và phương hướng nhiệm vụ
công tác năm 2014.
28. Tòa kinh tế Tòa án nhân dân tối cao (2012), Báo cáo tham luận của Tòa kinh tế Tòa án nhân
dân tối cao năm 2012.
29. Thông tư liên tịch số 02/2008/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BVHTT&DL-BKH&CN-BTP
Hướng dẫn áp dụng một số quy định của pháp luật trong việc giải quyết các tranh chấp về quyền
Sở hữu trí tuệ tại Tòa án nhân dân.
30. Trường Đại học Luật Hà Nội, Tập bài giảng Luật so sánh, quyển 2, Hà Nội.
31. Trường Đại học Luật Hà Nội, Tập bài giảng Luật so sánh, quyển 2, Hà Nội.
32. Từ điển Tiếng việt (2006), Nxb Đã Nẵng.

33. Nguyễn Thị Kim Vinh, Pháp luật về giải quyết tranh chấp kinh doanh bằng con đường tòa án ở
Việt Nam, Bảo vệ năm 2013.
34. Viện khoa học xét xử - Tòa án nhân dân tối cao (2004), Luật mẫu về thương mại điện tử
UNCITRAL, Thông tin khoa học xét xử số 2+3/2004.
35. Michel Bogdan, Luật so sánh, Thư viện Đại học Luật Hà Nội.
36. Viện nghiên cứu khoa học pháp lý Bộ tư pháp (năm 1994), Phân tích và so sánh hai hệ thống
pháp luật Mỹ, Pháp, Thông tin khoa học pháp lý.