ĐIỀU TIẾT TIỀN mặt dưới GÓC độ XÃ hội

Vai trò điều tiết vĩ mô về mặt xã hội của Tài Chính Công
I.Khái niệm TCC.
• Xét về hình thức : TCC là các hoạt động thu, chi tiền tệ của nhà nước gắn liền với quá
trình tạo lập và sử dụng quỹ tài chính công nhằm đáp ứng các nhu cầu thực hiện chức
năng của nhà nước trong việc cung cấp HH công cho XH.
• Về thực chất : TCC phản ánh các quan hệ kinh tế trong phân phối nguồn tài chính quốc
gia phát sinh giữa các cơ quan công quyền của nhà nước với các chủ thể khác trong nền
kinh tế nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của nhà nước trong việc cung cấp hàng hóa,
dịch vụ công cho XH không vì mục tiêu lợi nhuận.
II. Vai trò của TCC.
Vai trò của TCC luôn gắn liền với vai trò của nhà nước trong từng thời kì nhất đinh. Có
thể xem xét vai trò của TCC trên các khía cạnh:
• Thứ nhất, đảm bảo duy trì sự tồn tại và hoạt động của bộ máy nhà nước.
-

Tài chính công được sử dụng để huy động một phần nguồn tài chính của quốc gia thông
qua đống góp bắt buộc hoặc tự nguyện của cách chủ thể trong nền kinh tế tạo lập quỹ tài
chính công. Tài chính công phân phối sử dụng nguồn tài chính huy động từ các quỹ công
để phục vụ đáp ứng cho nhu cầu chi tiêu của nhà nước. Phân phối sản phẩm quốc dân
theo hướng tích lũy để ổn định và phát triển kinh tế đồng thời cung cấp các nguồn vốn để
thỏa mãn các yêu cầu về hàng hóa và dịch vụ công cộng mà tài chính của khu vực tư
nhân không thể thực hiện được do một số đặc điểm đặc biệt của hàng hóa công. Ngoài ra
phân phối của tài chính công còn đảm bảo duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước và đảm
bảo an ninh quốc phòng.
Tài chính công còn được sử dụng để kiểm tra giám sát các hoạt động kinh tế xã hội từ đó
nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành của nhà nước. Từ các hoạt động này tài chính
công đã tạo ra nguồn tài chính một cách kịp thời để đáp ứng nhu cầu chi tiêu thường
xuyên của nhà nước giúp cho bộ máy nhà nước được vận hành hiệu quả.
• Thứ hai, điều tiết vĩ mô hoạt động kinh tế xã hội. Việc sử dụng TCC để thực hiện được
các mục tiêu vĩ mô rất linh hoạt ở mỗi quốc gia và mỗi thời kì nhưng nhìn chung, TCC
được sử dụng để điều tiết các hoạt động KT-XH. Cụ thể :

-

Thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, bảo đảm tốc độ tăng trởng kinh tế ổn định và
bền vững. Với chức năng phân bổ nguồn lực tài chính thông qua quá trình tạo lập và sử
dụng quỹ công, tài chính công tác động đến việc phân bổ và góp phần nâng cao hiệu quả
sử dụng các nguồn tài chính trong toàn bộ nền kinh tế. Công cụ thuế với các mức thuế
suất và ưu đãi khác nhau đối với từng loại sản phẩm ngành nghề vùng lãnh thổ … tài
chính công có vai trò định hướng đầu tư điều chỉnh cơ cấu nền kinh tế kích thích hoặc
hạn chế phát triển sản xuất kinh doanh theo từng loại sản phẩm. Hay như với việc phân
bổ nguồn tài chính cho đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng đầu tư vào các ngành nghề then


chốt các công trình mũi nhọn hỗ trợ tài chính cho các thành phần kinh tế trong các trường
hợp cần thiết như trợ giá trợ cấp … tài chính công góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho
phát triển sản xuất kinh doanh hình thành và hoàn thiện cơ cấu sản xuất cơ cấu kinh tế
nhằm thúc đẩy kinh tế tăng trưởng.
-

-

Điều tiết thị trường và bình ổn giá cả, đảm bảo tốc độ tăng trưởng kinh tế hợp lý,
duy trì việc sử dụng lao động ở tỷ lệ cao, hạn chế sự tăng giá đột ngột đồng loạt và kéo
dài … Vai trò này được thực hiện thông qua các biện pháp như tạo lập và sử dụng quỹ dự
trữ quốc gia, quỹ hỗ trợ việc làm điều chỉnh thuế điều chỉnh chi tiêu chính phủ, phát hành
trái phiếu … VD để tạo việc làm cho người lao động chính phủ đã sử dụng quỹ hỗ trợ
việc làm, hộ trợ lãi suất cho vay, hỗ trợ đào tạo nghề… Liên bộ Tài chính, Lao độngThương binh và Xã hội vừa có thông tư liên tịch hướng dẫn thực hiện đề án “Hỗ trợ các
huyện nghèo đẩy mạnh xuất khẩu lao động giai đoạn 2009-2020”.
Duy trì sự cân đối của cán cân ngoại thương, cán cân thanh toán quốc tế và bình
ổn tỷ giá hối đoái. Khi gia nhập WTO chúng ta nhà nước đã giúp đỡ cho các doanh

nghiệp bằng các bảo hộ mậu dịch thương mại, hàng rào thuế quan… đề cho những doanh
nghiệp nhỏ lẻ của chúng ta có thể có điều kiện tạo lập vững mạnh hơn. Như nghành ô tô.
Khi ngành ô tô trong nước của chúng ta mới chỉ dừng lại ở lắp ráp. Nhà nước đã tìm các
để cho nền công nghiệp ô tô của chúng ta có thể đương đầu với ô tô ngoại nhập. Thuế
tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu… đã làm cho nền công nghiệp ô tô có thể vươn vai để
phát triển. Nhưng nền công nghiệp ô tô trong nước vẫn lẹt đẹt, có trách thì trách chính họ
khi đã quá dựa dẫm vào cơ hội mà nhà nước dành cho. Không thể phát huy được ưu thế
của mình, làm cho nền công nghiệp ô tô chưa thể phát triển với những gì mà chúng ta
mong muốn chờ đợi. Chuyển qua 1 ví dụ về trợ giá giá xăng dầu. Nhà nước trợ giá cho
xăng dầu và sau đó là bù lỗ. Nhưng cái gì cũng có giới hạn của nó. Ngân sách nhà nước
không phải là 1 cái kho vàng không đáy, sức chịu đựng thì cũng có hạn. Nhà nước không
thể bù lỗ được mãi. Phải đưa cho họ cần câu chứ không phải là con cá. Nhà nước đã để
cho họ tự định giá xăng dầu trong hạn mức cho phép theo giá của thế giới, để tránh
những cơn sốc giá gây nên những biến động xấu cho nền kinh tế.
• Về xã hội: TCC đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện công bằng xã hội và giải
quyết các vấn đề xã hội. thông qua việc sử dụng các công cụ thu, chi của TCC để điều
chỉnh thu nhập giữa các tầng lớp dân cư, giảm bớt những bất hợp lí trong phân phối và
góp phần giải quyết các vấn đề xã hội đáp ứng các mục tiêu xã hội của kinh tế vĩ mô.
1. Thực hiện công bằng XH.

-

Kinh tế càng tăng trưởng chênh lệch thu nhập giữa các vùng miền, vùng dân cư
càng gia tăng. Để thực hiện công bằng xã hội, giảm bớt khoảng cách giữa người giàu và
người nghèo chính phủ sử dụng những chính sách tài chính công thông qua công cụ thuế
và chi tài chính công.
Thuế trực thu mà cụ thể là thuế thu nhập cá nhân lũy tiến từng phần có vai trò điều tiết
mạnh thu nhập của những người có thu nhập cao và điều tiết ở mức hợp lý đối với các cá
nhân có thu nhập trung bình hoặc thấp. Bên cạnh đó thuế gián thu như thuế tiêu thụ đặc

biệt, thuế giá trị gia tăng,thuế xuất nhập khẩu có vai trò điều tiết thu nhập thực tế có khả
năng thanh toán của dân cư bằng việc đánh thuế cao với hàng hóa dịch vụ cao cấp, đánh
thuế thấp với các mặt hàng dịch vụ thiết yếu đảm bảo đời sống dân cư.
Liên hệ: chính sách thuế năm 2009 có nhiều đỏi mới tích cực phù hợp với tình hình KTXH nước ta: ϖ Đánh thuế thu nhập cá nhân với biểu thuế mới về thu nhập cá nhân lũy
tiến từng phần. mở rộng diện điều tiết 1 cách hợp lí trên cơ sở bổ sung một số khoản thu
nhập chịu thuế, thu nhập từ casino, trúng thưởng, thu nhập từ đầu tư và chuyển nhượng
vốn.
- Điều chỉnh thuế suất theo hướng giảm thuế suất cao nhất, thấp nhất và tăng bậc thuế
suất, thống nhất biểu thuế đối với người Việt Nam và người nước ngoài.
- Không đánh thuế GTGT với 25mặt hàng và dịch vụ nhằm khuyến khích sản xuất kinh
doanh như sản phẩm nông nghiệp chưa chế biến, muối biển, dịch vụ cấp tín dụng, kinh
doanh chứng khoán, chuyển nhượng vốn … những hàng hóa phục vụ sx nông nghiệp có
mức thuế suất 5%,hàng hóa dịch vụ thông thường 10%.
- Đánh thuế TTĐB với các hàng hóa dịch vụ xa xỉ có hại cho sức khỏe như thuốc lá, xì
gà,rượu bia,…có ảnh hưởng xấu đến môi trường như xe ô tô dưới 24 chỗ ngồi, tàu bay,
du thuyền, xăng các loại,vàng mã,..v…v
=> Kết quả:
- Diện chịu thuế đựợc mở rộng với mức thuế suất không có nhiều thay đổi đáng kể góp
phần ổn định XH.
- Đảm bảo thực hiện các mục tiêu công bằng XH
- Giảm khoảng cách giàu nghèo, phân phối lại thu nhập.
Chi TCC với chính sách trợ cấp trợ giá chi các chương trình mục tiêu sẽ làm giảm bớt
khó khăn của người nghèo những người thuộc diện chính sách đối tượng khó khăn…
thường phát huy tác dụng cao vì đối tượng được hưởng rất dễ xác định. Chính sách trợ
giá nếu không cẩn trọng sẽ dẫn đến tình trạng không công bằng giữa những người có thu
nhập cao và thu nhập thấp.
Tuy nhiên điều tiết thu nhập của dân cư cần chú ý duy trì mức độ chênh lệch vừa phải
để tạo điều kiện cho các cá nhân có thu nhập chính đáng được hưởng thu nhập của mình,
không cao bằng thu nhập thông qua phân phối tài chính.

VD: trong thời gian gần đây chính phủ có một số chính sách trợ giá cho một số mặt hàng
thiết yếu như gas, lương thực để giá cả ổn định, khuyến khích tiêu dùng thời kì bão giá
. 2. Giải quyết các vấn đề XH


Cùng với vai trò điều chỉnh thu nhập, TCC còn góp phần giải quyết các vấn đề XH như:
-- Ổn định XH trước những rủi ro bất ngờ do thiên tai, dịch bệnh thông qua các khoản
chi dự trữ của nhà nước.
- Phát triển các dịch vụ công cộng phát triển cơ sở vật chất phục vụ các hoạt động văn
hóa, giáo dục, y tế, bảo vệ môi trường, nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người
dân thông qua các khoản chi đầu tư xây dựng kết cấu CSHT, đầu tư phát triển nguồn
nhân lực, xây dựng hệ thống quản lí,…
- Đặc biệt là tài trợ cho các chương trình chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình,
phòng chống các tệ nạn XH, hỗ trợ cho giải quyết việc làm…
Liên hệ:
- Năm 2010, TP.HCM trợ giá xe buýt 700 tỷ đồng tăng hơn năm 2009 là 100 tỉ đồng. Hà
Nội trợ giá gía gần 339 tỉ đồng cho xe buýt.
- Ngày 12/9/2008, chính phủ đã ban hành Nghị định 101/2008/NĐ-CP điều chỉnh tăng
lương hưu nói chung và trợ cấp bảo hiểm XH và trợ cấp hàng tháng đới với cán bộ xã
phường đã nghỉ việc thêm 15% từ ngày 1/10 tới.
- Năm 2009, chính sách xóa đói giảm nghèo này được triển khai tại 51 địa phương với
gần 500.000 hộ dân được thụ hưởng tổng kinh phí lên tới trên 9000 tỷ.
- Chi cho an sinh xã hội 22.470 tỷ đồng tăng 62% so với 2008
- Trợ cấp cứu đói giáp hạt khác phục khắc phục thiên tai 41.580 tấn gạo.
- Năm 2009, cùng với việc đảm bảo đủ nguồn lực tăng cường chỉ đạo thực hiện các chính
sách, chương trình dự án ASXH mới như: hỗ trợ người nghèo ăn Tết và mất việc,trự cấp
cho những cán bộ thu nhập thấp, triển khai chương trình giảm nghèo ở 62 huyện,…
=> Kết quả: tỷ lệ hộ nghèo giảm đến cuối 2009 còn khoảng 11 % đến 2010 chỉ còn
9,45%. Ngân sách cho giáo dục năm 2009 là 63.226 tỷ đồng ,năm 2010 là 68.595 5 tỷ
đồng (theo số liệu NSNN) Cả nước đã có hơn 1900 cơ sở khám chữa bệnh cả công lập và

ngoài công lập và khoảng 80% số trạm y tế xã phường có hợp đồng KBCB BHYT.