Bài 43 : Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái

CỦNG CỐ BÀI CŨ


Hệ sinh thái gồm ?

A. Quần thể sinh vật và sinh cảnh

√

B. Quần xã sinh vật và sinh cảnh

C. Diễn thế sinh thái và sinh cảnh

D. Các quần thể sinh vật cùng loài và sinh cảnh


BÀI 43:

TRAO ĐỔI VẬT CHẤT
TRONG HỆ SINH THÁI


I. Trao đổi vật chất trong quần xã sinh vật

II. Tháp sinh thái


I. Trao đổi vật chất trong quần xã

Trong

Hãysựthiết
traolập
đổichuỗi
vật chất
quancóhệnhững
dinh dưỡng
quá trình
giữa
nào
chúng
xảy ra ?


Quá trình tạo thành ở cây

Quá trình tích tụ

Quá trình phân giải

xanh

Cây xanh nhờ quang hợp

Các loài sinh vật dị dưỡng

Nấm và vi khuẩn phân

đã biến đổi các chất vô cơ

trong quá trình dinh dưỡng

giải xác sinh vật, biến đổi

của môi trường thành các

tích tụ trong cơ thể một

thành các hợp chất vô cơ

hợp chất hữu cơ

lượng chất sống nhất định
cần thiết cho sự sinh sản và
phát triển của chúng


1. Chuỗi thức ăn
Chuỗi thức ăn là gì ?

Chuỗi thức ăn có mấy loại ?

-

Là một dãy gồm nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau và mỗi loài là một mắt xích của chuỗi.
Trong một chuỗi, mỗi mắt xích vừa có nguồn thức ăn là mắt xích phía trước, vừa là nguồn thức ăn của mắt xích phía sau.


Loại 1: Chuỗi thức ăn mở đầu bằng sinh vật tự dưỡng

Sinh vật tự dưỡng

(sinh vật sản xuất)

Sinh vật ăn sinh vật tự dưỡng

Động vật ăn thịt


Loại 2: Chuỗi thức ăn mở đầu bằng mùn bã sinh vật

Mùn bã sinh vật

Sinh vật ăn mùn bã sinh vật

Động vật ăn sinh vật phân giải

Động vật ăn động vật


- Chuỗi thức ăn thứ hai là hệ quả của chuỗi thức ăn thứ nhất.

- Trong tự nhiên, chuỗi thức ăn thứ hai thường đóng vai trò ưu thế

- Hai chuỗi thức ăn hoạt động đồng thời, song tùy nơi, tùy lúc mà một trong hai chuỗi trở thành ưu thế.


Biết một loài nào đó trong quần xã, qua chuỗi thức Ý
ăn nghĩa
ta có thể việc
dự đoán
sự có mặt

củachuỗi
một
nghiên
cứu

thức
số loài khác giúp cho việc khai thác nguồn tài nguyên
hơpăn
lý

?


Một quần xã sinh vật có các loài sinh vật sau:

Hãy thiết lập chuỗi thức ăn có trong quần
xã sinh vật trên ?


Bạn có nhận xét gì về các mắt xích của các chuỗi thức ăn
này ?


Lưới thức ăn là gì ?


2. Lưới thức ăn
 Là tập hợp nhiều chuỗi thức ăn có mắt xích chung, mắt xích chung là sinh vật xuất hiện trong nhiều chuỗi thức ăn. Thành phần loài trong quần xã
càng cao thì lưới thức ăn càng phức tạp

Ví dụ:


Hãy xác định đâu là sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu
Bậc dinh dưỡng là gì ?
thụ, sinh vật phân giải trong lưới thức ăn sau?


3. Bậc dinh dưỡng
- là những loài cùng mức năng lượng và sử dụng thức ăn cùng mức năng lượng trong lưới thức ăn (hoặc chuỗi thức ăn).

Trong chuỗi thức ăn này có bao
nhiêu bậc dinh dưỡng ?

Các bậc dinh dưỡng:
- Bậc dinh dưỡng cấp 1: Sinh vật sản xuất.

- Bậc dinh dưỡng cấp 2: Sinh vật tiêu thụ bậc 1.

- Bậc dinh dưỡng cấp 3: Sinh vật tiêu thụ bậc 2.

- ………..
- Bậc dinh dưỡng cao nhất: Bậc cuối cùng.


SVSX

SVTT 1

SVTT 2

SVTT 3

SVPG

a: Bậc dinh dưỡng cấp 1
b: Bậc dinh dưỡng cấp 2

Hãy ghi chú tên các bậc dinh dưỡng
thay cho các chữ a, b, c …

c: Bậc dinh dưỡng cấp 3
d: Bậc dinh dưỡng cấp 4


II. Tháp sinh thái

Thế
nào làcứu
tháp
sinh
tháithái
? để làm gì
Nghiên
tháp
sinh
?

- Tháp sinh thái bao gồm nhiều hình chữ nhật xếp chồng lên nhau, các hình chữ nhật có chiều cao bằng nhau, còn chiều dài biểu
thị độ lớn của mỗi bậc dinh dưỡng.

- Người ta xây dựng các tháp sinh thái để xem xét mức độ dinh dưỡng ở từng bậc và toàn bộ quần xã.

Đại bàng
Rắn
Chuột
Thực vật


Có mấy loại tháp sinh
thái ?


Có 3 loại tháp sinh thái :


Tháp số lượng

-

Được xây dựng dựa trên số lượng cá thể sinh vật ở mỗi bậc dinh dưỡng

-

Tháp số lượng dễ xây dựng song ít có giá trị vì kích thước cá thể, cũng như chất sống tạo nên các loài của bậc dinh dưỡng khác nhau,
không đồng nhất, nên việc so sánh không chính xác


Tháp sinh khối

- Xây dựng dựa trên khối lượng tổng số của tất cả các sinh vật trên một đơn vị diện tích hay thể tích ở mỗi bậc dinh dưỡng

Tuy nhiên, tháp sinh khối cũng có nhiều nhược điểm:

•
• Thápdưỡng
sinh với
khốinhau.
không chú ý tới yếu tố thời gian trong việc tích lũy sinh khối ở mỗi bậc dinh dưỡng.
các bậc dinh

Thành
học và
giásốtrịlượng.
năng Do
lượng
sống
trong
các
bậcthị
dinh
dưỡng
là khác
- Tháp sinh
khối phần
có giáhóa
trị hơn
tháp
mỗicủa
bậcchất

dinh
dưỡng
đều
biểu
bằng
số lượng
chấtnhau.
sống, nên phần nào có thể so sánh được


Tháp năng lượng

- Là hoàn thiện nhất, được xây dựng dựa trên số năng lượng được tích lũy trên một đơn vị diện tích hay thể tích, trong một đơn vị thời
gian ở mỗi bậc dinh dưỡng

- Tháp năng lượng là loại tháp hoàn thiện nhất. Tuy nhiên, xây dựng tháp năng lượng khá phức tạp, đòi hỏi nhiều công sức, thời gian.