T R U N G T A M LUYCN T H I D A I HOC V I N H VI£N SAI G O N
Tdng chu bi§n: PHAM H 6 N G D A N H
NGUYEN PHU KHANH - N G U Y I N TAT THU
NGUYEN TAN SIENG - TRAN VAN TOAN - NGUYEN ANH TRUCfNG
iH
oc
01
/
(Nhdm giao vien chuyen luyen thi B^i hpc)
uO
nT
hi
Da
PHUONG PHAP GIAI TOAN
bo
ok
.c
om
/g
ro
up
s/
Ta
iL
ie
HtNH
HOC
ww
w.
fa
ce
•
theo chuyen de
H I N H HOC T R O N G K H O N G G I A N
*
H I N H HOC T Q A OO T R O N G K H O N G G I A N
H I N H HOC T O A OO T R O N G M A T P H A N G
THU VIEN l\m 8 I N H THUAN]
N H A X U A T B A N D A I HOC
QU6c
GIAHA NQI
"
Ctij TNHH
N H f l X U R T B R N D f l l H O C Q U O C G l f l Ht{
MTV
DVVH
Khang
Viet
NOI
16 Hang Chuoi - Hai Ba TrUng - Ha Npi
Dien thoai : Bien t a p - Che ban: (04) 39714896;
Hanh chinh: (04) 39714899; Tona bien t a p : (04) 39714897
Fax: (04) 39714899
P H U O N G P H A P T O A D O T R O N G IVIAT P H A N G
A , LY THUYET G I A O K H O A
I. Tpa dp trong mat phang.
Chiu trdch nhiem xuat ban
01
/
• Cho u ( x p y j ) ; v(x2;y2) va k e R . K h i do:
1) u + v = (xi + X 2 ; y i + y 2 )
oc
- Tong bi&n tap :
TS. P H A M T H j T R A M
Che
:
C O N G TY KHANG V I E T
:
C O N G TY KHANG V I E T
bay bia
u=vc^r^
6) U . V = X ] X 2 + y ] y 2 = > u l v < ; : > u . v = 0<=> \-^\2 + y ] y 2 = 0
•
Haivecta
u ( x j , y j ) ; v ( x 2 ; y 2 ) c i i n g p h i r a n g v a i n h a u <=>
ie
Trinh
Z=Jx\+y\)
hi
N G Q C LAM
"''""''^
2) u - v = ( x i - X 2 ; y i - y 2 )
nT
:
uO
Bien tap
ban
4)
Da
3) k u = ( k x i ; k y i )
iH
Gidm doc
iL
• Goc g i i j a hai vec to u ( x j , y j ) ; v ( x 2 ; y 2 ) :
Ta
Tong phdt hanh va doi tdc lien ket xuat ban:
s/
CONG TYTNHH
lpiS|r
MTV
PHLfONG PHAP GIAI TOAN
M a so:
HINH H Q C
/g
ww
w.
SACK L I E N K E T
2) ^^=^3
= ^{x^ - x
+ {y ^ - y
_ X A + X B
I ~
3)
t r o n g d o I la t r u n g d i e m ciia A B .
y
fa
ce
Website: www.nhasachkhangvlet.vn
bo
ok
Email:
V
1) A B = ( x B - X A ; y B - y A )
.c
om
f D i a c h I 71 Dinh Tien Hoang - P Da Kao - Q 1 - TP HCN/I
^
Dien thoai: 0873911569^^ 39105797 - 39111969 - 39111968
Fax: 08. 3911 0880
XiX2+yiy2
Cho A ( x ^ ; y ^ ) ; B ( x B ; y B ) . K h i do :
ro
DjCH Vg VAN HOA KHANG V I E T
U.V
u
up
M^^k
^
cos(u,v)=
THEO CHUYEN DE
•
AB 1 CD o
AB.CD - 0
• Cho tarn giac A B C v o i A{x^;y^),
G ( x ( , ; y g ) ciia tarn giac A B C la :
1L-321DH2012
In 2.000 c u o n , kho 1 6 x 2 4 c m
T a i : Cty T N H H MTV IN A N MAI T H j N H DLfC
B(xB;yB), C{x^;y^).
K h i d o t r o n g tarn
V
_ X A + X B + X C
X G ^
yG=
I
I I . PhirotTg trinh duong thang
Dja chi: 7 1 , Klia Van Can, P. H i e p Binh C h a n h , Q . Thu Dufc, TP. Ho Chi M i n h
1. 'Phuang trinh duong thdng
So xuat bSn: 1335 - 201 2/CXB/07 - 21 5 / D H Q G H N ngay 0 6 / 1 1 / 2 0 1 2 .
1.1. Vec to chi phucmg (VTCP), vec to phdp tuyen (VTPT) cua duong
thang:
Cho d u o n g t h a n g d .
Quyet d i n h xuat b5n so: 3 1 8 L K - T N / Q D - N X B D H Q G H N , cap ngay 12/11/2012
In xong va nop luu chieu Q u y I n a m 201 3
,, ,^,
•
n = (a;b) ?t 0 g o i la vec t o p h a p t u y e n cua d neu gia ciia no v u o n g v o i d .
3
Phiam^ phiip giui loiin llinli hoc Iheo chuycn de- Nguyen Phti Khdnh, Nguyen Tat Thti
u = ( u j ; u 2 ) ^ 0 goi la vec ta chi phuong cua d ne'u gia cua no trung hoac
d(M,(A)):
song song voi duong thang d.
axp + byp + c
Va^+b^
Mot duong thang c6 v6 so VTPT va v6 so VTCP ( Cac vec to nay luon cung
5. (phuong trinh duang phdn gidc cua goc tao boi hai duang thdng
phuong voi nhau)
Cho hai duong thang d^ : a^x + b^y + c^ = 0 va d2 : a j X + b2y + Cj = 0
• Moi quan he giua VTPT va VTCP: n.u = 0 .
Phuong trinh phan giac ciia goc tao boi hai duong thang la: - , v , •
ajX
cua duong thang d .
~!( 5
f
oc
•
+ b^y + Cj
/
• Ne'u n = (a; b) la mpt VTPT cua duong thang d thi u = (b; -a) la mot VTCP
01
•
Cty TNHH MTV DWH Khang Viet
+
III. Phuang trinh duong tron.
1.2. Phuwig trinh dumig thang
1.2.1. Phuatig trinh tong qudt cua duong thang:
1.
^/a^^b[
•
iH
• Duong thang AB c6 AB la VTCP.
a2X + b2y + C2
, i c-i..; ;
hi
Da
rmu.j.
Cho duong tron (C) tam I(a; b ) , ban kinh R, khi do phuang trinh ciia (C)
nT
Cho duong thMng d di qua diem A(xQ;yQ) va c6 n = (a;b) la VTPT, khi do
la: ( x - a ) 2 + ( y - b ) 2 = R 2 .
uO
phuong trinh tong quat ciia d c6 dang: a(x - X Q ) + b(y - yp) = 0.
Ngoai ra phuong trinh: x^ + y ^ - 2 a x - 2 b y + c = 0 voi a ^ + b ^ - o O
Cho duong thSng d di qua diem A(xo;yo) va c6 u = (a;b) la VTCP, khi do
Ta
XQ
la phuong trinh ciia duong tron c6 tam I(a;b), ban kinh R = Va^ + b^ - c .
+ at
2. Phuang trinh tiep tuyen:
s/
X =
phuong trinh tham so cua duong thang d la:
, t G R.
up
[y = y(,+bt
ro
2. Vi tri tuang doi giua hai duang thdng.
Cho duong tron (C): ( x - a ) ^ + ( y - b ) ^ = R ^
• Tiep tuyen A ciia (C) tai diem M la duong thang d i qua M va vuong goc
vai I M .
|a,x + b,y + Cj = 0
tuong doi giua chung phu thuoc vao so nghiem cua h^ : <
,
(I)
• Duong thang A : Ax + By + C = 0 la tiep tuyen ciia (C) <=> d(I, A) = R '
.c
om
/g
Cho hai duong thcing dj : a^x + bjy + c^ = 0; d2 : a2X + b2y + C2 = 0 . Khi do vi tri
bo
ok
[a2X + b 2 y + C2 =0
• Neu (I) v6 nghiem thi d^ / /d2 .
fa
ce
• Ne'u (I) v6 so nghiem thi d^ = d j
Cho hai duong thang
ww
w.
Ne'u (I) CO nghiem duy nha't thi dj va d2 cat nhau va nghiem ciia he la toa
do giao diem.
'
3. Goc giua hai dijcang thdng.
dj : a j X + b^y+ Cj =0; d2 :a2X + b2y + C2 = 0 . Goi a
la goc nhon tao boi hai duong thang dj va d2 .
Ta CO : cosa =
aja2 + bjb2
^/a^Tb^ ^/af+b
4. JChodng each tit mot diem den ducrng thdng.
Cho duong th5ng A : ax + by + c = 0 va diem M ( X Q ; y ^ ) . Khi do khoang each
tu M den A dugc tinh boi cong thuc:
cQng
iL
ie
1.2.2. Phuovg trinh tham so cua duong thang:
•
.
• Duong tron (C): (x -a)^ + (y - b)^ = R^ c6 hai tiep tuyen cung phuong voi
Oy la x = a ± R . Ngoai hai tiep tuyen nay cac tiep tuyen con lai deu c6 dang:
y = kx + m .
IV. E lip
1. 'i)inh nghra.-Trong mat phang cho hai diem co'djnh Fi,F2 c6 Y^Yj =2c. Tap
hop cac diem M cua mat phang sao cho MF^ +MF2 =2a (2a khong doi va
a > c> 0) la mot duong elip.
• F,,F2 : la hai tieu diem va 2c la tieu cu ciia elip.
•
MF|,MF2 : la cac ban kinh qua tieu.
2. Phuang trinh chinh tdc cua elip:
4 +4
a 2 b^
Vay diem M(xo;y(,) e (E) •
= ^ voi b^=a^-c^.
= 1 va
K'.
Yo < b ,
Cty TNHH MTV DWH Khang Viet
Phumtg phcip giiii Toan Hhih hoc theo chuyen tie- Nguyen Phu Khdnh, Nguyen Tat Thu
• D O dai cac ban kinh qua tieu cua M ( x o ; y ( , ) e ( H ) :
3. Tinh chat v>d hlnh dang cua elip: Cho (E): — + ^
a
b
= 1, a > b .
• True doi xung Ox,Oy . Tarn do'i xiing O .
+) MF^ = ex„ + a va MF2 = e X ( , - a khi
+) MFj = -exp - a va MF2 = -exp + a khi
j,
• Dinh: A[(-a;0), A2(a;0), 6^(0;-b) va 62(0; b ) . A^A2 = 2a goi la do dai
2
true Ion, B]B2 = 2b goi la do dai true be.
0.
2
b
/
a
01
j.<^inhnghia:
iH
Parabol la tap hop cae diem M cua mat phang each deu mot duong thang
Da
A co'dinhvamot diem F co dinh khong thuoe A .
0
<1
R
Bi
2. 'Phuxmg trinh chinh tdc cua ^arabd:
= 2px
uO
a
a^
Hai duong chuan: X = ± — = ± —
e
e
nT
s
hi
A : duong chuan; F : tieu diem va d(F,A) = p > 0 la tham so'tieu.
a
3.jrinh dang cua Parabol (
ie
•
Tam sai: e = — =
a
VI. Parabol
Q
XQ <
oc
^
.2
D
a
• Noi tiep trong hinh ehir nhat co so PQRS
CO ki'ch thuoc 2a va 2b voi b^ = a^ - e^.
•
..2
0.
M ( x o ; y o ) 6 ( H ) : \ - J ^ = l « ^ - f j = l vataluonco X(,]>a.
.
• Tieu diem: F|(-c;0), F2(e;0).
XQ >
iL
-ex(,.
• True Ox la true do'i xung, dinh O. Tieu diem F ( ^ ; 0 ) .
• Duong chuan A : x =
ro
up
FjF2 =2c. Tap hop cac diem M ciia mat phSng sao eho MF^ - M F j =2a (2a
s/
1. ^inh nghia: Trong mat phang voi h$ toa do Oxy eho hai diem Fi, F2 eo
Ta
V. Hypebol
/g
khong doi va c > a > 0 ) la mpt Hypebol.
.c
om
• Fp F2 : la 2 tieu diem va F|F2 = 2e la tieu eu.
3. Tinh chat vd hlnh dang cua hypebol (fi):
y^
= 1 voi
h^=c^-a^.
fa
ce
x^
2. 'Phimng trinh chinh idc cua hypebok
a^
bo
ok
• 1VIF[,MF2 : la eac ban kinh qua tieu.
ww
w.
• True doi xung Ox (true thuc), Oy (true ao). Tam doi xung O .
• Dinh: Aj(-a;0), A2 (a;0). D Q dai true thuc: 2a va do dai true ao: 2b.
• Tieu diem Fi(-e; 0), Fj ( c; O) .
•
M ( x ; y ) e ( P ) : MF = x + ^ voi x > 0 .
B, CAC BAI THlfONG GAP
§ 1.
cAc
BAI T O A N C O B A N
1. Xg.p phuang trinh duang thang.
De lap phuong trinh duong thang A ta thuong dung cac each sau
• Tim diemM(xo;yo) ma A di qua va mot VTPT n = (a;b). Khi do phuong
trinh duong thang can lap la: a(x - XQ) + b ( y - yp) = 0 .
• Gia su duong thang can lap A : ax + by + e = 0 . Dua vao dieu kien bai toan ta
tim dugc a = mb,c = nb. Khi do phuong trinh A : m x + y + n = 0. Phuong phap
•
Hai tiem can: y = ± —x
a
•
Hinh eho nhat co so PQRS c6 kieh thuoe 2a, 2b voi b^ = c^ - a^.
nay ta thuong ap dung doi voi bai toan lien quan den khoang each va goe
• Phuong phap quy tich: M(xQ;yQ)e A:ax + by + e=^Oc:> axy + by^ + e = 0 .
Vidu 1.1.1.Trong mat phSng voi he toa do Oxy cho duong tron
• Tam sai: e = — =
a
(C):(x-])2+(y-2)2=25.
1) Viet phuong trinh tiep tuyen ciia (C) tai diem M(4;6), '
•
Hai duong chuan: x = ±— = ± —
2) Viet phuong trinh tiep tuyen cua (C) xua't phat tu diem N ( - 6 ; l )
Cty TNHH MTV DWH
Phucntg phap giai ToAn Ilinh hoc theo chuycn lic- Nguyen Pliii Khanh, Nguyen Tat Thii
Khang Viet
D u a vao gia thie't cua bai toan ta t i m dugc a , b , c . Cach nay ta t h u o n g ap
3) T u E(-6;3) ve hai tie'p tuye'n EA, EB (A, B la tie'p diem) den (C). Viet
d u n g k h i yeu cau viet p h u o n g t r i n h d u o n g tron d i qua ba d i e m .
p h u o n g t r i n h d u o n g thang A B .
Vi du 1.1.2. Lap p h u o n g t r i n h d u o n g tron (C), bie't
1) (C) d i qua A ( 3 ; 4 ) va cac h i n h chie'u ciia A len cac true toa do.
D u o n g tron (C) c6 tam 1(1; 2 ) , ban k i n h R = 5 .
2
1) Tie'p tuyen d i qua M va v u o n g goc v o i I M nen nhan I M = (3;4) l a m VTPT
N e n p h u o n g t r i n h tie'p tuye'n la: 3(x - 4) + 4(y - 6) = 0 <=> 3x + 4y - 36 = 0 .
01
oc
iH
1) Goi A i , A2 Ian i u g t la h i n h chie'u ciia A len hai true Ox, O y , suy ra
(*)
Da
A : a ( x + 6) + b ( y - l ) = 0<=>ax + by + 6 a - b = 0, a^ + b^
A,(3;0), A2(0;4).
hi
Ta c6:
7a + b =
5
^
o{7a
+ b)^ = 2 5 ( 3 ^
nT
G i a s i i ( C ) : x ^ + y ^ - 2 a x - 2 b y + e = 0.
•=5o
+b^)
uO
7a+ b
•
4
thay vao n ta c6: — b x + by - 9b = 0 «• 4x - 3y + 27 = 0 .
3
<=>
ww
w.
lA.NA = 0
=25
iL
Ta
fa
ce
3x + 4y +14 = 0 va 4x - 3y + 27 = 0.
[(a - l)(a + 6) + (b - 2)(b - 3) = 0
= ^ 7 a - b + 20 = 0
2) Goi I(a;b) la t a m ciia d u o n g t r o n (C), v i l € ( C i ) nen: ( a - 2 )
7
7
+b
4
=-
Do (C) tie'p xuc v o i hai d u o n g t h i n g A ^ A j nen d ( I , A j ) = d ( I , A2)
a-b
a-7b
V2
5V2
• b = -2a
<=>b = -2a,a = 2b
thay vao (1) ta CO dugc:
(a - if- + 4a^ = - <=> 5a^ - 4a + — = 0 p h u o n g t r i n h nay v 6 n g h i e m
a^ + b^ + 5 a - 5 b = 0
T u o n g t u ta cung c6 dug-c B e A = > A B = A = > A B : 7 x - y + 20 = 0 .
2. Cdch lap phimng trinh dizcrng tron.
De lap p h u o n g t r i n h d u o n g t r o n (C) ta t h u o n g su d u n g cac each sau
Cdch 7 ; T i m tam I(a;b) va ban k i n h ciia d u o n g t r o n . K h i do p h u o n g t r i n h
.
Cdch 2 ; G i a su p h u o n g t r i n h d u o n g tron co dang: x^ + y^ - 2ax - 2by + c = 0
8
e= 0
Vay p h u o n g t r i n h (C): x^ + y^ - 3x - 4y = 0 .
a^ + b^ - 2 a - 4 b - 2 0 = 0
T u do ta suy ra duoc A e A : 7 x - y + 20 = 0.
d u o n g tron co dang: (x - a ) ^ + ( y - b)^ =
- 8 b + e = -16
3
a =—
2
<=> •!b = 2 .
s/
bo
ok
Vay CO hai tie'p tuye'n thoa yeu cau bai toan la:
3) Goi A ( a ; b ) . T a c 6 :
Ae(C)
(a-1)^ + ( b - 2 ) ^
ro
3
7
thay vao (*) ta c6: - b x + by + - b = 0 o 3 x + 4 y + 14 = 0.
/g
4
a =—b
3
+ 1 2 - - 2 4 = 0c^
b
a=-lb'
3
.c
om
•
-
-6a + c = - 9
Do A , A p A 2 e ( C ) nen ta co he:
a = ^b
4
up
o24a2+14ab-24b2 = 0 o 2 4
- 6 a - 8 b + e = -25
ie
Va^ + b^
3
a=-b
va tiep xiic v o i hai
d u o n g thc^ng A, : x - y = 0 va A2 : xXffigidi.
- 7 y = 0.
D o A d i qua N nen p h u o n g trinh c6 dang
R o
4
=-
/
2) (C) CO tam n a m tren d u o n g t r o n ( C j ) : (x - 2)^ + y
2) Gp i A la tie'p tuye'n can t i m .
d(I,A) =
2
9
•
4
9
4
8
-^''i-'
a = 2b thay v a o ( l ) t a c o : ( 2 b - 2 r + b ' ' = - < : : > b = - , a = - .
o
0 0
Suy ra R = D ( I , A , ) =
(
Vay p h u o n g t r i n h ( C ) : x
I
3. Cac diem, ctqc biet trong tam
Cho t a m giac A B C . K h i do:
8l
2
r
4^ '
— + y - 5 ,
5j
gidc.
8
25
-:l.:J......
(1)
CUj TNHH MTV DWH Khang Viet
Todn Hiith hoc theo chiiyen de - Nguyen Phi't Klidnh, Nguyen Tat Thu
3
'
7(x-l) + (y-3) = 0 j7x + y-10 = 0
Ma
[x + 7y + 2 = 0
BH.AC = 0
3
• True tam H : AH.BC = 0
BH.AC = 0
3 1
Suy ra H 2'
2
01
lA^ = IB^
Tam duong tron ngoai tiep I: lA^ = IC^
AB.AK AC.AK
AC
• Tam duong tron noi tiep K : AB
BC.BK BA.BK
BC
AB
Chu y:C6 the tim K theo each sau:
iH
nT
ww
w.
fa
ce
1) Tim toa do true tam H, tam duong tron ngoai tiep I va trong tam G cua
tam giac ABC. Tu dp suy ra I, G, H thang hang;
2) Tim toa do tam duong tron noi tiep va tam duong tron bang tiep goc A
cua tam giac ABC.
1) Taeo
Yc
3
Goi H(x;y), suy ra
Xffigidi.
1 9
8
( 3 _21
AH = ( x - l ; y - 3 ) , B H = (x + 2;y),BC = 21 3 ,AC = 8' 8
in
r
I
x
5^ 2
8y
+
o
--]
Vy o
8j
15 31
16'16
iL
ie
uO
21 3
111^
— x + —y
^13= 13^ , GI = 13.13 >GH = -2GI. Suy ra I,G,H thang hang
Ta CO4GH =4^ 32
"l6'l6
[) Goi K{x; y) la tam duong tron noi tiep tam giac ABC. Ta c6:
Ta
s/
up
/g
.c
om
bo
ok
AB.AJ AC.AJ
AC
Tam duong tron bang tiep (goc A) J: AB
BJ.BC AB.BJ
BC
AB
l?jdui.i.3.Cho tam giac ABC c6 A(1;3),B(-2;0),C 5 3
ro
^
1
=
__15
16
31
hi
x+y =l
3
X=—
21
y = -:
( x - l ) 2 + ( y - 3 f =(x + 2)^+y'
oc
lA^ = IB^
Goi I(x;y), taeo: IB^ = I C ^
** Gc
Goi D la ehan duong phan giae trong goc A, ta c6: BD = AB:DC , tu day
suy ra D
AC
* Ta CO AK = AB;KD tu day ta c6 K.
BD
/
• Trong tam G
Da
Phumig phdpgidi
KAB = KAC <=>
KBC-KBA
AK,AB) = (AK,AC
COS(AK, A B ) = COS(AK, A C
BK,BA = (BK,BC)
cos (BK, B A j = COS ( B K ,
BC)
AK.AB AK.AC
AK.AB AK.AC
AK.AC
AB
AC
<=> AK.AB
BK.BA BK.BC
BK.BA BK.BC
iBK.AB ' BK.BC
I AB
BC
Ma AK = ( x - l ; y - 3 ) , B K = (x + 2;y),AB = (-3;-3) nen (*) tuong duong voi
<
-3(x-l)-3(y-3)
-8^^-^)-f^y-'^
15N/2
37^
3(x.2).3y
3V2
8^-"'^"^
2x - y = -1
x - 2 y = -2
x=0
[y = l
I5V2
8^
Vay K(0;1).
Goi J(a;b) la tam duong tron bang tiep goc A eiia tam giac ABC. Ta co:
phlip gidi Todn Hinh hoc
(A1AC
AB
2a - b = - 1
AC
2a + b = - 4
BJ.BC _ BJ.AB
BC
5,
Phu Khdnh,
AJ.AB _ AJ.AC
(B],BC) = (BJ,AB
~
AB
Nguyen
Tat
Cty TNHH
Tltu
Khang
Vie
A ( 5 ; 2 ) . P h u o n g t r i n h d u o n g t r u n g true canh BC, d u o n g t r u n g t u y e n C C
Ian l u ^ t la x + y - 6 = 0 va 2 x - y + 3 = 0 . T i m toa do cac d i n h B,C cua
tam
giac A B C .
Xgfi gidi.
4' '2.
Goi d : x + y - 6 = 0, C C : 2 x - y + 3 = 0 . Ta c6: C(c;2c + 3)
P h u o n g t r i n h BC : x - y + c + 3 = 0
oc
01
4. Cdc duang ddc hiet trong tam gidc
4.1. D u a n g t r u n g tuyen cua tam giac: K h i gap d u o n g t r u n g tuyen cua tam
Goi M la t r u n g d i e m ciia BC, suy ra M :
giac, ta chu yeu khai thac tinh chat d i qua d i n h va t r u n g d i e m cua canh do'i dien.
x +y-6 = 0
4.2. D u o n g cao cua tam giac: Ta khai thac t i n h chat d i qua d i n h va v u o n g
x-y+c+3=0
hi
goc v o i canh do'i d i e n .
y=-
2
c+ 9
uO
d i e m va v u o n g goc v o i canh do.
Suy ra B ( 3 - 2 c ; 6 - c ) = > C ' ( 4 - c ; 4 - | )
ie
4.4. D u o n g phan giac t r o n g : Ta khai thac tinh chat ne'u M thuoc A B , M ' d o i
Ta
iL
x u n g v o i M qua phan giac t r o n g goc A t h i M ' thuoc A C .
ro
A B la d i e m H ( - l ; - l ) , d u o n g phan giac t r o n g cua goc A c6 p h u o n g t r i n h
JCffigidi
K i hi?u d , : X - y + 2 = 0, d2 : 4x + 3y - 1 = 0 .
fa
ce
Goi A la d u o n g thang d i qua H va v u o n g goc v o i d j .
bo
ok
Goi H ' la d i e m d o i x u n g v o i H qua d j . K h i do H ' E A C .
.c
om
/g
x - y + 2 = 0 va d u o n g cao ke t u B c6 p h u o n g t r i n h 4x + 3y - 1 = 0 .
x + y + 2=::0
ww
w.
x-y+2=0
19.4
3 '3
, C
14
37
3'
3
5. Mot sobdi todn dung hinh ca ban.
5.1. H i n h chie'u v u o n g goc H cua d i e m A len d u o n g thang A
• L a p d u o n g thang d d i qua A va v u o n g goc v o i A
•
H=dnA
5.2. D u n g A ' d o i x u n g v o i A qua d u o n g thang A
• D u n g h i n h chie'u v u o n g goc H cua A len A
I(-2;0)
Ta CO I la t r u n g d i e m ciia H H ' nen H ' ( - 3 ; l ) .
D u o n g thang A C d i qua H ' va v u o n g goc v o i d j nen c6 p h u o n g t r i n h :
3 x - 4 y + 13 = 0 .
M a C ' e C C nen ta c6: 2 ( 4 - c ) - ( 4 - - ) + 3 = 0 < = > - - c + 7 = 0 ^ c = — .
2
2
3
Vay B
up
cua tam giac A B C bie't rang h i n h chie'u v u o n g goc cua C tren d u o n g thang
s/
Vidu 7 . i . 4 . T r o n g mat ph^ng v o i he tpa do O x y , hay xac d j n h toa do d i n h C
P h u o n g t r i n h cua A : x + y + 2 = 0 . Suy ra A n d j = I :
3-c
X = -
nT
4.3. D u o n g t r u n g true cua tam giac: Ta khai thac t i n h chat d i qua t r u n g
Lay A ' do'i x u n g v o i A qua H :
'^A'-^Xj^
x^
lyA'=2yH-yA
5.3. D u n g d u o n g t r o n ( C ) do'i x u n g v o i (C) (c6 tam I , ban k i n h R) qua d u o n g
thSng A
• D u n g r d o i x u n g v o i I qua d u o n g thang A
x-y+2=0
3 x - 4 y + 13 = 0 '
•A(5;7).
V i C H d i qua H va v u o n g v o i A H , suy ra p h u o n g t r i n h cua C H :
• D u o n g t r o n ( C ) c6 t a m I ' , ban k i n h R.
5.4. D u n g d u o n g thang d ' d o i x u n g v o i d qua d u o n g thang A .
•
[ 3 x - 4 y + 13 = 0
'if!', r<(.:
C h i i y : Giao d i e m ciia (C) va ( C ) chinh la giao d i e m cua va A .
• Lay hai d i e m M , N thuoc d . D u n g M ' , N ' Ian l u o t d o i x u n g v o i M , N qua A
3x + 4y + 7 = 0
12
DWH
Vi du 1.1.5. T r o n g mat phang v a i he toa do O x y , cho t a m giac A B C biet
5
a = —
4
b = -32
3^
Nen A C n d j = A :
MTV
/
Vay J
Nguyen
iH
(ALAB) =
theo chiiyen dc-
Da
Phuvng
3
4
d' = M ' N ' .
Phumig
phdp gidi Todii Uinh hoc theo chuyen dc - Nguyen
Vidu 1.1.6.Trong
d i e m A(3;2),
Pliii Khdnh,
Nguyen
Cty TNHH
Tat Thti
MTV DWH
Bai l - l - l - Trong mat phang Oxy cho tam giac A B C
B(-l;4).
B(4;3), C ( - 3 ; - l )
CO A ( 2 ; l ) ,
1) T i m d i e m M thuoc d u a n g thang d sao cho M A + M B nho nhat,
1) T i m toa do true t a m , t a m d u o n g t r o n ngoai tiep t a m giac A B C
2) Viet p h u o n g t r i n h d u a n g thang d ' sao cho d u o n g thang A : 3x + 4y + 1 = 0
2) Viet p h u o n g t r i n h d u o n g t r o n ngoai tiep t a m giac A B C .
la d u o n g p h a n giac ciia goc tao b o i hai d u o n g thang d va d ' .
Jiuang
JCffigidi.
/
01
1) Ta tha'y A va B n a m ve m o t phia so v o i d u o n g thang d. G o i A ' la d i e m d o i
'(x - 2 ) ( - 7 ) + (y - 1 ) ( - 4 ) = 0
J7x + 4y - 1 8 = 0
[Sx + 2y - 26 = 0
(x - 4)(-5) + (y - 3)(-2) = 0 ^
Vay H
13x + 1 4 y - 4 3 = 0
iL
<=> <
5 ,
J_
10
x-2y-3 =0
bo
ok
•M
= (X
- 4)2 + (y - 3)2
( x - 2 ) 2 + ( y - l ) 2 =(x + 3)2+(y + l)2
Vay I
5 '10
rx = l
<=><^
, suy ra d n A = I ( l ; - l )
3x + 4y + l = 0
[ y - - l
V i A la p h a n giac cua goc h g p b a i g i i i a hai d u a n g thang d va d ' nen d va
Lay E(3;0) G d , ta tim d u g c F
F e d ' . Suy ra F I =
14
U
5'5
45
[8x + 4y = - 5
y = -
4 ' 4
2) D u o n g t r o n ngoai tiep t a m giac A B C c6 ban k i n h R = l A =
N e n no p h u o n g t r i n h la:
Bai
(
'3
_16'
.5'"5
2
25^
x+ — +
, d o d o p h u o n g t r i n h d ' : l l x - 2y - 1 3 = 0 .
—
1385
va
p h u o n g t r i n h hai d u a n g t r u n g t u y e n B M : 3x + 4y - 3 = 0 , C N : 3x - l O y - 1 7 = 0 .
T i n h toa do cac d i e m B, C.
Jiuang
la d i e m do'i x i i n g v a i E qua A , ta c6
45^ ^
y -
V2770
8
4y
V
4,
1 . 1 . 2 . T r o n g m a t p h a n g toa do O x y cho t a m giac A B C c6 A(3;2)
I
d ' do'i x u n g n h a u qua A , do do l e d ' .
(2
25
x= —
fx + y = 5
25_45
16 J _
ww
w.
X = -
fa
ce
16
2) Xet he p h u o n g t r i n h
- 2)2 + (y - 1 ) 2
/g
, do do p h u o n g
x-2y-3=0
I A 2 = IB2
Ta
s/
5
up
5'
trinh A ' B :]3x + 1 4 y - 4 3 = 0
Nen M :
46
I A 2 = IC2
•(X
ro
_6
.c
om
5^
46
-
Goi I ( x ; y ) la t a m d u a n g t r o n ngoai tiep t a m giac A B C , ta c6:
23
26
34
y =
ie
x-2y-3=0
V i H la t r u n g d i e m ciia A A ' nen
5
^
34
uO
2x+y-8=0
nT
19
28
X =
hi
V i A ' A 1 d nen A A ' c6 p h u o n g t r i n h : 2x + y - 8 = 0
Suy ra A ' B =
BH.AC = 0
oc
D a n g thuc xay ra k h i va chi k h i M = A ' B n d .
yA' = 2 y H - y A = - 5
AH.BC = 0
Da
iH
Dodo: M A + MB = A ' M + M B > A ' B .
•A'
ddn gidi
1) Goi H ( x ; y ) la true t a m t a m giac A B C , ta c6:
x u n g v o i A qua d. K h i do v a i m o i d i e m M thuoc d, ta l u o n c6: M A = M A '
'23
Viet
CP BAI TAP
m a t p h a n g O x y cho d u o n g thang d : x - 2 y - 3 = 0 va hai
Goi H = d n A A ' = > H : < ^
Khang
dan gidi
:?; • ;
Goi G la t r o n g t a m ciia t a m giac, suy ra toa do ciia G la n g h i e m cua he
'3x + 4y - 3 = 0
3x-10y-17 = 0
7
^ = 3
[y = - l
>
;
r
J..J' . I ' i -
Phumig phdpgiiii
Toan Hitih hoc theo chuyen de- Nguyen Phi'i Khanh, Nguyen Tat Thu
Goi E la t r u n g d i e m ciia BC, suy ra EA = - G A => E(2;
Cty TNHH MTV DWH
.
Jiic&ng ddn gidi
Ta CO p h u o n g t r i n h B C : x + 2y + 5 = 0 .
Gia sir B ( a ; b ) , suy ra C ( 4 - a ; - 5 - b ) . T u do ta c6 h^:
3a + 4b - 3 = 0
3a + 4 b - 3 = 0
" 3(4-a)-10(-5-b)-17 = 0
a=5
[-3a + 10b + 45 = 0
Tpa d p d i e m C la n g h i e m '^"^
b = -3'
/
01
oc
p h u o n g t r i n h hai d u o n g phan giac t r o n g B D : x - y - 1 = 0,CE : x + 2y + 1 7 = 0 .
Toa d p d i e m A la nghiem ciia he:
Gpi A^ d o i x i i n g v o i A qua BD, suy ra A j e BC va A ^ ( l ; - 4 )
A 2 ( - — ; - — ) .
5
ie
x + 2y + 17 = 0
fx = - 3
3x-4y-19 =0
[y = - 7
•C(-3;-7).
cao
d u o n g thang A C .
/g
A A ' : x - y + 2 = 0,
Ta CO p h u o n g t r i n h BC: x + y - 2 = 0
Suy ra toa d o ciia B la n g h i e m cua he:
fa
ce
ddn gidi
tuyen
ddn gidi
|'7x-2y-3 = 0
Toa d o A thoa m a n he: <^
•
•
[6x-y-4 =0
A(l;2)
V i B do'i x i i n g v o i A qua M nen suy ra B = (3; - 2 ) .
D u o n g thSng BC d i qua B va v u o n g goc v o i d u o n g thSng: 6x - y - 4 = 0 nen
P h u o n g t r i n h B C : x + 6y + 9 = 0 .
fx = - l
2x + 5 y - 1 3 = 0
ly = 3
Gpi A ( a ; a + 2 ) , suy ra toa do ciia t r u n g d i e m A C la M
Jiu&ng
suy ra
x+y-2=0
ww
w.
Jiixang
trung
bo
ok
B M : 2x + 5y - 1 3 = 0 . T i n h toa d o cac d i e m A , B.
duong
.c
om
duong
va 6x - y - 4 = 0 . Viet p h u o n g trinh
Ta
[ y = -16
s/
3x-4y-19 =0
l u p t CO p h u o n g t r i n h la 7x - 2y - 3 = 0
B(-15;-16).
B(-15;-16),C(-3;-7).
trinh
2
iL
x = -15
up
x-y-l=0
1 . 1 . 4 . T r o n g m a t phSng toa do O x y cho t a m giac A B C c6 C ( 5 ; - 3 ) va
phuong
5;6 , C ( 9 ; - 7 ) .
la t r u n g d i e m cua canh A B . D u o n g t r u n g t u y e n va d u o n g cao qua d i n h A Ian
ro
Toa d o C la n g h i e m cua he:
2
Bai 1.1.6. T r o n g m a t phang v o i h^ tpa d p O x y , cho t a m giac A B C co M (2; 0)
5
Suy ra p h u o n g t r i n h BC : 3x - 4y - 1 9 = 0 .
Toa d p B la n g h i ^ m cua he:
y =6
nT
va
Vay A
2 => A
uO
do'i x u n g v o i A qua CE, suy ra A 2 e BC
2x + y - l l = 0
Da
ddn gidi
5
2x-y+l=0
hi
Jiu&ng
iH
T i n h toa d o cac d i e m B, C.
Bai
C(9;-7).
D o do, ta CO p h u o n g t r i n h A C :2x + y - l l = 0 .
Bai 1.1.3. T r o n g m a t phang toa d o O x y cho t a m giac A B C c6 A ( - 3 ; 0 ) va
Vay
[x + y - 2 = 0
[x = 9
L ^ 2y + 5 = 0 ^ |y = - 7
Gpi B' la d i e m d o i x u n g v o i B qua CE, suy ra B'(5;l) va B' e A C
Vay B ( 5 ; - 3 ) , C ( - l ; - 2 ) .
Aj
Khang Viet
Tpa d p t r u n g d i e m N cua BC thoa m a n he:
•B(-l;3).
+ 5 a-1^
'7x-2y-3 = 0
'x+6y+9=0
•N
Suy ra A C = 2 . M N = (-4; - 3).
P h u o n g t r i n h d u o n g th^ng A C : 3x - 4y + 5
0.
^ ;
Bai 1.1.7. T r o n g m a t phSng O x y cho d u o n g t r o n ( C ) : (x - if + (y - 1 ) ^ = 25 .
Ma M e B M
nen 2 ^ y ^ + 5 ^ - 1 3
= 0 « a = 3 =^ A ( 3 ; 5 ) .
1) L a p p h u o n g t r i n h tiep tuyen cua (C), biet tiep tuyen d i qua A ( 3 ; - 6 )
Vay A ( 3 ; 5 ) , B ( - 1 ; 3 ) .
Bai 1.1.5. T r o n g m a t phang toa d p O x y cho tam giac A B C
2) T u d i e m D ( - 4 ; 5 ) ve de'n (C) hai tiep tuyen D M , D N ( M , N la tiep diem). Viet
CO B ( l ; —3) va
p h u o n g t r i n h d u o n g thang M N .
p h u o n g t r i n h d u o n g cao A D : 2 x - y + 1 = 0 , d u o n g phan giac C E : x + y - 2=::0
. T i n h toa d p cac d i e m A , C.
,,
J^lurnigd&ngidi
D u o n g t r o n (Qxd-taDL.K2i 1), ban k i n h R = 5 .
T H U
ViEN Tl.VHBtNH
THU.AN]
(.
,ob « . M ( +
Av isH
1
Cty TNHH MTV DWH
Phumig phtip giai Toan Hinh hoc theo chuyen dS"- Nguyen Phu Khdnh, Nguyen Tat Thii
1) Gia six A : ax + by + c = 0 la tiep tuyen ciia (C)
+) Neu diem M e A : ax + by + c = 0,a ^ 0 thi M
Do B e A nen 3a - 6b + c = 0 => c = 6b - 3a
2a + b + c
A la tiep tuyen ciia (C) nen d(I, A) = R
Va^+b^
= 5<=>
-a + 7b
-bm-c
Khang Viet
- ; m , liic nay toa
do ciia M chi con mgt an va ta chi can tim mgt phuong trinh.
=5
Vi da 1.2A. Trong mat phang Oxy cho duong tron (C): (x - 1 ) ^ + (y - 1 ) ^ = 4
va duong thang A : x - 3 y - 6 = 0. Tim tga dg diem M nam tren A , sao cho
tvr M ve dugc hai tiep tuyen M A , MB (A,B la tiep diem) thoa AABM la tam
giac vuong.
oc
a=-ib
3
Duong tron (C) co tam 1(1; 1), ban kinh R = 2 .
Da
3x + 4y +15 = 0 va 4x - 3y - 30 = 0 .
hi
Vi AAMB vuong va I M la duong
fTe(C)
nT
phan giac ciia goc AM B nen A M I = 45°
DI.IT = 0
uO
Trong tam giac vuong l A M , ta co:
ie
(Xo-2)2+(y„-l)2=25
I M = 2V2, suy ra M thugc duong
tron tam I ban kinh R' = 2
Ta
Xo+yo-4xo-2yo=20
iL
(xo-4)(xo-2) + (yo4-5)(yo-l) = 0
_
,
^
^2xo-6yo-23 = 0
s/
<=>
.c
om
§ 2. X A C D I N H T O A D O C U A M Q T D I E M
/g
ro
up
Xo+yo-6xo+4yo=-3
Vay phuong trinh M N : 2x - 6y - 23 = 0 .
bo
ok
Bai toan co ban ciia phuong phap toa do trong mat phang la bai toan xac
dinh toa do ciia mot diem. ChSng han, de lap phuong trinh duong thang can
fa
ce
tim mot diem di qua va VTPT, voi phuong trinh duong tron thi ta can xac djnh
tarn va ban kinh....Chung ta co the gap bai toan tim toa do ciia diem dugc hoi
ww
w.
true tiep hoac gian tiep.
Xgigiai
iH
T u do, ta CO dugc phuong trinh tiep tuyen la:
2) Goi T ( X ( , ; y Q ) la tiep diem , ta c6:
01
/
4
o l 2 a ^ +7ab-12b^ = 0 «
.
Mat khac M e A nen M
la giao
diem ciia A va ( I , R ' ) . Suy ra tga do
ciia M la nghiem ciia he
x-3y-6=0
x=3y+6
( x - i ) 2 + ( y - i ) 2 =8 "
'x = 3y + 6
5y^ +14y + 9 = 0
[(3y + 5)2 + ( y - l ) ' =8
y= -l,X= 3
= -^~
=-
5'^
5
(3
9I
Vay CO hai diem M j (3; - l ) va M 2 - ; — thoa yeu cau bai toan.
• Ve phuong dien hinh hgc tong hgp thi de xac dinh toa do mot diem, ta
Vi du 1.2.2. Trong mat phSng voi he tga do Oxy cho cac duong thang
thuong chiing minh diem do thugc hai hinh (H) va (H'). Khi do diem can tim
d i : x + y + 3 = 0, d j : x - y - 4 = 0, dg : x - 2 y = 0. Tim tga do diem M nam
chinh la giao diem ciia (H) va (H').
tren duong thSng
• Ve phuong di^n dai so, de xac dinh toa do ciia mot diem (gom hai toa do) la
hai Ian khoang each t u M den duong thang d2 .
bai toan di tim hai an. Do do, chiing ta can xac djnh dugc hai phuong trinh
chiia hai an va giai he phuong trinh nay ta tim dugc toa do diem can tim. Khi
thiet lap phuong trinh chiing ta can luu y:
+) Tich v6 huong ciia hai vec to cho ta mgt phuong trinh,
+) Hai doan thang bang nhau cho ta mgt phuong trinh,
+) Hai vec to bang nhau cho ta hai phuong trinh,
18
'
sao cho khoang each t u M den duong thang d^ bang
Xffi gidi
-4
3y + 3
Taco M e d 3 , s u y r a M ( 2 y ; y ) . Suy ra d ( M , d i ) = — ^ ; d ( M , d 2 ) = ^ ^
Theo gia thiet ta co: d ( M , d i ) = 2d(M,d2) <^
3y + 3 ^ 2 l y - 4
Cty TNHH
Phuvng
plidp gidi Toiin Hiith hoc theo chuyen
dc- Nguyen Phii Klidnh,
Nguyen
MTV
DWH
Khang
Viet
Tn't Thu
Vi du 1.2.5. Cho parabol (P): y^ = x va hai d i e m A(9; 3), B ( l ; -1) thupc (P).
3y+3=2y-8
<=>
3y + 3 = - 2 y +
G p i M la d i e m thupc c u n g A B cua (P) (phan ciia (P) bi chan b o i day
<=> y = - l l ; y = 1 .
Xac d j n h tpa d p d i e m M n a m tren cung A B sao cho t a m giac M A B c6 dien
tich i o n nha't.
• Voi y = - n ^ M ( - 2 2 ; - l l ) .
JCgi gidi.
• Voi y = l ^ M ( 2 ; l ) .
Phuong trinh
O x y , cho d i e m A(0; 2) va d u o n g th3ng
V i M G (P) => M ( t ^ ; t) t u gia thiet suy ra - 1 < t < 3
01
d : x - 2 y + 2 = 0 . T i m tren d u o n g thang d hai d i e m B, C sao cho t a m giac
T a m giac M A B c6 dien tich i o n nha't o
oc
A B C v u o n g 6 B va A B = 2BC .
Ma d(M;AB) =
'2.6'
x-2y+2=0
TQa d p d i e m B la n g h i e m ciia he : <| ^
^ \
Suy ra m a x d ( M , A B ) =
nT
5'5
ie
Vi du .2.6. T r o n g m a t p h a n g Oxy cho d u o n g
—
5,
x-2y + 2= 0
I
—
5,
f
+
v
y "
5
5y
x=ay=l
4
6l
5
5j
Vay CO hai bp d i e m thoa yeu cau bai toan la:
7
fa
ce
bo
ok
' 2 6^
4 7
2 6
5 ' 5 , C ( 0 ; l ) va B 5 ' 5 , C
Vi du 1.2.4. T r o n g m a t p h a n g v o i h ^ tpa dp O x y , cho d i e m A(2; 2) va hai
ww
w.
d u o n g thSng: d i : ) ^ + y - 2 = ^ 0 , d 2 : x + y - 8 = 0 . T i m tpa dp d i e m B, C Ian
l u p t thupc d i , d2sao cho tam giac A B C v u o n g tai A.
Xffigidi
AB = AC
Dat x = b - l ; y = c - 4 t a c o :
Ta CO A B = Vio
va S^^^AB = - d ( M , A B ) . A B =
x =2
<=> •
.y
= i
d(M,AB) =
Lai CO A B = (1;3) nen n = ( 3 ; - l ) la VTPT ciia d u o n g t h a n g A B
Suy ra p h u o n g t r i n h A B : 3(x - 1 ) - ( y +1) = 0 hay 3 x - y - 4 = 0 .
Gpi M ( a ; b) e (C) => (a - i f + b^ = 2
,
K h i do d ( M ; A B ) - - =
<=>
VIO
3a - b - 4 = 1
3a-b-4
; = — -
vio
^ 3a-b-4
=1
VlO
f(a-l)2 + b2=2 , .
<=i>r
hoac
3a-b-4 = l
( a - l ) 2 + b^ = 2
(b-lf-(c-4f
= 3
Xffi gidi.
(a-l)2+b2=2
f(b-l)(c-4) = 2
xy = 2
. x ^ - y ^
dien tich tam giac M A B bang ^ .
Ta CO he p h u o n g t r i n h :
B6di=^B(b;2-b);Ced2=^C(c;c-8).
Theo de bai ta c6 he:
iL
1
-—
ro
2^
X
V
—
/g
(
y -
.c
om
Vay toa d p d i e m C la n g h i e m ciia he :
6^
+
B(2;2). T i m tpa d i e m M thupc d u o n g t r o n (C) sao cho
Ta
I
2^
X
tron ( C ) : (x - 1 ) ^ + y^ = 2 va
s/
la: (
hai d i e m A ( l ; - 1 ) ,
2
up
2
P h u o n g t r i n h d u o n g t r o n tarn B, ban k i n h BC = —
5
Xi.AC = 0
dat d u p e k h i t = 11=> M ( l ; l ) .
v5
uO
S
„
2^5
^„
AB
Suy ra A B =
=> BC = - — = — .
^
5
2
5
Vi
t^ - 2 t - 3
-,te(-];3).
hi
Ta CO A B 1 d nen A B c6 p h u o n g t r i n h : 2x + y - 2 = 0 .
d ( M , AB) Ion nha't
iH
JCffigidi
B
A B : x - 2y - 3 = 0
/
1.2.3. T r o n g he toa do
Da
Vi du
AB).
.3
b = 3a - 5
x - -2
V <
.y
=
-1
(a-1)2+(3a-5)2
b = 3a - 5
hoac
=2
(a-l)2+b2=:2
i)k>,J.
3a-b-4 = - l
( a - l ) 2 + b2 = 2
b = 3a - 3
hoac
(a-1)'+(3a-3)2 =2
.vi ,
h . ; ^ / , „
b = 3a-3
Vay B ( 3 ; - 1 ) ; C ( 5 ; 3 ) hoac B ( - 1 ; 3 ) , C ( 3 ; 5 ) .
21
Phuang phdp gidi Todn Hinh hgc theo chuyen de- Nguyen Phu Khdnh, Nguyen Tat Thu
5a^ - 1 6 a + 12 = 0
hoac
b = 3a-5
_12
_4
<=>^ "i T ' ' ' " 5 hoac
b = 3a-5
Cty TNHH MTV DWH Khang Viet
5a^ -10a+ 4 = 0
b = 3a-3
I M = 4IN <::>
(2n-l)2 =n2
V
m =2
2 •
m =—
3
va M 4
/
Bai 1.2.3. Trong mat phang toa dp Oxy cho diem A(3;2), cac duong thang
5 + V5 375
01
13^ _ f S - V S -375
dj : X + y - 3 = 0 va: d2 : x + y - 9 = 0 . Tim toa do diem B G d j , va C e d2 sao
5
iH
m BAI TAP
Jiuong
r , s ' r .
Vi B e d j :x + y - 3 = 0 nen B ( b ; 3 - b ) , C e d j :x + y - 9 = 0 nen C ( c ; 9 - c ) .
hi
nT
uO
phuong trinh: (x -1)^ + y^ = 1. Ggi I la tarn ciia (C). Xac dinh toa do diem M
De tam giac ABC vuong can tai A khi va chi khi
Ta
+h^=l.
up
Mat khac O € (C) =:> lO = I M = 1.
/g
3
a=—
2
bo
ok
(a-l)'+b2=l
ww
w.
Til
Bai 1.2.2. Trong mat ph^ng voi he toa do Decac vuong goc Oxy, cho
u ^ + ( u + 2)^ = ( v - l ) 2 + ( v - 5 ) ^
Dat u = b - 3, v = c - 2, ta c6:
u ( v - l ) + (u + 2 ) ( v - 5 ) = 0
(u + 1)^ = ( v - 3 ) ^ + 3
uv-3u+v-5=0
b=+
fa
ce
a^+b^ = 3
2
.c
om
nen OM^ = lO^ + I M ^ - 2IO.IM.cos 120° o a^ + b^ = 3.
AB.AC =0
(b-3)(c-3) + (l-b)(7-c) = 0
ro
Tam giac I M O c6 O I M - 1 2 0 °
Toa do diem M la nghiem cua he :
Hay
s/
Ggi diem M ( a ; b ) . D o M e ( C ) nen {a-lf
AB2=AC2
<=> i
(b-3)2+(b-l)2=(c-3)2+(c-7)2
iL
Jiudng ddn gidi
AB =AC
AB 1 AC
ie
thuQC (C) sao cho I M O = 30".
^
,
Da
cho tam giac ABC vuong can tai A.
Bai 1.2.1. Trong mat phang voi he toa do Oxy, cho duong tron (C) c6
Vay M =
<=> s
1
n =—
3
{
oc
5
r4
m - 2 = 4(n - 2)
n=l
Vay CO hai cap diem thoa yeu cau bai toan la:
1l ^
M(4;2),N(1;1) hoac M
9' 3J
9'3
b = 3a-3
12 m
m =4n-2
5±V5
a=•
Vay CO boh diem thoa dieu kien bai toan la:
Ml
m^ = 4 n 2
3u + 5
•+3
,
v=
(u +
<=>
3u + 5
v=•
u +1
u = -3
u=l
u +1
<=><^
x2 = 4
V =
1)^
.
I
V •!
4
v=2
Vay CO hai cap diem thoa yeu cau bai toan la:
,.j *
B(4;-1),C(6;3) hoac B(0;3),C(4;5).
parabol (P) c6 phuong trinh y^ = x va diem 1(0; 2). Tim toa do hai diem M , N
Chti i/.-Ngoai each tren, ta c6 the giai theo each khac nhu sau:
thuQC (P) sao cho I M = 4iN .
Tjnh tien he true toa dp Oxy ve he tuc XAY theo vec to O A , ta c6 cong thuc
Jiuong dan gidi
Vi M , N e ( P ) nentaco M ( m ^ ; m ) , N ( n ^ n ) .
S u y r a I M = m ' ^ ; m - 2 , I N = n ^ n - 2 .Dodo:
doi true:
'x = X + 3
'
J =Y +2
=
Trong he true moi, ta c6 phuong trinh cua dj :X + Y + 2 = 0, d2 :X + Y - 4 = 0.
Q : B -> C
Vi tam giac ABC vuong can tai A nen phep quay Q
(A,±90 )
22
;
,
,
,
|,
'23
Cty TNHH MTV DWH
Phumtg phapgiiii Toan Hinh hqc theo chuyen rfe - Nguyen Pht'i Khanh, Nguyen Tat Thu
Bai 1.2.5. T r o n g mat phSng v o i he true toa do Oxy, cho d u o n g thSng
=> C e d 1 = Q^^.^^^jo/cli), do do C ^ d2 n d , .
j . x - 3 y - 4 = 0 va d u o n g t r o n ( C ) : x^ + y^ - 4y = 0 . T i m M thugc d va N
• Xet phep quay Q^^ ^^^^^, ta c6 p h u o n g t r i n h d , : X - Y - 2 = 0
X-Y-2=0
Do do toa d p cua C la nghiem cua he:
<=> {
X+Y-4=0
thupc (C) sao cho c h u n g d o i x u n g qua A ( 3 ; l ) .
X = 3
x=6
Y=r
y = 3
Jiuang
Vi M e d
ddn
1,,;f.„f;
gidi
M ( 3 m + 4; m ) . D o N d o i x u n g v o i M qua A nen N(2 - 3 m ; 2 - m)
MaNe(G)
nen (2 - 3m)^ + (2 - m)^ - 4(2 - m ) = 0 o lOm^ - 12m - 0 o
m = 0,m = -
oc
D o do tga do cua C la nghiem cua he: • ^ ^ ^ ^ ^ <=>
Y = 3'
^ •
• X+Y-4=0
01
x=4
X =l
T.r..^
/
Xet phep quay Q^^ ^^^(y ta c6 p h u o n g trinh d j : X - Y + 2 = 0
y = 5-
Vay CO hai cap d i e m thoa yeu cau bai toan:
T u do ta t i m d u g c B, C.
Da
M(4;0),N(2;2)
iH
Ma B e
Khang Vie I
va M
386
'
8 4^
•5'5
I 5 '5j
hi
Bai 1.2.4. T r o n g he true toa do O x y cho AABC v o i A(2;3), B(2;l), C ( 6 ; 3 ) ,
Bai 1.2.6. Trong mat phSng Oxy cho diem A ( l ; 4 ) . T i m hai d i e m M , N Ian l u g t
d i e m M thuoc d u o n g t r o n ( G ) : (x - 3)^ + (y -1)^ = 25 sao cho : 5^^^ = 2SADB •
nam tren hai d u o n g t r o n ( q ) : ( x - 2 ) 2 + ( y - 5 ) 2 =13 va {C^):{x-lf+{y-2f
uO
sao cho t a m giac M A N v u o n g can tai A .
gidi
ie
ddn
2
BG
3
3
^3
I
3^
3
3^
up
AG
= 1-2.^ = 1
.c
om
nen d ( D , AB) = | =^ S^^BD = {AB.d(D,AB)
/g
ro
P h u o n g t r i n h A B : x - 2 = 0,
P h u o n g t r i n h DG : x - 2y = 0 . Goi M(a; b) => (a - 3)^ + (b -1)^ = 25
a-2b
fa
ce
-GD.d(M,GD) = - « i
ix/s.
2
^ 3 2 3
bo
ok
M a t khac:
' A M C D = 2S AABD
s/
Ta
Ta CO A B = (0; 2), A C = (4; 0), BG - (4; 2)
DG
8
= — <=>a - 2 b
3
=4
a = 2b - 4 thay vao (1) ta c6 duoc: (2b - 7)^ + (b -1)^ = 25 <=> b^ - 6b + 5 = 0
a = 2b + 4 thay vao (1) ta c6 dugc: (2b +1)^ + (b -1)^ = 25 <r> 5b^ + 2b - 23 = 0
=e>a =
^—=>M
.
-1-2729
18-4729
b =:
=> a =
24
.M
- 1 + 2729 18 + 4729
5 .
'-1-2729
Ma
'
5
N va ( G j ) ^ ( G j )
• V o i Q^^ ^ ^ ( y ta CO p h u o n g t r i n h ( G j ) : x ^ + ( y - 5 ) ^
x2+(y-5)^=13
x2 + y 2 _ i 0 y + 12 = 0
(x-i)2+(y_2)2=25
x2 + y 2 - 2 x - 4 y - 2 0 = 0
-13
x 2 + y 2 - 1 0 y + 1 2 = : 0 ^ J5y2 - 53y +134 = 0
x = 3y-16
x = 3y-16
X -
-1-37T29
-1 + 37T29
10
X =V <
10
53-7129
y =10
T r u o n g h o p nay c6 hai bp d i e m :
M
y
18-4729^
gidi
Me(G,)^N€(Gj)^N€(G2)n(Gi).
53 + 7129
y =10
b = 5=>a = 6=>M(6;5)
b =
Xet phep quay Q^^.^^^,0) : M
ddn
Toa d p d i e m N la n g h i e m cua he:
(1)
ww
w.
o a = 2b + 4 hoac a = 2b - 4
"b = l = ^ a = - 2 = > M ( - 2 ; l )
Jiuung
iL
Jiuang
nT
Goi D la giao d i e m cua d u o n g phan giac trong goc B A G v o i BG. T i m tat ca cac
Va M
23 + 7T29 _ 51 - 37T29
10
'23 - 7129
10
'
f - l + 37l29 53 + 7l29
10
10
10
51 + 37l29
-l-37l29
53-7l29
10
10
10
^75
Cty TNHH MTV DWH Khang Vi?t
Phumtg phdp gidi Todn Hinh hgc theo chuyen de- Nguyen Phti Khihih, Nguyen Tat Thu
Jiuang ddn gidi
Q(A-9oO)'*^™P''^""^*""^ ( C i ) : ( x - 2 ) 2 + ( y - 3 ) 2 =13
Toa do diem N la nghiem ciia he:
( x - 2 ) 2 + ( y - 3 ) 2 =13
( x - ] ) 2 + ( y - 2 ) 2 =25
{x = A
<=> <
ly = 6
\x = 5
V <
T m o n g h g p nay c6 hai bo diem: M(-1;7),N(4;6) va M(0;8),N(5;5).
Khi do di?n tich tam giac A B C la:
[y = 5
I
01
/
va duong thang d : 5x + 2y -11 = 0. Tim diem C tren d sao cho tam giac ABC
CO trong tam G nam tren duong tron (C) biet A(l;2),B(3;-2).
Jiu&ng ddn gidi
Ta c6: C e d nen ta c6 toa do C c;-11-5C
Tpa do trong tam G c + 4 l l - 5 c . Do G nam tren duong tron (C) nen ta c6
oc
2
iH
ie
uO
nT
hi
Da
hai diem A(3;-2), B(-3;2). Tim tren (E) diem C c6 hoanh dp va tung dp
duong sao cho tam giac A B C c6 dien tich Ion nha't.
>ji
Jiuang ddn gidi
<
Ta CO phuong trinh duong thang A B : 2x + 3y = 0
,
ABC
la
SABC
(X(,
XQ
+
=^
dien tich tam giac
= 2^^-^(C'^^) = ^ | 2 ^ +M = 3 ^ ^ 3 4
ro
up
s/
Ta
iL
Gpi C (x; y) voi x > 0, y > 0. Khi do ta c6
2
'85
< 3 13'
/g
XQ
.2
'
X
Bai 1.2.10. Trong mat phang
voi he toa dp Oxy cho elip (E): —
+ —y = 1 va
.c
om
bo
ok
fa
ce
^ = iS
IM^ = 20
sin30"
Do M e d nen suy ra M ( X Q ; + 1 )
Khi do ta c6: MI^ = + 1 ) ^ + (x„ -1)^ = 20 o x^ = 9 x^ = 3; = -3
Vay CO 2 diem M thoa man dieu kien bai toan: (3; 4); (-3;-2)
Bai 1.2.9. Trong mat phang voi he toa dp Oxy cho diem C(2;-5) va duong
th^ng A : 3x - 4y + 4 = 0 .Tim tren A hai diem A va B doi xung nhau qua 1(2; | )
sao cho dien tich tam giac A B C banglS.
26
ww
w.
Do do: MI =
A) = 3AB
"a = 4
r6-3a^ 2
2 , = 25c* a = 0
Vay hai diem can tim la A(0;1) va B(4;4).
Theo gia thiet ta c6: A B = 5 <^ (4 - 2a)^ +
Bai 1.2.7. Trong mat phSng Oxy cho duong tron (C): (x - if + (y - 4)^ = y
phuong trinh: i ^ ^ + i ^ ^ l H L = ^ <:>29c2 + 114c4-85 = 0 <^ c =-l,c =
9
36
9
29
85.372
Vay CO hai diem C thoa yeu cau bai toan la: Cj (-1;8), C29' 29
Bai 1.2.8. Trong he toa dp Oxy cho duong thang d : x - y + l = 0 va duong
tron (C) CO phuong trinh x'^ + y^ + 2x - 4y = 0. Tim diem M thuoc duong thSng
d sao cho tir M ke dupe hai duong thing tiep xuc vai duong tron tai A va B,
sao cho AMB = 60" .
Jlucrng ddn gidi
Duong tron c6 tam I(-l;2) va ban kinh:R = Vs .
Tam giac AMB la tam giac deu va MI la phan giac goc AMB nen IMA = 30°
S^BC = ^ A B . d ( C ,
Dau bang xay ra khi 9
4
x = 3 2 . Vay C
9
(
2^
1170
=
3
4
13
3 V 2
3 2
§ 3. N H O M C A C B A I T O A N V E
HlNH
BINH
HANH
Khi giai cac bai toan ve hinh binh hanh, hinh thoi, hinh chu nhat va hinh
vuong, chung ta can chu y den tinh chat doi xung. Chang han, giao diem hai
duong cheo la tam doi xiing cua hinh binh hanh; hai duong cheo ciia hinh thoi
lajrycdoi xung....
_
Vi du 1.3.1. Trong mat phSng Oxy cho hai duong thang di: x - 2y + 1 = 0,
d2: 2x + 3y = 0. Xac djnh tpa dp cac dinh cua hinh vuong ABCD, biet A thupc
j y o n g thang di, C thupc duong thang d2 va hai diem B, D thupc true Ox.
27
Phucnig plidp giai Toan Hinh hgc theo chuyen
de - Nguyen
Phu Kluhili,
Nguyen
Tat
Thu
Cty TNHH
Xgi gidi.
Vi A e d , , C e d 2
nen A(2a - l ; a ) , C ( 3 c ; - 2 c ) , suy ra I
r2a + 3 c - l
a-2c
a(x + 3) + b(y - 6) =
la
D o A B C D la h i n h v u o n g nen 1 la t r u n g d i e m cua BD, hay I e Ox .
nen ta co:
DWH
Khang
Viet
0 o ax + by + 3a - 6b = 0
V i d ( M , E Q ) = 7i0
trung diem A C
MTV
^
5a-5b
E
= >/To
ci>(5a-5b)^ =10(a2+b2)
c = 1.
01
M a t khac A C 1 BD = Ox nen suy ra 2a - 1 = 3c o
<:i>3a^ - 1 0 a b + 3b^ = 0 <=> a = 3b,b = 3a
,
b = 5,b = 1 .
a = 3 b , ta c6 p h u o n g t r i n h E Q : 3x + y + 3 = 0 .
iH
V i B e Ox =^ B ( b ; 0 ) , ma IB = I A = 2 =^ |b - 3| = 2 o
oc
T u do, ta t i m d u g c A(3;2), C(3;-2), 1(3; 0 ) .
Da
V a y toa d o cac d i n h ciia h i n h v u o n g A B C D la:
A(3;2), B(1;0), C ( 3 ; - 2 ) , D(5;0) hoac A(3;2), B(5;0), C ( 3 ; - 2 ) , D ( 1 ; 0 ) .
hi
K h i do toa d o Q la nghiem ciia he
7.3.2.Trong m a t phang O x y cho ba d i e m 1(1; 1), J(-2;2), K ( 2 ; - 2 ) . T i m
s/
up
ro
/g
=> I A = 4
I A = 4 o ( a - l ) ^ +(a + 3)^ = 1 6 « . a ^ + 2a-3
= 0<=>a = l , a = - 3
a = 1 , ta C O A ( l ; 3 ) , B ( - 3 ; l ) , C ( l ; - 1 ) ,
•
a = - 3 , ta C O A ( - 3 ; l ) , B ( l ; 3 ) , C ( 5 ; l ) , D ( l ; - 1 ) .
ww
w.
•
Vidu
D(5;l)
fa
ce
A e A B => A ( a ; 4 + a ) , do do
2.3.3.Trong mat phang O x y cho d u o n g tron (C): (x - 2)^ + (y - 1)^ = 10.
y = 0
uO
ie
iL
4V2
nen suy ra
bo
ok
AB =
.c
om
AB:x-y+4=0.
D o d ( I , A B ) = 272
he
Ta
Ciia
V i A B / / C D nen p h u o n g t r i n h
3x + y + 3 = 0
• b = 3a, ta CO p h u o n g t r i n h E Q : x + 3y - 1 5 = 0 . K h i do toa d o Q la nghiem
canh A B va K thuoc canh C D .
Ta c6: KJ' = (2; 2), suy ra p h u o n g t r i n h C D : x - y - 4 = 0.
x =- l
T r u o n g h o p nay ta loai v i X Q > 0 .
toa d o cac d i n h cua h i n h v u o n g A B C D sao cho I la tam h i n h v u o n g , J thuoc
G o i J' d o i x i i n g v a i J qua I , ta c6 J'(4;0) va J' € C D .
(x-2)2+(y-l)2=10
nT
Vidu
/
D o do a = 2c .
(x-2)2+(y-l)2=10
3x + y + 3 = 0
<=>
fx = 3
<
•Q(3;4).
y = 4
T a c o P ( 1 5 - 3 x ; x ) va QP = M Q => (12 - 3x)^ + (4 - x f = 10
x = 3,x = 5
X = 3, ta CO P ( 6 ; 3 ) , suy ra t a m cua h i n h v u o n g 1(4;2) nen N ( 5 ; 0 )
X = 5, ta CO P ( 0 ; 5 ) , suy ra tam cua h i n h v u o n g 1(1;3) nen N ( - l ; 2 ) .
Vay CO hai bo d i e m thoa yeu cau bai toan:
M(2;1),N(5;0),P(6;3),Q(3;4) va M ( 2 ; 1 ) , N ( - 1 ; 2 ) , P ( 0 ; 5 ) , Q ( 3 ; 4 ) .
Vi du 1.3.4. T r o n g mat phang v o i he toa do O x y cho h i n h chir nhat
CO d i e m 1(6; 2) la giao d i e m cua 2 d u o n g cheo A C va B D . D i e m M ( 1 ; 5)
thuQc d u o n g th3ng A B va t r u n g d i e m E ciia canh C D thuoc d u o n g thang
d : x + y - 5 = 0 . Viet p h u o n g t r i n h d u o n g thang A B .
gidi.
Vi E€d=:>E(a;5-a)=>iE = ( a - 6 ; 3 - a ) .
T i m toa d o cac d i n h cua h i n h v u o n g M N P Q , biet M t r u n g v o i tam cua
Goi N la t r u n g d i e m cua A B , suy ra I la t r u n g d i e m cua E N nen :
d u o n g t r o n (C); hai d i n h N , Q thuoc d u o n g t r o n (C); d u o n g thang PQ d i qua
N:
E ( - 3 ; 6 ) va X Q > 0 .
X^
=2xi - X g
XN = 2 y , - y E
=12-a
=a-l
•N(12-a;a-l)
•MN-(ll-a;a-6).
Ta C O M ( 2 ; l ) va EQ la tiep tuyen cua ( C ) .
P h u o n g t r i n h EQ c6 dang:
28
ABCD
V i E 1 M N => M N . I E = 0
< » ( l l - a ) ( a - 6 ) + ( a - 6 ) ( 3 - a ) = 0<r>
a= 6
a = 7'
gidi Todn Hinh hoc theo chuyen
de-
Nguyen
Phu Khdnh,
Nguyen
Tat
Cty
Thu
'
a = 6 => M N = (5;0), suy ra phuang trinh
Ta
AB:y-5 = 0
•
co:
C
_
b^^^^
- -^ABCD - y
15 _ 5
A T -
-
-
1
Ma A e d g => A(a; a + 2) => A r =2 a —
2
a = 7 => M N = (4;1), suy ra phuong trinh A B : x - 4y +19 = 0.
Vi du 1.3.5. Trong mat phang voi he true toa do Oxy cho hinh chu nhat
ABCD CO dien tich bang U, tam I la giao diem cua duong thang
d i : x - y - 3 = 0 va d 2 : x + y - 6 = 0. Trung diem cua AB la giao diem aia
nen ta c6: a
1
25
TNHH
MTV
DWH
Kha„g
Viet
.AI^=^
^
\
''no
o a = 3,a = -2
/
Phumtgphdp
01
2
Vay toa do cac dinh ciia hinh thoi la:
oc
dj voi true Ox. Tim toa dp cac dinh cua hinh chi> nhat.
iH
A(3;5),B(2;1),C(-2;0),D(-1;4) hoac A(-2;0),B(2;1),C(3;5),D(-1;4).
x + y-6 =0
yi
1,
Vidu. 1.3.7. Trong mat phMng he toa do Oxy, cho hinh thoi ABCD c6 tam
Da
3^
uO
ie
iL
2 7 2 =^ A M = 2
Ta
=
s/
AD
up
Ma A € AB=^ A ( a ; 3 - a ) i = > A M ^ = 2 o ( a - 3 ) ^ = 1 <:i>a = 2,a=4
/g
ro
Tachon A(2;1),B(4;-1).
.c
om
Do I la tam ciia hinh chii nhat nen C(7;2), D(5;4).
bo
ok
Vay toa do cac dinh cua hinh chu nhat la: A(2;l), B(4;-l), C(7;2), D(5;4).
Vi da 1.3.6. Trong mat phang Oxy cho ba duong thang d j : 4x + y - 9 = 0,
d 2 : 2 x - y + 6 = 0,
d 3 : x - y + 2 = 0. Tim toa dp cac dinh ciia hinh thoi
fa
ce
ABCD, biet hinh thoi ABCD c6 dien tich bang 15, cac dinh A, C thuoc ds, B
ww
w.
thuoc di va D thuoc d2.
B = BD n d i , suy ra B
^
^
[4x + y - 9 = 0
Tuong t u D = B D n d j => D
•B
^9-m
2
phuong trinh A B : 4x + 3y - 1 = 0 .
M
c
Vi AC = 2BD nen A I = 2 B I .
Goi H la hinh chieu ciia I len AB, ta c6:
IH = d(I,AB) =
8 + 3-1
= 2 va
1
IH^
B
1
lA^
1
-+•
IB^
4IB2
.IB =
4b + 2
IHVS
=5ob =l
1
2m-l
Xffi gidi
.2
2
x+y-l =0
fx = - l
Tpa dp giao diem ciia d j va d j la nghi^m ciia h?: ^
<=>
3 x - y + 5 = o'^|y = 2
1
2m-l
+ 2 = 0 < » m = 3.Suyra
Vi IeAC=i> —
2
nen
du. 1.3.8. Trong mat phang Oxy cho hai duong thang di: c + y - 1 = 0,
d2: 3x - y + 5 = 0. Tim toa dp cac dinh ciia hinh binh hanh ABCD, bie't 1(3; 3)
la giao diem ciia hai duong cheo; hai canh ciia hinh binh hanh nam tren hai
duong thang d i , d2 va giao diem ciia hai duong thang do la mpt dinh ciia
J y n h binh hanh.
4m-9^
^ m - 6 2m + 6^
Suy ra tga dg trung diem ciia BD la I
Suy ra M N ' =
Mat khac B e AB => B(b;^—^),b > 0 =^ IB^ = (b - 2 ) ^ +
3
Vay B ( l ; - 1 ) .
V i B D 1 AC nen phuong trinh BD: y = - x + m
y = -x + m
thuoc duong thang A B ; diem N(0;7)
thuoc duong thang CD . Tim toa doXffi
dinh
gidi.B biet B c6 hoanh do duong.
Goi N ' la diem doi xung ciia N qua tam I
D
thitaco N'(4;-5) va N ' thuoc canh A B .
Vi AB 1 M I nen suy ra phuong trinh A B : x + y - 3 = 0
c
l\
I(2;l) va AC = 2BD. Diem M 0 ; -
Goi M la giao cua duong thang dj voi Ox, suy ra M(3;0).
AD = 2MI = 3 V2 =^ AB =
f
hi
(9
nT
Taco dj n d j = 1 :
x-y-3=0
B(2;1),D(-1;4),I
^ 1 5^
2'2
Cty TNHH MTV DWH
Phumig pitdp giai Todn Hinh hoc theo chuyen de- Nguyen Phu Khdnh, Nguyen Tat Thu
Do do M P = N Q p
D
song song voi A B , suy ra phuang
<-> E P M = F Q N <=> Q I M =
trinh d : x + y - 6 = 0.
2' 2
, suy ra B
1 ^
goc voi MP
la trung diem ciia A D
Suy ra phuong trinh d: x - 4 = 0.
oc
4' 4
Gpi E la giao diem cua d voi duong thang
iH
3 19
.M
7^
AD, ap dung tinh chat tren ta suy ra NE = MP
Da
Do do D
y=
4
23
Gpi d la duong thang di qua N va vuong
hi
3x-y + 5 = 0
X = —
<=>
Taco: MP = (0;-1)=>MP = 1 .
B
Ma E(4;m) nen NE = MP o (m -2)^ = 1 <=> m = 3,m = 1 .
nT
x+y-6=0
1
A
Vidi^ 7.3.9. Cho hinh binh hanh ABCD c6 B(l;5), duang cao AH:x+2y-2=0,
ie
A D : x - 3y + 5 = 0
do cac dinh con lai ciia hinh binh hanh.
iL
Phuong trinh A B : 3x + y - 7 = 0, BC : x - 3y -10 = 0, C D : 3x + y - 6 = 0.
Ta
Xgigidi.
s/
Goi d : X - y - 1 = 0.
ro
up
Phuong trinh BC : 2x - y + 3 = 0 ,
[y = -5^
•C(-4;-5).
.c
om
x-y-l=0
/g
suy ra toa do cua diem C la nghiem ciia he
x = -4
QE = (3; 1), suy ra phuang trinh
uO
• Voi m = 3, suy ra E(4; 3)
duong phan giac trong ciia goc ACB c6 phuang trinh x - y - 1 = 0. Tim toa
2x-y+3=0
90" o M P 1 N Q
Tra lai bai toan:
d
Toa do giao diem ciia d va A D :
AMEP = ANFQ
/
Goi d la dtrong thang di qua I va
Hai tarn giac vuong M E P va N F Q c6 N F = M E .
^
01
Ta gia sir A ( - l ; 2) va AB = d p A D = d 2 , suy ra C(7; 4).
Khang Vi$t
H
C
• Voi m = 1 , suy ra E(4;l)
QE = ( 3 ; - l ) , suy ra phuang trinh
.
AD:x + 3y-7 = 0
^^
Phuang trinh A B : 3x - y - 5 = 0, BC: x + 3y + 2 = 0, C D : 3x - y - 6 = 0.
m BAI
TAP
Bai 1.3.1. Trong mat phang voi h? toa dp Oxy cho hai duang thSng di: x - y = 0,
d2: 2x + y - 1 = 0. Tim tpa dp cac dinh hinh vuong ABCD biet rang dinh A
Suy ra phuang trinh A C : x - 2y - 6 = 0.
thupc d j , d i n h C thuoc d j va cac dinh B,D thupc tryc hoanh.
Vi A D = B C = > D ( - 1 ; - 1 1 ) .
fa
ce
x-2y-6-0
x=4
x+2y-2=0
J^Iu&ng ddn gidi
A(4;-l).
ww
w.
Toa dp diem A la nghiem ciia h$:
bo
ok
Ggi B' do'i xung voi B qua d, ta tim dugc B'{6;0) va B' e AC .
Vidu 7.3.iO.Trong mat phang voi he toa do Oxy cho hinh vuong A B C D biet
M ( 2 ; 1 ) , N ( 4 ; - 2 ) ; P(2;0); Q(1;2) Ian lupt thupc canh A B , B C , C D , A D . Hay
Vi A e d j => A ( t ; t ) , A va C doi xung nhau qua BD va B,D€Ox=>C(t;-t).
Vi C G d 2 r ^ 2 t - t - l = 0 o t = l . V a y A ( l ; l ) , C ( l ; - l ) .
Trung diem cua AC la l ( l ; 0 ) . Vi I la tarn cua hinh vuong nen
l^p phuang trinh cac canh cua hinh vuong.
B , D e Ox ^ B ( b ; 0 ) , D ( d ; 0 )
•
b - l =1
Truoc het ta chung minh tinh chat sau day:
"Cho hinh vuong ABCD, cac diem M,N,P,Q Ian luot nam tren cac duang
thSng AB, BC, CD, DA. Khi do MP = NQ
MP 1 N Q ".
=^B(0;0),D(2;0)
flA = IB = l
ID = IA=1
b = 0,b = 2
d = 0,d = 2
hoac B ( 2 ; 0 ) , D ( 0 ; 0 ) .
V a y A ( l ; l ) , B ( 0 ; 0 ) , C ( i ; - l ) , D ( 2 ; 0 ) hoac
A(1;1),B(2;0),C(1;-1),D(0;0).
Chung minh: Ve ME 1 CD, E € CD; N F 1 A D , F e A D .
33
Phuong fihdp gidi Todn Hinh hoc thee chuyen de- Nguyen Phil Khdnh, Nguyen Tat Thti
Cty TNHH MTV DWH Khang Viet
Bai 1.3.2. Trong mat phang toa do Oxy cho dirong tron
Hal gia tri ciia b tuong I'mg toa do hai diem B va D
Vi AB CO he so goc duong nen B(5;0), D(l;2)
(C):x^+y^-8x + 6y + 21=0 va duong thSng ( d ) : x + y - l = 0 .
= > A B : x - 3 y - 5 = 0, A D : 3 x + y - 5 = 0.
Xac dinh tga do cac dinli cua hinh vuong ABCD ngoai tiep (C) biet A e (C)
Bai 1.3.5. Trong mat phang voi he toa do Oxy, cho hinh chii nhat ABCD c6
Jiuang ddn gidi
canh: A B : x - 3y + 5 = 0, duong cheo: B D : x - y - l = 0 va duong cheo AC qua
Ta CO I(4;-3),R = 2 Ian lugt la tarn va ban kinh cua (C).
/
01
oc
Ta CO toa do ciia B la nghiem cua he:
=4=>Xo =2,Xo=6
iH
-,2
=2V2o(xo-4)
D € BD
Goi B(X(j;X() - 7 ) e d ' .
2; X Q
=
6 ^
=:> A D n AB = A :
uO
=
B(2; -5), D(6; - 1 ) .
Vay toa do cac dinli cua hinh vuong la A ( 2 ; - l ) ; C ( 6 ; - 5 ) ;
B(2;-5),D(6;-1)
x= 4
AB = BC
(x-3)%y2=5
y = -2
*
Voi C i ( 4 ; - 2 ) = > D i ( 2 ; - 3 ) .
*
Voi
x=2
y =2
ww
w.
C2(2;2)=^D2(0;1).
lA = k.MI
^
7d-28
-d + 4
d + 22
d-2
Jiuong ddn gidi
2d + 7
*
<»d = - l ; d = 4.
.3 1,
d - - l = > D ( - l ; - 2 ) , A ( - 2 ; l ) va I ( | ; | ) ^ C ( 5 ; 0 )
Vay A ( - 2 ; l ) , B ( 4 ; 3 ) , C ( 5 ; 0 ) , D ( - l ; - 2 ) .
Jiu&ng ddn gidi
Gia su duong thSng A B qua M va c6 vec to phap tuyeh la fi(a; b)
7i 0) suy ra vec to phap tuyeh ciia B C l a : n j ( - b ; a ) .
=^ lA = (-1;-2) =^ lA = Vs =^ IB = ID = >/5
Do A B C D la hinh vuong nen d (P; A B ) = d (Q; B C )
b =2
'
^, ,
B C CO dang: - bx + ay + 4b + 2a = 0
Vi B £ B D n r > B ( 5 - 2 b ; b ) r r > i B - ( 2 - 2 b ; b - l )
1 c:>
j
lap phuong trinh cac canh ciia hinh vuong.
Phuong trinh A B c6 dang: ax + by - 2a - b = 0
(b -1)2
^
M ( 2 ; l ) , N ( 4 ; - 2 ) ; P(2;0); Q(1;2) Ian lupt thupc canh A B , B C , C D , A D . Hay
Vi A C l B D r ^ A C : 2 x - y - 5 = 0
Goi I la tarn ciia hinh vuong => I = A C n BD =:> 1(3; 1)
r:> IB^ = 5 o (2b - 2)2 + (b -1)2 = 5
'
Bai 1.3.6. Trong mat phang voi he toa do Oxy cho hinh vuong A B C D biet
(a +b
b =0
d +4 d+2
d = 4=>D(4;3) = B loai
Bai 1.3.4. Viet phuong trinh canh AB( AB c6 he so'goc duong), AD cua
hinh vuong ABCD biet A (2; - 1 ) va duong cheo BD: x + 2y - 5 = 0.
6d-4
Ta
up
ro
hoac
fa
ce
2 ( x - 3 ) + l.y = 0
bo
ok
Tii giac ABCD la hinh vuong suy ra :
3x + y - 4 d + l = 0'
A
Vi A, I , M thang hang nen ta c6:
/g
.c
om
Ggi C ( x ; y ) . K h i d 6 AB = (2;l);B(: = ( x - 3 ; y ) .
ABIBC
s/
Bai 1.3.3. Biet A ( 1 ; - 1 ) , B ( 3 ; 0 ) la hai dinh ciia hinh vuong ABCD . Tim toa
dp hai dinh C,D .
x-3y+5=0
Goi I la tarn cua hinh chu nhat =^ I la trung diem ciia BD => I
va cac hoan vi A cho C, B cho D .
Jiuang ddn glad
B(4;3).
y = 3^
D(d;d -1) => phuong trinh A D : 3x + y - 4d +1 = 0 .
ie
= 2V2 =i> XQ
x=4
iL
4)2
x-y-l=0
<=> {
B C l AB =:> BC: 3(x - 4) + (y - 3) = 0 cj. 3x + y -15 = 0 .
Duong thang d ' : x - y - 7 = 0 di qua tarn I va vuong goc voi d .
+ (X(, -
x-3y+5=0
Da
A(2;-l);C(6;-5).
=^ IB = ^/(Xo - 4 ) 2
JC
J-luang ddn gidi
. Goi A ( X ( , ; - X o +1) e d.
IA = ^ ( X ( , - 4 ) 2 + ( - X o + 4 ) 2
.i.iJ'.
hi
l A = V2R = 2^2
^
diem M ( - 9 ; 2). Tim toa do ciic dinh cua hinh chir nhat.
, hinh vuong ABCD ngoai tie'p duong tron nen
nT
Ta CO led
* -i':
Hay
-b
3b + 4a
b = -2a
^£27
Va2+b2
b = -a
'
35
va giao diem I ciia hai duong cheo nam tren duong thSng y = x . Tim toa do
dinhCvaD
b = -a . Khi do
A B : - x + y + l = 0 ;BC: - x - y + 2 = 0
,
Jiic&ng ddn gidi
A D : - x - y + 3 = 0 ; C D : - x + y + 2 = 0.
Ta c6: AB = (-1;2) => AB = N/S . Phuong trinh cua AB la: 2x + y - 2 = 0.
Bai 1.3.7. Trong mat phang voi h§ toa do Oxy cho ba diem I(1;1),E(-2;2),
Ie(d):y = x=^l(t;t).
F ( 2 ; - 2 ) . T i m tpa do cac dinh ciia hinh vuong ABCD, biet I la tam cua hinh
I la trung diein
Jiucmg dan gidi
Duong thang AB c6 phuong trinh dang: a(x + 2) + b(y - 2J = 0
Da
hi
nT
a - 3b
<=> a = - b
Ta
^ b ^
up
s/
Suy ra phuong trinh A B : x - y + 4 = 0, C D : x - y - 4 = 0.
ro
Phuong trinh BC va DA c6 dang x + y + c = 0
.c
om
/g
= 2 ^ = > c = 2,c = - 6 .
Vay toa do ciia C va D la: C 3 ' 3 ,
bo
ok
• BC:x + y - 6 = 0, D A : x + y + 2 = 0.Suy ra A{-3;1), B(l;5), C(5;l), D ( l ; - 3 ) .
ww
w.
Jiit&ng ddn gidi
fa
ce
diem M(2;l). Tim tQa do cac dinh cua hinh chu nhat
Ta CO BD n AB = B(7; 3), phuong trinh duong thSng BC: 2x + y - 17 = 0
Do A e AB=>A(2a + l;a), Ce B C C ( c ; 1 7 - 2 c ) , a ^ 3 , c ^ 7 ,
Suy ra I =
''2a + c + l a - 2 c + 17^
la trung diem cua AC, BD
1 2
2
,
M a l € B D o 3 c - a - 1 8 = 0 o a = 3c-18: A(6c-35;3c-18)
M , A, C thang hang <=> M A , M C ciing phuong
8 2
5_8)
^8.2^
t = -r^C
3'3
U'3.
3
t = 0=:>C(-!;0),D(0;-2)
,D
hoac C ( - l ; 0 ) , D ( 0 ; - 2 ) .
3'3
Goi M la trung diem canh BC, N la diem nam tren canh CD sao cho CN = 2ND.
Gia su M
^11
n va A N : 2x - y - 3 = 0. Tim toa do diem A .
2 ' 2
Jiunng ddn gidi
Gia sir hinh vuong A B C D c6 canh la a. Khi do, theo de bai, ta c6
Bai 1 . 3 . 8 . Trong mat phang voi h§ toa do Oxy, cho hinh chii nhat ABCD c6
canh AB: x -2y -1 =0, duong choo BD: x- 7y +14 = 0 va duong cheo AC d i qua
,D
• ' - i -'
Bai 1 . 3 . 1 0 . Trong mat phang voi he toa do Oxy, cho hinh vuong ABCD.
• BC : x + y + 2 = 0, D A : X + y - 6 = 0 . Suy ra A(l;5), B(-3;l), C(l;-3), D(5;l)
i
<=>
uO
iL
ie
a(x - 2) + b(y + 2) = 0 o ax + by - 2a + 2b = 0.
x+2
4
I6t-4I
Ngoai ra: d ( C ; AB) = C H o — ^ = -j=
V5
v5
Duong thang CD c6 phuong trinh dang:
d(I,BC) = d(I,AB) = 2V2:
AC v a BD nen ta c6: C(2t - l ; 2 t ) , D(2t;2t - 2 )
Mat khac: SJ^J^^D = AB.CH - 4 (CH: chieu cao) => C H =
«> ax + by + 2a - 2b = 0 voi a^ + b^ > 0.
3a-b
CLia
iH
vuong, AB di qua E va CD di qua F .
Vi d(I,AB) = d(I,CD):
^^^•.>P^A.^:':or.
/
•
Bai 1.3.9- Cho hinh binh hanh ABCD c6 di?n tich bang 4. Biet A ( l ; 0), B(0; 2)
b = -2a suy ra phirong trinh cac canh can tim la:
A B : x - 2 y = 0 ; CD : x - 2 y - 2 = 0; BC: 2x + y - 6 = 0; A D : 2x + y - 4 = 0.
01
•
Cty TNHH MTV DWH Khang Viet
Todn Hinh hoc theo chuyen de- Nguyen Phu Khdnh, NguySn Tat Thii
oc
Phuongphdpgidi
A N = \/DA^TDN^ =
AM =
\/AB^ + B M ^
=
N M = VcN^TcM^ =
^2
a 2 +•a
9
TiOa
3
a 2 + aa^ ^ 4a^
' 4 ^ 9
5a
6'
Ap dung dinh ly cosin cho tam giac A N M , ta c6:
. A N ^ + A M ^ - N M ^ V2
cos N A M =
= —.
2-AN-AM
2
Do do, phuong trinh duong thang A M qua M va tao voi A N mot goc
Suyra
^
- 13c + 42 = 0 o ['^ =
[c = 6
Voi c = 6, ta c6: A ( l ; 0), C(6; 5), D(0; 2), B(7; 3).
36
Phuang phdpgiai Todn Hinh hgc theo chuyen de- Nguyen Phi'i Khdnh, Nguyen Tat Thu
Cty TNHH MTV DWIl
Gia sir duang thang A M c6 phap vector la ri = (a, b) (a^ +b'^ ^ 0). Khi do,
Vay CO hai diein can tim la: A
2a - b
ta ti'nh du-oc cos N A M =
g^j
VsVa^+b^'
Tu day, do cos N A M = — nen
bangiR-
/
01
oc
iH
Da
tuc
ie
iL
Ta
Bai 1.3.13. Trong mat phang Oxy cho hinh tlioi ABCD, phuang trinh hai
/ i
3' 3
[
1
Do A D = - nen A H = - hay:
3
3 ^
2
!-Vit
38
2
2
+
3
= i«3t2
9
ww
w.
fa
ce
Nell cho AB = X ta c6 BC = CD = 2x de dang ta thay
bo
ok
2
.c
om
Jiu&ng dan gidi
HAJ^f2i--;t-~
3
3
s/
up
canh AB, A D Ian lugt c6 phuang trinh x + 2y - 2 = 0 va 2x + y +1 = 0. Diem
M(l;2) nam tren canh BD. Tim toa do cac dinh cua hinh thoi.
Jiu&ng dan gidi
/g
Tim toa do cua diem A.
Goi H la hinh chieu cua M len A D ta c6 H
'
Vay phuang trinh AB la: x - y + l = 0 hoac x - 3 y +11 = 0 .
ro
A D : X - y V 2 = 0 . Trung diem M cua BC c6 toa do M ( l , 0). Biet BC = CD = 2AB..
Goi A ( V 2 t ; t ) , s u y ra
,;
hi
0,
2 J
Bai 1 . 3 . 1 1 . Cho hinh thang vuong ABCD, vuong tai A va D. Phuang trinh
A D = BE = V A B ^ - C E ^ = VSX = -
; ;
nT
0=
Vay CO tat ca hai diem A thoa man yeu cau de bai la : A(4, 5) va A ( l , - 1 ) .
Suy ra
0 voi a + b > 0 '
4{a-3b)(a-b)
a-fb^
Di?n tich ciia hinh chu nhat: S = d(P, AB).d(Q, BC) =
a= -1,b = l
(a - 3b)(a - b)
Ma S = 16 nen ta c6:
= 16=>
a ^ A b . l
a^+b^
3
X - 3y - 4 = 0. Vai ke't qua nay, ta tim duoc A ( l , - 1 ) .
X =•
2
uO
i r -3- ^
I
MH
2
Phuang trinh BC : b(x - 6) - a(y - 5) = 0.
(X
• V o i b = -3a : Chon a = 1, b = -3, ta c6 A M : 1 •
1
'
Phuong trinh AB CO dang: a(x - 4) + b ( y - 5 )
Tu day de dang tim dugc A(4, 5).
3x
i,,if'<')
Jiu&ng dan gidi
= 0, tiVc 3x + y - 1 7 = 0.
1-
1.3.12. Trong mat phang Oxy cho bon diem M(4;5), N(6;5), P(5;2),
thSng AB, BC, CD, DA Ian luxit di qua M , N , P, Q va dien tich hinh chir nhat
• Voi a = 3b : Chon b = 1, a = 3, ta c6 A M :
X --
3j2±S
Q(2;l) • Viet phuong trinh canh AB cua hinh chir nhat ABCD biet cac duong
ta c6
A/2 |2a - b| = Vs Va^Tb^ o 3a^ - 8ab - 3b^ = 0 <::^ a = 3b v b = -3a.
11
6±V6
Khnng Viet
Toa do ciia A la nghiem cua he:
"
_ _4
x+2y-2=0
2x+y+l=0
3
y =•
'3'3,
Gpi a la canh ciia hinh thoi, ta suy ra:
SABCD = 2SABD = 2 ( S A M B + S A M D ) =
A B ) + d(M, A D ) ] =
8a
~
Mat khac, S^^Q^ - AB.AD.sinBAD = a sin a
Ma cos a = cos( AB, AD) = - =:> sin a = - => S^J^Q^ =
5
, 3a^
Do do ta c6:
5
8a
S
=>a =
5
—
5
sVs
B ( 2 - 2 b ; b ) , D ( d ; - 2 d - 1 ) . T u AB = A D = - ^ ta tim dugc b = - l , d = -4
3
U 13^
Vay B(4;-l), D(-4;7) va C
3' 3
39
Cty TNHH MTV DWli
Phuong phapgiai Todn Hinh h(fc thco chuyen de- Nguyen Phu Khdnh, Nguyen Tai Thu
§ 4 . C A C B A I T O A N V E Dl/CfNG T R O N V A C O N I C
Gia su phuong trinh duong tron: x^ +
a-c = l
Khi giai cac bai toan ve duang tron chiing ta can luu y:
|'a = - l
• a - 2b + c = -5 o <^ b = 1 .
tron
a + b + c = -2
Cho hai duong tron (C,) c6 tarn I , , ban kinh Rj va duong tron (Cj) c6
. ;
'•Yi
[c = -2
Phuong trinh duong tron: x ^ + y ^ - x + y - 2 = 0.
/
, ban kinh Rj . Khi do, ta c6 cac ket qua sau:
01
tarn
+ ax + by + c = 0 .
Ba diem M , N , H thuoc duang tron nen ta c6 he phuong trinh :
1. J^fhdm cdc bdi todn lien quan den du&ng tron.
1) Vi tri turnip doi ^iim hai dican^
Khang Vic,
Vidu /.4.2.Trong mat phang voi h^ toa do Oxy, cho cho hai diem A(2;0)
oc
• (C,) va (C2) khong CO diem chung khi va chi khi
va B(6; 4 ) . Viet phuong trinh duong tron ( C ) tiep xuc voi true hoanh tai A
iH
I j l 2 > R , + R 2 hoac I , l 2 < | R , - R 2 •
Da
va khoang each t u tam cua ( C ) den diem B bang 5.
(Cj) va (C2) tiep xuc ngoai khi va chi khi I j l 2 = R i + R 2 -
•
(Cj) va (C2) tiep xiic trong khi va chi khi I,l2 = Rj - R 2 •
Goi I(a;b) va R Ian luot la tam ciia va ban kinh cua ( C ) .
(c ; ^ r ; t
•
(C,) va (C2) c^tnhau khi vachi khi | R , - R 2 | < I , l 2 < R i + R 2 -
Vi ( C ) tiep xiic voi Ox tai A nen a = 2 va R = b
J ( - <*
2)
Vi tri turnip doi ^im ditxtn^ than;^ va dinrnif
Matkhac: IB = 5 o 4 2 + ( b - 4 f = 5 ^ ^ b = l , b = 7
ie
uO
nT
hi
•
iL
tron
Ta
Cho duong tron (C) c6 tam I , ban kinh R va duong thang A . Goi H la hinh
s/
chieu cua I len A va dat d = I H = d(I, A). Khi do:
up
• (C) va A khong c6 diem chung khi va chi khi d > R .
ro
• (C) va A CO diing mot diem chung khi va chi khi d.= R . Luc nay A goi la
/g
tiep tuyen cua (C), H la tiep diem.
.c
om
Chu y: Tir mot diem M nSm ngoai duong tron (C) luon ve duoc hai tiep
bo
ok
tuyeh M A , MB (A,B la cac tiep diem) den (C). Khi do M A = MB va I M la
phan giac ciia goc A M B .
fa
ce
• (C) va A CO diem A,B chung khi va chi khi d < R . Khi do H la trung diem
ww
w.
cua AB va ta c6 cong thuc R^ = d^ + -^^^.
Vidu 1.4.1. Trong mat phang voi he true toa do Oxy, cho tam giac ABC c6
•
•
2
Voi b - 1 thi phuong trinh duong tron ( C ) : (x - 2) + (y - 1 )
Voi b = 7 thi phuong trinh duong tron ( C ) : (x - i f
2
+ (y - i f
H,M,N.
Xgigidi.
(BHIAC
<
40
HeAC
f4(x + 2 ) - 4 ( y + 2) = 0
<=> <
l4x + 4 ( y - 2 ) = 0
fx = l
<=> <
y=l
H(l;l)
'
'
= 49.
A j : 4x - 3y - 24 = 0, A j : 4x + 3y + 8 = 0. Viet phuong trinh duong tron ( C ) di
qua M va tiep xuc voi hai duong thang A j , A j .
JCffigidi.
Gpi I(a; b) la tam va R la ban kinh ciia duong tron (C).
'Jih i ;
.
Vi ( C ) tiep xiic voi hai duong th^ng Aj va A2 nen ta c6 d(I,Aj) = d(I,A2)
Hay
4a-3b-24
4a + 3b+S
= Ro
4 a - 3 b - 2 4 - 4 a + 3b + 8
4a-3b-24 = -4a-3b-8
a = 2, phuong trinh ( C ) : (x - i f
2
« b = 3, b -
25
Suy ra phuong trinh ( C ) : (x - 2)^ + (y - 3)^ = 25
hoac
<=>
a =2
+ (y - b ) ' . (^b +16)
25
Do M e ( C ) nen (6 - 2 ^ + (6 - bf = i^^ll^
Taco M ( - l ; 0 ) , N ( l ; - 2 ) , A C = ( 4 ; - 4 ) . G 9 i H ( x , y ) , t a c6:
= 1.
r-
Vi du 1.4.3. Trong mat p h i n g Oxy cho diem M(6;6) va hai duong thang
A(0;2),B{-2;-2), C(4;-2).Goi H la chan duong cao ke t u B; M , N Ian lugt
la trung diem cua AB, A C . Viet phuong trinh duong tron di qua cac diem
>
(C):(x-2)^.(y-f)2=^
4
16
87
4
4-
Cty TNIUl M'lV DWH Khang Viet
Phumtg phdpgiai Todn Hinh hgc theo chuyen de- Nguyen Phu Khdnh, Nguyen Td't Tim
16
• b = - — , p h u o n g t r i n h cua (C): (x - a)^ + V + —
^
3
3
D o M e (C) nen (6 - a)^ + 6 + —
3 j
4. T r o n g mat phang
( C ) : x^ +
p h u o n g t r i n h v 6 nghiem.
Suyra AB^ = 5(Xi - X 2 ) ^ = 5[(x, + X j ) ^ -4x,X2^
X) + X 2 _
v o l he toa do O x y , cho d u o n g t r o n
- 2x - 2y + 1 = 0 va d u o n g thang d : x - y + 3 = 0 . Viet p h u o n g
y^ = X i + X 2 + — = •
12 27^
5
10
2 " 10
Da
nT
uO
d ^ ( I , A B ) . ^ =I M ^ o ( l ^ . ^
;
<=> (a - 1 ) ^ + (a + 2)^ = 9 o a^ + a - 2 = 0 o a = l , a = - 2 .
,, ij "rm I
iL
Ta
s/
J^I'M i s T
Vay p h u o n g t r i n h cua (C): (x - 5)^ + ( y +1)^ = 74.
C/iuiy.-Ngoai each giai tren, ta c6 the sir d u n g c h u m d u o n g tron de giai. Cu the:
Vi (C) d i qua cac giao d i e m cua ( C j ) va (C2) nen p h u o n g t r i n h cua (C)
up
+{y-lf=4.
ro
1.4.5. T r o n g mat phang O x y cho d u o n g t r o n ( C ^ ) : x ^ + y ^ - 2 x - 2 y - 1 8 = 0
CO dang: m ( x ^ + y^ - 2x - 2y - 1 8 ) + n(x^ + y^ + 2x - 4y - 3) = 0 .
/g
+ (y - 2)^ = 8. C h u n g m i n h rang hai d u o n g tron
Do (C) d i qua M ( 0 ; 6 ) n e n t a c6: 2 m + 3n = 0 , ta chon m = 3,n = - 2
t r o n (C) d i qua ba d i e m A , B, M ( 0 ; 6).
K h i do p h u o n g t r i n h (C): x^ + y^ - lOx + 2y - 48 = 0 .
ijpT gidi.
fa
ce
D u o n g t r o n ( C j ) c6 t a m I j ( l ; l ) , ban k i n h R j = 2 V 5 .
bo
ok
.c
om
(Cj) va (C2) cat nhau tai hai d i e m phan biet A , B. Viet p h u o n g t r i n h d u o n g
==275 + 2V2
ww
w.
Do 2N/5-272=RJ-RI
Vi du 1.4.6. T r o n g he toa do O x y , cho d u o n g t r o n ( C ) : (x - 6)^ + (y - 2)^ = 4 .
Viet p h u o n g t r i n h d u o n g t r o n ( C ) tiep xuc v o i hai true tga do O x , O y dong
D u o n g t r o n ( C j ) c6 t a m l 2 ( - l ; 2 ) , ban k i n h R2 = 2N/2 .
cat nhau tai hai d i e m phan biet A , B .
,
= (2a.3)^.(a.6)^c.a.l
Suy ra 1(5; - 1 ) , ban k i n h R = I M = 5^2 .
• a = l=>r(l;4)=>(C'):(x-l)^+(y-4)2 =4
•
s ,
oc
;
>;,>].,{
ie
V i (C) va ( C ) tiep xiic ngoai v o i nhau nen 11' = R + R' = 3
Matkhac:
hi
Goi I la tam cua d u o n g t r o n (C), suy ra I e A => I(2a + 3; - a )
r la tam va R' la ban k i n h ciia d u o n g t r o n ( C ) ta c6 R' = 2R = 2 v a
r(a;a + 3)
va d u o n g t r o n ( € 3 ) : (x + if
^
P h u o n g trinh d u o n g t r u n g true A cua doan AB: x + 2y - 3 = 0 .
D u o n g t r o n (C) c6 tam 1(1; 1), ban k i n h R = 1 .
Vidu
M
iH
JCgigidi.
• a = - 2 = > r ( - 2 ; l ) = ^ ( C ' ) : ( x + 2)^
2;
P h u o n g t r i n h d u o n g thSng AB: 4x - 2y +15 = 0 nen
tron (C) va tiep xuc ngoai v o i d u o n g t r o n (C).
Goi
ed
X2;2x2 +
12
5
15_27
Goi M la t r u n g d i e m A B , suy ra
t r i n h d u o n g t r o n ( C ) c6 t a m M tren d, ban k i n h bang 2 Ian ban k i n h d u o n g
r
,B
Goi x,,X2 la hai n g h i e m cua (*), suy ra A | ^ x , ; 2 x i + y
/
dul.4.
25
25
01
Vi
(4a-8)^
15
f
(4a-8)^
J h o i tiep xiic ngoai v o i (C).
nen ( C J ) va (C2)
Xffigidi.
D u o n g tron (C) c6 tam I (6; 2 ) , ban k i n h R
Toa d p giao d i e m ciia ( C j ) va (C2) la n g h i e m ciia he:
x^ + y ^ - 2 x - 2 y - 1 8 = : 0
x^+y2-2x-2y-18 =0
{x + lf
x^ + y^ + 2 x - 4 y - 3 = 0
2.
Goi ( C ' ) : ( x - a f + ( y - b f = R ' 2 t h i ( C ) c6 tam I ' ( a ; b ) , ban k i n h R ' .
V i ( C ) tiep xiic v o i Ox, O y
+{y-2f
=8
n e n s u y ra d ( r , O x ) = d(r,Oy)<=>|a| = |b| = R'<=>
42
x^ + y 2 - 2 x - 2 y - 1 8 = 0
y = 2x.l^
^
2
2x.l^ =y
2 ^
5 x 2 + 2 4 x + — = 0 (*)
4
H o n n u a ( C ) tiep xiic v o i O x , O y va tiep xiic ngoai v o i (C) nen ( C ) n a m
93
f
en p h a i true O y , d o do a > 0 .
43
Phuang phiip gidi Todn Hinh hoc theo chuyen dc- Nguyen Pltii Khduh, Nguyen Tat Thu
Cty TNIUI MTV DVVII Kliang Viet
T H l : a = b = R = > ( C ' ) : ( x - a f + ( y - a f =3^
API = 30" ^ IP = 2IA = 2R = 6 .
Vi (C) tiep xuc ngoai voi (C) nen:
Suy ra P thupc vao duang tron (C)
CO tam I va ban kinh R' = 6 .
Ma P e d nen P chinh la giao diem
ciia duong thing d va duong tron (C)
Suy ra tren d c6 duy nhat diem P thoa
man yeu cau bai toan khi va chi khi duong
thang d tiep xuc voi duong tron (C) tai P
^a-2
a = 18
/
Trirong hop nay c6 2 duong tron la :
a = -b = R => ( C ) : (x -a)^ + (y + a)^ = a^
hay la d(I,d) = 6
oc
TH2:
01
( C ; ) : ( x - 2 f + ( y - 2 f =4 va ( q ) : {x - 1 8 ) ^ (y - i s f = 18^
m = 19,m = - 4 1 .
iH
i r = R + R ' o i J ( a - 6 ) ^ + ( a - 2 ) ^ = 2 + a<r>
Vi du 1.4.9. Cho duong thang A : x + y + 2 = 0 v a duong tron
i r = R + R ' » ^(a - 6)^ + (a + 2 ^ = 2 + a o a = 6
(C): x^ + y^ -4x -2y - 0. Gpi I la tam va M thuoc duong thang A . Qua M ke
nT
hi
Da
Tuong tu nhu truong hop 1, ta CO :
tiep tuyen MA,MB. Tim M sao cho di§n tich tu giac MAIB hang 10.
uO
Vay truong hgp nay c6 1 duong tron la (C3 j : (x - 6)^ + (y + 6)^ = 36 .
ie
(De thi DH Khoi A JCffigidi.
iL
Tom lai, c6 3 duong tron thoa can tim la :
up
Vi du 1.4.7. Trong mat phSng Oxy cho duong tron (C): (x -1)^ + (y - 2)^ = 9
s/
Ta
( x - 2 f + ( y - 2 f =4, (x-18)^+(y-18^=182 va ( x - 6 ) ^ + ( y + 6 f =36.
2011).
Duong tron (C) c6 tam 1(2; 1), ban kinh R = yl5=i'Al = S .
Matkhac
S^MAI = 2SAIBM
=5
.c
om
/g
tiep tuyen MA, MB (A,B la tiep diem). Tinh dien tich ciia tu giac MAIB .
ro
CO tam I va diem M(5;-3). Chung minh rang tu M, ta c6 the ve den (C) hai
JCgigidi.
bo
ok
Duong tron (C) c6 tam 1(1; 2), ban kinh R = 3.
SMAIB = 2 3 . ^ , 1
= lA.MA = R . N / M I ^ - R ^
= 3.V41-9
=12^2 (dvdt).
ww
w.
Ta CO
fa
ce
Vi MI = N/41 > R nen M n3m ngoai duong tron (C), do do tu M ta luon ve
duoc hai tiep tuyen toi duong tron (C).
Vi du 1.4.8. Trong mat phang voi he tga do Oxy, cho duong tron
= * i M A . I A = 5 r ^ M A = 2^/5
2
Suy ra IM^ = lA^ + AM^ = 2 5 .
Ma M e A nen
suy ra IM^ = 25
M(m;-m-2),
(m - 2) + (m + 3)^ = 25
o m ^ + m - 6 = 0<=>m = -3,m = 2.
V^y M(2;-4) va M(-3;l) la hai diem can tim.
Vi du 1.4.10. Trong mat phSng Oxy, cho duong tron (C): (x - 4)^ + y^ = 4 va
diem E(4;1) . Tim tpa dp diem M tren tryc tung sao cho tu M ke dupe hai
(C): (x -1)^ + (y + 2)^ = 9 va duong thing d : 3x - 4y + m = 0 . Tim m de tren
tiep tuyen MA, MB den duong tron (C) voi A,B la hai tiep diem sao cho
d CO duy nhat mpt diem P ma tu do c6 the ke dupe hai tiep tuyen PA,PB
duong thSng AB di qua diem E.
toi (C) (A,B la cac tiep diem) sao cho tam giac PAB deu.
JCffigidL
Duong tron (C) c6 tam va ban kinh Ian lupt la: 1(1;-2); R = 3 .
Do tam giac PAB deu nen
44
JCgigidi.
Duong tron (C) c6 tam 1(4;0), ban kinh R = 2.
Gpi M(0; m), gia su T(x; y) la tiep
45
Cty TNHH MTV DWH
Toiiit Hhth hoc theo chuyat de- Ngmjcn Phi't Khiinh, Nguyen Tat Thu
trinh tiep tuyeh chung ciia (C^) va ( C 2 ) tai A. Go! d la mot tiep tuyeh
Suy ra M f = ( x ; y - m ) , I T = ( x - 4 ; y ) .
chung ciia (C,) va ( C 2 ) khong di qua A, duang thSng d cat duong thang
x^ +y^ - 8 x + 12 = 0
rio'i hai tarn tai B. Tim toa dp diem B.
x^ +y^ - 4 x - m y = 0
=>4x-my-12 = 0
Duong tron (Cj) c6 tam 1(3; 2) va ban kinh R = 3.
M
Do do, phuong trinh duong thang
AB:4x-my-12 = 0
/
01
AI'
AI
Vi du 1.4.11. Trong mat phang voi he toa do Oxy,cho duong tron
uO
ie
iL
s/
Duong tron ( C ) c6 tarn 1(1;-2), ban kinh R = N/S .
up
ro
/g
.c
om
^|x2+y2-2x„+4yo=0
• (m - l)xy + (m + 2)yQ + m = 0 .
>
fa
ce
Suy ra phuong tiinh A B : (m - 1)x + (m + 2)y + m = 0.
3
>/2V(m-l)-^+fn.+2)2
vlO
ww
w.
Mat kliac AB iiv\i d mpt goc cp voi coscp = — ^ nen ta c6:
Vio
|m-l-m-2;
=
27
=>A =
27
5'5j
Tiep tuyeh chung ciia (Cj) va (C2) tai A.
—2——~T
0 m^ + m ^ 0 <x> m = 0,m = - 1
Thu lai ta thay ca hai truong hop nay ta deu I M = R hay M e (C).
Vay khong c6 diem M thoa yeu cau bai toan.
Vi dif. 1.4.12. Cho hai duang tron
( C i ) : (x - 3)' f (y - 2 ) ' = 9 va (C^): (x - 7 ) ' + (y + 1 ) ' = 4 .
hung minh (C,) va (Cj) tiep xiic ngoai voi nhau tai A. Vie't phuong
>;;
Vec to phap tuyeh cua tiep tuyeh tai A : n = 11' = (4; -3)
; ,^
,
Phuong trinh tiep tuyeh chung ciia (Cj) va (C2) tai A la: 4x - 3y - 21 = 0.
,
Gpi B(xQ;yQ), theo gia thiet ta c6
bo
ok
<=> s
X
Ta
Jdffi gidi.
+ (>'{) + 2)(yo - m) = 0
lA
R
R
x-7 = -±(x-3)
y +l = -|{y-2)
3
Gpi M ( m ; m) va T ( X Q ; y(,) la tiep diem ve tir M de'n (C). Khi do, ta c6
R'r^
nT
M tren duang thang d, biet t u M ke duoc hai tiep tuyeh M A , M B den (C) (A,
B la cac tiep diem) va duang thang AB tao voi d mot goc 9 vai cos (p =
R'
. =_c:>rA =
hi
(C): x'^ + y'^ - 2x + 4y = 0 va duang thang d : x - y = 0 . Tim toa do cac diem
T6(C)
,
oc
B
Vay M(0;4) la diem can tim.
I(>^o - l)(>^o -^)
,, ,
Goi A ( x ; y ) . Theo gia thiet ta c6:
Nen AB di qua E<=>16-m-12 = 0 o m = 4.^
IT.MT = 0
^
Duong tron ( C 2 ) C O tam r(7;-1) va ban kinh R' = 2.
iH
^
, fTe(C)
Ta co:
MT.IT = 0
Khang Viet
Da
Phumtgphdpgitii
B T ^ R ;
B I
Suy ra IB' = — I B o
^
R
R
Xo-7 = -(xo-3)
yo+i-f(yo-2)
Xo=15
yo=-7'
•B(15;-7).
Vi du 1.4.13. Trong mat phSng vai h^ tpa dp Oxy, cho duong tron
( C ) : ( x - l ) 2 + ( y - l ) 2 =10. Duong tron ( C ) tam r ( - 2 ; - 5 ) cat (C) tai hai
_die'm A, B sao cho AB = l^Js . Viet phuong trinh duang thang A B .
Xffi gidt
Duong tron (C) c6 tam 1(1; 1), ban kinh R = VlO . Dp d a i l l ' = 3V5
Gpi H la giao diem cua IF vaAB
suy ra H la trung diem AB nen A H = Vi
''
47
Phuaiig phdp gidi Todn llxnh hoc theo chuyen de- Nguyen Phii Khdnh, Nguyen Ta't Thu
Cty TNHH MTV DWH Khang Vift
y i A di qua M nen phuong trinh A c6 dang: ax + by + 6a - 3b = 0
Do i r 1 AB nen ta c6: I H = VlA^ - A H ^ = y/s
Ma ta c6: H I = 1 => d(I, A) = 1 »-l^i^M = ^
T H 1: H thuocdoan 11" => I ' H = 2^5 =^ I H = - I T
3
Ma i H = ( x n - l ; y „ - l ) ,
Va + b^
n ' = (-3;-6)
» 1 5 b ^ -56ab + 48a^ =0<=>b = - a , b = —a
3 duong5thang can lap.
Vay A : 3x + 4y + 6 = 0 hoac A : 5x + 12y - 6 = 0 la
non ta c6:
n = - l i r = (l;2)
H
va
/
01
di qua
Vi du 1.4.15. Trong mat phang voi he toa do Oxy cho duong tron (C) c6
phuong trinh: x^ + y^ + 4x + 4y + 6 = 0 va duong thSng A : x + my - 2m + 3 = 0
nhan
oc
AB
H(0;-1)
=-1
voi m la tham so thuc. Gpi I la tam cua (C). Tim m de A cat (C) tai hai
iH
Vi
Vu
lam V T I ^ nen
diem phan biet A , B sao cho tam giac l A B c6 dien tich Ion nha't.
Da
=-2
nT
Duong tron (C) c6 tam I ( - 2 ; - 2 ) , ban kinh R =
Gpi H la hinh chieu cua I tren A .
ie
SUV ra r H - 4 N / 5 = i > i H = -!-ir
4
iL
De A cat duong tron (C) tai 2 diem A,B phan biet thi: I H < R
ro
up
yii - i = - 2
=>H(i;-i).
^4 2'
s/
1
Ta
1
= --
.c
om
/g
Phuong trinh A B : x + 2y + — = 0 .
Vi du 1.4.14. Trong mat phang Oxy cho duong tron (C): (x -1)^ + (y +1)^ = 9
Khi do S „ ^ 3 = ^ I H . A B = IH.HA < I M L L M A ! = ^
fa
ce
J[ffigidi.
=1
m =0
o l 5 m ^ - 8 m = 0<=>
_8_
m =•
15
tron (C) tai hai diem phan biet A, B sao cho tam giac lAB c6 dien tich bang
2N/2 va A B > 2 .
=^
Suy ra maxS^^i^g = 1 khi I H = H A = 1 < R
l-4m
= 1 <=> 1 - 4m = Vm^ +1 o 1 - 8m + 16m'^ = m'^ + 1
Vm^+1
bo
ok
C O tam I . Viet phuong trinh duong thang A d i qua M(-6;3) va cat duong
8
Vay C O 2 gia trj ciia m thoa man yeu cau la: m = 0 va m = — .
10
Vi
Gpi H la trung diem cua A B . Suy ra I H 1 A B
A : x + y - 2 = 0 va duong tron ( T ) : x ^ + y ^ - 2 x + 2 y - 7 = 0 . Chung minh rang
ww
w.
Duong tron (C) c6 tam 1(1;-1), ban kinh R = 3.
=>
SAAIB
= - H I . A B = 2>^ =^ A B -
2
—
HI
Matkhac:AH2+HI^=IA2
AB^
+ Hl2 = 9 o ^ - + Hl2=9
HI^
<=>Hl''-9Hl2+8 = 0<:>
48
4l.
uO
T H 2: H khong nam trong doan 11',
XH-1
J!gi gidi.
hi
phuong trinh AB la: x + 2y + 2 = 0.
Suy ra
10
A
H I = 1 =:> A B = 4V2
H I = 2N/2=>AB = 2 (loai)'
diJL
1.4.16. Trong mat p h i n g voi h§ tpa dp Oxy cho duong thang
A ck (T) tai hai diem phan bi?t A, B va tim tpa dp diem C tren (T) sao cho
tam giac ABC c6 dien tich bang (3 + 72)V7 .
Duong tron (T) C O tam 1(1;-1), ban kinh R = 3
Ta C O d(I, A) =
< R =i> A va (T) cat nhau t ^ i hai diem phan bi?t A, B
Va AB = 2^/R^-d^(I,A)=2^/7.
49