bài tập cá nhân Luật Tố tụng hình sự Việt Nam

Bài 19: Khẳng định sau đây đúng hay sai, vì sao?
a. Trong mọi trường hợp, bị can đã thành niên thì không cần chỉ định người
bào chữa cho họ.
b. Trong mọi trường hợp, không được bắt bị can để tạm giam vào ban đêm.
Bài làm
a. Trong mọi trường hợp, bị can đã thành niên thì không cần chỉ định
người bào chữa cho họ.
Khẳng định này là sai. Vì:
Tại Khoản 2 Điều 57 BLTTHS về việc lựa chọn và thay đổi người bào chữa có
quy định:
“ 2. Trong những trường hợp sau đây, nếu bị can, bị cáo hoặc người đại diện hợp
pháp của họ không mời người bào chữa thì cơ quan điều tra, Viện kiểm sát hoặc
Tòa án phải yêu cầu Đoàn luật sư phân công Văn phòng luật sư cử người bào
chữa cho họ hoặc đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức thành viên
của Mặt trận cử người bào chữa cho thành viên của tổ chức mình:
a. Bị can, bị cáo về tội theo khung hình phạt có mức cao nhất là tử hình được
quy định tại Bộ luật hình sự;
b. Bị can, bị cáo là người chưa thành niên, người có nhược điểm về tâm thần
hoặc thể chất.”
Theo trên, những đối tượng có quyền được chỉ định người bào chữa cho họ
thuộc những trường hợp: một là bị can, bị cáo về tội theo khung hình phạt có mức
cao nhất là tử hình theo quy định tại Bộ luật hình sự, hai là bị can, bị cáo là người
chưa thành niên, người có nhược điểm vê tâm thần hoặc thể chất. Có thể thấy,
1


ngoài trường hợp bị cáo chưa thành niên được chỉ định người bào chữa thì cũng có
trường hợp bị can đã thành niên cần người bào chữa cho họ. Đó là khi bị can có
nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất. Người có nhược điểm về tinh thần hoặc thẻ
chất là người bị mắc bệnh tâm thần hoặc mắc các bệnh khác hoặc do có nhược
điểm về thể chất ( tàn tật, mù lòa, điếc,…) mà không thể nhận thức, làm chủ được

hành vi của mình khi tham gia tố tụng hình sự. Người có nhược điểm về thể chất
hoặc tâm thần có thể bị tòa án ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi trên cơ
sở kết luận của tổ chức giám định có thẩm quyền. Người bị tuyên bố mất năng lực
hành vi không được tự mình tham gia tố tụng dù đã thành niên. Do đó họ cần được
chỉ định người bào chữa.
Như vậy, khẳng định trong mọi trường hợp, bị can đã thành niên thì không cần
người bào chữa cho họ là sai.
b.Trong mọi trường hợp, không được bắt bị can để tạm giam vào ban đêm.
Khẳng định này là đúng
Bắt bị can, bị cáo để tạm giam là bắt người đã bị khởi tố về hình sự hoặc người
bị tòa án quyết định đưa ra xét xử để tạm giam để phục vụ cho việc điều tra, truy
tố, xét xử và thi hành án hình sự. Bắt người để tạm giam cần tuân theo những quy
định của Điều 80, Điều 88 BLTTHS. Trong khoản 3 Điều 80 về bắt bị can bị cáo
để tạm giam có quy định: “ Không được bắt người vào ban đêm, trừ trường hợp
bắt khẩn cấp, phạm tội quả tang hoặc bắt người đang bị truy nã quy định tại Điều
81 và Điều 82 của Bộ luật này.” Thời gian tính từ 22 giờ hôm trước đến 6 giờ
sáng hôm sau được gọi là ban đêm. Theo đó, chỉ được bắt bị can để tạm giam vào
khoảng thời gian từ 22 giờ ngày hôm trước đến 6 giờ sáng ngày hôm sau.
Quy định như vậy xuất phát từ việc bắt bị can, bị cáo để tạ giam là bắt bình
thường theo lệnh có sự phê chuẩn của Viện Kiểm sát hoặc theo quy định của Tòa
2


án. Hơn nữa, việc thi hành lệnh bắt bị can, bị cáo để tạm giam thường gắn với việc
khám xét chỗ ở hoặc nơi làm việc của bị can, do đó, cần được tiến hành công khai,
và để bảo đảm trật tự, yên tĩnh vào ban đêm.
Bắt bị can để tạm giam và bắt khẩn cấp, phạm tội quả tang hoặc bắt người đang
bị truy nã là hoàn toàn khác nhau. Nếu trong trường hợp khẩn cấp, phạm tội quả
tang hoặc đang bị truy nã thì không tính thời gian là ban đêm hay ban ngày, có thể
bắt người bất cứ lúc nào đã được quy định cụ thể, độc lập trong Điều 81, Điều 82

BLTTHS. Còn trong phạm vi của câu khẳng định trên, chỉ đề cập đến bắt bị can để
tạm giam thông thường. Vì thế, phải áp dụng theo Điều 80 BLTTHS về bắt bị can,
bị cáo để tạm giam.
Vì vậy, trong mọi trường hợp, không được bắt bị can để tạm giam vào ban đêm
là đúng.

3


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Giáo trình Luật Tố tụng hình sự Việt Nam, NXB Tư pháp, Trường Đại học
Luật Hà Nội, 2006.
2. Bộ luật Tố tụng hình sự 2003.
3. Bình luận khoa học bộ luật Tố tụng hình sự, NXB Công an nhân dân 2004.

4