PHÂN TÍCH CẤU TRÚC VỐN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN LICOGI12

B GIÁO D C ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

PHÂN TÍCH C U TRÚC V N T I
CÔNG TY C PH N LICOGI 12

SINH VIÊN TH C HI N: NGUY N MINH TRANG
MÃ SINH VIÊN
: A21387
NGÀNH
: TÀI CHÍNH

HÀ N I ậ 2016


B GIÁO D C ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

PHÂN TÍCH C U TRÚC V N T I
CÔNG TY C PH N LICOGI 12

Giáoăviênăh ng d n
Sinh viên th c hi n
Mã sinh viên
Ngành

: Ths. Ngô Th Quyên
: Nguy n Minh Trang
: A21387
: Tài chính

HÀ N I ậ 2016

Thang Long University Libraty


L I C Mă N
Trong quá trình th c t p và th c hi n khóa lu n, em đư nh n đ
c a r t nhi u ng i.

c s giúp đ

Tr c h t, em xin t lòng bi t n sâu s c đ n Giáo viên h ng d n là Th c s

Ngô Th Quyên, ng i đư luôn t n tình giúp đ , b o ban và theo sát em trong su t quá
trình th c hi n bài khóa lu n này.
Ti p đ n, em xin chân thành c m n t t c các th y cô giáo gi ng d y t i tr ng
i h c Th ng Long, nh ng ng i đư tr c ti p truy n đ t cho em các ki n th c b ích
đ em có th hoàn thành t t đ tài nghiên c u này, giúp em có đ c m t n n t ng ki n
th c cho công vi c trong t ng lai. Em xin kính chúc quý th y, cô d i dào s c kh e và
thành công trong s nghi p cao quý.
Cu i cùng, em xin chân thành c m n các cô chú, anh ch trong Công ty C
ph n LICOGI 12 đư t o đi u ki n giúp đ em c ng nh cung c p s li u, thông tin và
t n tình h ng d n em trong th i gian th c t p t i Công ty.
Sinh viên
Nguy n Minh Trang


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan Khóa lu n t t nghi p này là do t b n thân th c hi n có s h
tr t giáo viên h

ng d n và không sao chép các công trình nghiên c u c a ng

i

khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong Khóa lu n là có ngu n g c và đ
trích d n rõ ràng.

c

Tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan này!
Sinh viên

Nguy n Minh Trang

Thang Long University Libraty


M CL C
L IM
CH

U

NGă 1. C ă S

LÝ LU N V

C U TRÚC V N TRONG DOANH

NGHI P .........................................................................................................................1
1.1. C u trúc v n ............................................................................................................1
1.1.1. Khái ni m v c u trúc v n ....................................................................................1
1.1.2. Các nhân t hình thành c u trúc v n..................................................................1
1.1.3. Các t s đo l

ng c u trúc v n ...........................................................................2

1.1.4. Ý ngh a c a vi c nghiên c u c u trúc v n trong qu n tr tài chính ..................3
1.2. Chi phí v n ..............................................................................................................3
1.2.1. Chi phí n vay .......................................................................................................3
1.2.2. Chi phí v n c ph n..............................................................................................5
1.2.2.1. Chi phí s d ng c ph n u đãi (rP )...................................................................5

1.2.2.2. Chi phí s d ng v n c ph n th
1.2.2.3. Chi phí c phi u th

ng .................................................................5

ng m i (r ne) ......................................................................7

1.2.2.4. Chi phí v n t l i nhu n đ l i (r e) ....................................................................8
1.2.3. Chi phí s d ng v n bình quân (WACC – weighted average cost of capital) ...9
1.3. C u trúc v n t iă u .................................................................................................9
1.3.1. Khái ni m v c u trúc v n t i u .........................................................................9
1.3.2. Các nhân t

nh h

ng đ n c u trúc v n t i u ................................................9

1.4.ăTácăđ ng c a c u trúc v năđ n l i nhu n và r i ro ..........................................11
1.4.1. Khái ni m và phân lo i r i ro ............................................................................11
1.4.2. òn b y tài chính trong doanh nghi p..............................................................12
1.4.2.1. Khái ni m v đòn b y tài chính ........................................................................12
1.4.2.2. Các ch tiêu đo l

ng m c đ s d ng đòn b y tài chính ................................13

1.4.2.3. M c đích và l i ích c a đòn b y tài chính .......................................................13
1.4.2.4. Phân tích đi m bàng quan EBIT – EPS ...........................................................14
1.4.2.5. Phân tích đòn b y tài chính trong doanh nghi p .............................................16
1.4.3. Tác đ ng c a c u trúc v n lên t su t l i nhu n trên v n c ph n .................16
1.4.4. Các ph

ng pháp đo l

ng r i ro tài chính khác ............................................17


1.5. C u trúc v n trong m i quan h v i giá tr doanh nghi p ...............................18
1.5.1. Lý thuy t M&M trong tr

ng h p không có thu ............................................18

1.5.2. Lý thuy t M&M trong tr

ng h p có thu ........................................................19

CH
NGă 2. TH C TR NG V C ă C U V N T I CÔNG TY C PH N
LICOGI12 ....................................................................................................................21
2.1. Gi i thi u chung v Công ty C ph n LICOGI12 .............................................21
2.1.1. L ch s hình thành và phát tri n c a công ty ...................................................21
2.1.2. Khái quát ngành ngh kinh doanh ....................................................................21
2.1.3. C c u t ch c b máy c a công ty ...................................................................22
2.1.3.1. S đ t ch c ....................................................................................................22
2.1.3.2. Ch c n ng, nhi m v c a t ng phòng ban .......................................................23
2.2. Tình hình ho tă đ ng s n xu t kinh doanh c a công ty C ph n LICOGI
12ầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ...24
2.2.1. K t qu kinh doanh c a công ty giai đo n 2012 – 2014 ...................................24
2.2.2. Tình hình tài s n – ngu n v n c a công ty giai đo n 2012 – 2014 .................28
2.2.2.1. Tình hình tài s n c a Công ty C ph n LICOGI 12 trong n m 2012 – 2014 ..28
2.2.2.2. Tình hình ngu n v n c a Công ty C ph n LICOGI 12 trong n m 2012 – 2014

.......................................................................................................................................30
2.2.3. Phân tích m t s ch tiêu tài chính c a Công ty C ph n LICOGI12 .............33
2.2.3.1. Ch tiêu đánh giá kh n ng sinh l i .................................................................33
2.3. Phân tích th c tr ng c u trúc v n t i Công ty C ph n LICOGI 12 ..............34
2.3.1. Phân tích c u trúc v n c a Công ty C ph n LICOGI 12 ...............................34
2.3.2. Phân tích chi phí v n c a Công ty CP LICOGI 12 n m 2012 - 2014 .............37
2.3.2.1. Chi phí s d ng v n vay dài h n ......................................................................37
2.3.2.2. Chi phí s d ng v n c ph n ............................................................................38
2.3.2.3. Chi phí s d ng v n bình quân WACC ............................................................40
2.3.3. Tác đ ng c a c u trúc v n đ n l i nhu n và r i ro .........................................41
2.3.3.1. Tác đ ng c a c u trúc v n lên t su t l i nhu n trên v n c ph n ..................41
2.3.3.2. Tác đ ng c a c u trúc v n lên r i ro tài chính ................................................42
2.3.3.3. Phân tích tác đ ng c a đòn cân n DFL .........................................................44

Thang Long University Libraty


2.3.3.4. o l

ng r i ro tài chính .................................................................................45

2.3.4. L i ích s d ng v n vay c a công ty t t m lá ch n thu ................................45
2.4.ă ánhăgiáăv c u trúc v n Công ty LICOGI12 ...................................................46
2.4.1. K t qu đ t đ

c .................................................................................................46

2.4.2. H n ch và nguyên nhân ...................................................................................47
CH

NGă 3. M T S

KI N NGH VÀ GI I PHÁP NH M HOÀN THI N

C U TRÚC V N T I CÔNG TY C
3.1.ă

nhăh

PH N LICOGI 12 ....................................49

ng phát tri n và m c tiêu chi năl

c c a Công ty C ph n LICOGI

12 ...................................................................................................................................49
3.1.1.

nh h

ng chung .............................................................................................49

3.1.2. M c tiêu chi n l

c ............................................................................................49

3.2. M t s ki n ngh và gi i pháp hoàn thi n c u trúc v n t i Công ty C ph n
LICOGI 12 ...................................................................................................................50
K T LU N
TÀI LI U THAM KH O

DANH M C VI T T T
Ký hi u vi t t t
BCTC

Tênăđ yăđ
Báo cáo tài chính

CTCP
DN

Công ty c ph n
Doanh nghi p

GVHB
TS
TSNH

Giá v n hàng bán
Tài s n
Tài s n ng n h n

TSDH
TSTTT
VCSH

Tài s n dài h n
T su t t tài tr
V n ch s h u

Thang Long University Libraty


DANH M C CÁC B NG BI U,ăS ă

, HÌNH V

B ng 2.1. K t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh Công ty C ph n LICOGI 12 ........25
B ng 2.2. Chi phí chi ti t ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a công ty n m 2012-2014
.......................................................................................................................................27
B ng 2.3. B ng cân đ i tài s n c a Công ty C ph n LICOGI 12 n m 2012-2014 .....29
B ng 2.4. B ng cân đ i v ngu n v n c a Công ty C ph n LICOGI 12 n m 20122014 ...............................................................................................................................32
B ng 2.5. Ch tiêu đánh giá hi u qu sinh l i ...............................................................33
B ng 2.6. C u trúc v n c a Công ty C ph n LICOGI 12 n m 2012-2014 .................34
B ng 2.7. C c u n ng n h n n m 2012-2014 ............................................................35
B ng 2.8. Chi ti t các kho n m c c a n dài h nt n m 2012-2014 ............................36
B ng 2.9. Chi ti t các kho n m c trong v n ch s h u t n m 2012-2014 ................37
B ng 2.10. Chi phí vay dài h n t n m 2012-2014 .......................................................37
B ng 2.11. Chi phí s d ng v n c ph n ......................................................................38
B ng 2.12. Chi phí l i nhu n đ l i c a công ty n m 2012-2014 .................................39
B ng 2.13. Chi phí s d ng v n bình quân ...................................................................40
B ng 2.14. Các y u t nh h ng đ n t su t l i nhu n trên v n c ph n ....................41
B ng 2.15. nh h ng riêng bi t các y u t lên ROE ..................................................41
B ng 2.16. Ph ng án đ xu t c c u v n các n m 2012-2014....................................42
B ng 2.17. EBIT – EPS bàng quan c a Công ty n m 2012-2014 .................................43
B ng 2.18. òn b y tài chính DFL giai đo n 2012-2014 .............................................44
B ng 2.19. Ch tiêu đo l ng r i ro tài chính c a Công ty n m 2012-2014 .................45
B ng 2.20. L i ích t lá ch n thu c a công ty n m 2012-2014 ...................................46
Bi u đ 2.1. Bi u đ doanh thu – chi phí – l i nhu n trong 3 n m 2012-2014 ............24

Bi u đ 2.2. C c u tài s n c a công ty n m 2012-2014 ..............................................28
Bi u đ 2.3. C c u ngu n v n n m 2012 – 2014 ........................................................31
Bi u đ 2.4. Chi phí s d ng v n bình quân .................................................................40
Bi u đ 2.5. Bi u đ th hi n đi m bàng quan EBIT – EPS n m 2012 ........................43
Hình v 1.1.
thi xác đ nh đi m bàng quan theo 3 ph ng án ..................................15
Hình v 1.2. M nh đ M&M s II khi không có thu ...................................................19
Hình v 1.3. nh h ng c a đòn b y tài chính lên chi phí s d ng v n khi có thu ...20
S đ 2.1. C c u t ch c c a Công ty C ph n LICOGI 12 .......................................22


L IM

U

1. Lý do nghiên c u
V n là đi u ki n không th thi u khi thành l p doanh nghi p và ti n hành ho t
đ ng kinh doanh. V n quy t đ nh s ra đ i, t n t i và phát tri n c a doanh nghi p.
b t k doanh nghi p nào, v n đ c đ u t vào quá trình s n xu t kinh doanh nh m
t ng thêm l i nhu n, t ng thêm giá tr c a doanh nghi p. V n đ ch y u là các doanh
nghi p, các công ty ph i làm nh th nào đ t ng thêm giá tr cho v n.
Trong n n kinh t th tr ng phát tri n, các doanh nghi p ph i đ i di n v i s
c nh tranh kh c li t.
t n t i và phát tri n trong môi tr ng c nh tranh đó, doanh
nghi p ph i chu n b t t v n ng l c tài chính, khoa h c công ngh và n ng l c qu n
lý. Vi c đ m b o k p th i và đ y đ l ng v n c n thi t cho s n xu t kinh doanh và
đ u t nâng c p công ngh

nh h

ng tr c ti p đ n hi u qu kinh doanh c a doanh

nghi p.
Hi n nay, khi Vi t Nam v a tr i qua th i k kh ng ho ng kinh t và đang d n
có nh ng b c ph c h i, thêm vào đó là xu h ng qu c t hóa ngày càng cao d n đ n
s c nh tranh trên th tr ng đang ngày m t m nh m , nhu c u v n c a các doanh
nghi p cho ho t đ ng kinh doanh và đ u t phát tri n ngày m t l n. Tuy nhiên, không
ph i doanh nghi p nào c ng có th s d ng đ c hi u qu ngu n v n.
iv in n
kinh t hi n nay, có nhi u doanh nghi p s d ng ngu n v n t t, hi u qu kinh doanh
t ng cao rõ r t, ng c l i có nhi u doanh nghi p v n đang lúng túng, làm n thua l
kéo dài, doanh thu không đ bù đ p đ c chi phí b ra, không b o toàn đ c ngu n
v n d n t i phá s n.
M t v n đ luôn gây tranh cưi đ i v i các nhà qu n tr không ch Vi t Nam
mà còn trên toàn th gi i đó là xây d ng c u trúc v n c a doanh nghi p nh th nào đ
có th t i đa hóa giá tr tài s n c a ch s h u, t đó t i đa hóa đ c giá tr c a doanh
nghi p. H n n a, c u trúc v n c a doanh nghi p còn nh h ng l n đ n quy t đ nh tài
tr c a ngân hàng và các t ch c, cá nhân trong n n kinh t đ i v i doanh nghi p.
Công ty c ph n LICOGI 12 là công ty ho t đ ng trong l nh v c xây d ng.
Nh m t n d ng t i đa kh n ng công ngh hi n đ i c a các n c đang phát tri n và
ti m n ng v v n đ phát tri n m r ng quy mô ho t đ ng, công ty đư t ng ngu n v n
ch s h u và huy đ ng r t nhi u v n vay hàng n m. Qua quá trình ho t đ ng trong
nh ng n m qua, công ty làm n có lưi và đóng góp cho Ngân sách Nhà n

c hàng t

đ ng. Do đó, vi c xây d ng m t c u trúc v n h p lý là đi u vô cùng c n thi t đ i v i
công ty.
Vì v y, em đư ch n đ tài ắPhơnă tíchă c u trúc v n t i Công ty C ph n
LICOGI 12Ằăcho khóa lu n t t nghi p c a mình.

Thang Long University Libraty


2. M căđíchănghiênăc u
Khóa lu n đi sâu vào nghiên c u th c tr ng, phân tích c u trúc v n và tính hi u
qu c ng nh chi phí s d ng v n t chính sách qu n lý v n c a Công ty C ph n
LICOGI12 giai đo n 2012-2014. T đó đ a ra m t s gi i pháp c th nh m kh c
ph c nh ng nh
3.

c đi m còn t n t i trong c u trúc v n c a công ty.

iăt ng và ph m vi nghiên c u
i t ng nghiên c u: Th c tr ng c c u v n

Ph m vi quy mô: Công ty C ph n LICOGI 12.
Ph m vi th i gian: t n m 2012 đ n n m 2014.
4. Ph ngăphápănghiênăc u
Ph ng pháp nghiên c u ch y u trong khóa lu n là ph ng pháp phân tích, t ng
h p, khái quát hóa d a trên c s các s li u đ c cung c p và tình hình th c t c a
công ty.
5. K t c u c a khóa lu n
Ngoài ph n m đ u và k t lu n, danh m c tham kh o, khóa lu n chia thành 3 ph n:
CH

NGă 1: LÝ LU Nă C ă B N V

NGHI P.
CH

NG 2: TH C TR NG V

C U TRÚC V N TRONG DOANH

C U TRÚC V N T I CÔNG TY C

PH N LICOGI 12.
CH
NG 3: M T S KI N NGH VÀ GI I PHÁP NH M HOÀN THI N
C U TRÚC V N T I CÔNG TY C PH N LICOGI 12.


C ăS

CH
NGă1
LÝ LU N V C U TRÚC V N TRONG DOANH NGHI P

1.1. C u trúc v n
1.1.1. Khái ni m v c u trúc v n
C u trúc v n là quan h v t tr ng gi a n và v n ch s h u, bao g m v n c
ph n u đưi và v n c ph n th ng trong t ng s ngu n v n c a công ty.
C u trúc v n xu t phát t c u trúc B ng cân đ i k toán. S t ng lên c a t ng
tài s n đ c tài tr b ng vi c t ng lên m t hay nhi u y u t c u thành v n. Vì v y, t
b ng cân đ i k toán, nhà đ u t có th đ a ra cái nhìn t ng quan v tình tr ng ho t
đ ng c a doanh nghi p thông qua c u trúc v n c a doanh nghi p.
C u trúc v n c n ch ra đ c ph n nào c a t ng tài s n đ c hình thành t v n
góp ch s h u và l i nhu n c a ch s h u đ
doanh nghi p, ph n nào đ
kho n n khác nhau).

c gi l i đ u t cho ho t đ ng c a

c hình thành t ngu n có tính ch t công n (thông qua các

1.1.2. Các nhân t hình thành c u trúc v n
Ngu n v n c a doanh nghi p đ c hình thành t 2 ngu n: ngu n v n ch s
h u và ngu n v n vay n .
Ngu n v n ch s h u:
V n ch s h u là s v n thu c quy n s h u c a doanh nghi p (DN nhà n c
ch s h u là nhà n c, doanh nghi p c ph n ch s h u là ng i góp v n,…). Trong
công ty c ph n, v n ch s h u th ng bao g m ph n v n góp c a các c đông và
ph n b sung t k t qu ho t đ ng kinh doanh nh l i nhu n không chia, qu đ u t
phát tri n, qu d phòng tài chính,… c đi m c a v n ch s h u là ngu n v n có
tính ch t dài h n và th ng không ph i tr l i t c c đ nh cho ch s h u v n.
Ngu n v n vay:
Ngu n v n vay là ngu n v n tài tr t bên ngoài doanh nghi p và doanh nghi p
ph i thanh toán các kho n vay theo th i h n cam k t và đ ng th i ph i tr ti n lãi vay
theo lãi su t th a thu n. Ngu n v n vay mang m t ý ngh a r t quan tr ng đ i v i vi c
m r ng và phát tri n s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Ngu n v n vay bao g m
vay ng n h n (th i h n d i 1 n m) và vay dài h n (th i h n trên 1 n m).
Vay ng n h n là các kho n vay có th i h n tr trong m t chu k s n xu t kinh
doanh bình th ng ho c trong vòng m t n m k t ngày nh n ti n vay.
Vay dài h n là các kho n vay có th i h n trên m t n m và th i h n t i đa có th
lên t i 30 –40 n m. Ngu n v n th ng đ c dùng cho mua s m tài s n c đ nh hay b
sung v n xây d ng nhà c a. V n vay dài h n có th l y t các đ nh ch tài chính (công
ty b o hi m, ngân hàng th ng m i,…) hay phát hành trái phi u trên th tr ng v n.
1

Thang Long University Libraty

Trong c u trúc v n, ta ch xét đ n ngu n v n vay dài h n vì nh ng quy t đ nh
đ u t th ng liên quan đ n nh ng tài s n ho c kho n n dài h n. Nh ng quy t đ nh
đ u t không th thay đ i m t cách d dàng và chúng có kh n ng làm cho doanh
nghi p ph i theo đu i m t đ nh h ng doanh nghi p trong nhi u n m. M t c u trúc
v n h p lý ph i đ m b o hài hòa gi a v n ch s h u và ngu n v n vay, có chi phí
v n th p, r i ro không cao và phù h p v i đi u ki n ho t đ ng c a doanh nghi p.
1.1.3. Các t s đo l ng c u trúc v n
Trên th c t có nhi u t s đo l ng c u trúc v n. Trong ph m vi khóa lu n này,
khi xem xét và đánh giá c u trúc v n c a m t doanh nghi p, em trình bày m t s ch
tiêu tài chính nh sau:
T s n trên tài s n
T ng n

T s n

T ng tài s n
T s n đo l ng m c đ s d ng n c a doanh nghi p đ tài tr cho t ng tài
s n. T ng tài s n bao g m: tài s n dài h n và tài s n ng n h n hay t ng giá tr toàn b
kinh phí đ u t cho s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p trong ph n bên trái c a
b ng cân đ i k toán. T s này cho bi t m c đ s d ng n đ tài tr cho tài s n c a
doanh nghi p, n chi m bao nhiêu ph n tr m trong t ng ngu n v n c a doanh nghi p.
T s này th ng nh h n ho c b ng 1. T s này càng cao ch ng t doanh nghi p s
d ng quá nhi u n đ tài tr cho tài s n, khi n doanh nghi p quá ph thu c vào ngu n
v n vay, có kh n ng g p ph i r i ro thanh toán l n khi các kho n vay này đáo h n.
Ng

c l i, n u t s n th p t c là doanh nghi p s d ng quá ít ngu n v n vay đ tài

tr cho tài s n. i u này cho th y doanh nghi p có kh n ng t ch tài chính cao và
kh n ng vay n c a doanh nghi p cao. Tuy nhiên, nó c ng ph n ánh doanh nghi p
ch a bi t t n d ng l i th c a đòn b y tài chính.
bi t t s này cao hay th p, ph i so
sánh v i t s bình quân c a ngành.
T su t s tài tr
T s tài tr

n ch s h u

1T s n
T ng tài s n
T s này cho th y kh n ng t tài tr c a doanh nghi p đ i v i các tài s n khác
c a mình (kh n ng t ch tài chính). T s này càng cao (càng ti n g n đ n 1) thì tính
t ch c a doanh nghi p càng cao, r i ro càng th p. Trên c s xem xét m c đ c a
các t s này, nhà qu n tr có ph ng án đ t ng hay gi m các t s trên cho phù h p
v i tình hình kinh doanh c a doanh nghi p.
H s n dài h n
T ng n dài h n

H s n dài h n

n ch s h u
2


đ

H s n dài h n cho bi t m t đ ng v n kinh doanh mà doanh nghi p b ra
c hình thành t bao nhiêu đ ng n dài h n. Khi h s này càng cao đ ng ngh a v i

chi phí v n c a doanh nghi p c ng t ng cao do lãi vay, r i ro theo đó c ng t ng lên.
Tuy nhiên, n dài h n c ng cho th y doanh nghi p không g p ph i áp l c thanh toán
n trong th i gian ng n. Do đó, c n cân nh c gi a u đi m và nh
h n đ có chính sách qu n lý v n h p lý.

c đi m c a n dài

1.1.4. Ý ngh a c a vi c nghiên c u c u trúc v n trong qu n tr tài chính
V n là đi u ki n không th thi u khi ti n hành thành l p doanh nghi p và ti n
hành ho t đ ng kinh doanh. Tuy nhiên, đi u quan tr ng là doanh nghi p c n có các
chính sách s d ng ngu n v n m t cách hi u qu nh t đ mang l i hi u qu t i đa cho
doanh nghi p.
có m t c c u v n h p lý, có nhi u nhà nghiên c u kinh t - tài
chính quan tâm và dành nhi u th i gian đ nghiên c u. V n ho t đ ng có v n dài h n
và v n ng n h n, đi u quan tr ng là ph i t ch c huy đ ng ngu n v n vay đ m b o
đ y đ cho các nhu c u ho t đ ng c a doanh nghi p.
đi đ n vi c quy t đ nh l a
ch n hình th c và ph ng pháp huy đ ng v n thích h p, doanh nghi p c n xem xét
cân nh c trên nhi u m t nh k t c u v n, các đi m l i và b t l i c a các hình th c huy
đ ng v n.
Vi c hi u rõ c u trúc v n giúp các nhà qu n tr đ a ra quy t đ nh tài tr đúng
đ n nh m t ng hi u qu ho t đ ng kinh doanh cho doanh nghi p, gia t ng l i nhu n
cho c đông mà v n h n ch đ c các r i ro có th x y ra m c th p nh t.
1.2. Chi phí v n
Chi phí v n là chi phí mà nhà đ u t ph i tr cho vi c s d ng m t ngu n v n
nào đó đ tài tr cho quy t đ nh đ u t . Chi phí s d ng v n c ng đ c xem là t su t
sinh l i mà nhà đ u t trên th tr ng yêu c u khi đ u t vào ch ng khoán c a công ty.
Nh v y, chi phí s d ng v n c a doanh nghi p đ c xác đ nh t th tr ng v n và có
m i quan h tr c ti p đ n m c đ r i ro c a d án đ u t m i, t i tài s n hi n h u c a

doanh nghi p, đ c bi t là c u trúc v n c a doanh nghi p. Chi phí s d ng v n c a
doanh nghi p bao g m: chi phí s d ng n và chi phí s d ng v n c ph n.
1.2.1. Chi phí n vay
Doanh nghi p có th huy đ ng n d
tài chính trung gian hay d

i hình th c vay c a các t ch c tín d ng

i hình th c phát hành trái phi u.

Vay c a các t ch c tín d ng
Có th nói r ng ngu n v n vay ngân hàng là m t trong nh ng ngu n v n quan
tr ng nh t. S ho t đ ng và phát tri n c a các doanh nghi p đ u g n li n v i các d ch
v tài chính do các ngân hàng th ng m i cung c p, trong đó có vi c cung ng các
ngu n v n tín d ng. Không m t công ty nào có th ho t đ ng mà không vay v n ngân
3

Thang Long University Libraty


hàng ho c tín d ng th ng m i n u công ty đó mu n t n t i v ng ch c trên th ng
tr ng. Trong quá trình ho t đ ng, các doanh nghi p th ng vay ngân hàng đ đ m
b o ngu n tài chính cho các ho t đ ng s n xu t kinh doanh, đ c bi t là đ m b o có đ
v n cho các d án m r ng ho c đ u t chi u sâu c a doanh nghi p.
Ngu n v n tín d ng ngân hàng có nhi u u đi m nh ng ngu n v n này c ng có
nh ng h n ch nh t đ nh. ó là h n ch v đi u ki n tín d ng, ki m soát c a ngân
hàng và chi phí s d ng v n (lãi su t).
Chi phí n vay (rD) = lãi su t vay trong h p đ ng tín d ng

đ

Vay b ng phát hành trái phi u
Chi phí s d ng n tr c thu (rD)
Chi phí s d ng n tr c thu là m c doanh l i t i thi u doanh nghi p ph i đ t
c khi s d ng v n vay đ gi cho t su t l i nhu n v n ch s h u ho c thu nh p

c a m i c ph n không b s t gi m trong đi u ki n ch a tính đ n nh h ng c a thu
thu nh p.
N u công ty huy đ ng n d i hình th c là vay c a các t ch c tài chính trung
gian thì chi phí s d ng n tr c thu là lãi su t th a thu n gi a hai bên. N u là phát
hành trái phi u thì chi phí s d ng n tr c thu là lãi su t trái phi u khi đáo h n, có
hai lo i trái phi u:
Trái phi u zero-coupon: là lo i trái phi u mà trái ch (ng i mua trái phi u) s
mua v i giá phát hành th p h n m nh giá và s không nh n đ c l i t c trong su t
th i gian c a trái phi u, nh ng t i th i đi m đáo h n trái ch s đ
kho n ti n b ng m nh giá. Lãi su t trái phi u đ
P o – CPPH =

c nh n thêm m t

c xác đ nh nh sau:

 rD =

Trong đó:
n: s n m đáo h n c a trái phi u
FVn: giá th tr ng lưi danh ngh a c a trái phi u
Po: giá th tr ng c a trái phi u
rD: chi phí s d ng n tr c thu
CPPH: chi phí phát hành

Trái phi u coupon: là lo i trái phi u mà trái ch nh n đ
hàng n m, khi trái phi u đáo h n trái ch s nh n đ
v n g c. Lãi su t trái phi u đ c xác đ nh nh sau:
P o – CPPC = R *
S d ng ph

+

ng pháp n i suy ta tìm đ

c rD

Trong đó: R là lưi trái phi u hàng n m ph i tr
4

c m t kho n l i t c

c l i t c c a n m cu i cùng và


Chi phí s d ng n sau thu ( )
Chi phí tr lưi vay đ c tính tr vào l i nhu n tr

c thu . Vì v y khi s d ng

n chi phí mà nhà đ u t tr luôn là chi phí s d ng n sau thu . Chi phí n sau
thu

đ

c xác đ nh b ng chi phí n tr

c thu tr đi kho n ti t ki m t lãi vay. Ta

có:
= rD * (1-t)
Trong đó:

là chi phí s d ng n sau thu
t là thu su t thu thu nh p doanh nghi p

Chi phí s d ng n luôn ph i tính sau thu và chi phí s d ng n sau thu
m i th c s là chi phí mà doanh nghi p ph i b ra đ s d ng n do lưi vay đ c phép
kh u tr vào l i t c ch u thu làm cho nhà đ u t khi s d ng n nh n đ c kho n
sinh l i t t m lá ch n thu .
1.2.2. Chi phí v n c ph n
1.2.2.1. Chi phí s d ng c ph n u đãi (r P )
C ph n u đưi đ c xem là m t trong nh ng ngu n VCSH c a doanh nghi p.
Nh ng c đông u đưi s đ c nh n c t c c đ nh nh đư công b v i th t u tiên
tr c khi l i nhu n thu n đ c phân ph i cho các c đông n m gi c ph n th ng.
Chi phí s d ng c ph n u đưi là chi phí mà công ty ph i tr cho vi c huy đ ng b ng
c phi u u đưi. Khi phát hành c phi u u đưi đ huy đ ng v n, doanh nghi p ph i
tr thêm chi phí phát hành. Do c t c chi tr cho c ph n u đưi là c đ nh h ng n m
nên d a vào công th c đ nh giá c phi u, ta có công th c tính chi phí s d ng v n c
ph n u đưi nh sau:

Trong đó: rP: chi phí s d ng v n c ph n u đưi
DP: giá tr c t c thanh toán hàng n m
Po: giá th tr ng c a c phi u u đưi
CPPH: chi phí phát hành

C t c u đưi không đ c kh u tr thu khi tính thu nh p ch u thu . Do đó, chi
phí s d ng v n c ph n u đưi là chi phí sau thu . i u này làm cho v n c ph n u
đưi cao h n chi phí s d ng n vay và các doanh nghi p thích s d ng đòn b y tài
chính b ng n h n là c ph n u đưi.
1.2.2.2. Chi phí s d ng v n c ph n th
Chi phí s d ng v n c ph n th

ng
ng là m c lãi su t chi t kh u mà nhà đ u t

dùng đ chi t kh u các kho n thu nh p mong đ i v hi n t i đ xác đ nh giá tr hi n t i
c ph n th ng cho công ty. Nh v y, đ xác đ nh chi phí s d ng v n c a c ph n
5

Thang Long University Libraty


th ng có th d a vào ph ng trình đ nh giá đ tính, nh ng th c t d a vào 2 cách:
mô hình t ng tr ng c t c (DCF) và mô hình đ nh giá tài s n v n (CAPM).
Môăhìnhăt ngătr ng c t c (DCF)
Ta có th tính t su t sinh l i yêu c u c a đ u t rE b ng công th c đ nh giá c
phi u nh sau:
rE =
Trong đó: g: t l t ng tr ng c t c c đ nh
Po: giá bán m t c phi u

đ

Do: c t c v a tr
N u m t công ty có ch ng khoán mua bán trên th tr ng, ta có th xác đ nh

c Do b ng cách l y c t c c a công ty tr cho c đông hi n t i, Po chính là giá đang

giao d ch trên th tr

ng, ch có g là ph i

cl

ng d a trên t l l i nhu n gi l i và

kh n ng sinh l i c a công ty thông qua t s ROE.
u nh c đi m c a mô hình:
u đi m: đ n gi n, d hi u và d áp d ng.
Nh c đi m: không áp d ng đ i v i nh ng công ty không chia c t c, c ng
không phù h p khi gi s m t t l t ng tr ng c đ nh. M t khác, ph ng pháp này
không th hi n rõ ràng m i quan h gi a l i nhu n và r i ro c ng nh m c đ đi u
ch nh r i ro đ i v i t su t sinh l i yêu c u c a t ng d án công ty.
Mô hình đ nh giá tài s n v n (CAPM)
Khi nghiên c u đ ng th tr ng ch ng khoán (SML) ta th y r ng t su t sinh
l i k v ng c a m t kho n đ u t ph thu c vào:
- Lãi su t phi r i ro (rf): là t su t sinh l i mà nhà đ u t nh t đ nh nh n đ

c

trong giai đo n đ u t c a mình. Th c đo t su t sinh l i này ph i t m t tài
s n không có r i ro v n . Do đó, th c đo t su t sinh l i phi r i ro th ng là t
su t sinh l i c a m t ch ng khoán chính ph .
-

Ph n bù r i ro c a th tr ng (rm – rf): ph n ánh t su t sinh l i t ng thêm mà

nhà đ u t đòi h i khi chuy n t vi c đ u t vào m t tài s n phi r i ro sang m t
th tr ng có m c r i ro trung bình.

-

H s

đo l

ng t

ng quan gi a s bi n thiên t su t sinh l i c a c phi u

công ty v i t su t sinh l i c a danh m c th tr ng. Vi c s d ng ch s
giúp
doanh nghi p nhìn nh n rõ h n v r i ro và n ng l c c nh tranh c a chính
doanh nghi p.
Chi phí s d ng l i nhu n đ l i theo mô hình CAPM đ
th c sau:
re = rf + (rm – rf)
6

c xác đ nh b ng công


Trong đó: rf: t su t sinh l i phi r i ro
: h s r i ro c a c phi u công ty
rm: t su t sinh l i k v ng trên th tr
(rm – rf): ph n bù r i ro th tr ng

ng

v n d ng mô hình này, ta c n bi t các y u t sau: lãi su t phi r i ro rf, lãi
su t sinh l i đòi h i c a th tr ng rm và c l ng m t h s
t ng đ ng. N u d
án có r i ro t ng đ ng r i ro công ty thì dùng công ty, n u d án có r i ro cao h n
r i ro công ty thì ph i t ng h s

và ng

c l i.

u nh c đi m c a mô hình CAPM:
Mô hình này cho th y s đi u ch nh tr c ti p l i nhu n và r i ro c a tài s n. Nó
đ c s d ng r ng rưi h n mô hình DCF. Tuy nhiên, đ
c l ng h s , ta c ng
ph i d a vào d li u quá kh đ xác đ nh.
Trong th c t , hai ph ng pháp này th ng cho k t qu khác nhau. Tùy theo
t ng quan đi m, thông th ng đ dung hòa ng i ta th ng l y trung bình c ng k t
qu c a hai mô hình này.
căl ng d a vào m căđ r i ro và lãi su t phi r i ro
Th t ra cách th 3 này c ng gi ng nh mô hình CAPM hay nói cách khác nó
chính là s v n d ng mô hình CAPM trong đi u ki n nh ng n c ch a có th tr ng
v n phát tri n nh
i t Nam, công ty r t khó áp d ng mô hình CAPM do thi u thông
tin và h s r i ro và thi u thông tin v l i nhu n đ u t danh m c rm.
kh c ph c
thi u sót này, thay vì s d ng chi ti t và đ y đ các bi n c a mô hình CAPM, chúng ta
g p chung (rm – rf) thành ph n bù r i ro, ta có công th c sau:
re = t su t l i nhu n trái phi u + ph n bù r i ro

Tùy theo m c đ r i ro cao hay th p c a doanh nghi p ho c d án chúng ta s
c l ng ph n bù r i ro cao hay th p t ng ng. Lý do đ ng sau ph n bù này chính
là s đánh đ i gi a r i ro và t su t sinh l i. Nhà đ u t ch ch p nh n các kho n đ u
t r i ro h n khi h nh n đ c m t t su t sinh l i cao h n t ng ng. T su t sinh l i
phi r i ro đ c niêm y t chính là lãi su t trái phi u chính ph . Trái phi u chính ph
đ c xem là phi r i ro vì xác su t trái phi u chính ph b m t kh n ng thanh toán cho
ng i n m gi trái phi u là r t th p, g n nh b ng 0. M t khác, m t kho n đ u t vào
c phi u thì có s đ m b o th p h n, các doanh nghi p th

ng xuyên làm n không

hi u qu ho c phá s n.
1.2.2.3. Chi phí c phi u th

ng m i (r ne)

Ngoài vi c s d ng l i nhu n đ l i tái đ u t , các công ty c ph n còn có th
phát hành c phi u th ng m i đ huy đ ng v n cho doanh nghi p. Khi phát hành
thêm c phi u th ng m i thì doanh nghi p ph i t n thêm chi phí phát hành. Nh ng
7

Thang Long University Libraty


chi phí b thêm ra khi n chi phí c phi u th ng m i cao h n chi phí l i nhu n đ l i.
Vì v y, khi s d ng s v n vay này vào kinh doanh, doanh nghi p ph i đ t đ c m c
l i nhu n t i thi u sao cho không ch bù đ p đ c s ti n tr l i t c cho các c đông
mà còn bù đ p đ c nh ng chi phí phát hành đư b ra.
Chi phí s d ng c phi u th

ng m i phát hành đ

c xác đ nh b i công th c:

rne =
Trong đó: D1: c t c mong đ i n m th nh t
P0: giá hi n t i c a c phi u
F: t l ph n tr m chi phí phí phát hành
g: t c đ t ng tr ng c t c
1.2.2.4. Chi phí v n t l i nhu n đ l i (r e)
Công ty c ph n c ng nh các doanh nghi p khác có th s d ng m t ph n l i
nhu n sau thu đ tái đ u t . ây là ngu n VCSH n i sinh c a công ty. L i nhu n sau
thu c a doanh nghi p sau khi tr c t c cho c đông u đưi (n u có), thu c quy n s
h u c a c đông th ng. C đông có th nh n toàn b s l i nhu n đó d i hình th c
c t c nh n đ c đ đ u t vào n i khác ho c theo m t cách khác, c đông nh n m t
ph n l i nhu n sau thu d i hình th c c t c, còn m t ph n đ l i DN đ tái đ u t .
N u doanh nghi p quy t đ nh s d ng l i nhu n đ l i đ tái đ u t thì DN c n
ph i đ m b o đ t đ c t su t sinh l i t i thi u b ng t su t sinh l i mà c đông có th
thu đ c khi s d ng s c phi u đó đ u t vào n i khác v i m c đ r i ro t ng
đ ng v i m c đ r i ro hi n t i c a DN. V y chi phí s d ng l i nhu n đ l i đ tái
đ u t là t su t sinh l i đòi h i c a c đông đ i v i c ph n th ng c a doanh nghi p.
N u l i nhu n không đ c gi l i, nó s đ c thanh toán d i d ng c t c cho
các c đông th ng. Do v y, chi phí c a l i nhu n đ l i đ i v i m t doanh nghi p
t ng t chi phí v n c ph n th ng. i u này có ngh a là l i nhu n đ l i làm gia
t ng v n c ph n th ng t ng t nh cách th c phát hành thêm c ph n th ng m i,
nh ng không ph i t n chi phí phát hành. Các c đông n m gi c ph n th ng ch p
nh n vi c gi l i l i nhu n c a DN ch khi h mong đ i hành đ ng này s t o thu nh p
ít nh t c ng ngang b ng v i t su t sinh l i c n thi t trên kho n v n đ u t này.
T cách nhìn nh n l i nhu n đ l i là s gia t ng ngu n v n c ph n th ng mà
không t n chi phí phát hành, chúng ta có th xác đ nh chi phí l i nhu n đ l i ngang

b ng v i chi phí v n c ph n th ng trong công th c sau:
Chi phí s d ng v n t l i nhu n đ l i = re
Chi phí s d ng v n t l i nhu n đ l i không c n thi t ph i đi u ch nh theo chi
phí phát hành vì l i nhu n đ l i nh m gia t ng ngu n v n không làm phát sinh nh ng
chi phí này.
8


1.2.3. Chi phí s d ng v n bình quân (WACC – weighted average cost of capital)
Chi phí s d ng v n bình quân là chi phí bình quân gia quy n c a t t c các
ngu n tài tr dài h n mà m t doanh nghi p đang s d ng. Trên th c t , các doanh
nghi p ph i huy đ ng v n t nhi u ngu n khác nhau và nh ng ngu n v n này có chi
phí s d ng v n không gi ng nhau. Vì v y c n ph i xác đ nh chi phí s d ng v n bình
quân. Ta có chi phí v n bình quân gia quy n đ c xác đ nh theo công th c sau:
WACC = (WD x
+ (WP x rP) + (WE x re ho c rne)
V i: WD: t l % ngu n tài tr b ng n vay dài h n trong c u trúc v n
WP: t l % ngu n tài tr b ng c ph n u đưi trong c u trúc v n
WE: t l % ngu n tài tr b ng c ph n th ng trong c u trúc v n
chi phí s d ng v n vay dài h n
rP: chi phí s d ng v n c ph n u đưi
re: chi phí s d ng v n c ph n th
Trong đó WD + WP + WE = 1

ng

WACC c ng là su t sinh l i chung mà công ty c n đ t đ c đ duy trì giá c
phi u c a công ty. Vì v y WACC c a m t công ty c ng ph n ánh chung r i ro và c u
trúc v n m c tiêu c a nh ng tài s n hi n h u c a công ty.
1.3. C u trúc v n t iă u

1.3.1. Khái ni m v c u trúc v n t i u
C u trúc v n t i u là c u trúc v n cân đ i đ c gi a r i ro và l i nhu n.
đ t đ c c u trúc v n t i u thì c u trúc v n khi s d ng n đ tài tr ph i th a mãn
đ c 3 m c đích c a nhà đ u t là: t i đa hóa l i nhu n, t i thi u hóa r i ro và t i
thi u hóa chi phí s d ng v n.
S l ng n trong c u trúc v n t i u c a doanh nghi p đ c g i là kh n ng
vay n c a doanh nghi p. Do đó, kh n ng vay n c a m t doanh nghi p đ c xác
đ nh b i các y u t : r i ro kinh doanh c a doanh nghi p, thu su t thu thu nh p doanh
nghi p và thu thu nh p cá nhân, m c đ phá s n có th có, chi phí đ i lý, vai trò c a
chính sách c u trúc v n trong vi c cung c p các tín hi u v thành qu c a doanh
nghi p cho các th tr ng v n.
1.3.2. Các nhân t nh h ng đ n c u trúc v n t i u
Khi ho ch đ nh c u trúc v n t i u, các nhà qu n tr c n l u ý các y u t
h ng c u trúc v n c a doanh nghi p sau:

nh

R i ro doanh nghi p: R i ro phát sinh đ i v i tài s n c a công ty ngay c khi
công ty không s d ng n . Công ty nào có r i ro doanh nghi p càng l n thì càng h
th p t l n t i u.
S

nă đ nh c a doanh thu và l i nhu n:

i v i nh ng doanh nghi p có

9

Thang Long University Libraty

doanh thu t ng đ i n đ nh thì có th s d ng n vay nhi u h n do khi đó s có
ngu n đ l p qu tr n đ n h n, kho n kinh doanh có lãi s dùng đ tr lãi vay. Trong
tr ng h p này, t tr ng v n huy đ ng trong t ng s v n huy đ ng c a doanh nghi p
s cao và ng c l i.
Các tiêu chu n ngành: C u trúc v n gi a các ngành công nghi p khác nhau
th ng r t khác nhau. Nh ng ngành công nghi p có chu k s n xu t dài, vòng quay
v n ch m nh h m lò, khai thác khoáng s n,… thì c c u ngu n v n s nghiêng v
CSH. Ng c l i, nh ng ngành có m c c u v s n ph m ít bi n đ ng, vòng quay v n
nhanh thì th ng s d ng nhi u n vay h n. Các nhà phân tích tài chính và các nhà
đ u t th ng so sánh r i ro tài chính c a doanh nghi p, đo l ng b i các t s kh
n ng thanh toán lưi vay, kh n ng thanh toán chi phí tài chính c đ nh và t l đòn b y
hay các đ nh m c c a ngành ho t đ ng. Tóm l i, các nghiên c u v tác đ ng ho t đ ng
c a ngành đ i v i c u trúc v n th ng đi đ n k t lu n c u trúc v n t i u cho doanh
nghi p cá th .
Thu thu nh p công ty: Do lãi vay là y u t chi phí tr c thu nên s d ng n
giúp công ty ti t ki m thu . Tuy nhiên đi u này s không còn ý ngh a đ i v i nh ng
công ty nào đ c u đưi hay vì lý do nào đó mà thu su t thu thu nh p m c th p
ho c b ng 0.
Các hàm ý v qu n tr c a lý thuy t c u trúc v n: Quy t đ nh c u trúc v n là
m t trong nh ng quy t đ nh tr ng tâm quan tr ng mà các giám đ c tài chính ph i quan
tâm. Tr

c h t, h u nh ch c ch n r ng các thay đ i trong c u trúc v n s đ a đ n các

thay đ i trong giá tr th tr

ng c a doanh nghi p. Th hai, l i ích c a t m lá ch n

thu t n đ a đ n giá tr doanh nghi p gia t ng, ít nh t là đ n đi m mà chi phí đ i lý

và chi phí phá s n gia t ng làm bù tr l i th v thu c a n . Th ba, c u trúc v n t i
u ch u nh h ng n ng n b i r i ro kinh doanh c a doanh nghi p. Th t , khi các
giám đ c th c hi n thay đ i th hi n trong c u trúc v n c a doanh nghi p, các hành
đ ng này s chuy n các thông tin quan tr ng đ n các nhà đ u t .
Lãi su t th tr ng: Khi lãi su t th tr ng t ng thì các doanh nghi p có xu
h ng thu h p quy mô s n xu t đ đ t đ c m c tiêu t i đa hóa l i nhu n b ng cách
tính toán h p lý gi a chi phí đ u vào và s n ph m đ u ra đ a đ n tay ng i tiêu dùng.
Khi đó doanh nghi p ph i c nh tranh v i nhau đ t n t i trên th tr

ng. Ng

c l i,

n u lãi su t th tr ng gi m, các doanh nghi p có xu h ng vay n nhi u h n, m
r ng quy mô s n xu t và tìm ki m th tr ng ti m n ng. i u đó ch ng t r ng, n u lãi
su t th tr ng trong t ng lai có xu h ng t ng thì doanh nghi p s s d ng trái phi u
nhi u h n th i đi m hi n t i.
Tính linh ho t v m t tài chính: Là kh n ng huy đ ng v n v i nh ng đi u
kho n h p lý. M c đ bi n đ ng trong t

ng lai c a v n và h u qu c a vi c thi u h t
10


v n có nh h ng t i c u trúc v n m c tiêu. Ph n l n các nhà qu n lý tài chính đ t
m c tiêu luôn trong tr ng thái s n sàng vay v n đ h tr cho các ho t đ ng, th m
chí c trong nh ng đi u ki n x u. Do v y, h mu n duy trì m t kh n ng vay n
m c nh t đ nh.
S ch đ ng v tài chính: S d ng n nhi u làm gi m đi s ch đ ng v tài
chính đ ng th i làm x u đi tình hình b ng cân đ i tài s n khi n cho nh ng nhà cung

c p v n ng n ng i cho vay hay đ u t v n vào công ty.
1.4. Tácăđ ng c a c u trúc v năđ n l i nhu n và r i ro
1.4.1. Khái ni m và phân lo i r i ro
Khái ni m
R i ro là m t s ng u nhiên xu t hi n các bi n c có th gây ra t n th t ho c
đem l i k t qu không nh mong đ i. Trên góc đ tài chính, r i ro có th đ

c xem

nh là s không ch c ch n hay s sai l ch c a l i nhu n th c t so v i l i nhu n k
v ng. Nh ng kho n đ u t nào có kh n ng có s sai l ch càng l n đ c xem nh có
r i ro càng cao và ng c l i.
Phân lo i r i ro
R i ro phi h th ng (r i ro riêng bi t hay r i ro có th đa d ng hóa): là lo i r i
ro khi x y ra ch nh h ng đ n m t ho c m t s lo i tài s n hay m t ch ng khoán (r i
ro phá s n, r i ro tín d ng,…). Lo i r i ro này là k t qu c a nh ng bi n c ng u nhiên
ho c không ki m soát đ c, ch nh h ng đ n m t công ty ho c m t ngành nào đó.
Nguyên nhân d n đ n r i ro phi h th ng là do n ng l c quy t đ nh qu n tr c a
ban lưnh đ o, ngu n cung ng v t t , m c đ s d ng đòn b y tài chính, đòn b y kinh
doanh hay s bi n đ ng v l c l ng lao đ ng, chính sách đi u ti t c a chính ph .
R i ro phi h th ng đ c chia làm hai lo i chính là r i ro kinh doanh và r i ro
tài chính.
R i ro kinh doanh: là nh ng r i ro mà doanh nghi p ph i gánh ch u trong quá
trình kinh doanh, có th bao g m t t c các lo i r i ro nh r i ro th tr ng, r i ro t
giá, r i ro lãi su t, r i ro b t th ng do thiên nhiên, h a ho n. R i ro kinh doanh có th
đ c chia làm hai lo i c b n: n i t i và bên ngoài. R i ro kinh doanh n i t i phát sinh
trong quá trình v n hành ho t đ ng c a công ty. M i công ty có m t lo i r i ro n i t i
riêng và m c đ thành công c a m i công ty th hi n qua hi u qu ho t đ ng. Thêm
vào đó, m i công ty có m t ki u r i ro bên ngoài riêng, nó ph thu c vào các y u t
môi tr ng kinh doanh c th c a t ng công ty. Các y u t bên ngoài t chi phí ti n

vay đ n s c t gi m ngân sách, t m c thu nh p kh u t ng đ n s suy thoái c a chu
k kinh doanh,… à có l y u t quan tr ng nh t là chu k kinh doanh.
R i ro tài chính: là nh ng r i ro trong ho t đ ng tài chính t c là nh ng v n đ
11

Thang Long University Libraty


v ti n t liên quan đ n vi c công ty tài tr v n cho ho t đ ng c a mình. Ng i ta
th ng tính toán r i ro tài chính b ng vi c xem xét c u trúc v n c a công ty. S xu t
hi n c a các kho n n trong c u trúc v n s t o ra cho công ty nh ng ngh a v tr lãi
mà ph i thanh toán cho ch n tr c khi tr c t c cho c đông nên nó có tác đ ng l n
đ n thu nh p c a h . R i ro tài chính là r i ro có th tránh đ c trong ph m vi các nhà
qu n lý có toàn quy n quy t đ nh vay hay không vay. M t công ty không có vay n s
không có r i ro tài chính.
R i ro h th ng (r i ro không th đa d ng hóa hay r i ro th tr ng): là r i ro
khi x y ra s nh h ng đ n t t c các lo i ch ng khoán và tác đ ng chung đ n t t c
các doanh nghi p.
Nguyên nhân ch y u c a nh ng lo i r i ro này là do tác đ ng c a tình hình
kinh t , chính tr , chính sách đi u hành kinh t v mô c a nhà n c trong t ng th i k .
R i ro h th ng đ c chia làm ba lo i chính:
R i ro th tr ng: r i ro th tr ng xu t hi n do có nh ng ph n ng c a các nhà
đ u t đ i v i nh ng s ki n h u hình hay vô hình. Các nhà đ u t th ng ph n ng
d a trên c s các s ki n th c, h u hình nh các s ki n kinh t , chính tr , xã h i; còn
các s ki n vô hình là các s ki n n y sinh do y u t tâm lý c a th tr ng. R i ro th
tr ng th ng xu t phát t nh ng s ki n h u hình nh ng do tâm lý không v ng vàng
c a các nhà đ u t nên h hay có ph n ng v t quá các s ki n đó.
R i ro lãi su t: r i ro lãi su t nói đ n s không n đ nh trong giá tr th tr ng
và s ti n thu nh p trong t

ng lai. Nguyên nhân c t lõi c a r i ro lãi su t là s lên

xu ng c a lãi su t Trái phi u Chính ph , khi đó s có s thay đ i trong m c sinh l i
k v ng c a các lo i ch ng khoán khác, đó là các lo i c phi u và trái phi u công ty.
Nói cách khác, chi phí vay v n đ i v i các lo i ch ng khoán không r i ro thay đ i s
d n đ n s thay đ i v chi phí vay v n c a các lo i ch ng khoán có r i ro.
R i ro s c mua: r i ro s c mua là bi n c s c mua c a đ ng ti n thu đ c. Nó
là tác đ ng c a l m phát đ i v i kho n đ u t , bi n đ ng giá càng cao thì r i ro s c
mua càng t ng n u nhà đ u t không tính toán l m phát vào thu nh p k v ng.
1.4.2. òn b y tài chính trong doanh nghi p
1.4.2.1. Khái ni m v đòn b y tài chính
Trong tài chính, đòn b y đ

c đ nh ngh a là vi c doanh nghi p s d ng ngu n

tài tr có chi phí tài chính c đ nh trong n l c gia t ng l i nhu n ti m n ng cho các c
đông. òn b y tài chính liên quan đ n s d ng n (và c ph n u đưi) có chi phí tài
chính c đ nh.
òn b y tài chính dùng các chi phí tài chính c đ nh làm đi m t a. Khi m t
doanh nghi p s d ng các chi phí tài chính c đ nh, m t thay đ i trong EBIT s đ c
12


phóng đ i thành m t thay đ i t ng đ i l n h n trong thu nh p m i c ph n (EPS).
Tác đ ng s nhân này c a vi c s d ng các chi phí tài chính c đ nh đ c g i là đ
nghiêng đòn b y tài chính.
1.4.2.2. Các ch tiêu đo l

ng m c đ s d ng đòn b y tài chính

xác đ nh m c đ s d ng đòn b y tài chính c a doanh nghi p, ta d a vào ch
tiêu t s n trên v n ch s h u và ch tiêu t s t ng tài s n trên v n ch s h u:
T s n trên v n ch s h u
T s n trên CSH

T ng s n

T ng CSH
T s này cho bi t quy mô tài chính c a doanh nghi p, c th h n là t l gi a
hai ngu n v n c b n mà doanh nghi p đang s d ng đ chi tr cho các ho t đ ng s n
xu t kinh doanh.
T s n trên

CSH giúp nhà đ u t khái quát đ

c s c m nh tài chính, đánh

giá kh n ng t tài tr , s t ch v tài chính, n ng l c tài chính và kh n ng ch đ ng
c a doanh nghi p v ngu n v n kinh doanh. Khi t s n trên VCSH càng cao thì kh
n ng ch đ ng trong thanh toán các kho n n c a doanh nghi p càng th p. Do đó,
doanh nghi p c n xem xét các r i ro thanh toán trong các tr ng h p không thanh toán
đ c n , thanh toán quá h n d n t i chi phí lưi vay cao… có th g p ph i khi vay n
quá nhi u đ có th đ a ra các chính sách ho t đ ng và chính sách v n h p lý. Ng c
l i, h s này càng nh ch ng t doanh nghi p càng g p ít khó kh n trong vi c tr n .
+ T s n trên VCSH ≤ 1: N ph i tr ít h n ho c b ng VCSH, tài s n c a
doanh nghi p đ

c tài tr ch y u b ng VCSH. Doanh nghi p v n đ m b o đ

c kh

n ng ch đ ng thanh toán n
+ T s n trên VCSH > 1: N ph i tr l n h n CSH, tài s n c a doanh nghi p
đ c tài tr ch y u b ng các kho n n . Doanh nghi p có th g p ph i nh ng r i ro v
thanh toán n . Do đó c n cân nh c gi a chi phí n vay và l i nhu n có th đ t đ
đ a ra chính sách h p lý.

cđ

T s t ng tài s n trên v n ch s h u
T ng tài s n trên CSH

T ng tài s n

T ng CSH
T s này cho bi t kh n ng tài tr t ng tài s n t VCSH c a doanh nghi p. T
s này đ c so sánh v i 1. N u t s này càng l n h n 1 ch ng t kh n ng t ch tài
chính c a doanh nghi p th p, và đi u này c ng cho th y doanh nghi p ch a t n d ng
đòn b y tài chính nhi u.
1.4.2.3. M c đích và l i ích c a đòn b y tài chính
òn b y tài chính là m t công c h u d ng cho các ho t đ ng phân tích, ho ch
13

Thang Long University Libraty


đ nh và ki m soát tài chính. Thông qua đòn b y tài chính, các nhà qu n tr có thêm
công c đ gia t ng t su t l i nhu n v n ch s h u hay thu nh p trên m t c ph n
th ng. N u s d ng phù h p, công ty có th s d ng nh ng ngu n v n có chi phí c
đ nh b ng vi c phát hành trái phi u hay c phi u u đưi đ t o thu nh p l n h n chi

phí tr cho vi c huy đ ng v n có chi phí tài chính c đ nh. Bên c nh đó, đòn b y tài
chính giúp doanh nghi p đi u ch nh linh ho t c c u v n đ phù h p v i m c đích c a
doanh nghi p trong t ng th i k , đ ng th i nó c ng là công c giúp doanh nghi p t ng
quy mô v n m t cách h u hi u. M t khác, đòn b y tài chính có kh n ng làm gia t ng
t su t sinh l i mong đ i c a v n c ph n nh ng c ng ngay lúc đó, chúng s đ a c
đông t i m c đ r i ro l n h n. N u t su t sinh l i trên v n đ u t cao thì t su t sinh
l i trên v n c ph n s tr nên cao h n và ng c l i n u t su t sinh l i trên v n đ u t
th p thì t su t sinh l i trên v n c ph n s tr nên th p h n.
1.4.2.4. Phân tích đi m bàng quan EBIT – EPS
i m bàng quan EBIT – EPS còn g i là đi m hòa v n, t c là đi m có giá tr
EBIT mà đó các ph ng án tài tr đ u mang l i EPS nh nhau. i m bàng quan
đ c tìm thông qua vi c phân tích m i quan h EBIT – EPS. Tr
đ nh theo công th c sau:

Trong đó: EBIT: EBIT bàng quan gi a các ph
I: lãi su t hàng n m ph i tr

c h t, EPS đ

c xác

ng án tài tr

DP: c t c hàng n m ph i tr
T: thu su t thu thu nh p c a công ty
NE: s l ng c ph n thông th ng
T đó tìm đi m bàng quan theo 2 cách: ph ng pháp đ i s , ph

ng pháp hình h c.

Ph ngăphápăđ i s :
V m t đ i s , đi m bàng quan đ c xác đ nh b ng cách áp d ng tính EPS theo
EBIT cho m i ph ng án, sau đó thi t l p ph ng trình cân b ng: EPS1 = EPS2
Hay gi i ph

ng trình d

i đây ta tìm đ

c EBIT:

Trong đó:
EBIT1,2
I1 , I2
PD1, PD2
NS1, NS2
t

: EBIT bàng quan gi a 2 ph ng án tài tr 1 và 2
: Lãi ph i tr hàng n m ng v i ph ng án tài tr 1 và 2
: C t c ph i tr hàng n m theo ph ng án tài tr 1 và 2
: S c ph n th ng ng v i ph ng án tài tr 1 và 2
: Thu su t thu thu nh p công ty
14