9 loại búp bê truyền thống nhật bản

9 loại búp bê truyền thống sẽ trang hoàng căn nhà bạn hơn

Búp bê và tượng búp bê từ lâu đã cực kì phổ biến ở Nhật Bản, dù nhiều người tin rằng, chúng không còn cạnh
tranh nổi với hiện tượng anime và manga hiện đại. Đã nhiều thế kỉ đi qua cùng với sự sáng tạo và hoàn chỉnh
hơn, búp bê truyền thống Nhật Bản ngày càng đi sâu vào lòng người dân xứ sở hoa anh đào và trở thành
những tác phẩm nghệ thuật đáng nhớ. Hôm nay, chúng ta sẽ đi tìm hiểu lịch sử, phân loại và đặc tính của búp
bê Nhật Bản nhé.


Búp bê Hina

(Nguồn ảnh: flickr.com)
Búp bê Hina có nguồn gốc từ thời Heian (794 – 1185) và được gắn liền với cấp bậc. Dù theo phong
tục ở phía Đông và phía Tây Nhật Bản khác nhau về mô hình tổ chức từng cấp bậc nhưng thứ bậc
tôn ti đều giống nhau từ trên xuống dưới. Tầng đầu tiên là vua chúa, tầng thứ hai là ba cung nữ,


tầng thứ ba là năm nhạc công nam, tiếp theo là hai đại thần, tầng năm cuối cùng là hộ vệ cho vua
chúa. Búp bê Hina được đặt trên bục lót thảm đỏ sang trọng. Búp bê Hina gắn liền với lễ hội Hina
Matsuri – Lễ hội cho các bé gái Nhật Bản – diễn ra vào ngày 3 tháng Ba.

Búp bê Musha

(Nguồn ảnh: rakuten.co.jp)


Búp bê Musha đã cực kì phổ biến từ thế kỉ 17. Búp bê mặc áo giáp đen, có đội mũ, đeo vũ khí này
là đại diện cho những chiến binh thời chiến, gợi nhớ lại phần nào lịch sử vàng son của võ thuật
Nhât Bản. Gần đây, các nghệ nhân Nhật Bản đã tạo gương mặt búp bê Musha có nét ngây thở, bụi
bẫm của một bé trai thay vì hình ảnh chiến binh oai hùng như trước. Búp bê được làm cùng chất
liệu với búp bê Hina. Như búp bê Hina đồng hành với ngày lễ hội cho các bé gái, búp bê Musha

không thể thiếu vào ngày hội bé trai – ngày 5 tháng Năm ở Nhật Bản.

Búp bê Gosho

(Nguồn ảnh: lasieexotique.com)
Búp bê Gosho cực kì đẹp này là người bạn cùng thời với búp bê Hina – xuất hiện vào khoảng thời
kì Heian. Cái tên Gosho mang ý nghĩa “cung điện” nên búp bê được xem là món quà danh giá mà


triều đình ban tặng cho các chư hầu thời phong kiến vì sự trung thành phục dịch. Búp bê được làm
ra không có tóc nhưng có hai chỏm tóc nhỏ hai bên. Dù khi đi tham quan Nhật Bản, bạn vô tình nhìn
thấy búp bê Gosho có tóc, nhưng loại đầu trọc mới là loại truyền thống. Búp bê được mặc những
trang phục màu sáng, tươi mát nhưng có loại không mặc gì cả. Búp bê Gosho khắc họa những em
bé tròn mũm mĩm, mập mạp, đáng yêu, nên bạn khó lòng rời mắt khỏi chúng.

Búp bê Kimekomi

(Nguồn ảnh: nakayamadoll.com)
Bạn có thích những con búp bê gỗ được chế tác tinh xảo không? Quay cột mốc thời gian về những
năm 1700, những nghệ nhân tay nghề khéo léo đã đẽo gọt ra búp bê Kimekomi từ những miếng gỗ
vô cùng tỉ mỉ với nét đặc trưng rất riêng. Với nơi khai sinh là đền Kami Kamo ở Kyoto, búp bê
Kimekomi vừa được làm xong là nổi tiếng ngay. Khoác lên những bộ cánh đẹp, đa dạng màu sắc và
kiểu cách, búp bê Kimekomi là một tác phẩm nghệ thuật hoàn hảo vì những nếp gấp của vải hoàn
toàn che lấp phần thô của gỗ. Ngoài ra, búp bê cũng được đẽo gọt, khắc họa sống động những hình


ảnh đa dạng, từ người đến động vật. Búp bê Kimekomi thường là hình ảnh tượng trưng cho các cô
gái Nhật thời xưa, dịu dàng, nữ tính, kín đáo trong bộ kimono truyền thống.

Búp bê Karakuri

(Nguồn ảnh: traverseworld.com)


[embed] />
Búp bê Karakuri là dạng nửa búp bê, nửa người máy. Nước Nhật Bản vào khoảng chừng thế kỉ 18
đã từng bị “khuấy động” bởi phát minh vô cùng kì lạ này. Những con người máy tự động Karakuri là
một đại diện tiêu biểu của sự sáng tạo nghệ thuật dung hòa giữa mỹ thuật và máy móc thông qua
sự hoạt động, lắp ráp chính xác, chỉnh chu của các cơ quan bên trong gồm dây cót, bánh răng.
Theo như truyền thống, búp bê Karakuri được làm từ gỗ và có ba loại búp bê mà bạn có thể tìm
thấy là búp bê Karakuri phòng trà, búp bê Karakuri lễ hội và búp bê Karakuri sân khấu. Những búp
bê Karakuri có thể làm đủ thứ chuyện, như dâng trà, nhảy múa và thôi miên (dĩ nhiên, sẽ không
nhiều lắm).

Rối Bunraku

(Nguồn ảnh: attjapan.sakura.ne.jp)
Rối Bunraku sẽ làm đầu bạn liên tưởng ngay đến sự biến hóa đa dạng và vẻ hào nhoáng. Loại búp
bê này có nguồn gốc từ Osaka từ những năm 1680, dùng trong sân khấu kịch nghệ hiện đại. Búp bê
được đẽo gọt tinh vi, cẩn thận từ gỗ và sơn bằng tay và vì thiết kế cực kì công phu, phức tạp, tay
chân và đầu búp bê phải do nghệ nhân giàu kinh nghiệm đảm nhận. Chính vì thế, rối Bunraku sẽ có
một màn biến hóa, chuyển đổi từ mặt người sang mặt quỉ chỉ trong một vở kịch vô cùng ngạc nhiên.


Những người điều khiển rối sẽ chịu trách nhiệm khâu thiết kế, tạo thân rối và trang phục – một sự
kết hợp hài hòa giúp những con rối thêm sức sống hơn.

Búp bê Daruma

(Nguồn ảnh: asahiimports.com)
Dù thường xem là đồ chơi nhiều hơn búp bê, tượng Daruma tượng trưng sức mạnh, mơ ước và sự
may mắn. Con búp bê có hình dáng nhỏ nhắn, khỏe khoắn, chắc bền này đã xuất hiện vào thế kỉ
thứ 18. Ở nhiều vùng khác nhau thì búp bê Daruma sẽ được tô màu khác nhau. Búp bê này là biểu
tượng của vị tổ sư nhà Phật - Bồ Đề Lạt Ma - ở Trung Quốc. Người đời ngày nay vẫn kể cho nhau
nghe sự tích 9 năm thiền định nổi tiếng của Bồ Đề Lạt Ma. Trong 9 năm liền, ông chỉ chăm chăm
nhìn tường và được những người thời bấy giờ gọi là ông sư Bà La Môn nhìn tường.


Búp bê Kokeshi

(Nguồn ảnh: 7-themes.com)
Búp bê Kokeshi là loại búp bê thủ công có thân hình trụ gỗ, xuất hiện ở Nhật Bản từ những năm
1600, thời kì Edo. Những con búp bê này không hề có tay, chân, chỉ có một cái đầu lớn được đẽo
gọt từ gỗ. Gương mặt búp bê chỉ được vẽ vài nét với ba màu chính yếu là đỏ, đen và vàng. Búp bê
Kokeshi một thời được bán như là quà lưu niệm cho khách du lịch ở miền Bắc Nhật Bản.


Búp bê sứ

(Nguồn ảnh: icollector.com)
Búp bê sứ không hoàn toàn có xuất xứ từ Nhật Bản, vào những năm 1850s, búp bê sứ Pháp và
Đức hoàn toàn thống lĩnh thị trường, nhưng không có nghĩa là búp bê Nhật Bản thiếu sức hút riêng.
Búp bê sứ Nhật Bản được làm từ những năm 1900 và trở nên phổ biến vào những năm 1930. Búp
bê sứ được làm từ sứ không tráng men – hỗn hợp trộn nước và đất sét. Các nghệ nhân đã chế tác
lên búp bê với nét xưa xưa của những quảng cáo Big Boy thập niên 50 nên những con búp bê này
mang nhiều màu sắc hoài cổ. Nhiều con còn có nét gì đó khá Tây và có con được đánh má hồng
nữa.