Phân tích tình hình xuất khẩu hàng may mặc của tổng công ty may nhà bè công ty cổ phần (NBC)

BỘ TÀI CHÍNH
TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – MARKETING
KHOA THƢƠNG MẠI
-----



-----

NGUYỄN NGỌC LAN
LỚP 11DKQ1 – MSSV:1112060047

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:

PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH XUẤT KHẨU
HÀNG MAY MẶC CỦA TỔNG CÔNG TY
MAY NHÀ BÈ – CÔNG TY CỔ PHẦN (NBC)
CHUYÊN NGÀNH: KINH DOANH QUỐC TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH, THÁNG 5 NĂM 2015


BỘ TÀI CHÍNH
TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – MARKETING
KHOA THƢƠNG MẠI
-----



-----

NGUYỄN NGỌC LAN
LỚP 11DKQ1 – MSSV:1112060047

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:

PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH XUẤT KHẨU
HÀNG MAY MẶC CỦA TỔNG CÔNG TY
MAY NHÀ BÈ– CÔNG TY CỔ PHẦN (NBC)
CHUYÊN NGÀNH: KINH DOANH QUỐC TẾ
GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN
TS NGUYỄN XUÂN HIỆP
TP. HỒ CHÍ MINH, THÁNG 5 NĂM 2015


LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian thực tập và hoàn thành Khóa luận tốt nghiệp này, em đã
nhận được rất nhiều sự giúp đỡ tận tình của các cô chú, anh chị trong phòng kinh
doanh thị trường nói riêng và của Tổng Công ty May Nhà Bè nói chung cũng như
sự giúp đỡ của các Thầy, Cô trường Đại học Tài chính – Marketing.
Em xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến toàn thể quý Thầy Cô tại
trường Đại học Tài chính – Marketing đã quan tâm tận tình dạy bảo, truyền đạt
những kiến thức bổ ích, giúp chúng em có nền tảng kiến thức để áp dụng vào công
việc thực tế trong tương lai. Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn Thầy Nguyễn
Xuân Hiệp. Trong thời gian qua thầy đã dành nhiều thời gian và công sức để
hướng dẫn, giúp đỡ em hoàn thành bài Chuyên đề tốt nghiệp này.
Em cũng xin chân thành cảm ơn các cô chú, anh chị trong Tổng Công ty Cổ
phần May Nhà Bè đã tạo điều kiện để em được thực tập tại công ty và đã giúp đỡ
em rất nhiều trong quá trình em thực tập tại Công ty.

Cuối cùng, em xin chúc Quý Thầy Cô dồi dào sức khỏe và thành công
trong công tác giảng dạy. Chúc Ban lãnh đạo và toàn thể công nhân viên Tổng
Công ty May Nhà Bè dồi dào sức khỏe, thành công trong công việc và chúc cho
Công ty ngày càng làm ăn phát đạt.
Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2015

Sinh viên thực tập


NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................

TP. Hồ Chí Minh, ngày........., tháng,....... năm.....


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................

TP. Hồ Chí Minh, ngày......... tháng...... năm.....


MỤC LỤC

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT..................................................................................i
DANH MỤC HÌNH................................................................................................... ii
DANH MỤC BẢNG.................................................................................................iii
MỞ ĐẦU.................................................................................................................... 1
1.

Lý do chọn đề tài................................................................................................1

2.

Mục tiêu nghiên cứu...........................................................................................2

3.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.....................................................................3

4.

Phương pháp nghiên cứu...................................................................................3

5.

Ý nghĩa khoa học và những đóng góp của đề tài nghiên cứu...........................4

6.

Kết cấu của đề tài...............................................................................................4

CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH XUẤT KHẨU

CỦA DOANH NGHIỆP............................................................................................6
1.1 Khái quát chung về xuất khẩu.............................................................................6
1.1.1 Khái niệm về xuất khẩu................................................................................6
1.1.2 Đặc điểm của xuất khẩu................................................................................7
1.1.3 Vai trò của xuất khẩu....................................................................................8
1.1.3.1 Đối với nền kinh tế toàn cầu.................................................................8
1.1.3.2 Đối với nền kinh tế quốc gia.................................................................8
1.1.3.3 Đối với doanh nghiệp............................................................................9
1.1.4 Các hình thức xuất khẩu............................................................................. 10
1.1.4.1 Căn cứ vào tính chất của xuất khẩu....................................................10
1.1.4.2 Căn cứ vào mức độ tham gia của doanh nghiệp.................................11


1.2 Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp............13
1.2.1 Các chỉ tiêu đánh giá kết quả kinh doanh xuất khẩu..................................13
1.2.1.1 Sản lượng hàng hóa xuất khẩu............................................................13
1.2.1.2 Giá trị hàng hóa xuất khẩu..................................................................13
1.2.1.3 Doanh thu xuất khẩu........................................................................... 14
1.2.1.4 Lợi nhuận xuất khẩu............................................................................15
1.2.1.5 Thị trường, thị phần xuất khẩu........................................................... 16
1.2.2 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả xuất khẩu...................................................17
1.2.2.1 Suất sinh lợi của doanh thu (ROS).....................................................17
1.2.2.2 Suất sinh lợi của chi phí (ROC)..........................................................17
1.2.2.3 Suất sinh lợi của tài sản (ROA)..........................................................18
1.2.2.4 Suất sinh lợi của vốn chủ sở hữu (ROE)............................................19
1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp.................21
1.3.1 Nhóm các nhân tố môi trường vĩ mô..........................................................21
1.3.1.1 Môi trường kinh tế..............................................................................21
1.3.1.2 Môi trường chính trị, luật pháp và chính phủ.....................................21
1.3.1.3 Môi trường văn hóa, xã hội.................................................................22

1.3.1.4 Môi trường khoa học công nghệ.........................................................22
1.3.1.5 Môi trường tự nhiên............................................................................23
1.3.2 Nhóm các nhân tố môi trường vi mô..........................................................24
1.3.2.1 Nhà cung cấp.......................................................................................24
1.3.2.2 Khách hàng..........................................................................................24
1.3.2.3 Đối thủ cạnh tranh...............................................................................25
1.3.2.4 Sản phẩm thay thế...............................................................................25


1.3.2.5 Các ngành công nghiệp phụ trợ..........................................................26
1.3.3 Nhóm các nhân tố bên trong doanh nghiệp................................................26
1.3.3.1 Nguồn nhân lực và năng lực quản trị..................................................26
1.3.3.2 Tiềm lực tài chính...............................................................................27
1.3.3.3 Cơ sở vật chất kỹ thuật và công nghệ.................................................27
1.3.3.4 Chiến lược Marketing......................................................................... 27
1.3.3.5 Hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D).......................................28
CHƢƠNG 2: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH XUẤT KHẨU CỦA NBC..................29
2.1 Tổng quan về Tổng Công ty May Nhà Bè – Công ty cổ phần (NBC).............29
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Tổng Công ty................................29
2.1.2 Chức năng và nhiệm vụ của Tổng Công ty................................................30
2.1.3 Cơ cấu tổ chức kinh doanh và quản lý của Tổng Công ty........................31
2.1.4 Kết quả kinh doanh của Tổng Công ty giai đoạn 2012 – 2014.................39
2.1.5 Định hướng phát triển Tổng Công ty đến năm 2020.................................41
2.2 Phân tích thực trạng XK hàng may mặc của NBC giai đoạn 2012 – 2014......42
2.2.1 Phân tích chung về thực trạng XK hàng may mặc của NBC.....................42
2.2.2 Phân tích thực trạng XK hàng may mặc của NBC theo loại hình XK......44
2.2.3 Phân tích tình hình xuất khẩu của NBC theo mặt hàng.............................46
2.2.4 Phân tích tình hình xuất khẩu hàng may mặc của NBC theo thị trường...49
2.2.5 Đánh giá chung về tình hình xuất khẩu của NBC......................................53
2.2.5.1 Kết quả đạt được.................................................................................53

2.2.5.2 Tồn tại, hạn chế và nguyên nhân........................................................54
2.3 Phân tích dự báo các nhân tố có ảnh hưởng chủ yếu đến tình hình xuất khẩu
của NBC giai đoạn 2015 – 2020..............................................................................56


2.3.1 Các nhân tố bên ngoài doanh nghiệp ......................................................... 56
2.3.1.1 Triển vọng phục hồi kinh tế của thế giới và Việt Nam ...................... 56
2.3.1.2 Tình hình chính trị trên thế giới và trong nước .................................. 57
2.3.1.3 Ưu đãi thuế suất từ các hiệp định thương mại.................................... 58
2.3.1.4 Ngành công nghiệp phụ trợ được đầu tư phát triển ............................ 62
2.3.1.5 Áp lực cạnh tranh trong ngành ngày càng gay gắt ............................. 63
2.3.2 Các nhân tố bên trong doanh nghiệp ......................................................... 64
2.3.2.1 Biến động về số lượng, chất lượng nguồn nhân lực ........................... 64
2.3.2.2 Máy móc, thiết bị, công nghệ hiện đại ............................................... 65
2.3.2.3 Công tác quản lý nguyên vật liệu của Tổng Công ty ........................ 65
2.3.2.4 Khả năng tiếp cận thị trường và giữ quan hệ với đối tác ................... 67
2.3.3 Đánh giá chung về sự ảnh hưởng của các nhân tố đến tình hình xuất khẩu
của Tổng công ty ................................................................................................. 67
2.3.3.1 Phương pháp đánh giá........................................................................ 67
2.3.3.2 Kết quả đánh giá ................................................................................. 68
CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU ....................... 76
HÀNG MAY MẶC CỦA NBC GIAI ĐOẠN 2015 – 2020 ..................................... 76
3.1 Định hướng và mục tiêu đẩy mạnh xuất khẩu hàng may mặc của NBC giai
đoạn 2015 – 2020 .................................................................................................... 76
3.1.1 Định hướng đẩy mạnh xuất khẩu hàng may mặc của NBC giai đoạn 2015
- 2020 ................................................................................................................... 76

3.1.2 Mục tiêu đẩy mạnh xuất khẩu hàng may mặc của NBC giai đoạn 2015 2020 76
3.2 Xác lập các phương án đẩy mạnh xuất khẩu của NBC giai đoạn 2015– 2020 77

3.2.1 Kết hợp SWOT hình thành các phương án đẩy mạnh xuất khẩu của NBC
giai đoạn 2015– 2020...........................................................................................77
3.2.2 Lựa chọn phương án đẩy mạnh XK của NBC giai đoạn 2015– 2020.......80
3.2.2.1 Phương pháp đánh giá.........................................................................80
3.2.2.2 Kết quả đánh giá..................................................................................80
3.3 Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng may mặc của NBC giai đoạn 2015
– 2020.......................................................................................................................81
3.3.1 Củng cố thị trường truyền thống và phát triển thị trường mới..................81
3.3.2 Đẩy mạnh liên doanh, hợp tác với các nhà cung cấp nguồn nguyên liệu 83
3.3.3 Đầu tư phát triển nguồn nhân lực...............................................................84
3.3.4 Tăng cường liên kết, hợp tác với đối thủ cạnh tranh................................85
3.3.5 Phát triển sản phẩm xuất khẩu...................................................................86
3.4 Một số kiến nghị nhằm đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu của Tổng Công ty.....87
3.4.1 Đối với nhà nước........................................................................................ 87
3.4.2 Đối với Hiệp hội Dệt May Việt Nam.........................................................88
KẾT LUẬN.............................................................................................................. 89
TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................... 92


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
TP. HCM

Thành phố Hồ Chí Minh

TPP

Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược Thái Bình Dương

EU

Liên minh châu Âu

GDP

Tổng sản phẩm quốc nội

NBC

Tổng Công ty May Nhà Bè – Công ty cổ phần

NCIF

Trung tâm Thông tin và dự báo kinh tế xã hội quốc gia

IMF

Quỹ tiền tệ quốc tế

EU – MUTRAP

Dự án Hỗ trợ Chính sách Thương mại và Đầu tư của châu Âu

XK

Xuất khẩu

DN

Doanh nghiệp

i


DANH MỤC HÌNH
Hình 2.1: Cơ cấu tổ chức kinh doanh và quản lý của NBC......................................32
Hình 2.2 Dự báo xuất khẩu Dệt may của Việt Nam vào Hoa Kỳ trong trường hợp
TPP được hoặc không được thông qua (2013-2025).................................................59

ii


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1 : Kết quả kinh doanh của Tổng Công ty giai đoạn 2012 – 2014...............40
Bảng 2.2: Phân tích chung thực trạng XK hàng may mặc NBC...............................43
Bảng 2.3: Phân tích thực trạng XK hàng may mặc của NBC theo loại hình XK.....45
Bảng 2.4: Tình hình xuất khẩu hàng may mặc của NBC theo mặt hàng giai đoạn
2012 – 2014................................................................................................................ 48
Bảng 2.5: Tình hình xuất khẩu hàng may mặc của NBC theo thị trường giai đoạn
2012 – 2014................................................................................................................ 51
Bảng 2.6: Doanh thu và EBT bình quân giai đoạn 2012 – 2014..............................53
Bảng 2.7: Sự biến động nhân sự của NBC giai đoạn 2013 – 2014...........................64
Bảng 2.8: Các đối tác nhập khẩu nguyên vật liệu chính của NBC...........................66
Bảng 2.9: Tổng hợp mức độ quan trọng của các cơ hội và thách thức.....................71
đối với hoạt động XK của NBC giai đoạn 2015 - 2020............................................71
Bảng 2.10: Tổng hợp mức độ quan trọng của các điểm mạnh và điểm yếu.............74
đối với hoạt động XK của NBC giai đoạn 2015 - 2020............................................74
Bảng 3.1: Ma trận SWOT của NBC..........................................................................78

iii

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong những năm gần đây, với mục tiêu đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa
hiện đại hóa đất nước, đồng thời từng bước tham gia hội nhập kinh tế khu vực và
thế giới, việc đẩy mạnh xuất khẩu được nhà nước đặc biệt quan tâm. Là hàng hóa
tiêu d ng thiết yếu, hàng năm ngành dệt may có những đóng góp đáng kể cho nguồn
thu ngân sách đặc biệt là nguồn thu ngoại tệ từ xuất khẩu. Toàn ngành Dệt may với
trên 6000 doanh nghiệp, đóng góp 16,4% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước,
kim ngạch xuất khẩu liên tục tăng cao, từ mức 5,9 tỉ USD năm 2006, đến năm 2014
đạt 24,5 tỉ USD, tăng trung bình 18,4%/năm.
Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định khá lạc quan: Trong nhiều mặt hàng xuất
khẩu chủ lực, hàng dệt may Việt Nam đang có đà tăng trưởng và những bứt phá
ngoạn mục nhờ những FTA đã và sắp ký kết. Thuế xuất khẩu hàng dệt may sang
nhiều thị trường có thể giảm về 0%, là cơ hội lớn để thương hiệu dệt may Việt Nam
tăng tốc trong cuộc đua với nhiều thương hiệu dệt may lớn trên thế giới. Đây chính
là sức hút để các nhà nhập khẩu từ các quốc gia khác chuyển dịch đơn hàng về Việt
Nam.
Năm 2015 được đánh giá là năm thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu của ngành
dệt may Việt Nam. Phân tích sâu về cơ hội tại các thị trường, ông Phan Văn Chinh,
Cục trưởng Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương) khẳng định: Triển vọng tăng
trưởng kim ngạch ngay tại các thị trường truyền thống của ngành dệt may còn rất
lớn. Đơn cử như thị trường EU, đây là thị trường liên tục được mở rộng về quy mô
mà Việt Nam cũng mới chỉ chiếm khoảng 1% tổng giá trị nhập khẩu hàng dệt may
của thị trường này. Bên cạnh đó, khi FTA Việt Nam – EU được ký kết, thuế từ 12%
về 0% sẽ tạo ra sức cạnh tranh lớn cho hàng dệt may xuất khẩu vào thị trường này.
Theo đó, EU tiếp tục là thị trường trọng điểm của dệt may Việt Nam trong thời gian
tới.
Tương tự, ưu đãi về thuế do Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương

(TPP) mang lại cũng là yếu tố thuận lợi cho các doanh nghiệp mở rộng thị phần tại
1


thị trường Mỹ. Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam và Liên minh Hải quan (Nga,
Belarus, Kazakhstan) được ký kết vào đầu năm 2015 sẽ cải thiện đáng kể chính sách
thuế, hải quan và tạo sức hấp dẫn lớn với doanh nghiệp.
Bản thân là một trong những doanh nghiệp Dệt may đầu ngành, Tổng Công ty
cổ phần May Nhà Bè NBC) trong những năm qua luôn đạt nhiều kết quả cũng như
thành tựu trong kinh doanh nói chung và hoạt động xuất khẩu nói riêng. Kim ngạch
xuất khẩu giai đoạn 2012 – 2014 đều tăng cao và ổn định trong vài năm trở lại đây.
Đáng nói là chi phí gia công của NBC càng được cải thiện và có sức cạnh tranh trên
thị trường thế giới và trong nước. Trong sự kiện “Liên hoan doanh nghiệp Rồng
Vàng và Thương hiệu Mạnh năm 2014”, Tổng Công ty May Nhà Bè – NBC đã vinh
dự lọt vào Top 10 doanh nghiệp nhận danh hiệu Thương hiệu Mạnh Việt Nam 2014.
Tuy vậy, nếu so sánh với vị thế là một doanh nghiệp tiêu biểu đầu ngành trực thuộc
Tập đoàn Dệt may Việt Nam thì những thành tựu mà Tổng Công ty đạt được chưa
tương xứng với những tiềm năng và thế mạnh có thể khai thác được. Bởi thế, trước
tình hình Việt Nam tham gia nhiều hiệp định FTA, các doanh nghiệp dệt may đứng
trước nhiều cơ hội, bên cạnh không ít những thách thức, thiết nghĩ Tổng Công ty cần
phải có những giải pháp đón đầu xu thế nhằm đẩy mạnh xuất khẩu gia tăng lợi
nhuận, nâng cao uy tín trước khách hàng. Chính vì lẽ đó tác giả chọn đề tài “Phân
tích tình hình xuất khẩu hàng may mặc của Tổng Công ty May Nhà Bè – Công ty
cổ phần” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Một là, tổng kết lý thuyết về phân tích tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp
đặt cơ sở khoa học cho việc phân tích, đánh giá tình hình xuất khẩu của doanh
nghiệp và dự báo các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình xuất khẩu hàng may mặc của
Tổng công ty May Nhà Bè (NBC).
Hai là, phân tích thực trạng xuất khẩu hàng may mặc của Tổng công ty May

Nhà Bè (NBC), từ đó xác định những kết quả đạt được, bên cạnh những tồn tại hạn
chế và nguyên nhân.

2


Ba là, dự báo các yếu tố có ảnh hưởng chủ yếu đến hoạt động xuất khẩu hàng
may mặc của Tổng công ty May Nhà Bè NBC) giai đoạn 2015 – 2020, từ đó đánh
giá những cơ hội và thách thức; điểm mạnh và điểm yếu đối với hoạt động xuất
khẩu hàng may mặc của Tổng công ty trong giai đoạn này.
Bốn là, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm đẩy mạnh xuất khẩu hàng
may mặc của Tổng công ty May Nhà Bè NBC) giai đoạn 2015 – 2020.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng và phạm vị nghiên cứu của đề tài là tình hình xuất khẩu của doanh
nghiệp: lý thuyết và thực tiễn áp dụng cho trường hợp Tổng Công ty May Nhà Bè
NBC). Trong đó:
- Về lý thuyết, trọng tâm vào các chỉ tiêu đánh giá tình hình xuất khẩu của
doanh nghiệp và các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp.
- Về thực tiễn, là thực trạng về xuất khẩu của Tổng Công ty giai đoạn 2012 –
2014 và các nhân tố có ảnh hưởng đến tình hình xuất khẩu của Tổng Công ty giai
đoạn 2015 – 2020 cũng như các giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu của Tổng Công ty
giai đoạn này.
Thời gian thực hiện nghiên cứu từ tháng 1 đến tháng 5/2015.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Quá trình nghiên cứu, tác giả sử dụng chủ yếu các phương pháp nghiên cứu sau
đây:
- Phương pháp nghiên cứu mô tả sử dụng các kỹ thuật: thống kê, phân tích,
tổng hợp, tham chiếu, đối chứng để tổng kết lý thuyết về phân tích tình hình xuất
khẩu của doanh nghiệp và phân tích thực trạng xuất khẩu hàng may mặc của Tổng
công ty May Nhà Bè (NBC).

- Phương pháp nghiên cứu định tính sử dụng kỹ thuật thảo luận nhóm tập trung
phương pháp chuyên gia) để dự báo các nhân tố ảnh hưởng; đánh giá các cơ hội và
thách thức; các điểm mạnh và điểm yếu đối với xuất khẩu hàng may mặc của Tổng
Công ty may Nhà Bè NBC) giai đoạn 2015 – 2020 và lựa chọn các phương án đẩy
mạnh xuất khẩu của Tổng Công ty giai đoạn này.

3


- Kỹ thuật phân tích SWOT để hình thành các phương án đẩy mạnh xuất khẩu
hàng may mặc của Tổng công ty May Nhà Bè NBC) giai đoạn 2015 – 2020.
5. Ý nghĩa khoa học và những đóng góp của đề tài nghiên cứu
Một là, nghiên cứu vận dụng nhiều phương pháp nghiên cứu từ phương pháp
mô tả với các kỹ thuật: thống kê, phân tích, tổng hợp, so sánh, đối chứng đến
phương pháp nghiên cứu định tính sử dụng kỹ thuật thảo luận nhóm tập trung
phương pháp chuyên gia). Vì vậy, hy vọng nghiên cứu sẽ là tài liệu tham khảo cho
các bạn sinh viên về phương pháp luận thực hiện một đề tài khoa học theo hướng
tiếp cận nghiên cứu ứng dụng.
Hai là, nghiên cứu là bức tranh phản ánh tình hình xuất khẩu hàng dệt may của
Tổng công ty May Nhà Bè. Vì vậy, hy vọng sẽ giúp cho các nhà quản trị có
được cách nhìn đầy đủ hơn về tình hình xuất khẩu hàng may mặc của Tổng Công ty,
đồng thời cung cấp cơ sở khoa học để các nhà quản trị của Tổng Công ty hoạch
định các giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng may mặc của Tổng Công ty trong giai
đoạn 2015- 2020.
6. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, kết cấu luận văn bao
gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phân tích tình hình xuất khẩu của doanh nghiệp
Chương này tập trung hệ thống hóa các lý thuyết về xuất khẩu của doanh
nghiệp, mà trọng tâm là các chỉ tiêu đánh giá tình hình xuất khẩu và các nhân tố ảnh

hưởng đến hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp.
Chương 2: Phân tích tình hình xuất khẩu hàng may mặc của NBC giai đoạn
2012 – 2014
Chương này, sau khi giới thiệu khái quát về NBC, là trọng tâm vào phân tích
thực trạng xuất khẩu hàng may mặc của Tổng Công ty giai đoạn 2012 – 2014 nhằm
đánh giá những kết quả đạt được, cùng những hạn chế và nguyên nhân; đồng thời
phân tích dự báo các nhân tố có ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của NBC giai

4


đoạn 2015 – 2020, từ đó nhận diện và đánh giá các cơ hội và thách thức; các điểm
mạnh và điểm yếu của Tổng Công ty trong giai đoạn này.
Chương 3: Một số giải pháp và kiến nghị nhằm đẩy mạnh xuất khẩu hàng may
mặc của NBC giai đoạn 2015 – 2020.
Căn cứ vào kết quả phân tích tình hình xuất khẩu hàng may mặc của NBC ở
chương 2, chương này thực hành phân tích SWOT để hình thành các phương án đẩy
mạnh xuất khẩu và đề xuất các giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu của NBC giai đoạn
2015 – 2020

5


CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH XUẤT
KHẨU CỦA DOANH NGHIỆP
1.1 Khái quát chung về xuất khẩu
1.1.1 Khái niệm về xuất khẩu
Xuất khẩu là một hoạt động cơ bản của hoạt động ngoại thương; là hình thức
cơ bản của hoạt động mua bán quốc tế. Xuất khẩu xuất hiện khá sớm trong lịch sử
kể từ khi nền sản xuất hàng hóa bắt đầu phát triển dẫn đến nhu cầu trao đổi hàng

hóa vượt bên giới quốc gia, vùng lãnh thổ. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn còn tồn tại
khá nhiều quan niệm về xuất khẩu.
Theo quan niệm truyền thống, xuất khẩu là việc đưa hàng hóa được sản xuất ở
quốc gia này sang tiêu thụ ở quốc gia khác. Nghĩa là, đối tượng của xuất khẩu là
hàng hóa và ranh giới để xác định xuất khẩu là biên giới quốc gia, vùng lãnh thổ.
Theo Luật Thương mại Việt Nam 2005 Điều 27 và Điều 28): Xuất khẩu là một
hình thức mua bán quốc tế, bên cạnh các hình thức khác như: nhập khẩu, tập xuất,
tái nhập, tạm nhập, tái xuất và chuyển khẩu. Đó là việc đưa hàng hóa ra khỏi lãnh
thổ Việt Nam, hoặc đưa vào khu vực đặc biệt nằm trên lãnh thổ Việt Nam
được coi là khu vực hải quan riêng theo quy định của pháp luật. Nghĩa là, đối tượng
của xuất khẩu là hàng hóa; ranh giới để xác định xuất khẩu không chỉ là là biên giới
lãnh thổ quốc gia như quan niệm truyền thống, mà còn là ranh giới giữa khu vực
đặc biệt nằm trên lãnh thổ quốc gia được hưởng quy chế hải quan riêng theo quy
định của pháp luật và thị trường nội địa.
Tuy nhiên theo nhiều quan điểm hiện nay và phù hợp với thực tế đã và đang
diễn ra, thì đối tượng xuất khẩu bên cạnh hàng hóa còn là dịch vụ (dịch vụ khoa
học, công nghệ, Franchising…). Vì vậy, một cách đầy đủ, xuất khẩu nên được hiểu
là việc đưa hàng hóa, hoặc dịch vụ ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, hoặc vào khu vực đặc
biệt nằm trên lãnh thổ Việt Nam được coi là khu vực hải quan riêng theo quy định
của pháp luật.

6


1.1.2 Đặc điểm của xuất khẩu
Thứ nhất, các bên xuất khẩu thường mang quốc tịch khác nhau, kéo theo
những sự xung đột về luật pháp, phong tục, tập quán mỗi nước và đây là một trong
các nguyên nhân chính dẫn đến rủi ro và tranh chấp giữa các bên trong quá trình
xuất khẩu. Bởi thế, các nhà xuất khẩu cấn phải trang bị cho mình những kiến thức
nhất định về văn hóa và pháp luật của các quốc gia là thị trường mục tiêu xuất khẩu

của doanh nghiệp.
Thứ hai, hàng hóa hoặc dịch vụ xuất khẩu di chuyển ra ngoài biên giới quốc
gia hoặc, khu vực đặc biệt được hưởng quy chế hải quan riêng theo quy định của
pháp luật do đó phải thực hiện đầu đủ các thủ tục Hải quan. Điều này sẽ làm cho
hoạt động xuất khẩu sẽ phức tạp hơn; chi phí sẽ cao hơn so cới hoạt động kinh
doanh trương nước, đồng thời đòi hỏi nhà xuất khẩu phải trang bị cho mình những
kiến thức về thủ tục thông quan xuất khẩu và các dịch vụ thông quan xuất khẩu.
Thứ ba, việc chuyển giao hàng hành hóa xuất khẩu cho khách hàng thường
thông qua nhiều nhiều bên trung gian như: người môi giới; người vận tải, người
giao nhận, vv. Điều này sẽ làm tăng chi phí và cũng là một trong những nguyên
chính dẫn đến rủi ro và tranh chấp trong hoạt động xuất khẩu. Vì thế, đòi hỏi phải
thấu hiểu các đối tác khi lựa chọn họ để thực hiện các dịch vụ này.
Thứ tư, chi phí xuất khẩu thường rất lớn và phụ thuộc vào điều kiện giao hàng
mà các bên thỏa thuận. Bởi thế, đỏi hỏi các nhà xuất khẩu phải được trang bị những
kiến thức và kỹ năng vận dung các điều kiện gia hàng Incoterms.
Thứ năm, đồng tiền được sử dụng thanh toán trong xuất khẩu là ngoại tệ ít
nhất đối một bên xuất khẩu, nhập khẩu. Điều này làm cho kết quả xuất khẩu chịu
ảnh hưởng và rủi ro của biến động tỷ giá. Vì thế, nhà xuất khẩu phải được trang bị
những kiến thức nhất định về tỷ giá và những thông tin dự báo xu hướng biến động
của các đồng ngoại tệ để lựa chọn được đồng tiền thanh toán phù hợp nhất.

7


1.1.3 Vai trò của xuất khẩu
1.1.3.1 Đối với nền kinh tế toàn cầu
Nhắc đến vai trò của xuất khẩu đối với nền kinh tế toàn cầu, ta không thể bỏ
1

qua học thuyết mà Ricardo đã nhấn mạnh: Những nước có lợi thế tuyệt đối hoàn

toàn hơn hẳn các nước khác, hoặc bị kém lợi thế so sánh so với các nước khác trong
sản xuất mọi sản phẩm, thì vẫn có thể và vẫn có lợi khi tham gia vào phân công lao
động và thương mại quốc tế bởi vì mỗi nước có một lợi thế so sánh nhất định về sản
xuất một số sản phẩm và kém lợi thế so sánh nhất định về sản xuất các sản phẩm
khác. Bằng việc chuyên môn hoá sản xuất và xuất khẩu sản phẩm mà nước đó có lợi
thế so sánh, tổng sản lượng về sản phẩm trên thế giới sẽ tăng lên, kết quả là mỗi
nước đều có lợi ích từ thương mại. Như thế, nền kinh tế mỗi nước đều có cơ hội
phát triển.
Cũng theo Võ Thanh Thu (2012, tr. 388), đẩy mạnh xuất khẩu có vai trò tăng
cường hợp tác kinh tế giữa các nhà nước. Thông qua xuất khẩu, các quốc gia có dịp
trao đổi những thế mạnh, cùng nhau hợp tác phát triển đầu tiên trên lĩnh vực kinh tế,
kế tiếp các lĩnh vực khác như giáo dục, quốc phòng, chính trị cũng được chú trọng
trong các hiệp định thương mại song phương, đa phương.
1.1.3.2 Đối với nền kinh tế quốc gia
Theo Võ Thanh Thu (2012, tr. 387), xuất khẩu đóng vai trò đặc biệt quan trọng
đối nến kinh tế của mỗi quốc gia thể hiện trên các phương diện:
Thứ nhất, xuất khẩu tạo ra nguồn vốn quan trọng để thoả mãn nhu cầu nhập
khẩu và tích luỹ phát triển sản xuất. Thật vậy, nhập khẩu cũng như vốn đầu tư của
một quốc gia thường dựa vào 3 nguồn tiền chủ yếu :viện trợ nước ngoài, đi vay,
xuất khẩu. Trong đó xuất khẩu là nguồn vốn quan trọng nhất để thỏa mãn nhu cầu
nhập khẩu tư liệu sản xuất phục vụ quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước
hay thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng cá nhân. Có thể nói, xuất khẩu và nhập khẩu có mối
quan hệ mật thiết với nhau, đẩy mạnh xuất khẩu là để tăng cường nhập khẩu, tăng
nhập khẩu để mở rộng và tăng khả năng xuất khẩu.
1

Davit Ricardo 1817), “Principles of Political Economy and Taxation”, Irwin 1963

8

Thứ hai, xuất khẩu kích thích sự tăng trưởng kinh tế. Việc đẩy mạnh xuất
khẩu có tác động thúc đẩy, mở rộng quy mô sản xuất, kích thích các ngành sản xuất
khác phát triển. Kết quả là làm tăng tổng sản phẩm xã hội, góp phần vào sự tăng
trưởng kinh tế của một quốc gia.
Thứ ba, xuất khẩu kích thích đổi mới trang thiết bị và công nghiệp sản xuất.
Trong xu hướng toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế, để có thể xuất khẩu hàng
hóa ra thị trường nước ngoài đòi hỏi ta phải đáp ứng được quy cách chất lượng sản
phẩm. Muốn thế, ta phải đổi mới công nghệ cũng như trang thiết bị phục vụ quá
trình sản xuất làm sao cho sản phẩm xuất đi đáp ứng được yêu cầu của bên nhập
khẩu. Như thế có thể nói xuất khẩu có vai trò kích thích đổi mới trang thiết bị và
công nghiệp sản xuất.
Thứ tư, xuất khẩu tác động đến sự thay đổi cơ cấu kinh tế ngành theo hướng
sử dụng có hiệu quả nhất lợi thế so sánh tuyệt đối và tương đối của đất nước: tài
nguyên, lao động, vốn kĩ thuật, công nghệ…Ví dụ như Việt Nam có nguồn nguyên
liệu về mặt hàng nông sản, lao động dồi dào nên trong cơ cấu ngành kinh tế xuất
khẩu thì mặt hàng nông sản luôn đóng một vai trò chủ yếu mang lại nguồn thu ngoại
tệ lớn cho quốc gia.
Thứ năm, xuất khẩu góp phần nâng cao đời sống của nhân dân. Thực tế cho
thấy mở rộng xuất khẩu giúp lao động phổ thông có công ăn việc làm giảm gánh
nặng cho đất nước. Lao động có trình độ cao có môi trường để phát huy năng lực
trong xu hướng cạnh tranh toàn cầu.
1.1.3.3 Đối với doanh nghiệp
Xuất khẩu là phương thức mở rộng thị trường của doanh nghiệp. Vì thế, xuất
khẩu là điều kiện để doanh nghiệp mở rộng quy mô, gia tăng năng lực kinh doanh;
nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp và cải thiện thu nhập của người lao
động.
Xuất khẩu đem về nguồn thu ngoại tệ cho doanh nghiệp, vì thế đây là điều
kiện để doanh nghiệp đầu tư đổi mới công nghệ, trang thiết bị, máy móc hiện đại
phục vụ vào quá trình sản xuất hàng hóa.

9


Bên cạnh đó, xuất khẩu khuyến khích doanh nghiệp không ngừng đổi mới,
nâng cao trình độ quản lý và tái cấu trúc doanh nghiệp để đáp ứng nhu cầu thị
trường.
Tóm lại, xuất khẩu là điều kiện để doanh nghiệp nâng cao năng lục cạnh tranh
trong bối cảnh hội nhập hiện nay.
1.1.4 Các hình thức xuất khẩu
1.1.4.1 Căn cứ vào tính chất của xuất khẩu
Xuất khẩu trực tiếp
Xuất khẩu trực tiếp là việc doanh nghiệp trực tiếp ký kết hợp đồng xuất khẩu
và tổ chức thực hiện hợp đồng xuất khẩu thông qua tổ chức của mình.
Ưu điểm của xuất khẩu trực tiếp là giúp doanh nghiệp tiếp cận trực tiếp với thị
trường, am hiểu thị trường, nắm bắt được phản ứng của thị trường, cập nhật được
những nhu cầu mới và xu hướng mới để kịp thời cải tiến sản phẩm, thỏa mãn nhu
cầu thị trường. Bên cạnh đó, doanh nghiệp xuất khẩu còn có thể thu được lợi nhuận
cao hơn do giảm được các chi phí trung gian và lợi nhuận không bị chia sẻ, việc
xuất khẩu cũng sẽ diễn ra nhanh chóng hơn, cho hiệu quả cao hơn.
Tuy vậy, xuất khẩu trực tiếp thường đòi hỏi chi phí cao hơn và ràng buộc
nguồn lực lớn để phát triển thị trường, phải chấp nhận môi trường cạnh tranh quốc
tế khốc liệt hơn, phải chấp nhận mọi rủi ro của thị trường nước ngoài. Mặt khác,
xuất khẩu trực tiếp đòi hỏi phải có đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn, được
đào tạo bài bản và tinh thông nghiệp vụ. Bởi thế, xuất khẩu trực tiếp thường được áp
dụng đối với các doanh nghiệp có tiềm lực tài chính mạnh; có đội ngũ cán bộ quản
lý giỏi về nghiên cứu thị trường và nghiệp vụ xuất nhập khẩu.
Xuất khẩu gián tiếp
Là hoạt động bán hàng hoá và dịch vụ của công ty ra nước ngoài thông qua
trung gian (thông qua người thứ ba). Các trung gian này có thể là đại lý, công ty

quản lý xuất nhập khẩu và công ty kinh doanh xuất nhập khẩu, có vai trò trợ giúp
công ty xuất khẩu hàng hoá sang thị trường nước ngoài.

10


Ưu điểm của xuất khẩu gián là không yêu cầu doanh nghiệp phải tổ chức bộ
máy thực hiện các nghiệp vụ xuất khẩu và giảm được chi phí xuất khẩu (ký kết hợp
đồng; cước phí vận tải; khai báo hải quan, vv., đồng thời giúp doanh nghiệp giảm
bớt rủi ro trong quá trình xuất khẩu. Đây là một lợi thế của hình thức xuất khẩu gián
tiếp so với xuất khẩu trực tiếp.
Tuy nhiên xuất khẩu gián tiếp sẽ làm cho doanh nghiệp mất đi cơ hội tiếp cận
tực tiếp với thị trường, dẫn đến không nhận biết kịp thời nhu cầu biến động của thị
trường nước ngoài cũng như tâm lý thị hiếu của khách hàng khi tiêu dùng sản phẩm
và bị phụ thuộc nhiều vào phía trung gian. Ngoài ra, xuất khẩu gián tiếp là hình thức
“mua đứt , bán đoạn”, hoặc phát sinh thêm những chi phí trung gian, do đó lợi
nhuận của doanh nghiệp sẽ giảm. Bởi vậy, xuất khẩu gián tiếp thường được áp dụng
khi doanh nghiệp chưa có đủ thông tin cần thiết về thị trường nước ngoài như nhu
cầu, tập quán và thị hiếu của người tiêu d ng, đối thủ cạnh tranh, hay doanh nghiệp
lần đầu tiếp cận, thâm nhập thị trường. Hình thức này cũng thường được áp dụng
cho các doanh nghiệp có quy mô kinh doanh nhỏ, nguồn lực có hạn, chưa thể dàn
trải các hoạt động ở nước ngoài hoặc thị trường quá phức tạp, rủi ro cao, cạnh tranh
gay gắt ,hay chịu rào cản thương mại từ phía nhà nước.
1.1.4.2 Căn cứ vào mức độ tham gia của doanh nghiệp



Xuất khẩu tự doanh
Xuất khẩu tự doanh là hình thức xuất khẩu trong đó doanh nghiệp xuất khẩu tự

mình sản xuất hàng hóa xuất khẩu và tổ chức xuất khẩu hàng hóa đó cho khách
hàng.
Ưu điểm của hình thức xuất khẩu này là giúp doanh nghiệp chủ động được
nguồn hàng xuất khẩu. Mặt khác, chính vì doanh nghiệp tự mình sản xuất hàng hóa
xuất khẩu nên doanh nghiệp sẽ đảm bảo được chất lượng hàng hóa phù hợp với yêu
cầu của khách hàng.
Tuy nhiên, nhược điểm của hình thức xuất khẩu này là doanh nghiệp phải chịu
chi phí cao cho việc tiếp thị và tìm kiếm khách hàng, tổ chức thu gom, sản xuất
nguồn hàng xuất khẩu, vì thế đòi hỏi doanh nghiệp phải có tiềm lực tài chính mạnh

11


và nguồn nhân lực có trình độ cao. Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn phải chịu nhiều
rủi ro trong xuất khẩu vì doanh nghiệp phải khép kín các công đoạn của quá trình
kinh doanh xuất khẩu. Bởi vậy, hình thức này phù hợp với các doanh nghiệp xuất
khẩu đã có chỗ đứng trên thị trường, doanh nghiệp có đủ nguồn lực về tài chính,
nguồn nhân lực, trình độ công nghệ đáp ứng được nhu cầu phục vụ cho quá trình
xuất khẩu của doanh nghiệp.



Gia công xuất khẩu
Gia công xuất khẩu là một hình thức xuất khẩu trong đó doanh nghiệp xuất

khẩu thực hiện việc gia công hàng hóa xuất khẩu theo hợp đồng gia công cho bên
đặt gia công là nhà nhập khẩu. Toàn bộ sản phẩm gia công sẽ giao lại cho bên đặt
gia công để được nhận thù lao. Đối với hình thức này, doanh nghiệp không trực tiếp
ký kết hợp đồng xuất khẩu và tổ chức việc xuất khẩu hàng hóa.
Ưu điểm của gia công xuất khẩu là doanh nghiệp có điều kiện tích lũy kinh

nghiệm tổ chức sản xuất hàng xuất khẩu; cho phép tận dụng công suất của máy móc
thiết bị cũng như nguồn lực lao động dư thừa và giải quyết công ăn việc làm cho
người lao động; đồng thới giảm thiểu rủi ro kinh doanh, vì đầu vào và đầu ra của
quá trình kinh doanh đều do phía đối tác đặt gia công nước ngoài đảm nhận.
Tuy nhiên gia công xuất khẩu cũng có nhược điểm là hiệu quả xuất khẩu thấp,
ngoại tệ thu được chủ yếu là thu được gia công và phụ thuộc dường như hoàn toàn
vào đối tác nước ngoài. Bởi vậy, hình thức xuất khẩu này thích hợp cho các doanh
nghiệp vừa và nhỏ có vốn đầu tư hạn chế; trình độ tổ chức quản lý và nghiệp vụ xuất
nhập khẩu còn hạn chế hoặc chưa am hiểu về luật lệ và thị trường thế giới.
Ngoài các hình thức trên, nếu căn cứ vào nơi chuyển giao hàng hóa xuất khẩu
thì xuất khẩu bao gồm 02 loại là xuất khẩu mậu biên và xuất khẩu tại chỗ; căn cứ
vào phương thức thanh toán có xuất khẩu thanh toán bằng tiền tệ và xuất khẩu đối
lưu; căn cứ vào hình thức pháp lý xuất khẩu có xuất khẩu theo hợp đồng và xuất
khẩu theo nghị định thư.

12