Phân tích các nhân tố tác động đến hệ số giá trên thu nhập của các công ty cổ phần niêm yết ngành khoáng sản trên thị trường chứng khoán việt nam

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG

---o0o---

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI:

PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN HỆ
SỐ GIÁ TRÊN THU NHẬP CỦA CÁC CÔNG TY CỔ
PHẦN NIÊM YẾT NGÀNH KHOÁNG SẢN TRÊN
THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

SINH VIÊN THỰC HIỆN

: NGUYỄN THU HUYỀN

MÃ SINH VIÊN

: A22276

CHUYÊN NGÀNH

: TÀI CHÍNH

HÀ NỘI – 2015


BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG

---o0o---

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI:

PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN HỆ
SỐ GIÁ TRÊN THU NHẬP CỦA CÁC CÔNG TY CỔ
PHẦN NIÊM YẾT NGÀNH KHOÁNG SẢN TRÊN
THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

Giảng viên hƣớng dẫn

: Th.s Chu Thị Thu Thủy

Sinh viên thực hiện

: Nguyễn Thu Huyền

Mã sinh viên

: A22276

Chuyên ngành

: Tài chính

HÀ NỘI – 2015

LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian học tập tại trường đại học Thăng Long, có lẽ đây là khoảng thời
gian khó khăn nhất cho sinh viên chúng tôi. Vừa phải chuẩn bị tâm thế bước vào đời
vừa phải gấp rút hoàn thành các điều kiện cần thiết để ra trường. Tuy nhiên, đây cũng
là khoảng thời gian đáng quý nhất. Bỡi lẽ, trong thời gian này chúng tôi được sự quan
tâm đặc biệt của thầy cô cũng như sự đón nhận của cộng đồng. Riêng đối với tôi, để
hoàn thành bài khóa luận này ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi còn nhận được sự giúp
đỡ của nhiều cá nhân và tập thể. Đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới giảng
viên hướng dẫn – ThS. Chu Thị Thu Thủy. Cô chính là người đã tận tình chỉ bảo, trực
tiếp hướng dẫn tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và thực hiện khóa luận này. Ngoài
ra, thông qua khóa luận này tôi cũng muốn gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu
cùng với các thầy cô trong khoa Kinh tế - Quản lý của Trường Đại học Thăng Long đã
tạo điều kiện cho tôi học tập, thu nhận kiến thức trong những năm học vừa qua. Cuối
cùng, tôi xin cảm ơn gia đình và những người bạn của tôi đã luôn bên cạnh, giúp đỡ và
ủng hộ tôi trong suốt thời gian thực hiện khóa luận.


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ
trợ từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người
khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là có nguồn gốc và được
trích dẫn rõ ràng.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này!
Sinh viên
(Ký và ghi rõ họ và tên)

Nguyễn Thu Huyền

MỤC LỤC
CHƢƠNG 1. MỞ ĐẦU ...................................................................................... 1
1.1.

Tính cấp thiết của Đề tài ................................................................................. 1

1.2.

Câu hỏi nghiên cứu và mục tiêu nghiên cứu ................................................. 2

1.2.1. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................................... 2
1.2.2. Mục tiêu nghiên cứu......................................................................................... 3
1.3.

Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .................................................................. 3

1.3.1. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................................... 3
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... 3
1.4.

Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................ 3

1.5.

Kết cấu của Đề tài ............................................................................................ 4

CHƢƠNG 2. TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VỀ TỶ SỐ GIÁ TRÊN THU
NHẬP VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN GIÁ TRÊN THU NHẬP . 6
2.1.

Tổng quan về thị trƣờng chứng khoán .......................................................... 6

2.1.1. Khái niệm .......................................................................................................... 6
2.1.2. Các thành phần tham gia thị trường chứng khoán ........................................ 6
2.1.3. Chức năng của thị trường chứng khoán. ........................................................ 6
2.1.4. Vai trò của thị trường chứng khoán. ............................................................... 7
2.2.

Tổng quan về cổ phiếu thƣờng ....................................................................... 8

2.2.1. Khái niệm cổ phiếu thường (common stock) .................................................. 8
2.2.2. Đặc điểm cổ phiếu thường ............................................................................... 8
2.2.3. Các yếu tố cơ bản của cổ phiếu thường .......................................................... 9
2.2.3.1. Số lượng cổ phiếu thường ............................................................................... 9
2.2.3.2. Giá cổ phiếu thường ..................................................................................... 10
2.3.

Tỷ số giá trên thu nhập ................................................................................. 13

2.3.1. Khái niệm ........................................................................................................ 13
2.3.2. Thước đo ......................................................................................................... 13
2.3.3. Vai trò hệ số giá trên thu nhập cổ phiếu đối với nhà đầu tư ........................ 14
2.4.

Các nhân tố ảnh hƣởng đến hệ số giá trên thu nhập ................................. 15

2.4.1. Các nhân tố nội sinh....................................................................................... 15


2.4.1.1. Khả năng thanh toán ngắn hạn..................................................................... 15

2.4.1.2. Quy mô công ty ............................................................................................. 17
2.4.1.3. Giá trị sổ sách của doanh nghiệp ................................................................. 18
2.4.1.4. Khả năng sinh lời .......................................................................................... 19
2.4.1.5. Chính sách cổ tức.......................................................................................... 21
2.4.1.6. Tăng trưởng thị phần. ................................................................................... 23
2.4.2. Các nhân tố ngoại sinh................................................................................... 25
2.4.2.1. Lạm phát ....................................................................................................... 25
2.4.2.2. Lãi suất thị trường ........................................................................................ 26
2.4.2.3. Tăng trưởng GDP ......................................................................................... 27
2.5.

Khung nghiên cứu.......................................................................................... 28

CHƢƠNG 3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................... 30
3.1.

Quy trình nghiên cứu .................................................................................... 30

3.2.

Phƣơng pháp thu thập số liệu và xử lý số liệu ............................................ 32

3.2.1. Phương pháp thu thập số liệu ........................................................................ 32
3.2.2. Phương pháp xử lý số liệu ............................................................................. 32
3.2.2.1. Phương pháp thống kê mô tả ........................................................................ 33
3.2.2.2. Phương pháp kiểm định đa cộng tuyến......................................................... 33
3.2.2.3. Phương pháp kiểm định tự tương quan ........................................................ 33
3.2.2.4. Phương pháp phân tích tương quan Pearson ............................................... 34
3.2.2.5. Phương pháp hồi quy tuyến tính ................................................................... 34
3.3.

Các biến nghiên cứu và đo lƣờng các biến nghiên cứu .............................. 34

3.3.1. Mô hình nghiên cứu ....................................................................................... 35
3.3.2. Các biến và giả thuyết nghiên cứu................................................................. 35
3.3.2.1. Biến phụ thuộc .............................................................................................. 35
3.3.2.2. Biến độc lập .................................................................................................. 36

CHƢƠNG 4. THỰC TRẠNG HỆ SỐ GIÁ TRÊN THU NHẬP VÀ CÁC
NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN HỆ SỐ GIÁ TRÊN THU NHẬP CỦA CÁC
CÔNG TY CỔ PHẦN NGÀNH KHOÁNG SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ
TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM ..................................................... 41


4.1.

Thị trƣờng chứng khoán Việt Nam.............................................................. 41

4.1.1. Lịch sử hình thành TTCK Việt Nam ............................................................. 41
4.1.2. Thực trạng của TTCK Việt Nam.................................................................... 43
4.2.

Đặc điểm của ngành khoáng sản .................................................................. 45

4.2.1. Đặc điểm chung của ngành khoáng sản ....................................................... 46
4.2.2. Đặc điểm nổi bật của cổ phiếu ngành khoáng sản ....................................... 47
4.3.

Thực trạng hệ số giá trên thu nhập của các công ty cổ phần ngành

khoáng sản niêm yết trên thị trƣờng chứng khoán Việt Nam ............................... 48
4.4.
Thực trạng các nhân tố tác động đến hệ số giá trên thu nhập của các công
ty cổ phần ngành Khoáng sản niêm yết trên thị trƣờng chứng khoán Việt Nam 52
4.4.1. Khả năng thanh toán ngắn hạn: ................................................................... 52
4.4.2. Tốc độ tăng trưởng thị phần .......................................................................... 55
4.4.3. Khả năng sinh lời: .......................................................................................... 57
4.4.4. Giá trị sổ sách ................................................................................................. 64
4.4.5. Chính sách cổ tức ........................................................................................... 66
4.4.6. Quy mô công ty ............................................................................................... 68
4.4.7. Lạm phát ......................................................................................................... 70
4.4.8. Lãi suất thị trường .......................................................................................... 72
4.4.9. Tăng trưởng GDP ........................................................................................... 74

CHƢƠNG 5. NỘI DUNG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................. 78
5.1.

Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu .................................................................. 78

5.2.

Kết quả kiểm tra dữ liệu ............................................................................... 82

5.2.1. Kiểm định đa cộng tuyến ................................................................................ 82
5.2.2. Kiểm định tự tương quan ............................................................................... 83
5.3.

Phân tích tƣơng quan Pearson ..................................................................... 84

5.4.

Phân tích hồi quy tuyến tính ......................................................................... 87

5.4.1. Đánh giá độ phù hợp của mô hình ................................................................ 87
5.4.2. Kiểm định độ phù hợp của mô hình .............................................................. 88
5.4.3. Kiểm định các nhân tố tác động..................................................................... 89
5.4.4. Kết quả của mô hình....................................................................................... 94


CHƢƠNG 6. KẾT LUẬN VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ................................. 98
6.1.

Tóm tắt kết quả nghiên cứu .......................................................................... 98

6.2.

Một số hạn chế của Đề tài nghiên cứu ......................................................... 99

6.3.

Một số kiến nghị ............................................................................................. 99

6.3.1. Đối với doanh nghiệp ...................................................................................100
6.3.2. Đối với nhà nước và chính phủ ...................................................................101

PHỤ LỤC
TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC VIẾT TẮT

Kí hiệu viết tắt

Tên đầy đủ

TTCK

Thị trường chứng khoán

BV

Giá trị sổ sách

ROE

Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu

ROA

Tỷ suất sinh lời trên trên tổng tài sản

P/E

Hệ số giá trên thu nhập

EPS

Thu nhập trên một cổ phần

PCS

Tỷ lệ chi trả cổ tức

GDP

Tổng sản phẩm nội địa

VLXD

Vật liệu xây dựng

CtyĐC

Công ty đại chúng

DNNN

Doanh nghiệp nhà nước

CPH

Cổ phần hóa

VCSH

Vốn chủ sở hữu

GDCK

Giao dịch chứng khoán

CTCP

Công ty cổ phần

CR

Khả năng thanh toán ngắn hạn

BV

Giá trị sổ sách


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ, CÔNG THỨC
Bảng 2.1.Thước đo khả năng thanh toán ....................................................................... 16
Bảng 2.2. Thước đo quy mô công ty ............................................................................. 17
Bảng 2.3. Thước đo giá trị sổ sách doanh nghiệp ......................................................... 18
Bảng 2.4. Thước đo khả năng sinh lời........................................................................... 20
Bảng 2.5. Thước đo chính sách cổ tức .......................................................................... 22
Bảng 2.6.Các nhân tố ảnh hưởng tới cấu trúc vốn của doanh nghiệp ........................... 28
Bảng 4.1. Giá trị P/E trung bình theo quý năm 2010 - 2014 ......................................... 48
Bảng 4.2. Thống kê giá trị P/E của các công ty cổ phần ngành khoáng sản niêm yết
trên thị trường chứng khoán Việt Nam từ 2010 - 2014 ................................................. 49
Bảng 4.3. Thống kê khả năng thanh toán ngắn hạn của các công ty cổ phần ngành
Khoáng sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam từ 2010 - 2014 .............. 52
Bảng 4.4. Thống kê tốc độ tăng trưởng thị phần của các công ty cổ phần ngành
Khoáng sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam từ 2010 - 2014 .............. 55
Bảng 4.5. Thống kê tỷ lệ sinh lời trên tổng tài sản của các công ty cổ phần ngành
Khoáng sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam từ 2010 - 2014 .............. 58
Bảng 4.6. Thống kê tỷ lệ sinh lời trên VCSH của các công ty cổ phần ngành Khoáng

sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam từ 2010 - 2014............................ 61
Bảng 4.7. Thống kê giá trị sổ sách của các công ty cổ phần ngành Khoáng sản niêm
yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam từ 2010 - 2014 ........................................... 64
Bảng 4.8. Thống kê tỷ lệ chi trả cổ tức của các công ty cổ phần ngành Khoáng sản
niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam từ 2010 - 2014 .................................. 67
Bảng 4.9. Thống kê giá trị tổng tài sản của các công ty cổ phần ngành Khoáng sản
niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam từ 2010 – 2014 ................................. 68
Bảng 4.10. Tốc độ trăng trưởng CPI trung bình theo quý năm 2010 - 2014 ................ 71
Bảng 4.11. Lãi suất thị trường theo quý năm 2010 - 2014 ............................................ 73
Bảng 4.12. Tốc độ tăng trưởng GDP theo quý năm 2010 - 2014.................................. 75
Bảng 5.1. Kết quả thống kê mô tả ................................................................................. 78
Bảng 5.2. Kết quả kiểm định đa cộng tuyến cho các biến độc lập ................................ 82
Bảng 5.3. Kết quả kiểm định tự tương quan của mô hình với biến phụ thuộc P/E ....... 83
5.4. Kết quả kiểm định tự tương quan của mô hình với biến phụ thuộc P/E sau khi đã
khắc phục hiện tượng tự tương quan ............................................................................. 83
Bảng 5.5. Ma trận hệ số tương quan Pearson (r) ........................................................... 84


Bảng 5.6. Kết quả đánh giá độ phù hợp của mô hình với biến phụ thuộc P/E.............. 88
Bảng 5.7. Kết quả kiểm định độ phù hợp của mô hình (Sig.) của mô hình với biến phụ
thuộc P/E........................................................................................................................ 88
Bảng 5.8. Bảng kết quả phân tích hồi quy mô hình với biến phụ thuộc P/E ................ 89
Bảng 5.9. Bảng mô hình điều chỉnh kết quả phân tích hồi quy mô hình với biến phụ
thuộc P/E........................................................................................................................ 94
Biểu đồ 4.1. Giá trị P/E của các doanh nghiệp ngành Khoáng sản niêm yết trên TTCK
Việt Nam theo quý từ năm 2010 – 2014 ....................................................................... 49
Biểu đồ 4.2. Giá trị P/E và khả năng thanh toán ngắn hạn trung bình của các công ty
khoán sản niêm yết trên TTCK Việt Nam ..................................................................... 53
Biểu đồ 4.3. Giá trị P/E và tốc độ tăng trưởng thị phần trung bình của các công ty
khoán sản niêm yết trên TTCK Việt Nam ..................................................................... 56

Biểu đồ 4.4. Giá trị P/E và tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản trung bình của các công ty
khoán sản niêm yết trên TTCK Việt Nam ..................................................................... 58
Biểu đồ 4.5. Giá trị P/E và tỷ suất sinh lời trên VCSH trung bình của các công ty
khoán sản niêm yết trên TTCK Việt Nam ..................................................................... 61
Biểu đồ 4.6. Giá trị P/E và giá trị sổ sách trung bình của các công ty khoán sản niêm
yết trên TTCK Việt Nam ............................................................................................... 64
Biểu đồ 4.7. Giá trị P/E và tỷ lệ chi trả cổ tức trung bình của các công ty khoán sản
niêm yết trên TTCK Việt Nam ...................................................................................... 66
Biểu đồ 4.8. Giá trị P/E và quy mô tổng tài sản trung bình của các công ty khoán sản
niêm yết trên TTCK Việt Nam ...................................................................................... 69
Biểu đồ 4.9. Giá trị P/E trung bình và tỷ số lạm phát của các công ty khoán sản niêm
yết trên TTCK Việt Nam ............................................................................................... 71
Biểu đồ 4.10. Giá trị P/E trung bình và lãi suất thị trường của các công ty khoán sản
niêm yết trên TTCK Việt Nam ...................................................................................... 73
Biểu đồ 4.11. Giá trị P/E trung bình và tốc độ tăng trưởng GDP của các công ty khoán
sản niêm yết trên TTCK Việt Nam................................................................................ 74
Sơ đồ 3.1. Quy trình nghiên cứu ................................................................................... 30
Sơ đồ 3.2. Mô hình nghiên cứu các nhân tố tác động tới chỉ số P/E của các công ty cổ
phần khoáng sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam ............................... 35
Phụ lục 0.1. Danh sách mã chứng khoán Công ty cổ phần Khoáng sản niêm yết trên
thị trường chứng khoán Việt Nam (2010 – 2014)