Đề thi học kì 2 môn ngữ văn lớp 10

PHẦN ĐỌC HIỂU (3,0 đ)
1. Đoạn văn trích từ Đại cáo bình Ngô/ Bình Ngô đại cáo của tác giả Nguyễn Trãi. (0,5 đ)
2. Nội dung chính của đoạn văn:

•

Tái hiện lại những trận chiến thắng vang dội của nghĩa quân Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược, sức mạnh và khí thế chiến đấu
của nghĩa quân Lam Sơn. (0,5 đ)

•

Sự thất bại thảm hại, nhục nhã của kẻ thù xâm lược. (0,5 đ)
3.Tác dụng của hình thức nghệ thuật:

•

Làm sống dậy những đợt tấn công ào ạt khẩn trương liên tiếp của ta vùi lấp kẻ thù, kẻ thù bị chia cắt và tiêu diệt triệt để. (0,75 đ)

•

Tạo nhịp điệu sảng khoái, khí thế hào hùng trong bản trường ca chiến thắng chống giặc Minh xâm lược của nghĩa quân Lam Sơn.
(0.75 đ)
PHẦN LÀM VĂN: (7,0 đ)
Yêu cầu về kĩ năng:

•

Nắm vững phương pháp làm bài nghị luận văn học.

•

Bố cục chặt chẽ, văn lưu loát, có cảm xúc.
Yêu cầu về nội dung: Học sinh có thể trình bày suy nghĩ về nhân vật theo nhiều cách khác nhau nhưng phải đảm bảo những ý cơ bản sau:
1. Giới thiệu: (1đ)
- Vài nét về tác giả Nguyến Dữ và tập Truyền kì mạn lục
- Tác phẩm Chuyện chức phán sự đền Tản Viên
- Nhân vật chính Ngô Tử Văn với vẻ đẹp đại diện cho người trí thúc nước Việt dũng cảm, kiên cường, yêu chính nghĩa, trọng công lí, có tinh
thần dân tộc…
2. Nhân vật Ngô Tử văn: (5 đ)
Tính cách nổi bật ở nhân vật Ngô Tử Văn là người cương trực, dũng cảm đấu tranh vì chính nghĩa:

•

Tính cách thể hiện qua lời giới thiệu của tác giả:

•

Ngay khi mới xuất hiện, tính cách NTV đã bộc lộ khá rõ với hành động châm lửa đốt đền thiêng trừ hại cho dân.

•

Thái độ điềm nhiên không khiếp sợ trước những lời đe dọa của tên hung thần.

•

Sự gan dạ trước bọn quỷ dạ xoa nanh ác và quang cảnh đáng sợ cõi âm phủ.

•

Ở chốn âm cung, khi đứng trước công đường, Tử Văn càng tỏ rõ khí phách. Chàng không chỉ kêu to khẳng định:” Ngô Soạn này là
một kẻ sĩ ngay thẳng…”, mà còn dũng cảm vạch mặt tên tướng gian tà với “ lời lẽ rất cứng cỏi không chịu nhún nhường chút nào cả”. Chàng

chiến đấu đến cùng vì lẽ phải. Cứ từng bước, NTV đã đánh lui tất cả sự phản công, kháng cự của kẻ thù, cuối cùng đánh gục hoàn toàn tên
tướng giặc.

•

Bằng chính nghĩa và sự dũng cảm, cương trực đấu tranh cho chính nghĩa cuối cùng NTV đã chiến thắng:

o

Giải trừ được tai họa, đem lại an lành cho dân.

o

Diệt trừ tận gốc thế lực xâm lược tàn ác, làm sáng tỏ nỗi oan khuất và phục hồi danh vị cho Thổ thần nước Việt.

o

Được tiến cử vào chức phán sự đền Tản Viên, đảm đương nhiệm vụ giữ gìn công lí.
-> Tác giả đề cao tinh thần khẳng khái cương trực, dũng cảm đấu tranh vì chính nghĩa, giàu tinh thần dân tộc của nhân vật NTV.
3. Đánh giá chung (1 đ)

•

Đặc trưng cơ bản của thể loại truyền kì: yếu tố hiện thực kết hợp hoang đường kì ảo tạo sự hấp dẫn và thuyết phục về nhân vật
NTV.

•

Nhân vật NTV mang đầy đủ vẻ đẹp của người trí thức đất Việt, tạo niềm tin vào việc đấu tranh bảo vệ công lí ở đời.

•

Nhân vật thể hiện niềm tự hào, sự khao khát và quan niệm về người trí thức đất Việt của tác giả.



ĐÁP ÁN
MÔN: NGỮ VĂN KHỐI 10 - HKII
Thời gian: 90 phút

Phần I: Đọc hiểu (2đ)
- Khắc phục lỗi chính tả
cấm phập - cắm phập

lảo đão - lảo đảo

khoang khoái - khoan khoái

thương tiết - thương tiếc

cái dây - cái giây

dằn dặc - dằng dặc

- Đây có phải là văn bản nghệ thuật không? Vì sao?
Đây là văn bản nghệ thuật. Học sinh có thể dựa theo 3 đặc trưng cơ bản :tính hình tương, tính truyền cảm, tính cá thể hóa.
Phần II: Làm văn
Câu 1: (3đ)
Yêu cầu về kĩ năng:
Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội: kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp

Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách, nhưng lí lẽ và dẫn chứng phải hợp lý; cần làm rõ các ý sau:
- Nêu được vấn đề cần nghị luận
- Thực trạng tai nạn giao thông ở nước ta hiện nay
- Hậu quả
- Nguyên nhân
- Hành động của mỗi người dân
- Liên hệ bản thân
• Lưu ý: Nếu học sinh có những suy nghĩ riêng mà hợp lí thì vẫn được chấp nhận
Câu 2: (5đ)
Yêu cầu về kĩ năng:
Biết cách làm bài văn nghị luận về phân tích một nhân vật. Kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp.
Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách, nhưng lí lẽ và dẫn chứng phải hợp lý; cần làm rõ các ý sau:
- Giới thiệu tác giả tác phẩm, khái quát đặc điểm nhân vật.
- Giới thiệu khái quát về nhân vật.
- Triển khai phân tích các đặc điểm của nhân vật: lai lịch, ngoại hình, tính cách, số phận,..
- Thái độ của nhân vật đối với hồn ma tên tướng giặc
- Quá trình bị lôi xuống địa phủ → tính cách kiên định chính nghĩa
- Đánh giá chung về nhân vật: Ngô Tử Văn đã nổi bật lên là người chính trực, khảng khái, dũng cảm bảo vệ công lí đến cùng, là một kẻ sĩ cứng cỏi của nước
Việt. Từ đó, tác giả Nguyễn Dữ đã khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất định thắng gian tà, thể hiện tinh thần tự tôn dân tộc, bộc lộ quyết tâm đấu tranh triệt
để với cái xấu cái ác.
- Truyện thông qua cuộc đấu tranh của Ngô Tử Văn còn ngầm phản ánh thế giới thực của con người với đầy rẫy sự việc xấu xa như nạn ăn của đút, tham quan
dung túng che giấu cho cái ác hoành hành, công lí bị che mắt.