Chương hai :
ĐỘNG LỰC HỌC CHẤT ĐIỂM
DẠNG 1 : LỰC –TỔNG HỢP LỰC & PHÂN TÍCH LỰC
1. LỰC –TỔNG HỢP LỰC
→
1. Lực
F : được biểu diễn bằng một mũi tên (véc –tơ )
* Gốc mũi tên là điểm đặt của lực.
* Phương và chiều của mũi tên là phương và chiều của lực.
* Độ dài của mũi tên biểu thị độ lớn của lực theo một tỷ lệ xích nhất định.
2. Tổng hợp lực : là thay thế hai hay nhiều lực tác dụng đồng thời vào một vật bởi một lực
sao cho tác dụng vẫn không thay đổi.
* Lực thay thế gọi là hợp lực.
* Phương pháp tìm hợp lực gọi là tổng hợp lực.
→
LOẠI 2: TỔNG HỢP 3 LỰC
→
F = F1 + F2
→
F2
→
α
BÀI TẬP TỔNG HỢP LỰC :
LOẠI 1: TỔNG HỢP HAI LỰC
- sử dụng quy tắc hình bình hành
- sử dụng quy tắc 2 lực cùng phương cùng chiều
- sử dụng quy tắc 2 lực cùng phương ngược chiều
→
F1
→ → uu
r
F1 , F2 , F3
BƯỚC 1: lựa 2 cặp lực theo thứ tự ưu tiên cùng chiều hoặc ngược chiều or vuông góc tổng hợp chúng thành 1 lực tổng hợp
BƯỚC 2: tiếp tục tỏng hợp lực tổng hợp
→
→
→
F12
→
F12 trên với lực F3 còn lại cho ra được lực tổng hợp cuối cùng F
PP: theo quy tắc hình bình hành
*F
*
= F12 + F22 + 2.F1.F2 .cos α
Fmin = F1 − F2 ≤ F ≤ F1 + F2 = Fmax
* Hai lực cùng phương, cùng chiều :
→ →
F2 F1
→
→
BA TRƯỜNG HỢP ĐẶC BIỆT
* Hai lực cùng phương , trái chiều :
* Hai lực vuông góc :
→
F2
F
→
→
F1 ↑↑ F2 : α = 00 ⇒ F = F1 + F2
→
→
→
F
→
F1 ⊥ F2 : α = 0
F1
→
F1 ↑↓ F2 : α = 00 ⇒ F = F1 − F2
→
F
→
0
F2
W
F = F12 + F22
→
F1
Bài 1: Cho hai lực đồng qui có độ lớn F 1=F2=10N. Hãy tìm độ lớn hợp lực của hai lực khi chúng hợp với nhau một góc 0 0 ;
600 ; 900 ; 1200 ; 1800 . Vẽ hình biểu diễn cho mỗi trường hợp. Nhận xét ảnh hưởng của góc α đối với độ lớn của hợp lực.
→
→
→
→
→
→
Bài 2: Cho 2 lực F1 = 6 N ; F2 = 8 N . Tìm độ lớn hợp lực của F của F & F ; vẽ hình F ; F & F . Trong các trường hợp
1
2
1
2
góc kẹp giữa hai lực bằng :
O
a. α = 0O
b. α = 180O c. α = 90O
d. α = 120O
e. α = 60O
f.
→ α = 30
Bài 3: Cho 3 lực đồng phẳng như hình vẽ, tìm độ lớn của hợp lực F ; vẽ hình .
→
→
F2
0
→
→
F
=
1
N
F
=
3
N
F
=
5
N
F1 120 F2
a. 1
; 2
; 3
→
C
F
F
F
3
2
b. F1 = 7 N ; F2 = 4 N ; F3 = 3N
3
c. F1 = F2 = F3 =
3N ; các góc đều bằng 1200 .
W
•
F3
F1
Bài 4: Tìm hợp lực của 4 lực đồng quy trong (hình 3)
uur
F2 = 12N
uur
F1 = 16N
→
→
uur
F3 =20N
uur
F4 = 8N
(Hình 3)
ĐS: F = 4 2
Bài 5: Cho hai lực đồng qui có độ lớn F1 =24N và F2=14N. Hỏi hợp lực của chúng có thể có độ lớn 40N hoặc 8N được không?
Tai sao?
ur
uu
r
uu
r
( )
ur
uu
r
ur
uu
r
Bài 6: Biết F = F + F và F1 = F2 = 5 3 N và góc giữa F và F bằng 30o . Độ lớn của hợp lực F và góc giữa F
1
2
1
1
uu
r
với F bằng bao nhiêu ?
2
( )
ĐS: 15 N và 60o .
ur ur
ur
Bài 7: Hãy dùng qui tắc hình bình hành lực để tìm hợp lực của ba lực F 1 ; F 2 và F 3
uur
F1
uu
r
600 F2
600
uu
r
F3
có độ lớn bằng nhau và bằng 12N, cùng nằm trong một mặt phẳng. Biết rằng
ur
ur ur
lực F 2 làm thành với hai lực F 1 và F 3 những góc đều là 600.
2. PHÂN TÍCH LỰC
Phân tích lực (Ngược với tổng hợp lực): là thay thế 1 lực bởi 2 hay nhiều lực tác dụng đồng thời sao cho tác dụng vẫn không
thay đổi.
y
→
- Phương pháp phân tích 1 lực F theo 2 phương cho trước
→
→
* Từ điểm mút B của F kẻ 2 đường thẳng Bx '& By ' lần lượt song song với Ox & Oy
* 2 đường thẳng vừa kẻ trên cắt Ox & Oy tạo thành hình bình hành
→
→
B→
Fy
→
Fx
→
F
O
Các véc-tơ F và F biểu diễn các lực thành phần của F theo 2 phương Ox & Oy .
y
x
* Phân tích trên mặt phẳng nghiêng:
* Phân tích theo 2 trục toạ độ vuông góc Ox & Oy
theo 2 phương song song và vuông góc với mặt phẳng nghiêng.
y
→
F
→
Fy
α
→
W
→
P⊥
x
Fx
O
→
P/ /
Fx = F .cos α
Fy = F .sin α
W
→
Px = P/ / = P.sin α
Py = P⊥ = P.cos α
→
α
P
Bài 1: Phân tích lực F có độ lớn 10 3N theo 2 phương Ox và Oy , tìm độ lớn của 2 lực này.
y
y
→
F
O
30O
y
→
x
ĐS: 15N & 5 3N
→
30O
→
F
F
60
x
O
O
5 3N & 15N
O
x
60O
y
O
30O
30O
F
x
10N
10 3N
*TRẮC NGHIỆM:
( )
Câu 1. Cho hai lực đồng qui có cùng độ lớn 10 N . Khi đó, hợp lực và góc hợp giữa hai lực thành phần có giá trị lần lượt là
( )
o
( )
= 25( N) ; a = 120 .
o
A. Fhl = 1 N ; a = 0 .
B. Fhl = 2 N ; a = 60 .
o
D. Fhl
C. Fhl = 10 2 ( N ) ; a = 90 .
o
Câu 2. Hai lực F1 = 9 N & F2 = 4 N cùng tác dụng vào một vật. Hợp lực của 2 lực là :
A. 2N
B. 4N
C. 6N
D. 15N
Câu 3. Có hai lực bằng nhau cùng độ lớn F. Nếu hợp lực của chúng cũng có độ lớn F thì góc tạo bởi hai lực thành phần có giá
trị bằng bao nhiêu ?
A. 30o .
B. 60o .
C. 120o .
D. Giá trị khác.
( )
( )
Câu 4. Cho hai lực đồng qui có độ lớn F1 = F2 = 20 N . Độ lớn của hợp lực là F = 34,6 N khi hai lực thành phần hợp
với nhau một góc là
A. 30o .
B. 60o .
C. 90o .
D. 120o .
Câu 5. Phân tích lực F thành 2 lực F1 và F2 theo hai phương OA và OB
như hình vẽ. Độ lớn của 2 lực thành phần là
A. F1 = F2 = 0,58F.
B. F1 = F2 =
C. F1 = F2 = 0,86F.
D. F1 = F2 = F
1
F
2
A
o
F
B
x