BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ LỊCH SỬ ĐẢNG - ĐẢNG LÃNH ĐẠO ĐỔI MỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ GIAI ĐOẠN 1986 - 2006

Chủ đề 8

ĐẢNG LÃNH ĐẠO ĐỔI MỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ TỪ 1986 ĐẾN 2006


Nắm vững và
nhận thức đúng
quá trình Đảng

Vận dụng vào quá trình học tập và

Mục

lãnh đạo đổi mới và phát triển KT

đích, yêu

từ 1986-2006; đường lối và chiến

cầu

lược phát triển KT-XH của Đảng
do ĐH IX, X xác định

cơng tác, góp phần giữ vững thành quả
cách mạng đã giành được. Củng cố,
giữ vững niềm tin vào sự lãnh đạo của
Đảng, thắng lợi của cách mạng, đấu
tranh chống các quan điểm sai trái

NỘI DUNG

I

Tính cấp bách của đổi mới KT

II

Q trình Đảng lãnh đạo đổi mới
và phát triển KT từ năm 1986 đến năm 2000

III

Đường lối và chiến lược phát triển

KT trong thời kỳ mới


I. Tính cấp bách của
đổi mới KT

CNXH
là mọi người được ăn no, mặc ấm, sống một
đời hạnh phúc, người dân chỉ cảm nhận

1. Cơ sở

được tính ưu việt của CNXH khi họ được
ăn no,

lý luận

mặc ấm.

KT là nhân tố suy đến cùng quyết định sự tồn tại và phát
triển của XH… khơng gì có thể phụ thuộc vào KT bằng
qn đội và hạm đội

V.I.Lênin (1870-1924)

Lý luận Mác-Lênin và

Hồ Chí Minh (1890-

tư tưởng Hồ Chí Minh là cơ sở

1969)

lý luận để Đảng CSVN triển khai đổi mới KT trong thực
tiễn


2. Cơ sở thực

- Sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng KH & CN hiện đại...

tiễn

- Sự điều chỉnh thích nghi của CNTB...
- Sự khủng hoảng KT-XH ở các nước XHCN

Do những sai lầm về chủ

Đặt ra yêu cầu tất yếu đối với mọi quốc gia dân tộc

trương, chính sách lớn,

trên

sai lầm về chỉ đạo chiến lược

thế giới là phải đổi mới chính sách đối nội,
ngoại,
và tổđối
chức
thực hiện
trước hết là đổi mới chủ trương, chính sách phát triển
KT nếu không muốn tụt hậu

Từ cuối những năm 70 của thế kỷ XX, tình hình thế giới
bắt đầu có những biến đổi sâu sắc

Từ cuối những năm 70 của thế kỷ XX, tình hình KT-XH

Lâm vào khủng hoảng và ngày càng trầm trọng, kéo
dài
Đặt ra yêu cầu khách quan phải đổi mới, trong đó trọng tâm là đổi mới về KT để thốt ra khỏi khủng
hoảng KT-XH, đây chính là tiền đề cần thiết để hình thành nên đường lối đổi mới

2. Cơ sở thực
tiễn

Thắng lợi trong xây dựng CNXH
Ưu tiên phát triển CN nặng một cách hợp lý
trên cơ sở phát triển NN và CN nhẹ, kết hợp
xây dựng CN và NN cả nước thành một cơ
cấu công nông nghiệp.

Chủ trương đúng đắn, phù hợp với thực
tiễn VN và xu thế phát triển của thời đại
Đại hội IV (12/1976)


ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ V (3/1982)

CHỦ ĐỀ ĐẠI HỘI
“Tất cả vì Tổ quốc
xã hội chủ nghĩa,
vì hạnh phúc
của nhân dân”
Đại hội V (3/1982)

Toàn cảnh Đại hội V

Nhận thức đúng đắn hơn về
đặc điểm, tính chất của TKQĐ, về sự phân kỳ của
TKQĐ ở VN. Xác định rõ nội dung CNH trong chặng
đường đầu

ỔN ĐỊNH VÀ CẢI
THIỆN ĐỜI SỐNG

TẠO RA TIỀN ĐỀ
CHO CHẶNG SAU


SẢN XUẤT SÚT KÉM

Tốc độ Tăng trưởng hàng năm GDP giai đoạn 1977 - 1980


HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ - KHOA LỊCH SỬ ĐẢNG
THỰC HIỆN CHẾ ĐỘ BAO CẤP TRÀN LAN

Cửa hàng lương thực

Tem phiếu

Cửa hàng thực phẩm


Thực chất là nhằm chuẩn bị các tiền đề
NỘI DUNG
TDKT

KT - XH cho việc đẩy mạnh CNH, HĐH
Quá trình tổ chức thực hiện không
ở chặng đường sau
nghiêm túc, triệt để, do đó NN vẫn ở

trong tình trạng trì trệ khó khăn

Nhu cầu thực tiễn địi hỏi Đảng phải tìm
tịi, đổi mới tư duy để phát triển KT, phát
triển
đất nước

Yêu cầu khách quan cấp thiết của cách mạng XHCN
ở VN


Quá trình đổi mới từng phần trên lĩnh vực KT từ năm 1979-1986 đã tạo ra cho Đảng ta
những điều kiện, tiền đề cần thiết để hình thành đường lối đổi mới tồn diện

Về việc mở rộng hình thức trả lương khốn, lương sản phẩm và

Quyết định 26-CP 21/1/1981

Những tìm tịi,

vận dụng hình thức tiền thưởng trong các đơn vị SX kinh doanh
của NN

đổi mới đầu
Về quyền chủ động SX kinh doanh và quyền tự

tiên (1979 -

Quyết định 25/CP 21/1/1981

chủ về tài chính của các xí nghiệp quốc doanh

1981)

Chỉ thị 100/CT-TW (13/1/1981)

Về cơng tác khốn sản phẩm đến nhóm lao động và người
lao động trong HTX nông nghiệp

HN TƯ 6 - khố IV (8/1979)

Về tình hình và nhiệm vụ cấp bách KT-XH và NQ về phương hướng,
nhiệm vụ phát triển hàng tiêu dùng và CN địa phương


Q trình đổi mới từng phần từ 1979
đến 8/1986 có 3 bước đột phá

Hội nghị BCT, BBT (8/1986) được coi như mốc khởi đầu về
đổi mới tư duy KT toàn diện của Đảng. Cũng vì thế chúng
ta mới có những quan điểm đúng đắn trong đường lối đổi

Hội nghị BCT và BBT (8/1986)

mới và phát triển KT của ĐH VI

Hội nghị TƯ 8
khóa V (8/1985)

Kết luận về ba quan điểm

Về đổi mới cơ chế quản lý KT theo

KT Về đổi mới cơ cấu KT, cải

hướng xoá bỏ cơ chế tập trung quan

tạo XHCN và đổi mới cơ chế

Hội nghị TƯ 6

liêu bao cấp, chuyển sang cơ chế

quản lý KT

khoá IV (8/1979)

hạch toán kinh doanh XHCN theo
nguyên tắc tập trung dân chủ

Chủ trương và quyết tâm làm cho
SX bung ra


Tóm lại
2. Cơ sở thực
tiễn
1. Cơ sở lý luận

Từ lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng HCM về vai trị

Kinh
tếtếcó
Kinh
cóTKQĐ lên CNXH
của KT và phát triển
KT trong
vai
vaitrị
trịđặc
đặcbiệt
biệtquan
quantrọng
trọng
đối
đốivới
vớisự
sựổn
ổnđịnh
địnhvà
vàphát
phát
triển
triển
đất
đấtnước
nước

Tình hình thế giới từ cuối những năm
Tình hình KT-XH ở VN cuối những

Đối với nước
ta: thế
đổi mới
KT trở
của
kỷ XX…
Đốinăm
với70
nước
ta: đổi
KT trở
70 của
thếmới
kỷ XX
thành tất yếu từ cuối những năm
thành tất yếu từ cuối những năm
70 của TK XX, đến cuối năm 1986
70 của TK XX, đến cuối năm 1986
đã trở thành vấn đề cấp bách có ý
đã trở thành vấn đề cấp bách có ý
nghĩa sống cịn đối với Đảng ta và
nghĩa sống còn đối với Đảng ta và
chế độ ta
chế độ ta


II. Quá trình Đảng lãnh đạo đổi mới và phát triển KT từ năm 1986 đến
năm 2000

Một là, phải bố trí lại

1. Những định
hướng chiến
lược trong
đường lối đổi
mới KT của

cơ cấu KT, trước hết là cơ cấu SX và cơ cấu đầu tư: trong những năm

Toàn cảnh ĐH VI (12/1986)

của chặngvụ
đường
tiên,XHCN:
trước hết là trong
kế hoạch
Hai là,còn
vềlạinhiệm
cảiđầutạo
Thực
hiện nhất quán
5 năm (1986 - 1990) phải tập trung sức làm tốt

chính
KT
nhiều
thành
phần
là
chủ

chiến
là,sách
về KT:
đổi
mới
cơ- thực
chế
quản
phải
kiênkhẩu
quyết
xố bỏ cơ chế
baBa
chương
trình
lương
thực
phẩm,
hànglý
tiêuKT:
dùng,
hàngtrương
xuất
tập trung quan liêu
baocócấp,
chuyển sang
cơ chế quản lý mới cơ chế hạch
lược
ý nghĩa
lâu dài

Bốn là, mở rộng và nâng cao hiệu quả KT đối ngoại : nhiệm vụ
toán KT kinh doanh XHCN theo nguyên tắc tập trung
ổn định và phát triển KT-XH ở VN tiến hành nhanh hay chậm, điều đó phụ thuộc
dân chủ
một phần quan trọng vào việc mở rộng và nâng cao hiệu quả KT

ĐH VI

đối ngoại

Những định hướng chiến lược trong đường lối đổi mới KT của ĐH VI:
- Thể hiện sự đổi mới căn bản trong tư duy KT của Đảng
- Thể hiện sự nhận thức và vận dụng ngày càng đúng đắn hơn lý luận Mác - Lênin, tư tưởng HCM, có tham khảo những kinh
nghiệm tốt của thế giới nhưng không sao chép bất cứ mơ hình có sẵn nào.
-> Những chủ trương đó có giá trị định hướng cho việc đổi mới và
phát triển KT của Việt Nam từ đó về sau.


Hội nghị chủ trương: phát huy tối đa nội lực, nâng cao hiệu
quả hợp tác quốc tế, cần kiệm để đẩy mạnh CNH, HĐH đất
nước

2. Sự
bổ sung, phát
triển tư duy
KT của Đảng

NQ HN TƯ 4 - K VIII (12/1997)
Đã có những điều chỉnh về tên gọi và sắp xếp thứ tự các thành
phần KT (thành phần KT quốc doanh được đổi là KT nhà nước,

thành phần KT tập thể được đổi là KT hợp tác)

từ năm 1987 2000

NQĐH VIII (6/1996)
Phương hướng phát triển KT trong TKQĐ lên CNXH:
phát triển nền KT hàng hoá nhiều thành phần vận hành
theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, theo
định hướng XHCN

NQĐH VII ( 6/1991)
Chính sách KT nhiều
thành phần là chủ trương chiến lược lâu dài,
là vấn đề có tính quy luật từ SX nhỏ lên SX
lớn XHCN

NQTW6-KVI (3/1989)
Về hoàn chỉnh cơ chế khốn
trong nơng nghiệp (gọi tắt là
khốn 10)

NQBCT (4/1988)


3. Thành tựu, hạn chế, nguyên nhân

+ Do Đảng có đường lối đổi mới đúng đắn, có

Một là, Đất nước ra khỏi khủng hoảng
Hai là, quan hệ sản xuất có bước đổi

Ba là, KT đối
ngoại thu được nhiều kết
KT-XH
Bốn là,mới
đời quan
sống của
nhân dân được cải
trọng
Năm là, tiềmquả
lựctốt
quốc phòng, an ninh được
thiện rõ rệt

Thành tựu

điều hành của Nhà nước có nhiều tiến bộ
+ Nhân dân Việt Nam có ý chí kiên cường, năng
động và sáng tạo

tăng cường

và nguyên
nhân

bước đi và cách làm phù hợp, công tác quản lý,

Thành tựu

- Do một số vấn đề về lý luận KT chưa được làm sáng tỏ,

chưa tạo được sự thống nhất cao trong nhận thức và hành
động
- Việc tổ chức thực hiện NQ, chủ trương, chính sách của
Đảng chưa tốt, tổ chức bộ máy nhà nước cịn cồng kềnh,
thủ tục hành chính phiền hà, đội ngũ cán bộ ở một số bộ

- Sức cạnh tranh của nền KT cịn yếu, tích luỹ

- QHSX
cóKT
mặt
phù
nội bộ nền
cịn chưa
thấp, cơ
cấu hợp...
KT chuyển
- từ
Kinh
tế vĩ mơ
cịn
có những
yếu
tố
Đời sốngdịch
củachậm
một
thiếu vững chắc
bộ phận nhân dân cịn khó khăn

-

Hạn
chế
và ngun

phận thối hoá, biến chất.

Hạn chế

nhân


III. Đường lối và chiến lược
phát triển KT-XH trong thời kỳ mới

Chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng HCM về phát triển KT-XH

1. Đường lối phát triển KT
Tư duy KT của Đảng ta trong suốt quá trình xây dựng CNXH, đặc biệt
là 15 năm đổi mới (1986-2000)

a. Cơ sở KH
đường lối KT

Thành tựu đạt được trong 10 năm thực hiện chiến lược ổn định và phát
triển KT (1991-2000 )

Sự phát triển của KT thế giới, trong xu thế toàn cầu hoá, hội
nhập KT quốc tế

III. Đường lối và chiến lược
phát triển KT-XH trong thời kỳ mới

1. Đường lối phát triển kinh tế

Một là, đẩy mạnh CNH, HĐH xây dựng nền KT độc lập tự
chủ, đưa nước ta trở thành một nước CN.

Hai là, ưu tiên phát triển LLSX, đồng thời xây dựng

b. Nội dung
đường lối phát
triển KT-XH do
ĐH IX của
Đảng xác định

QHSX phù hợp theo định hướng XHCN
Ba là, phát huy cao độ nội lực, đồng thời tranh thủ
nguồn lực bên ngoài để phát triển nhanh,
Bốn là, tăng trưởng KT đi đôi với phát triển VH, từng bước cải

có hiệu quả và bền vững

thiện đời sống vật chất, tinh thần của ND, thực hiện tiến bộ và

Năm
là, XH,
kếtbảo

hợp
phát
triển
KT-XH với
công bằng
vệ và
cải thiện
môi trường
tăng cường QP, AN

Nghiên cứu giáo trình tập 2 (chức danh),

H. 2005, tr.188-190

Toàn cảnh Đại hội IX
của Đảng Cộng sản VN


Biểu trưng của Đại hội IX

Toàn cảnh Đại hội IX của Đảng Cộng sản VN

Dựa trên đường lối phát triển KT của ĐH IX(đã trình bày ở
điểm 1)

2. Chiến
lược phát

Cơ sở

triển KT-XH

khoa học

Kinh nghiệm lãnh đạo chiến lược phát triển KT-XH (1991 –
2000)

(2001- 2010)
Kinh nghiệm của các nước
trong khu vực và trên thế giới.


Mít tinh trọng thể
chào mừng thành cơng của ĐH IX

2. Chiến lược phát triển KT-XH (2001- 2010)

Đưa VN ra khỏi tình trạng kém phát triển vào năm 2010

Nâng cao rõ rệt đời sống
nhân dân

Mục tiêu

Tạo nền tảng để đến năm 2020 VN cơ bản trở thành nước CN theo
hướng hiện đại

chiến lược
Phấn đấu tăng trưởng GDP năm 2010 lên gấp đôi năm 2000
Nâng cao đáng kể chỉ số phát triển con người, nâng cao năng lực nội

Kết cấu hạ tầng đáp ứng được
sinh về KHCN

phát
KT-XH
Vai trò chủ đạo KT nhà yêu
nướccầu
được
tăngtriển
cường,
chi phối các lĩnh vực
then chốt của nền KT

Mục tiêu
cụ thể


Đồng chí Nơng Đức Mạnh
Tổng bí thư Đảng Cộng sản VN

Phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững, tăng trưởng KT đi đôi với

Quan
điểm chỉ
đạo

tiến bộ
Coi phát
KTbằng

là nhiệm
vàtriển
công
XHvụ trọng tâm,
xây dựng đồng bộ nền tảng cho một nước CN là yêu cầu cấp thiết; đẩy mạnh công

Gắn chặtcuộc
việc
dựng
lậpnguồn
tự chủ
đổi xây
mới, tạo
động nền
lực vàKT
phát độc
huy mọi
lực với hội nhập
KT quốc tế

Kết hợp chặt chẽ KT-XH với quốc phòng, an ninh
Chiến lược đề ra định hướng phát triển các ngành, vùng KT, đồng thời
xây dựng một hệ thống chính sách và giải pháp đồng bộ nhằm thực
hiện thắng lợi mục tiêu và các nhiệm vụ đặt ra


Một là, đẩy mạnh CNH, HĐH gắn với phát triển KT tri thức. Coi KT tri thức
là yếu tố quan trọng của nền kinh tế và CNH, HĐH
4/2006

Hai là, phải chủ động và tích cực
hội nhập kinh tế quốc tế
3. Một số điểm
bổ sung phát

Ba là, tiếp tục hoàn thiện thể chế KT thị trường định hướng
XHCN

triển của ĐH X
Bốn là, sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển

Năm là, ĐH điều chỉnh một số mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể đến năm
2010


KẾT LUẬN

Từ những năm 70 của TK XX, nước ta lâm vào khủng hoảng KT-XH ngày càng trầm
trọng.
ĐHQ
VI của
Đảng
tiếnđường
hành đổi
mớimới
tồn
diện,
địnhĐảng
hướng
chiến

lược
trình
thựcđã
hiện
lối đổi
của
ĐHđề
VIralànhững
q trình
từng
bước
bổ sung,
nhằm
nướcKT,
ta ra
khủng
hoảng
phát triển lý luận
về đưa
đổi mới
dokhỏi
đó sau
10 năm
đổiKT-XH
mới đất nước đã ra khỏi khủng
Quá trình lãnh đạo đổi mới, phát triển KT từ năm 1986-2010, ĐH IX, X của Đảng đã xác
hoảng KT-XH, chuyển sang thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố
định đường lối, chiến lược phát triển KT-XH trong thời kỳ mới, thực hiện mục tiêu chiến
lược đến năm 2020 đưa VN cơ bản trở thành nước CN theo hướng hiện đại

Đã tổng kết Chiến lược phát triển KT-XH
10 năm (2001-2010), xác định Chiến lược phát triển KT-XH 10 năm (20112020); đề ra phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ 5 năm (2011-2015)

Văn kiện ĐH XI, Nxb.CTQG, H.2011, tr.91-147

1/2011


Xin chân thành cảm ơn !