8 câu đầu tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ

8 câu đầu "Tình c ảnh l ẻloi c ủa ng ười
chinh ph ụ"
Posted by Thu Trang On Tháng Năm 03, 2015 33 Comments
Đây là câu hỏi của em học sinh tên Vân, học sinh lớp 10A9, THPT
Hiệp Hòa số 3 gửi đến website nhờ cô giải đáp giúp.
Nội dung câu hỏi :Hướng dẫn ôn tập 8 câu đầu “Tình cảnh lẻ loi
của người chinh phụ” ( trích “chinh phụ ngâm”- Đặng Trần Côn)
Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.
Ngoài rèm thước chẳng mách tin,
Trong rèm dường đã có đèn biết chăng ?
Đèn có biết, dường bằng chẳng biết,
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương “
( trích chinh phụ ngâm-Đặng Trần Côn, Bản dịch Đoàn Thị Điểm)
Cô định hướng cho em như sau:
Hướng dẫn ôn tập:
1. Nêu hoàn cảnh sáng tác “Chinh Phụ Ngâm”
+Vào đầu thời Lê Hiển Tông, có nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân
nổ ra chống lại triều đình Đây là thời kì vô cùng rối ren của xã hội
phong kiến. Chiến tranh xảy ra liên miên, hết Lê-Mạc đánh nhau
đến Trịnh-Nguyễn phân tranh, đất nước chia làm hai nửa. Ngai
vàng của nhà Lê mục ruỗng. Nông dân bất bình nổi dậy khởi
nghĩa ở khắp nơi. Nhân dân sống trong cảnh loạn li nồi da nấu
thịt, cha mẹ xa con, vợ xa chồng.


+Chinh phụ ngâm được viết bằng chữ Hán, do tác giả Đặng Trần
Côn sáng tác vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII. Tác phẩm Chinh
phụ ngâm của Đặng Trần Côn ra đời đã nhận được sự đồng cảm

rộng rãi của tầng lớp Nho sĩ. Nhiều bản dịch xuất hiện, trong đó
bản dịch sang chữ Nôm của bà Đoàn Thị Điểm được coi là hoàn
hảo hơn cả.
2.Nội dung chính của đoạn trích:
Đoạn trích miêu tả những cung bậc sắc thái tình cảm của người
chinh phụ sau khi tiễn chồng ra mặt trận :Nỗi cô đơn của người
chinh phụ trong cảnh lẻ loi; cảm giác về thời gian chờ đợi; cố tìm
cách giải khuây nhưng không được.
3. Đọc hiểu chi tiết: Các em có thể tham khảo gợi ý sau:
+Người chinh phụ tiễn chồng ra trận với mong muốn người chồng
sẽ lập được công danh và trở về cùng với vinh hoa, phú quý.
Nhưng ngay sau buổi tiễn đưa, nàng sống trong tình cảnh lẻ loi,
ngày đêm xót xa lo lắng cho chồng. Thấm thìa nỗi cô đơn, nàng
nhận ra tuổi xuân của mình đang qua đi và cảnh lứa đôi đoàn tụ
hạnh phúc ngày càng xa vời. Người chinh phụ rơi vào tâm trạng
cô đơn đến cùng cực. Khúc ngâm thể hiện rất rõ tâm trạng cô đơn
ấy.
+Đoạn thơ đã mở ra trước mắt người đọc một không gian chật
hẹp,nơi thềm hiên vắng lặng,nơi mà người chinh phụ đang cố
gắng vượt qua sự cô đơn trống vắng khi người chồng đã đi
xa.Bằng cách sử dụng nghệ thuật tả cảnh ngụ tình,Đặng Trần
Côn đã vẽ nên bức tranh tâm trạng đầy xúc động,thể hiện nỗi sầu
của người chinh phụ cũng như bút pháp tinh tế của ông trong việc
miêu tả nội tâm nhân vật.
+Trong đêm thanh vắng quạnh hiu này,chỉ có tiếng bước chân của
nàng ,một mình đối diện với chính mình .Bước chân ấy đi đi lại lại
trên hiên nhưng có lẽ tâm trí nàng đang chìm đắm trong miên
man.Mỗi bước chân là 1 nỗi nhớ,mỗi bước chân là một nỗi lo,tất
cả đang làm cho tâm trạng nàng nặng trĩu lo âu và thương nhớ
người chồng đang chinh chiến ở ải xa.

+Người chinh phụ hết đi đi lại lại , rồi lại buông rèm ,cuốn rèm
không biết bao nhiêu lần…Đây là những động tác,cử chỉ và hành


động được lặp lại nhiều lần mà không hề có mục đích của người
chinh phụ
Đúng như nhan đề của tác phẩm,đoạn thơ là tâm trạng cô đơn
trống vắng của người chinh phụ.Sau khi tiễn chồng ra trận nàng
trở về trong nỗi chờ mong khắc khoải .Nàng dường như quên hết
mọi thứ xung quanh. Cái cô đơn ,khắc khoải ở trong tâm trí đã len
lỏi, gậm nhấm nàng để rồi nó hiện thành hình hài qua dáng vẻ thơ
thơ,thẩn thẩn như người mất hồn. Nhịp thơ chậm gợi cảm giác
như thời gian ngưng đọng.Giữa không gian tịch mịch,tiếng bước
chân như gieo vào lòng người âm thanh lẻ loi, cô độc .Dáng vẻ ủ
ê,ngao ngán,bề ngoài gầy gò khắc sâu nỗi đau trong tim.nàng
thật bơ bơ,lạc lõng,lại đáng thương quá đỗi. Nàng biết làm gì đây
khi ngày lại tiếp ngày,đêm lại tàn đêm trong nỗi nhớ mong vô
vọng.
+Đã lâu lắm rồi “thước chẳng mách tin” không có một lá thư,cũng
không có người thân qua lại.
+Nàng lại quay về với không gian chật hẹp của căn phòng,nơi
mà nàng đối diện với bóng mình,đối diện với ngọn đèn khuya hiu
hắt .Nhưng thật trớ trêu, đền dù sao chỉ là một vật vô tri vô
giác,có biết cũng như ko.câu hỏi tu từ “Đèn có biết..chẳng biết”là
một lời than thở,là nỗi khắc khoải chờ đọi và hi vọng trong nàng
day dứt không yên.Tâm trạng của người chinh phụ đã chuyển
giọng tự nhiên từ lời kể bên ngoài thành lời tự độc thoại nội tâm ,
da diết , dằn vặt và ngậm ngùi.nàng quả là một người đáng
thương!
Trong đêm vắng chỉ có ngọn đèn có ánh sáng ,nó càng làm nổi bật

đêm tối mênh mang và nỗi cô đơn dường như nhân lên gấp bôi
trong lòng người thiếu phụ.
+Đánh giá chung:
-Về nghệ thuật,với thể thơ song thất lục bát,cách dung từ,hình
ảnh ước lệ,đoạn thơ đã thể hiện một cách tinh tế các cung bậc
sắc thái tình cảm khác nhau của nỗi cô đơn buồn khổ của người
chinh phụ luôn khao khát được sống trong tình yêu và hạnh phục
lứa đôi.
-Về nội dung,đoạn trích cũng thể hiện tấm lòng thương yêu và
cảm thông sâu sắc của tác giả với khát khao hạnh phúc chính


đáng của người chinh phụ.Cất lên tiếng kêu nhân đạo,phản đối
chiến tranh phong kiến phi nghĩa.
Các em xem thêm bài viết này nhé:
Ôn tập bài”Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ” trích ” chinh phụ
Ngâm”
Tám câu cuối bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ