Bàn về trách nhiệm của thanh niên với đất nước qua đoạn trích đất nước nguyễn khoa điềm

Bàn v ềtrách nhi ệm c ủa thanh niên v ớ
i
đất n ước qua đo ạn trích Đất n ước Nguy ễn khoa Đi ềm
Posted by Thu Trang On Tháng Chín 25, 2016 0 Comment
Đề bài:
“Em ơi em Đất Nước là máu xương
của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ
sở
Làm nên Đất Nước muôn đời”
(Đất Nước – Trích Mặt đường khát vọng – Nguyễn Khoa Điềm)
Dựa vào những câu thơ trên, anh (chị) hãy phát biểu trong một
bài văn ngắn (không quá 600 từ) ý kiến cá nhân về trách nhiệm
của thế hệ thanh niên hiện nay với đất nước.
Gợi ý:
Yêu cầu chung: Học sinh biết cách làm bài văn nghị luận về một
tư tưởng đạo lí thể hiện trong tác phẩm văn học. Biết kết hợp các
thao tác lập luận. Bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, dùng từ,
ngữ pháp.
Yêu cầu cụ thể:
1. Tìm hiểu đoạn thơ
– Đất Nước trích chương V, trường ca Mặt đường khát vọng được
Nguyễn Khoa Điềm sáng tác vào mùa đông năm 1971, nhà thơ
bộc lộ tấm lòng yêu quê hương đất nước và ca ngơi truyền thống
văn hóa lâu đời của dân tộc mình. Qua đoạn thơ:
Em ơi em Đất nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên đất nước muôn đời…
nhà thơ đã bộc lộ sự tự ý thức của tuổi trẻ về vai trị, trách nhiệm

của mình trong cuộc chiến đấu và sự tự thức sâu sắc về Đất nước,
về nhân dân qua những trải nghiệm của chính mình.


– Giải thích các từ ngữ: máu xương, gắn bó, san sẻ, hóa thân. =>
Nội dung đoạn thơ: Đất nước gần gũi, gắn bó mật thiết với mỗi
con người, mỗi con người là một phần của đất nước. Cho nên, mỗi
cá nhân phải biết tự nguyện gắn bó, cống hiến, hi sinh để làm
giàu đẹp thêm cho đất nước, giữ gìn, phát huy và nối tiếp truyền
thống của đất nước.
– Đoạn thơ như một lời nhắn nhủ với thế hệ trẻ về trách nhiệm với
đất nước. Mỗi cá nhân cần phải biết tự nguyện gắn bó, cống hiến,
hi sinh để làm giàu đẹp thêm cho đất nước, giữ gìn, phát huy và
tiếp nối truyền thống của đất nước. Tuy là đoạn thơ chính luận
nhưng người đọc không cảm thấy là những lời “giáo huấn” mà chỉ
như một lời tự nhủ, tự dặn mình, chân thành, tha thiết…
Bàn luận
* Vai trò của quê hương, đất nước
– Đất nước vốn rộng lớn, trừu tượng nhưng thực ra cũng rất cụ
thể, gần gũi đối với mỗi người.
– Đất nước là máu xương của mình nên chúng ta phải biết gắn bó
và san sẻ:
+ Đất nước là không gian, thời gian ta sinh hoạt, lao động hàng
ngày, lưu giữ cho ta những kỉ niệm, kí ức, cảm xúc…
+ Đất nước hiện hình trong dáng dấp, màu da, mái tóc, tiếng nói,
giọng điệu của mỗi người.
2.

+ Đất nước là quê hương, trong quê hương có gia đình – người
thân của chính chúng ta.

+ Vì thế, hi sinh, cống hiến cho đất nước cũng là hi sinh, cống
hiến cho những người thân yêu của mình.
* Mỗi cá nhân, mỗi thế hệ là một mắt xích quan trọng trong
cuộc chạy tiếp sức vĩnh cửu giữa các thế hệ để làm nên truyền
thống dân tộc. Đặc biệt là thanh niên. Thanh niên chính là hiện tại
và tương lai của đất nước. Mỗi cá nhân thanh niên cần phải có
trách nhiệm tự nguyện gánh vác những công việc chung của đất
nước.
– Ở mỗi thời điểm, thanh niên có cách gắn bó và san sẻ với đất
nước khác nhau:
+ Thời chiến: cả một thế hệ thanh niên “gác bút nghiên theo việc
đao cung”, hi sinh cuộc sống của mình để bảo vệ đất nước…VD:
Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước: “Cuộc đời đẹp nhất là trên


trận tuyến đánh quân thù”,“Ta biết giấu mặt vào đâu, gấu quần
hay gấu áo khi đường Trường Sơn không có dấu chân ta ” (Mãi
mãi tuổi hai mươi- Nhật kí của liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc)
+ Thời bình, nhất là trong công cuộc hiện đại hoá đất nước, hội
nhập quốc tế như hiện nay : thanh niên cần trau dồi tri thức, bắt
kịp thời đại, rèn luyện bản lĩnh vững vàng trước cuộc hội nhập
quốc tế, trước những cám dỗ vật chất, rèn luyện sức khoẻ để cống
hiến, dựng xây đất nước…HS lấy dẫn chứng minh hoạ: Trong lao
động, trong chiến đấu, trong thời kì hội nhập hôm nay.
+ Trong thời kì công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, hội nhập
mở cửa hiện nay, thanh niên cần trau dồi tri thức, bắt kịp thời đại,
rèn luyện bản lĩnh vững vàng trước cuộc hội nhập quốc tế, rèn đức
luyện tài để “vừa hồng, vừa chuyên” đáp ứng được yêu cầu của xã
hội. (Học sinh có thể trình bày suy nghĩ riêng của mình về trách
nhiệm của thế hệ trẻ hôm nay với đất nước. Nhưng nói chung, cần

đảm bảo các ý sau):
+ + Tích cực học tập, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, nhân cách;
+ + Tham gia các hoạt động ngoại khóa, phát triển lành mạnh về
thể chất, tinh thần;
+ + Tích cực lao động, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc;
+ + Phát huy văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc;
+ + Sẵn sàng chiến đấu, hi sinh vì độc lập, chủ quyền quốc gia
dân tộc khi Tổ quốc cần,…)
– Phê phán những quan niệm sai lầm về đất nước, phê phán
những ai ích kỉ chỉ biết vội vàng đòi hỏi ở đất nước mà không đóng
góp, thậm chí làm băng hoại, hoen ố truyền thống tốt đẹp của
dân tộc.
3. Bình luận, đánh giá và liên hệ với bản thân.
– Qua đoạn thơ, Nguyễn Khoa Điềm thể hiện một quan niệm đúng
đắn về đất nước và ý thức rất rõ ràng về trách nhiệm của mình và
thế hệ mình trước vận mệnh của dân tộc. Tư tưởng ấy phù hợp với
mọi hoàn cảnh, mọi thời đại và có tác dụng to lớn trong việc hiệu
triệu thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.


– Là một thanh niên, ta cần xác định rõ trách nhiệm của mình
đối với đất nước.