bài 20. Tạo giống bằng công nghệ gen

ë thùc vËt
ë chuét

Tiết 21- Bài 20 :
Tiết 21- Bài 20 :
TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG
TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG
NGHỆ GEN
NGHỆ GEN

Nội dung
Nội dung
I- Công nghệ gen
I- Công nghệ gen


1.
1.

I.
I.
CÔNG NGHỆ GEN
CÔNG NGHỆ GEN
1.
1.
C
C
ác
ác

k
k
hái niệm
hái niệm
-
-
C
C
ông ngh
ông ngh
ệ gen
ệ gen
: Là qui trình tạo ra những tế
: Là qui trình tạo ra những tế
bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có
bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có
thêm gen mới.
thêm gen mới.
-
Kĩ thuật chuyển gen
Kĩ thuật chuyển gen
: Là kĩ thuật tạo ADN tái
: Là kĩ thuật tạo ADN tái
tổ hợp để chuyển gen từ tế bào này sang tế
tổ hợp để chuyển gen từ tế bào này sang tế
bào khác
bào khác

+
+
ADN tái tổ hợp
ADN tái tổ hợp
:
:


+
+
Thể truyền
Thể truyền
:
:

KỸ THUẬT CẤY GEN DÙNG PLASMIT LÀM THỂ TRUYỀN
KỸ THUẬT CẤY GEN DÙNG PLASMIT LÀM THỂ TRUYỀN
Enzim cắt
Restrictaza
Enzim cắt
Restrictaza
Gắn đoạn bị cắt vào plasmit nhờ enzim nối Ligaza
Chuyển đến tế bào nhận
ADN của tế
bào nhận
ADN Plasmit
tái tổ hợp
dạng vòng
ADN tái tổ hợp

ADN tái tổ hợp
Gen cần chuyển
Gen cần chuyển


Plasmit
Plasmit
( thể truyền)
( thể truyền)

I.
I.
CÔNG NGHỆ GEN
CÔNG NGHỆ GEN
1.
1.
C
C
ác
ác


k
k
hái niệm
hái niệm
-
C
C
ông ngh

ông ngh
ệ gen
ệ gen
:Là qui trình tạo ra những tế
:Là qui trình tạo ra những tế
bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có
bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có
thêm gen mới.
thêm gen mới.
-
Kĩ thuật chuyển gen
Kĩ thuật chuyển gen
: Là kĩ thuật tạo ADN tái tổ
: Là kĩ thuật tạo ADN tái tổ
hợp để chuyển gen từ tế bào này sang tế bào
hợp để chuyển gen từ tế bào này sang tế bào
khác
khác


+
+
ADN tái tổ hợp
ADN tái tổ hợp
: L
: L
à thể truyền có gắn đoạn
à thể truyền có gắn đoạn
gen cần chuyển
gen cần chuyển

+
+
Thể truyền
Thể truyền
: là một
: là một


phân tử ADN nhỏ có khả
phân tử ADN nhỏ có khả
năng tự nhân đôi độc lập với hệ gen của tế bào
năng tự nhân đôi độc lập với hệ gen của tế bào
cũng như có thể gắn
cũng như có thể gắn


vào hệ gen của tế bào
vào hệ gen của tế bào


Ví dụ : plasmit, virut, NST nhân tạo
Ví dụ : plasmit, virut, NST nhân tạo


2.
Các bước cần tiến hành trong kĩ̃ thuật chuyển gen:
Các bước cần tiến hành trong kĩ̃ thuật chuyển gen:

K thut cy gen dựng plasmit lm th truyn
K thut cy gen dựng plasmit lm th truyn

Plasmit ủửụùc caỏu taùo
Plasmit ủửụùc caỏu taùo
nhử theỏ naứo?
nhử theỏ naứo?
+
+
Plasmid l phõn t
Plasmid l phõn t
ADN nh, dng vũng
ADN nh, dng vũng
nm trong tờ bao chõt
nm trong tờ bao chõt
cua nhiờu loai vi
cua nhiờu loai vi
khuõn.
khuõn.
+
+
Plastmit cú kh
Plastmit cú kh
nng nhõn ụi c lp
nng nhõn ụi c lp
vi h gen ca t
vi h gen ca t
bo.
bo.

KỸ THUẬT CẤY GEN DÙNG PLASMIT LÀM THỂ TRUYỀN
KỸ THUẬT CẤY GEN DÙNG PLASMIT LÀM THỂ TRUYỀN
Enzim cắt
Restrictaza
Enzim cắt
Restrictaza
Gắn đoạn bị cắt vào plasmit nhờ enzim nối Ligaza
Chuyển đến tế bào nhận
ADN của tế
bào nhận
ADN Plasmit
tái tổ hợp
dạng vòng
ADN tái tổ hợp
ADN tái tổ hợp
Gen cần chuyển
Gen cần chuyển


Plasmit
Plasmit
( thể truyền)
( thể truyền)


2.
Các bước cần tiến hành trong kĩ̃ thuật chuyển gen:
Các bước cần tiến hành trong kĩ̃ thuật chuyển gen:

2. Các bước cần tiến hành trong kĩ̃ thuật chuyển gen:
2. Các bước cần tiến hành trong kĩ̃ thuật chuyển gen:
a)
a)
Tạo ADN tái tổ hợp.
Tạo ADN tái tổ hợp.
-
Tách chiết được thể truyền và gen cần chuyển ra khỏi tế
Tách chiết được thể truyền và gen cần chuyển ra khỏi tế
bào.
bào.
-
Dùng enzim cắt
Dùng enzim cắt
Restrictaza
Restrictaza
để cắt ADN tạo ra một loại
để cắt ADN tạo ra một loại
đầu đính.
đầu đính.
-
Dùng enzim nối
Dùng enzim nối
Ligaza
Ligaza
để gắn chúng lại thành ADN tái tổ
để gắn chúng lại thành ADN tái tổ
hợp.
hợp.

b)
b)
Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận.
Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận.
-
Có thể
Có thể


dùng muối CaCl
dùng muối CaCl
2
2
hoặc xung điện để làm giãn
hoặc xung điện để làm giãn
màng sinh chất của tế bào, để
màng sinh chất của tế bào, để


phân tử ADN tái tổ hợp dễ
phân tử ADN tái tổ hợp dễ
dàng đi qua màng.
dàng đi qua màng.
c)
c)
Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
-
Chọn thể truyền có gen đánh dấu để phân biệt tế bào
Chọn thể truyền có gen đánh dấu để phân biệt tế bào

nào nhận được ADN tái tổ hợp.
nào nhận được ADN tái tổ hợp.
-
Nhờ gen đánh dấu người ta biết được các tế bào có ADN
Nhờ gen đánh dấu người ta biết được các tế bào có ADN
tái tổ hợp.
tái tổ hợp.


Muốn cho ADN tái tổ hợp xâm nhập
Muốn cho ADN tái tổ hợp xâm nhập
được vào tế bào nhận một cách dễ
được vào tế bào nhận một cách dễ
dàng thì ta cần phải làm gì ?
dàng thì ta cần phải làm gì ?


Làm thế nào để có thể nhận biết được
Làm thế nào để có thể nhận biết được
tế bào nào có chứa ADN tái tổ hợp ?
tế bào nào có chứa ADN tái tổ hợp ?