tiết 81. Tức cảnh pácbó

Giáo án hội giảng Tỉnh Gv : Nguyễn Trang Mỹ
Dung


Tuần 21 tiết 81 : TỨC CẢNH PÁC BÓ
- Hồ Chí Minh -
I. Mục tiêu cần đạt :
- Cảm nhận được niềm vui thích thật sự của Hồ Chí Minh trong những
ngày gian khổ ở Pác Bó ; qua đó, thấy được tâm hồn của Bác , vừa là một
chiến só say mê cách mạng, vừa như một “khách lâm tuyền” ung dung
sống hòa hợp với thiên nhiên .
- Hiểu được giá trò độc đáo của bài thơ .
II. Chuẩn bò :
1. Gv : giáo án + sgk + đèn chiếu.
2 Hs : vở soạn + sgk .
III. Các bước lên lớp :
1. Ổn đònh tổ chức :
2. Kiểm tra bài cũ :
- Gv cho học sinh chơi trò chơi “Cửa sổ tri thức” gồm 4 câu hỏi, lớp
chia làm 4 nhóm, mỗi nhóm trả lời một câu hỏi, tạo không khí thi đua
giữa các nhóm .
- Gv nhận xét và ghi điểm khuyến khích các em.
3. Bài mới :
Gv giới thiệu bài mới .
? Nhắc lại vài nét về tác giả mà em đã
học ở lớp 7.
- Nguyễn i Quốc ( 1890 – 1969 ) tại
làng Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ
An. Nguyễn Ái Quốc là tên dùng chủ yếu
trong quãng đời hoạt động cách mạng trước
năm 1945 của Hồ Chí Minh .

- Người là lãnh tụ của cách mạng
Việt Nam, dân tộc VNam đồng thời là nhà
văn , là nhà thơ lớn. Là danh nhân văn hóa
thế giới .
? Nhắc lại cho cô vài nét về hoàn cảnh
I. Giới thiệu :
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :

Sáng tác vào tháng
2 – 1941 khi Người sống và
làm việc ở hang Pác Bó tỉnh
Cao Bằng .
Huyện Cẩm Mỹ Năm học : 2006 - 2007
1
Giáo án hội giảng Tỉnh Gv : Nguyễn Trang Mỹ
Dung
sáng tác bài thơ .
Gv hdẫn đọc : Bài thơ đọc với giọng
vui , nhẹ nhàng thể hiện đúng nhòp thơ
2/2/3 hoặc 4/3 .
? Em có nhận xét gì về giọng điệu bài
thơ .
? Bài thơ được làm theo thể thơ gì ?
Tìm những bài thơ có cùng thể loại mà em
đã học .
? Theo em , bài thơ được chia ra làm
mấy phần căn cứ vào nội dung .
- 2 phần :
+ 3 câu thơ đầu : cuộc sống của Bác

ở Pác Bó .
+ 1 câu thơ cuối : cảm nghó của Bác
II. Đọc – hiểu văn bản :
Gv chuyển ý .
Gv giải thích tựa đề bài thơ .
? Đọc 3 câu thơ đầu .
? Đọc lại câu thơ thứ nhất.
? Cho biết cách ngắt nhòp câu thơ.
? Qua cách ngắt nhòp và sử dụng dấu
phẩy, em thấy câu thơ có gì đặc biệt .
- Tạo thành 2 vế sóng đôi .
? Vậy tác giả sử dụng biện pháp nghệ
thuật gì trong câu thơ này .
- Phép đối.
? Hãy chỉ ra các nghệ thuật đối trong
câu thơ này .
- Đối vế câu , đối thời gian, đối
không gian. đối hoạt động .
? Hãy cắt nghóa “Sáng ra bờ suối, tối
vào hang” ?
- Ra suối tức là ra nơi làm việc , bên
bờ suối Lê Nin .
III. Phân tích :

1. Ba câu thơ đầu :
Bằng giọng điệu thoải
mái, pha chút vui đùa hóm
hỉnh, ba câu thơ đầu nói về
cuộc sống đều đặn , nhòp
nhàng và những khó khăn ,

thiếu thốn về vật chất của
Bác vào những ngày ở Pác
Bó .

Huyện Cẩm Mỹ Năm học : 2006 - 2007
2
Giáo án hội giảng Tỉnh Gv : Nguyễn Trang Mỹ
Dung
- Vào hang là vào hang Pác Bó , nơi
sinh hoạt hằng ngày sau một ngày làm việc
mệt nhọc .
? Vậy qua phép đối, em có nhận xét gì
về cuộc sống của Bác được thể hiện ở câu
thơ này như thế nào .
- Lời thơ cân đối đều đặn , sự đều
đặn này thể hiện cuộc sống nề nếp, nhòp
nhàng, sự hòa hợp giữa con người với thiên
nhiên.
………………………..
Đọc câu thơ thứ 2 .
? Nhận xét cách ngắt nhòp câu thơ thứ
2 này .
? Cách ngắt nhòp này có tác dụng gì .
- Liệt kê 2 món ăn của Bác .
? Dựa vào chú thích 1, giải thích nghóa
“ cháo bẹ, rau măng”.
? “Bẹ” thuộc lớp từ nào mà em vừa
mới học xong ? Tìm từ toàn dân tương ứng .
? “ Cháo bẹ, rau măng vẵn sẵn sàng”,
em hiểu câu thơ như thế nào .

* Gv hướng dẫn có 2 cách hiểu :
- Cháo bẹ, rau măng lúc nào cũng
đầy đủ, cần là có ngay .
- Dù ăn cháo bẹ, rau măng nhưng tinh
thần cách mạng của Bác vẫn luôn sẵn sàng
* Gv gợi ý : Ta nên hiểu theo cách hiểu 1
là phù hợp với giọng điệu của bài thơ .
? Vậy câu thơ thứ 2 nói về vấn đề gì ?
Em có nhận xét gì về thức ăn của Bác được
thể hiện ở câu thơ thứ 2 này .
Gv chốt lại câu 2.
………………………………..
? Câu thứ nhất nói về công việc hàng
Huyện Cẩm Mỹ Năm học : 2006 - 2007
3
Giáo án hội giảng Tỉnh Gv : Nguyễn Trang Mỹ
Dung
ngày, câu thứ 2 nói về cái ăn, câu thứ 3 nói
về vấn đề gì .
- Làm việc.
? Bác làm việc ở đâu .
- Suối Lê Nin .
- Bên bàn đá chông chênh.
? Em hiểu từ “chông chênh” như thế
nào .
- Là một từ láy gợi hình , gợi sự
không vững chắc, bấp bênh, dễ đổ, dễ vỡ .
? “Chông chênh” góp phần thể hiện
điều gì .
- Sự thiếu thốn về phương tiện vật

chất , phương tiện làm việc .
? “Dòch sử Đảng” có nghóa là gì , mục
đích gì . (dựa vào chú thích 2 sgk ).
- Dòch lòch sử Đảng cộng sản Liên
Xô sang tiếng Việt để làm tài liệu tập huấn
các chiến só cách mạng Việt Nam .
? Sự đối thanh và đối ý được thể hiện
như thế nào qua câu thơ này .
- Đối thanh : bằng (chông chênh ) /
trắc ( dòch sử Đảng ).
- Đối ý : điều kiện làm việc tạm bợ
( bàn đá chông chênh ) / nội dung công
việc quan trọng, trang nghiêm (dòch sử
Đảng ).
? Vậy qua sự đối ý , đối thanh ấy , hình
ảnh Bác Hồ hiện lên qua câu thơ thứ 3 như
thế nào .
- Với người cách mạng , những khó
khăn về vật chất không ngăn cản được tinh
thần cách mạng .
- Trong bất kì hoàn cảnh nào người
cách mạng vẵn luôn hòa hợp .
Huyện Cẩm Mỹ Năm học : 2006 - 2007
4
Giáo án hội giảng Tỉnh Gv : Nguyễn Trang Mỹ
Dung
Gv mở rộng : Đây chỉ là nghóa gần
thôi. Còn cái nghóa sâu xa hơn nữa đó là
biện pháp tu từ ẩn dụ : “Bàn đá chông
chênh” là tác giả muốn nói đến thế lực

cách mạng.
? Tóm lại, 3 câu thơ đầu nói về vấn đề
gì ? Cuộc sống của Bác hiện lên qua 3 câu
thơ đầu như thế nào .
Gv tổng kết , hs ghi bài học phần ( 1)
…………………………………….
? Vậy 3 câu thơ đầu này Bác viết có
phải là để khổ không ? Mục đích viết là để
làm gì ?
? Đọc câu thơ cuối cho cô.
? Theo em , từ nào có ý nghóa quan
trọng nhất trong câu thơ, bài thơ này .
- Sang -> sang là chữ thần , là nhãn
tự đã kết tinh, tỏa sáng cho tinh thần của
toàn bài thơ .
? Vậy , em hiểu nghóa của từ ” Sang “
có nghóa là gì .
? Em hiểu nghóa của toàn câu thơ như
thế nào.
? Vậy qua bài thơ , em thấy Bác Hồ là
người như thế nào .
- Tình yêu thiên nhiên, yêu đất nước
luôn hòa hợp vào nhau .
? Vậy tình yêu thiên nhiên ( thú lâm
tuyền ) của Bác giống và khác với các nhà
thơ xưa như thế nào .
- Giống : tìm được niềm vui , sự thoải
mái khi sống giữa thiên nhiên .
- Khác : người xưa là những ẩn só
lánh đời . Bác Hồ là một chiến só thật sự.

Vậy câu thơ cuối thể hiện nội dung gì.

2. Câu thơ cuối :
Câu thơ thể hiện cái
“sang” trong cuộc đời cách
mạng :
- Sang là niềm vui
sướng lớn lao sau ba mươi
năm xa nước , nay được trở
sống giữa lòng đất nước .
- Sang vì nhãn quan
chính trò , Người tin chắc
rằng thời cơ giải phảng dân
tộc đang tới gần.
- Sang vì được sống
hòa mình với thiên nhiên .
Huyện Cẩm Mỹ Năm học : 2006 - 2007
5