Phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Vợ nhặt của Kim Lân

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Vợ nhặt của Kim Lân
Bài văn mẫu 1
“Vợ nhặt” là một trong những truyện ngắn hay nhất của Kim Lân và của văn học Việt
Nam sau năm 1975. Truyện được in trong tập “Con chó xấu xí” (1962). Truyện “Vợ nhặt”
có giá trị nhân đạo và giá trị hiện thực sâu sắc. Thông qua tình huống “nhặt vợ” tác giả đã
cho ta thấy nhiều điều về cuộc sống tối tăm của những người lao động trong nạn đói năm
1945 cũng như khát vọng sống mãnh liệt và ý thức về nhân phẩm rất cao ở họ.
Giá trị nhân đạo là một giá trị cơ bản của những tác phẩm văn học chân chính, được
tạo nên bởi niềm cảm thông sâu sắc đối với nỗi đau của con người, sự nâng niu, trân trọng
những nét đẹp trong tâm hồn con người và lòng tin vào khả năng trỗi dậy ở họ.
Trước hết tác phẩm bộc lộ niềm xót xa đối với cuộc sống thê thảm của người dân
nghèo trong nạn đói năm 1945. Qua đó tố cáo tội ác tày trời của thực dân Pháp và phát xít
Nhật đã gây ra nạn đói. Bối cảnh chính của truyện “vợ nhặt” diễn ra ở một xóm ngụ cư, ở
đó cái đói đang hành hạ mọi người, cái đói thấm đến tận cái nhìn vào cảnh vật. Con
đường từ trong xóm chợ vào trong bến thì “khẳng khiu”, cái thứ ánh sáng đầu tiên hắt vào
truyện là thứ ánh sáng nhập nhoạng mù mờ, không ra ánh sáng mà cũng không ra tối hẳn
của buổi chiều tà “chạng vạng”. Trên con đường và thứ ánh sáng leo lét ấy hiện lên vật vờ
ủ rũ những bóng người đói “xanh xám như những bóng ma”. Người sống nằm ngổn
ngang khắp lều chợ, ngay cạnh là những “cái thây nằm còng queo bên đường”. Trên ngọn
cây là hình ảnh bầy quạ “cứ gào lên từng hồi thê thiết”, văng vẳng bên tai là tiếng trống
thúc thuế dồn dập, những đứa trẻ thì ngồi ở xó đường, không buồn nhúc nhích…một cuộc
sống mấp mé bên bờ cái chết với cái không khí “vẩn lên mùi ẩm thối của rác rưởi và mùi
gây của xác người”.
Thứ hai, tác phẩm đi sâu khám phá và trân trọng nâng niu khát vọng hạnh phúc, khát
vọng sống của con người, trước hết là Tràng. Khi nhặt được vợ về Tràng không phải
không biết “chợn”, “thóc gạo này đến cái thân mình cũng chả biết có nuôi nổi không lại
còn đèo bòng”. Nhưng rồi anh ta “tặc lưỡi”: “Chậc, kệ!”. Sau tiếng đó mọi sự đùa cợt lập
tức khép lại nhường chỗ cho sự nghiêm trang và anh ta đã được đền bù: “Trong một lúc
Tràng hình như quên hết những cảnh sống ê chề […], một cái gì đó mới mẻ, lạ lẫm chưa

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

từng thấy ở người đàn ông nghèo khổ ấy, nó ôm ấp mơn man khắp da thịt Tràng, tựa hồ
như có bàn tay vuốt nhẹ trên sống lưng”. Cuộc đời cùng khốn đến mức việc mua có hai
hào dầu cũng là cái gì đó hoang phí lắm “hai hào đấy, đắt quá”, “vợ mới vợ miếc thì cũng
phải cho nó sáng sủa một tí chứ, chẳng nhẽ chưa tối đã súc ngay vào”. Hôm nay là một
ngày khác hẳn, một sự kiện của đời Tràng, ngày Tràng có vợ và nhà cần phải sáng.
Tiếp đó là ý thức bám lấy sự sống rất mạnh mẽ ở nhân vật người vợ nhặt. Thị chấp
nhận bỏ qua ý thức về danh dự để theo không Tràng. Như vậy hoàn cảnh bi đát một mặt
đẩy con người vào chỗ quên cả danh dự để tồn tại, mặt khác nó lại làm bộc lộ lòng ham
sống mãnh liệt của những con người ở dưới đáy xã hội như thị. Tất cả mọi người đều có ý
thức vun đắp cho cuộc sống mới. Ngẫm nghĩ về nhân vật bà cụ Tứ ta còn thấy hóa ra
chính bà lão gần đất xa trời này lại là người nói đến hy vọng đến ngày mai nhiều hơn tất
cả: từ việc đan cái phên ngăn riêng chỗ của vợ chồng đứa con cho kín đáo, truyện “khi
nào có tiền ta mua lấy đôi gà”… “Mẹ chồng nàng dâu thu dọn cửa nhà, sáng hôm sau thị
dậy từ sớm quét dọn nhà cửa cho ngăn nắp, gọn gàng” hình như ai nấy đều nghĩ rằng “thu
xếp cửa nhà cho quang quẻ, nền nếp thì cuộc đời họ có thể sẽ khác đi, làm ăn có cơ khấm
khá hơn”. Qua tác phẩm ta còn thấy niềm hy vọng về một cuộc đổi đời của các nhân vật
được thể hiện qua hình ảnh lá cờ đỏ bay phấp phới vấn vương trong tâm trí Tràng.
Giá trị nhân đạo của truyện còn được thể hiện ở lòng tin sâu sắc vào sự đổi đời, vào
lòng nhân hậu của con người. Tràng tuy có vẻ bề ngoài xấu xí nhưng cái đẹp tiềm ẩn bên
trong của Tràng đó là sự cảm thông, lòng thương người, sự hào phóng chu đáo, Tràng đãi
thị bốn bát bánh đúc, mua một chai dầu và mua cho thị một cái thúng con, đó là hành
động rất bình thường nhưng nó thể hiện tình nghĩa và thái độ trách nhiệm của Tràng. Còn
về người “vợ nhặt” thì đã có sự biến đổi về tính cách, trước khi về làm vợ Tràng, thi hiện
lên với một vẻ chao chat, chỏng lỏn. Trước câu hò của Tràng thị cong cớn nói “có khối
cơm trắng mấy giò đấy”, lần thứ hai gặp Tràng thị sưng sỉa nói: “Điêu! Người thế mà
điêu”…Nhưng người đàn bà ấy sau khi về làm vợ Tràng đã thay đổi, vẻ chao chat chỏng

lỏn ban đầu biến mất, thay vào đó là sự hiền hậu đúng mực, sự ý tứ trong cách cư xử: Thị
đi theo Tràng với dáng điệu đầu hơi cúi xuống, cái nón rách tang, nghiêng nghiêng che
khuất đi nửa mặt, khi về đến nhà thị chỉ dám ngồi mớm ở mép giường. Sáng hôm sau dậy


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

từ sớm quét dọn nhà cửa…. Còn về bà cụ Tứ, bà thương con hết mực, cảm thông cho tình
cảnh của nàng dâu mới “có gặp bước khó khăn đói khổ này người ta mới lấy đến con
mình, mà con mình mới có được vợ”, bà ân cần trong cách hành động với con dâu “con
ngồi xuống đây, ngồi xuống đây cho đỡ mỏi chân”. Bà luôn trăn trở về nghĩa vụ làm mẹ
của mình “chao ôi, người ta dựng vợ gả chồng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm
nổi…còn mình thì”, trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước mắt. Bà luôn
cố tạo niềm vui cho gia đình giữa cảnh sống thê thảm. Người mẹ ấy sống vì con và tìm
thấy ý nghĩa của đời mình trong sự chăm lo vun vén cho con.
Nổi bật nhất trong giá trị nhân đạo của tác phẩm đó là niềm tin tưởng sâu sắc vào con
người lao động, vào bản năng sống, khát vọng sống mạnh mẽ của họ. Tình cảm nhân đạo
của tác phẩm có nét mới mẻ hơn so với tình cảm nhân đạo được thể hiện trong nhiều tác
phẩm văn học hiện thực trước cách mạng.
Bài văn mẫu 2
Năm 1945 đã trở thành dấu ấn lịch sử không thể phai mờ đối với mỗi con người Việt
Nam, thời điểm đó không chỉ đánh dấu sự huy hoàng của thắng lợi Việt Nam đánh đổ
phát xít, thực dân và lật đổ chế độ phong kiến 1000 năm. Đưa nước ta trở thành một nước
tự do dân chủ. Đó còn là giai đoạn ghi nhận những đau thương mất mát của dân tộc ta
dưới họa xâm lăng. Sự bóc lột dã man tàn bạo của bọn phát xít thực dân và bọn phong
kiến tay sai đã đẩy hơn hai triệu đồng bào ta bị chết đói. Trong hoàn cảnh ấy nhà văn Kim
Lân đã dựng lên một tình huống nhặt được vợ. Tình huống ấy vừa để tố cáo tội ác của bọn
bóc lột, vừa thể hiện niềm cảm thông với nỗi đau khổ của con người, vừa bày tỏ niềm tin
vào con người: “dù cuộc sống có đau khổ đến đâu, nhưng con người vẫn thể hiện niềm
yêu thương đùm bọc lẫn nhau vẫn không nguôi về khát vọng hạnh phúc, vẫn hướng đến

một tương lai tươi sáng”. Đó chính là giá trị nhân đạo của tác phẩm.
Trước hết ta phải hiểu giá trị nhân đạo là một giá trị cơ bản trong tác phẩm văn học
chân chính, nó được tạo nên bởi tình yêu thương của con người, niềm cảm thông sâu sắc
với nỗi khổ của con người, sự nâng niu trân trọng những nét đẹp của con người hơn thế
còn là lòng tin khả năng vươn dậy của nó.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Tác phẩm “Vợ nhặt” đã bộ lộ được niềm xót xa thương cảm đối với cuộc sống bi đát
cú người dân nghèo trong nạn đói. Nạn đói được ví như một trận đại hồng thủy có sức tàn
phá dữ dội. Những dãy phố úp sụp tối om: “những người đói dật dờ đi lại như những
bóng ma”, “không khí vẩn lên mùi ẩm mốc thối của rác rưởi và mùi gây gây của xác
người” và đặc biệt hơn là âm thanh của tiếng quạ gào thê thiết. Bằng những hình ảnh đau
thương của nạn đói, tác giả đã tố cáo được tội ác của bọn thực dân phát xít cùng bọn
phong khiến tay sai. Chúng đã dồn người dân đến mức đường cùng của cuộc sống, làm
cho bao người chết trong cảnh đói rách..
Tác phẩm còn đi sâu khám phá nâng niu trân trọng khát vọng sống và khát vọng hạnh
phúc của con người. Tràng luôn khao khát hanh phúc, ẩn sau hình ảnh người đàn ông thô
kệch chỉ biết làm lụng kia là con người cũng khao khát yêu thương. Trong hoàn cảnh kéo
xe thóc mà anh vẫn buông lời trêu đùa để làm cho cuộc sống thêm tươi vui, anh đùa có ai
đẩy xe cùng thì mời bữa cơm xôi giò. Tưởng chỉ là lời trêu đùa vui vơ mà có cô ra đẩy
cùng, sau một hồi ăn 2 chập bánh đúc thì người đàn bà ấy theo về làm vợ. Anh cũng nghĩ
đến cái đói đang khủng khiếp kia liệu mình có vượt qua được không mà còn thêm cô vợ,
nhưng anh “chậc kệ”. Niềm khao khát hạnh phúc khiến anh vượt qua cái đói cái chết sắp
tới. Trên đường về nhà khuôn mặt anh vui lạ thường. Thậm chí Kim Lân còn đẩy tình
huống truyện đến đỉnh điểm khi miêu tả sự ngạc nhiên của Tràng. Bản thân anh cũng
không ngờ rằng việc lên vợ lên chồng của mình lại dễ dàng đến thế, chỉ có bốn bát bánh
đúc mà thành vợ thành chồng. Cho nên khi dẫn vợ về nhà, nhìn thất vợ giữa nhà Tràng
vẫn không khỏi ngỡ ngàng. Đến bây giờ hắn còn ngờ ngợ không phải “ra hắn đã có vợ rồi

đấy ư…”. Đến sáng hôm sau nhìn thấy ngôi nhà đã lâu nay đã được thu dọn sạch sẽ bởi
bàn tay người vợ. Hắn không hết bàng hoàng ngạc nhiên việc hắn đã có vợ đến hôm nay
hắn vẫn ngỡ ngàng như không phải. Điều đó còn được thể hiện ở ý thức bám lấy sự sống
rất mạnh mẽ thể hiện ngay ở nhân vật người vợ nhặt. Chỉ có một câu tầm phơ tầm phào
mà cô chấp nhận theo không người đàn ông xa lạ ấy để làm vợ, cô bỏ qua cả ý thức về
danh dự và nhân phẩm của bản thân mình.
Không chỉ vậy mà Kim Lân còn đi sâu vào ý thức vun đắp cho cuộc sống gia đình của
từng nhân vật. Với Tràng thì anh đã nhận ra được trách nhiệm và bổn phận của mình với


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

hai người phụ nữ trong gia đình. Còn nhân vật thị thì thì hôm sau đã hoàn toàn thay đổi
trở nên hiền hậu, đúng mực “nhà cửa, sân vườn hôm nay đều được quét tước, thu dọn
sạch sẽ gọn gàng. Mấy chiếc quần áo rách như tổ địa vẫn vắt khươm, mươi niên ở góc nhà
đã thấy đem ra sân hong. Hai cái ang nước vẫn để khô cong ở dưới gốc ổi đã kín nước đầy
ăm ắp. Đống rác mùn tung bành ngay lối đi đã hót sạch”. Đó là sự thay đổi ngỡ ngàng của
thị và quang cảnh nhà sáng hôm sau. Còn bà cụ Tứ thì tạo thêm niềm tin cho các con về
những dự định trong tương lai, việc nuôi gà, khuyên dăn con ai giàu ba họ ai khó ba đời,
có ăn lên làm ra thì con cái sau này mới sung sướng. Và cuối cùng có lẽ tình thương bà
dành cho đứ con trai và con dâu được thể hiện rõ nhất ở hình ảnh bát cháo cám. Người mẹ
già không có gì trong hoàn cảnh này, bà lật đật chạy xuống bếp với khuôn mặt vui tươi bê
nồi cháo cám lên ăn.
Kim Lân đã thắp lên cho gia đình bà cụ Tứ niềm tin hy vọng vào sự đổi mới. Trong
bóng tối đau thương tấm lòng cao đẹp của người mẹ vẫn tỏa sáng. Dẫu biết rằng việc lấy
vợ lấy chồng là việc không nên diễn ra vào lúc đói khát như lúc này nhưng bà cụ Tứ vẫn
vui vẻ chấp nhận “thôi thì các con phải duyên phải kiếp với nhau u cũng mừng lòng”.
Kim Lân đã khéo tìm cho người mẹ già đau khổ ấy một câu nói ẩn chứa sự từng trải của
người già, sự bao dung của người mẹ và quan niệm đẹp đẽ của người Việt Nam: “dù có
đắng cay cực khổ như thế nào vẫn mừng lòng đón nhận con người, luôn luôn trân trọng

con người”. Vì vậy lúc nhìn lại người vợ nhặt bà không thấy cô ta xa lạ nữa mà đã trở
thành người thân thuộc: “Bà lão nhìn người đàn bà lòng đầy thương xót nó bây giờ là dâu
là con trong nhà rồi”. Trái tim người mẹ mở rộng đón nhận người phụ nữ xa lạ, đón nhận
người ấy là con, là người thân, là con dâu. Bà còn nuôi dưỡng niềm tin hy vọng cho
những đứa con: “Biết thế nào hả con? Ai giàu ba họ, ai khó ba đời. Có ra thì con cái
chúng mày về sau…”. Bà an ủi con dâu: “Kể có ra làm dăm ba mâm thì phải đấy, nhưng
nhà mình nghèo cũng chả ai người ta chấp chi cái lúc này. Cốt làm sao chúng mày hòa
thuận là u mừng rồi. Năm nay thì đói to đấy. Chúng mày lấy nhau lúc này u thương quá”.
Câu nói tân tình và bao dung của người mẹ đã làm vơi đi bao tủi cực bẽ bàng của người
vợ nhặt. Chỉ một câu nói ấy thôi cũng đủ làm cho người phụ nữ Tràng nhặt về có thể
ngẩng cao đầu bước vào ngôi nhà này với tư cách là một người vợ, một người con dâu.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Kim Lân không đã thắp lên niềm tin bằng hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng trong suy nghĩ của
Tràng và hình ảnh người dân đi phá kho thóc của Nhật.
Nếu như trong tác phẩm “Chí Phèo”, “Lão Hạc” nhân vật chính muốn giữ được nhân
phẩm thì phải chết, cái chết đau đớn nhưng làm lòng họ cảm thấy thanh thản hơn. Hay chị
Dậu trong “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố cùng quẫn bởi sưu cao thuế nặng phải bán sữa mình
cho ông cụ già 80 tuổi và cái kết là chị chạy ra ngoài trời tối không biết sẽ ra sao…những
tác phẩm viết trước cách mạng tháng 8 thường chưa tìm thấy lối thoát cho nhân vật của
mình.
Không những vật Kim Lân đã thể hiện được niềm tin sâu sắc vào phẩm giá, lòng nhân
hậu của con người. Nhân vật Tràng chỉ là một thanh niên làm thuê nuôi mẹ,nhưng sẵn
sàng bỏ tiền cho người đàn bà xa lạ bốn bát bánh đúc. Anh độ lượng, bao dung hào phóng
và rất chu đáo với mẹ già. Anh sống luôn có tình nghĩa có trách nhiệm. Niềm tin ấy còn
được thể hiện ở người vợ nhặt, sự biến đổi từ khi bước vào nhà. Nếu lúc trước người đàn
bà này chua chát, chỏm lỏm thì giờ lại hiền hậu cư xử đúng mực lễ phép. Lúc mới gặp bà
cụ Tứ thì chào hỏi, e thẹn. Sáng hôm sau thì đảm đang dọn dẹp nhà cửa. Đặc biệt trong

bữa cơm sáng, mặc dù là bát cháo cám nhưng cô vẫn và vào miệng mặc dù mắt hơi nheo,
bởi cô không lỡ làm mất đi niềm vui của người mẹ già khốn khổ kia. Có lẽ thể hiện sâu
sắc niềm tin vào cuộc sống phải được thông qua bà cụ Tứ. Bà hết lòng yêu thương con
cháu, hết mực cảm thông với nàng dâu trong hoàn cảnh này. Không những thế bà còn trăn
trở những tháng ngày tiếp theo đứa con trai và con dâu bà sẽ sống ra sao. Những vượt lên
hoàn cảnh ở trước mắt bà vẫn luôn tạo niềm vui trong gia đình bằng những lời khuyên
dăn.
Bằng cái nhìn mới mẻ về cuộc sống của người dân sau cách mạng tháng Tám, Kim
Lân đã vẽ lên một bức tranh hiện thực về nạn đói và cái chết đầy bi thương của những
năm tháng này. Qua đó thể hiện giá trị nhân đạo sâu sắc góp phần tạo nên thành công
trong tác phẩm. Từ đó ta thấy được chiều sâu so với các tác phẩm văn học hiện thực trước
đó.
Bài văn mẫu 3


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Sáng tạo nghệ thuật là sản phẩm tinh thần riêng của cá nhân người nghệ sĩ. Có những
tác phẩm đọc xong người ta quên ngay, đến khi cầm lại mới ngỡ là mình đã đọc rồi. Cùng
có những tác phẩm vừa mới ra đời được chào đón rầm rộ, sau đó người đọc lãng quên
nhanh chóng. Bên cạnh đó, vẫn ngời lên những tác phẩm nghệ thuật đích thực, tựa như
dòng sông chảy qua tâm hồn ta để lại những ấn tượng khắc chạm trong tâm khảm. "Vợ
nhặt" của nhà vãn Kim Lân là một tác phẩm văn học như thế. Làm nên giá trị to lớn đó có
nhiều lí do. Song một khía cạnh rất quan trọng chính là giá trị nhân đạo sâu sắc của tác
phẩm. Nó bắt nguồn từ tấm lòng luôn biết yêu thương, trân trọng giá trị của con người
ngay trong những hoàn cảnh khó khăn nhất.
Đọc tác phẩm "Vợ nhặt", tôi thường nhớ đến câu nói của M. Gorki: "Con người! hai
tiếng ấy vang lên kiêu hãnh và tự hào xiết bao". Phải chăng khi viết tác phẩm này thì Kim
Lân – một nhà văn chuyên viết về đề tài nông thôn, một người con đẻ của đất đai, đồng
ruộng đang muốn nâng cao giá trị con người lên một tầm cao mới mẻ hơn.

"Vợ nhặt" được viết không lâu khi Cách mạng tháng Tám thành công. Nó có tiền thân
từ truyện ngắn "Con chó xấu xí" trong tiểu thuyết "Xóm ngụ cư” nước cách mạng, viết về
nạn đói khủng khiếp năm 1945 đã cướp đi bao sinh mạng con người Việt Nam. Nhưng cái
phần cốt lõi của tác phẩm có lẽ không chỉ nói đến cái đói và cái xấu xí, thô nhám của con
người. Cao hơn nữa là giá trị nhân đạo tuyệt vời. Không chỉ là nhân đạo yêu thương, bênh
vực truyền thống để đi vào bế tắc, không lối thoát như văn học hiện thực.
"Vợ nhặt" của Kim Lân đã vượt qua những bờ cõi và giới hạn để trở thành giá trị
nhân đạo cách mạng. Tố cáo về tội ác của bọn thực dân, phát xít là đòn bẩy để cái nhân
đạo có cơ sở vững chắc hơn. Tiếp cận với tác phẩm ta bắt gặp Tràng, bà cụ Tứ, người vợ
của Tràng, biết bao khi

mặt u tôi, nhăn nhúm, méo mó vì cái đói đã tràn đến với sức hủy

diệt đáng sợ. Bao trùm lên toàn bộ tác phẩm là sự thiếu thốn, khó khăn về vật chất.
Cuộc sống con người đến mức tối thiểu cũng không có được.
Cái đói đã được khắc họa đậm nét "tràn đến tự lúc nào". Sự sống cua những con
người xóm ngụ cư trong đó có Tràng nhân vật đang ở mấp mé bờ vực thẳm.
Cõi dương lúc nào cũng lởn vởn hơi hướng của cái đói, tất cả đầy ám khí của cái chết.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Giá trị nhân đạo sâu sắc được thể hiện khi Kim Lân đi sâu vào nhân vật Tràng. Quả
đúng là trong cái túng đói quay quắt, con người ta vẫn hi vọng, lạc quan bởi lẽ "sự sống
chẳng bao giờ là chán nản". Giữa nạn đói khủng khiếp Tràng lại là một kẻ xấu xí, một
nhân dạng được hóa công gọt đẽo quá sơ sài.
Tràng dường như là nơi tập trung những cái thô kệch, xấu xí, khác xa những cái chải
chuốt của xã Hội văn minh, "hai con mắt nhỏ tí", "cái lưng to như lưng gấu", chưa kể đến
cái tính của Tràng đâu có được khôn ngoan như người ta và đặc biệt là cái tật hay nói lảm
nhảm, tiếng cười hềnh hệch, chưa kể Tràng là dân ngụ cư – một thứ cỏ rác ở hương thôn

thời bây giờ. Bản thân đã vậy, nay đói khát làm cho hắn khốn khổ hơn. Dựng lên một
nhân vật như Tràng có lẽ dụng ý của Kim Lân không phải đưa ra để làm trò, lòng yêu
thương cảm thông của nhà văn đã đưa đến sáng tạo bất ngờ. Tràng có vợ. Có lẽ nhiều
người sẽ ngạc nhiên lắm giữa thời buổi đói kém, thân mình còn chẳng lo được nói gì đến
chuyện đèo bòng "ốc còn chẳng mang nổi mình ốc", cái triết lí đó chắc chắn sẽ được đem
ra đối chiếu. Hơn nữa với một anh chàng xâu xí, có thể gọi là ế vợ, lại có vợ một cách
hiển hách cứ như anh ta đào hoa tốt số lắm. Nhưng không! Đây không phải là một trò đùa
nào đó. Người vợ mà Tràng "nhặt" được kia cũng là một số phận chẳng khác gì Tràng
trên đường đời đầy khó khăn. Thị cũng vì quá đói, chỉ bốn bát bánh đúc cũng đủ làm Thị
sáng mắt lên và theo Tràng về nhà thành chồng vợ. Bốn bát bánh đúc thật thảm hại trong
ngày đói cũng đủ xe duyên cho một mối tình. Bảo rằng họ có tình yêu nào đó trước hôn
nhân thì e chua chát quá. Dựng lên một tình thế quá éo le như thế là nhà văn đã đánh cuộc
với cái đói, với số phận và lòng nhân đạo sâu xa đã tiếp cho nhà văn thêm sức mạnh, để
ông đủ đúc tin vào con người. Cái đói cũng không thể diệt trừ sự sống và trong sự hủy
diệt đó sự sống càng trở nên lung linh hơn.
Khát vọng về một tình yêu, một mái ấm gia đình có lẽ vẫn tồn tại trong mọi người, kể
cả Tràng. Nó có sức mạnh hoàn cải mạnh mẽ, chẳng thế mà qua tác phẩm ta thấy cảm
giác sung sướng của Tràng khi đi với cô vợ về nhà, một cảm giác vui sướng lâng lân "tựa
họ như có ai vuốt nhẹ vào sống lưng”. Tôi rất xúc động trước những lời văn này của Kim
Lân. Phải có một tài năng thiên bẩm và cao hơn là lòng nhân đạo thì ông mới làm cho
người đọc trào nước mắt. Hạnh phúc của con người hóa ra bình dị đến thế. Đoạn văn Kim


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Lân tả cảnh Tràng sau đêm tân hôn thật tuyệt vời, "Trong phút chốc Tràng quên tất cả
cảnh sống ê chề, tủi nhục”. Đặc biệt tiếng quét sân của vợ hắn sàn sạt nghe sao mà dễ
thương đến thế. Đó là âm thanh cuộc sống, hạnh phúc gia đình. Người vợ quét dọn, mẹ
dẫy cỏ, Tràng cũng muốn làm cái gì đó để làm cho căn nhà sáng sủa hơn. Dường như mọi
người đều nghĩ thu dọn cho tươm tất thì cuộc sống có lẽ sẽ tốt đẹp hơn. Bữa cơm ngày đói

thật thảm hại nhưng ai cũng thấy ngon. Phải chăng mỗi thành viên đang cảm nhận về
cuộc sống gia đình, về tương lai theo những cách khác nhau. Song ai cũng hi vọng về
cuộc sống sẽ khá giả hơn. Đọc tác phẩm, người dọc rất trân trọng bà cụ Tứ. Người mẹ
khốn khổ ấy thật tiêu biểu cho những người mẹ Việt Nam. Niềm tủi thân cho con trai, cho
chính bản thân mình và cho cả đứa con gái (cái Đục) xấu số cũng không thể ngăn cản bà
chia sẻ hạnh phúc với con trai dẫu biết rằng "chao ôi người ta cưới vợ gả chồng cho con
lúc ăn nên làm ra những mong có con đàn cháu đống" còn con mình lúc đói kém mới có
được vợ… Lòng người mẹ nghèo ấy biết bao là xót xa, đau đớn. Nhưng thương con trai,
bà thương cả con dâu “Chúng mày lấy nhau u cũng mừng lòng". Song biết có qua nổi cái
thì đói này không. Những giọt nước mắt mà bà cố giấu như chứa vị đắng cay pha lẫn sung
sướng. Nhất là dù hiện tại đáng buồn, bà cụ Tứ vẫn rất lạc quan "Ai giàu ba họ, ai khó ba
đời". Những tính toán của bà cụ thực xúc động. Bà cụ đã chủ động vẽ ra trước mắt các
con một tương lai tươi sáng. Không ai ngờ một người mẹ sắp gần đất xa trời rồi mà vẫn
giữ một niềm tin sắt đá. Và niềm tin đó không phải là không có cơ sở. Hình ảnh đoàn
người đi phá kho thóc của Pháp – Nhật và hình ảnh của lá cờ đỏ sao vàng đã đưa tác
phẩm ra khỏi phạm trù của văn học hiện thực. Lòng nhân đạo của Kim Lân không đi vào
bế tắc. Nhà văn không đưa ra vấn đề và để đấy, không đặt nhân vật vào hoàn cảnh éo le
không lối thoát. Một ánh hồng sáng tươi sẽ có sức giải thoát cuộc đời họ. Đó là cách
mạng. Và do đó, giá trị nhân đạo của tác phẩm tỏa sáng một ý nghĩa mới – Nếu như Nam
Cao vẫn được mệnh danh là nhà nhân đạo chủ nghĩa, nhà văn tầm nhân loại vì những tác
phẩm "Chí Phèo", "Đời thừa", thì đọc tác phẩm "Vợ nhặt" của Kim Lân, ngoài việc ông
đã nêu lên bể khổ của cuộc sống con người như truyền thống, ông đã vượt qua giới hạn
của thời là trước.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Đọc tác phẩm "Vợ nhặt" của Kim Lân chúng ta cũng cần biết thêm giá trị nhân đạo
tuyệt vời trong "Vợ nhặt" không chỉ bởi tài năng, thiên bẩm của nhà văn. Kim Lân cùng
với người vợ của mình đã từng ăn cháo cám, đã từng sống lay lắt, khổ sở. Như vậy vốn

sống và cao hơn là niềm cảm thông sâu sắc, niềm tin tưởng vào hạnh phúc con người vào
tương lai. Có lẽ sẽ không quá nếu ta gọi ông là nhà nhân đạo chủ nghĩa?
Giá trị nhân đạo của tác phẩm "Vợ nhặt" làm người ta nhớ mãi. Nhớ để hiểu rằng sự
sống chẳng bao giờ là chán nản. Để có được cuộc sống tốt đẹp hơn thì cần có một niềm
tin. Khao khát hạnh phúc gia đình vốn đã trở nên vĩnh cửu với tất cả mọi người trên trái
đất bất kể họ là ai? Là Tràng rồi Chí Phèo v.v… ngay trong hoàn cảnh bi đát nhất.
Bài văn mẫu 4
Nạn đói năm 1945 đã trở thành những ngày tháng tăm tối nhất của lịch sử Việt Nam.
Từ Trung Kì đến Bắc Kì hơn 2 triệu đồng bào ta chết đói. Giữa những ngày tăm tối ấy,
"vợ nhặt" của Kim Lân như thổi làn gió mát, đem hi vọng vào tương lai tươi sáng cho
người đọc bằng giá trị nhân đạo sâu sắc.
Giá trị nhân đạo nổi bật nhất chính là sự yêu thương đùm bọc lẫn nhau giữa người với
người trong hoàn cảnh tăm tối bên bờ vực của cái chết. Hoàn cảnh tang thương lúc bấy
giờ được Kim Lân miêu tả rất chi tiết. Người "xanh xám như những bóng ma, nằm ngổn
ngang khắp lều chợ. Người chết như ngả rạ. Không buổi sáng nào người trong làng đi chợ,
đi làm đồng không gặp ba bốn cái thây nằm còng queo bên đường. Không khí vẩn lên mùi
ẩm thối của rác rưởi và mùi gây của xác người".
Giữa cái cảnh tối sầm lại vì đói khát ấy, anh cu Tràng có vợ. Đây cũng là một giá trị
nhân đạo của tác phẩm. Anh cu Tràng là một người nghèo, xấu trai lại có tật vừa đi vừa
lẩm bẩm. Anh là người hội tụ đầy đủ yếu tố ế vợ. Nhưng ngòi bút nhân đạo của Kim Lân
đã không để cho anh một mình. Nhà văn đã cho anh có một người vợ một cách dễ dàng.
Chỉ bằng bốn bát bánh đúc, vài câu nói tầm phơ tầm phào, anh có vợ. Tràng và Thị đã
làm cho người dân xóm ngụ cư dường như tươi mới thêm. "Những khuôn mặt hốc hác u
tối của họ bỗng dưng rạng rỡ hẳn lên". Tràng và Thị như chiếc đèn le lói hi vọng cho mọi
người vào tương lai. Điểm nhấn giữa Tràng và Thị chính là khoảnh khắc Thị nhìn thấy
ngôi nhà"vắng teo, đứng rúm ró trên mảnh vườn mọc lổn nhổn những búi cỏ dại". Thị đã


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

biết tình cảnh không khác gì mình của Tràng. Nhưng Thị không chạy trốn. Nếu lúc trước,
Thị trốn cái đói cái khát để theo không Tràng về làm vợ thì giờ đây Thị đã không chạy
trốn. Hay Tràng dù lúc đầu cũng "chợn, nghĩ: thóc gạo này đến cái thân mình cũng chả
biết có nuôi nổi không lại còn đèo bòng" . Nhưng sau cái chậc kệ, anh đã đưa Thị về nhà.
Chính cái khát vọng hạnh phúc, khát vọng có một tổ ấm đã làm tăng tính nhân đạo cho tác
phẩm. Mặc dù đang sống liền kề bên bờ vực của cái chết nhưng họ vẫn không muốn chết
mà vẫn muốn sống hạnh phúc.
Câu chuyện gợi ý tương lai của bà cụ Tứ cũng thể hiện giá trị nhân đạo của tác phẩm.
Trong lúc dặn dò con

chuyện làm ăn. Bà vẽ ra khung cảnh tương lai tươi đẹp trước mắt

các con. "Nhà ta thì nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày liệu mà bảo nhau làm ăn. Rồi may
ra ông trời cho khá… Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời? Có ra thì rồi con
cái chúng mày về sau". Rồi trong bữa cơm đầu có dâu, bà lại vừa ăn vừa kể chuyện làm
ăn, gia cảnh với con dâu. Bà nói toàn chuyện vui, toàn chuyện sung sướng về sau này".
"Khi nào có tiền ta mua lấy đôi gà. Tao tính rằng cái chỗ đầu bếp kia làm cái chuồng gà
thì tiện quá. Này ngoảnh đi ngoảnh lại chả mấy mà có ngay đàn gà cho mà xem…".
Những hi vọng đẹp đẽ về tương lai đã chút nào đó làm bừng sáng cả căn nhà của Tràng.
"Chưa bao giờ trong nhà này mẹ con lại đầm ấm, hòa hợp như thế". Bà cụ Tứ còn đối xử
với con dâu rất tốt. Bà thương con dâu: "Con ngồi xuống đây. Ngồi xuống đây cho đỡ
mỏi chân". Bà hạ giọng xuống thân mật: "chúng mày lấy nhau lúc này, u thương quá…"
Vốn sinh ra từ một miền quê, Kim Lân rất hiểu đời sống của người dân. Viết "Vợ
nhặt", tác giả đã đặt nhân vật của mình vào tình huống độc đáo, oái oăm, bi hài, nhân vật
đã cảm thông, chia sẻ đồng điệu cùng nhân vật để cất lên bài ca nhân bản mạnh mẽ thiết
tha về khát vọng cuộc đời. Con người dù có nghèo khổ đến đâu họ vẫn có quyền mơ ước
một mái ấm gia đình hạnh phúc. Có lẽ truyện hấp dẫn người đọc qua nhiều thế hệ nhờ vào
giá trị nhân đạo sâu sắc ấy.