06 PP giai BT ve tuong tac gen TLBG

Khóa h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

PH

Ph

NG PHỄP GI I BÀI T P V T

ng pháp gi i bài t p v t

ng tác gen (Ph n 1)

NG TỄC GEN

(TÀI LI U BÀI GI NG)
(Tài li u dùng chung Ph n 1 + Ph n 2)
GIÁO VIÊN: NGUY N QUANG ANH
ây là tài li u tóm l

c các ki n th c đi kèm v i bài gi ng Ph

ng pháp gi i bài t p v t

ng tác gen (Ph n 1)

có th n m
thu c khóa h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh) t i website Hocmai.vn.
v ng ki n th c ph n t ng tác gen và các ph ng pháp đ gi i nh ng bài t p v t ng tác gen, B n c n k t h p
xem tài li u cùng v i bài gi ng này.

Khi lai 1 tính tr ng ta c n xác đ nh tính tr ng đó do 1 c p gen hay do 2 ho c nhi u c p gen quy đ nh.

N u tính tr ng do 2 c p gen quy đ nh thì nó s tuân theo quy lu t t ng tác gen.
Cách xác đ nh nh sau:
I. Tr ng h p 1: Không ph i lai phân tích
T t l phân tính v ki u hình th h con, xác đ nh quy lu t di truy n chi ph i
1. Khi t ng s t h p giao t nh h n ho c b ng 4 thì t l c a di truy n m i gen quy đ nh 1 tính
tr ng:
+ 3 : 1: Quy lu t di truy n tr i l n hoàn toàn (Theo đ nh lu t phân tính c a Menđen).
+ 1:2:1: quy lu t di truy n tr i không hoàn toàn (xu t hi n tính tr ng trung gian do gen n m trên NST
th ng ho c gi i tính).
+ 1:1 ho c 2:1: Hi n t ng gen gây ch t.
2. Khi t ng s t h p giao t l n h n 4 thì lƠ t l c a t ng tác gen. Trong đó t ng s t h p giao t
có th là 16 ho c 8.
2.1. T ng các t h p giao t b ng 16 (16 = 4.4 --> m i bên b m cho 4 giao t --> b m d h p v 2 c p
gen --> 2 c p gen quy đ nh 1 tính tr ng --> t ng tác gen). Các t l và quy c gen nh sau:
T l
D ng t ng tác
Quy c gen
9:3:3:1 (4 ki u hình)
AaBb x AaBb --> 9A-B-:3A-bb:3aaB-:1aabb.
9:6:1 (3 ki u hình)
AaBb x AaBb -->
Ki u hình 1: 9A-BKi u hình 2: 3A-bb + 3aaBB tr
Ki u hình 3: 1aabb.
9:7 (2 ki u hình)
AaBb x AaBb -->
Ki u hình 1: 9A-BKi u hình 2: 3A-bb + 3aaB + 1aabb.
12:3:1 (3 ki u hình)
Át ch tr i
AaBb x AaBb -->
Ki u hình 1: 9A-B- + 3A-bb

Ki u hình 2: 3aaBKi u hình 3: 1aabb.
13:3 (2 ki u hình)
Át ch l n
AaBb x AaBb -->
Ki u hình 1: 9A-B- + 3A-bb + 1aabb.
Ki u hình 2: 3aaB.
9:3:4 (3 ki u hình)
Át ch l n
AaBb x AaBb -->
Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -


Khóa h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

Ph

ng pháp gi i bài t p v t

ng tác gen (Ph n 1)

Ki u hình 1: 9A-BKi u hình 2: 3A-bb
Ki u hình 3: 3aaB- + 1aabb.
15:1 (2 ki u hình)
C ng g p

AaBb x AaBb -->
Ki u hình 1: 9A-B- + 3A-bb + 3aaB.
Ki u hình 2: 1aabb.
2.2. T ng s t h p giao t b ng 8: T ng các t h p giao t b ng 8 (8 = 2.4 --> m t bên b (m ) cho 4
giao t --> d h p 2 c p gen, 2 c p gen quy đ nh 1 tính tr ng --> T ng tác gen). Các t l và quy c gen
t ng t quy c c a tr ng h p 16 t h p giao t .
II. Tr ng h p 2: Lai phân tích: T l ki u hình có th thu c các tr ng h p sau:
1. Khi s t h p giao t là 2: T l 1:1 thì đó là s di truy n 1 tính tr ng do 1 gen chi ph i.
2. Khi s t h p giao t là 4: 4 = 1 .4, m t bên cho 4 giao t --> d h p 2 c p gen --> t ng tác gen).
- T l 3:1 thu c 1 trong các tr ng h p sau:
+ T ng tác b tr 9:7.
+ T ng tác át ch 13:3.
+ T ng tác c ng g p 15:1.
- T l 1:2:1 thu c 1 trong các tr ng h p:
+ T ng tác b tr 9:6:1.
+ T ng tác át ch l n 9:3:4.
+ T ng tác át ch tr i 12:3:1.
- T l 1:1:1:1 thu c tr ng h p 9:3:3:1.
III. M t s bài t p minh h a
Bài 1. Giao ph n gi a 2 cây P đ u có hoa màu tr ng thu n ch ng, thu đ c F1 g m 100% cây có hoa màu
đ . Cho F1 t th ph n, thu đ c F2 có ki u hình phân li theo t l 9 cây hoa màu đ : 7 cây hoa màu
tr ng. Ch n ng y nhiên hai cây hoa có màu đ
F2 cho giao ph n v i nhau. Cho bi t không có đ t bi n
x y ra, tính theo lí thuy t, xác su t đ xu t hi n cây hoa màu tr ng có ki u gen đ ng h p l n F3 là bao
nhiêu?
H ng d n:
B c 1: Tóm t t s đ lai:
P thu n ch ng: Tr ng x Tr ng --> F1: 100% đ x F1 --> F2: 9 đ : 7 tr ng.
B c 2: Xác đ nh s c p gen quy đ nh tính tr ng màu s c hoa
- N u tính tr ng do 1 c p gen quy đ nh thì P ch cho t i đa 2 lo i giao t --> F1 t i đa cho 4 t h p = 2.2

--> Lo i --> Tính tr ng màu s c hoa không ph i do 1 gen quy đ nh.
- F1 có 16 t h p = 4.4 --> M i bên b và m đ u cho 4 lo i giao t --> F1 c b và m đ u d h p 2 c p
gen.
B c 3: Gi thi t ki u gen c a F1 b và m là AaBb
S đ lai:
F1:
AaBb
x
AaBb
GF1:
AB; Ab; aB; ab
AB; Ab; aB; ab
F2:
9A-B- : 3A-bb : 3aaB- : 1aabb
T ng ng ki u hình: 9 đ : 7 tr ng --> 9A-B- quy đ nh tính tr ng đ ; 3A-bb + 3aaB- + 1aabb: quy đ nh
tính tr ng tr ng.
B c 4: Tính tr ng màu hoa tuân theo quy lu t t ng tác b sung (b tr )
Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -


Khóa h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

Ph

ng pháp gi i bài t p v t

ng tác gen (Ph n 1)

- Gen A và B đ ng chung trong 1 t h p t ng tác v i nhau xu t hi n tính tr ng hoa đ .
- S v ng m t c a 1 trong 2 gen tr i ho c c 2 gen tr i quy đ nh tính tr ng hoa tr ng.
B c 5: Xác su t đ xu t hi n cây hoa màu tr ng có ki u gen đ ng h p l n F3 là:
- F2 đ có ki u gen A-B- có 9 t h p 9A-BF2 đ x đ --> F3 có màu tr ng đ ng h p l n là F3 aabb --> F2 c b và m đ u ph i có ki u gen
AaBb.
1 1 1
- F2: AaBb x AaBb --> F3 aabb v i t l
 
4 4 16
4
- Tron 9 t h p đ
b m F2 cho giao ph n thì t l ki u gen AaBb chi m
9
- Hai cây có màu hoa đ
F2 cho giao ph n v i nhau. Xác su t đ xu t hi n cây hoa màu tr ng có ki u
1 1 4 1
gen đ ng h p l n t F3 là:    .
4 4 9 81
Bài 2. Khi cho giao ph n gi a 1 th cây hoa màu đ thu n ch ng v i 3 th cây hoa màu tr ng thu n ch ng
cùng loài thì thu đ c các k t qu nh sau:
Tr ng h p
P (thu n ch ng)
F1
F2
1
Hoa đ x Hoa tr ng (1) 100% hoa đ

703 hoa đ : 232 hoa tr ng
2
Hoa đ x Hoa tr ng (2) 100% hoa tr ng
227 hoa đ : 690 hoa tr ng
3
Hoa đ x Hoa tr ng (3) 100% hoa tr ng
150 hoa đ : 645 hoa tr ng
a. S di truy n màu hoa b chi ph i b i ki u tác đ ng nào c a gen?
b. Xác đ nh ki u gen c a 3 th hoa tr ng P.
H ng d n:
a. Xác đ nh ki u tác đ ng c a gen
T phép lai 3 cho th y F2 có t l 13:3 --> F1 d h p v 2 c p gen (AaBb)
F2: 9A-B- + 3aaB-+ 1aabb: 13 tr ng
3A-bb: 3 đ .
Màu hoa b chi ph i b i s t ng tác gi a 2 gen không alen theo ki u át ch c a lo i gen tr i này đ i v i
lo i gen tr i kia, c th là: A – đ ; a – tr ng; B; b át A
b. Xác đ nh ki u gen
- phép lai 3:
F2 có ki u gen AaBb thì P: Aabb x aaBB.
- phép lai 2:
F2 có t l 3 tr ng : 1 đ --> F1 d h p v 1 c p gen. mà F2 có t l 3 tr ng : 1 đ --> P:
Aabb x AABB.
- phép lai 1:
F2 có t l 1 tr ng : 3 đ --> F1 d h p v 1 c p gen. mà F2 có t l 1 tr ng : 3 đ --> P:
AAbb x aabb.
Giáo viên: Nguy n Quang Anh
Ngu n

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

:

Hocmai.vn

- Trang | 3 -