Bai 6 phuong phap giai cac bai tap dac trung ve andehit xeton

Khóa h c LT ả KIT-1: Môn Hóa h c (Th y V Kh c Ng c)

PH

Ph

NG PHÁP GI I CÁC BÀI T P

ng pháp gi i các bài t p đ c tr ng v Andehit-Xeton

C TR NG V AN EHIT - XETON

(TÀI LI U BÀI GI NG)

Giáo viên: V KH C NG C
ây là tài li u tóm l

c các ki n th c đi kèm v i bài gi ng “Ph

ng pháp gi i các bài t p đ c tr ng v anđehit-

xeton” thu c Khóa h c LT H KIT-1: Môn Hóa h c (Th y V Kh c Ng c) t i website Hocmai.vn.
v ng ki n th c ph n “Ph
v i bài gi ng này.

có th n m

ng pháp gi i các bài t p đ c tr ng v anđehit-xeton”, B n c n k t h p xem tài li u cùng

1. Ph n ng đ t cháy
Tùy theo c u t o c a anđehit và xeton (m ch C, s nhóm ch c, ...) mà ta có các dãy đ ng đ ng khác nhau.

Trong ch ng trình ph thông, ta ch y u xét dãy đ ng đ ng anđehit/xeton no, đ n ch c, m ch h , có các
đ c đi m sau:
- Công th c dãy đ ng đ ng: CnH2nO.
- Khi đ t cháy: n H O = n CO
.
Ngoài ra, c ng c n chú ý đ n các dãy có công th c d ng CnH2n-2Ox (no, m ch h , 2 ch c ho c không no,
m t n i đôi, m ch h , đ n ch c) khi đ t cháy: n H O < n CO và n an®ehit/xeton = n CO - n H O
VD1: M t h n h p g m anđehit acrylic và m t anđehit đ n ch c X. t cháy hoàn toàn 1,72 gam h n h p
trên c n v a h t 2,296 lít khí oxi (đktc). Cho toàn b s n ph m cháy h p th h t vào dung d ch Ca(OH)2
d , thu đ c 8,5 gam k t t a. Công th c c u t o c a X là:
A. HCHO.
B. C2H5CHO.
C. CH3CHO.
D. C3H5CHO.
n O2 = 0,1025 mol n CO2 = n CaCO 3 = 0,085 mol
2

2

2

Áp d ng đ nh lu t b o toàn kh i l

2

2

2

ng, ta có:

m Andehit + m O2 = m CO2 + m H 2O
m H2O = 1,26 gam
n H 2O = 0,07 mol
Áp d ng đ nh lu t b o toàn nguyên t O, ta có:
n Andehit = 2×0,085 + 0,07 - 2×0,1025 = 0,035 mol
1, 72
49,14
0, 035
Anđehit acrylic có M = 56
anđêhit còn l i có M < 49,14 , t c là đáp án A ho c C.
Anđêhit acrylic (C3H4O) là anđêhit không no 1 n i đôi, anđêhit còn l i là no đ n ch c nên:

Do đó, KLPT trung bình c a 2 anđêhit là: M

n C3H 4O = n CO2 - n H 2O = 0,015 mol
Và anđêhit còn l i có s mol là 0,02 mol.
G i M là KLPT c a Anđêhit còn l i thì:

m Andehit = 56 0,015 + M 0,02 = 1,72 gam

M = 44

X lµ CH3CHO

VD2: t cháy hoàn toàn 0,1 mol anđehit đ n ch c X m ch th ng c n dùng v a đ 12,32 lít khí O2 (đktc),
thu đ c 17,6 gam CO2. Công th c c u t o c a X là:
A. CH C CH2 CHO.
B. CH3 CH2 CH2 CHO.
D. CH2=C=CH CHO.

C. CH2=CH CH2 CHO.
G i CTPT c a anđehit đã cho là CxHyO.
n O2 = 0,55 mol; n CO2 = 0,4 mol

S đ hóa ph n ng đ t cháy, ta có: 0,1C x H y O + 0,55O2
B o toàn các nguyên t trong ph n ng trên, ta có:
n H O = 0, 4 mol
- V i O: 0,1 0,55 2 = 0,4 2 + n H O
2

- V i C: 0,1x = 0, 4
- V i H: 0,1y = 0, 4 2
Hocmai.vn – Ngôi tr

0,4CO2

+ ---H 2 O

2

x=4
y=8

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -

Khóa h c LT ả KIT-1: Môn Hóa h c (Th y V Kh c Ng c)

Ph

ng pháp gi i các bài t p đ c tr ng v Andehit-Xeton

V y, anđehit đã cho có CTPT là C4H8O và c u t o phù h p là CH3 CH2 CH2 CHO.
2. Ph n ng ảiđr hóa
Ni, t o
T ng quát: RCOR' + H2
RCH(OH)R'
+ N u R’ là H:
+ N u R’ là g c hiđrocacbon:
VD1:
:
- Ph
1,08 gam H2O.
0
- Ph
2 d (Ni, t
2
:
A.
.
B.
t.
C.
.
D.
.

VD2: Hiđrô hoá hoàn toàn m gam h n h p X g m hai anđehit no, đ n ch c, m ch h , k ti p nhau trong
dãy đ ng đ ng thu đ c (m + 1) gam h n h p hai ancol. M t khác, khi đ t cháy hoàn toàn c ng m gam X
thì c n v a đ 17,92 lít khí O2 ( đktc). Giá tr c a m là:
A. 10,5 gam.
B. 17,8 gam.
C. 8,8 gam.
D. 24,8 gam.
(Trích đ thi tuy n sinh H – C kh i B – 2009)
3. Ph n ng oxh
Nguyên t C trong nhóm ch c –CHO c a anđehit v n còn H nên v n còn tính kh và có th tham gia các
ph n ng oxh không hoàn toàn, xeton không có tính ch t này.
- Ph n ng v i dung d ch Br2 ho c KMnO4 t o axit cacboxylic.
RCOOH + 2HBr
T ng quát: RCHO + Br2 + H 2O
Chú ý: Anđehit no ch làm m t màu Br2 khi có m t H2O (ph n ng oxh – kh), ch anđehit không no m i
làm m t màu dung d ch Br2/CCl4.
- Ph n ng v i ph c b c ho c đ ng:
RCHO + 2Ag[(NH3 )2 ]OH
RCOONH 4 + 2Ag
+ 3NH3 + H 2O

RCHO + 2Cu(OH)2 + NaOH
RCOONa + Cu 2 O
+ 3H 2O
Chú ý: Trong các bài t p, ta ch quan tâm t i các t l ph n ng, do đó, có th vi t g n là
NH3
RCHO + Ag2 O
RCOOH + 2Ag
+ H2O
-

OH
RCHO + 2Cu(OH)2
RCOOH + Cu 2 O
+ 2H 2 O
VD1: Anđehit X có phân t kh i là 72. Khi cho 7,2 gam X tác d ng v i Ag2O/NH3 đun nóng thu đ c t i
đa 43,2 gam Ag. S anđehit tho mãn đi u ki n đó là:
A. 1.
B. 2.
C. 3.
D. 4.
VD2:
t cháy hoàn toàn 1 mol h p ch t h u c X, thu đ c 4 mol CO2. Ch t X tác d ng đ c v i Na,
tham gia ph n ng tráng b c và ph n ng c ng Br2 theo t l mol 1:1. Công th c c u t o c a X là:
A. HOOC-CH=CH-COOH.
B. HO-CH2-CH2-CH=CH-CHO.
C. HO-CH2-CH2-CH2-CHO.
D. HO-CH2-CH=CH-CHO.
(Trích đ thi tuy n sinh H – C kh i B – 2009)
X có 4 nguyên t C
lo i B.
D ki n 1: t cháy hoàn toàn 1 mol X, thu đ c 4 mol CO2
D ki n 2: X tham gia ph n ng tráng b c
lo i A.
lo i C.
D ki n 3: X ph n ng c ng Br2 theo t l mol 1:1
VD3: t cháy hoàn toàn m t h p ch t h u c X, thu đ c 0,351 gam H2O và 0,4368 lít khí CO2 ( đktc).
Bi t X có ph n ng v i Cu(OH)2 trong môi tr ng ki m khi đun nóng. Ch t X là:
A. CH3COCH3.
B. O=CH-CH=O.

C. CH2=CH-CH2-OH.
D. C2H5CHO.
(Trích đ thi tuy n sinh H – C kh i B – 2009)
nH O
D ki n 1: n CO
lo i B.
2

2

D ki n 2: X có ph n ng v i Cu(OH)2 trong môi tr ng ki m khi đun nóng
lo i A, C.
VD4: Cho 0,1 mol anđehit X tác d ng v i l ng d AgNO3 (ho c Ag2O) trong dung d ch NH3, đun nóng
thu đ c 43,2 gam Ag. Hiđro hóa X thu đ c Y, bi t 0,1 mol Y ph n ng v a đ v i 4,6 gam Na. Công
th c c u t o thu g n c a X là:
C. HCHO.
D. CH3CH(OH)CHO.
A. CH3CHO.
B. OHC – CHO.
Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -


Khóa h c LT ả KIT-1: Môn Hóa h c (Th y V Kh c Ng c)

Ph

ng pháp gi i các bài t p đ c tr ng v Andehit-Xeton

(Trích đ thi tuy n sinh H – C kh i A – 2007)
t l anđehit : Ag = 1: 4
Anđehit 2 ch c
lo i A, D.
Tính nh m: 43,2/108 = 0,4 mol
Tính nh m: 4,6/23 = 0,2 mol
t l r u : Na = 1:2
Y có 2 nhóm –OH
lo i C.
VD5: Hiđro hoá hoàn toàn m gam h n h p X g m hai anđehit no, đ n ch c, m ch h , k ti p nhau trong
dãy đ ng đ ng thu đ c (m + 1) gam h n h p hai ancol. M t khác, khi đ t cháy hoàn toàn c ng m gam X
thì c n v a đ 17,92 lít khí O2 ( đktc). Giá tr c a m là:
A. 17,8.
B. 24,8.
C. 10,5.
D. 8,8.
(Trích đ thi tuy n sinh H – C kh i B – 2009)
VD6: Cho h n h p khí X g m HCHO và H2 đi qua ng s đ ng b t Ni nung nóng. Sau khi ph n ng x y
ra hoàn toàn, thu đ c h n h p khí Y g m hai ch t h u c .
t cháy h t Y thì thu đ c 11,7 gam H2O và
7,84 lít khí CO2 ( đktc). Ph n tr m theo th tích c a H2 trong X là
A. 65,00%
B. 46,15%
C. 35,00%
D. 53,85%
Áp d ng đ nh lu t b o toàn nguyên t - quy đ i ta s th y đ t cháy h n h p Y = đ t cháy h n h p X, do đó

ta coi nh s n ph m đ t cháy Y là t ph n ng đ t cháy X (quy đ i). Nói cách khác, ta coi nh ph n ng
hiđro hóa HCHO ch a x y ra.
11,7
7,84
Do HCHO ch a 1C nên n HCHO = n CO2 =
- 0,35 = 0,3 mol
= 0,35 mol và n H2 =
22,4
18
.
(HCHO khi cháy cho nH2O = nCO2 ).
Do đó, %VH2 =

0,3
100%
0,3 0,35

46,15%

Do đó, đáp án đúng là B.

.

Giáo viên: V Kh c Ng c
Ngu n:

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

Hocmai.vn

- Trang | 3 -