Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị trường điện
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (896.57 KB, 83 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
--------------------------------------ĐẶNG KHÁNH LINH
ĐẶNG KHÁNH LINH
QUẢN TRỊ KINH DOANH
NGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP VÀ TÍNH TOÁN LỰA CHỌN NHÀ
MÁY ĐIỆN MỚI TỐT NHẤT THỊ TRƯỜNG ĐIỆN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT
QUẢN TRỊ KINH DOANH
KHOÁ 2010
Hà Nội – 2013
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
--------------------------------------ĐẶNG KHÁNH LINH
NGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP VÀ TÍNH TOÁN LỰA CHỌN NHÀ MÁY
ĐIỆN MỚI TỐT NHẤT THỊ TRƯỜNG ĐIỆN
Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh
LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT
QUẢN TRỊ KINH DOANH
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS. TS. NGUYỄN MINH DUỆ
Hà Nội – 2013
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH
NGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP VÀ TÍNH TOÁN LỰA CHỌN NHÀ MÁY
ĐIỆN MỚI TỐT NHẤT THỊ TRƯỜNG ĐIỆN
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
1
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
MỤC LỤC
MỤC LỤC .............................................................................................................. 2
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ......................................................................... 5
LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................... 6
PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................................... 7
LỜI MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 7
1. Tính cấp thiết của đề tài.................................................................................... 7
2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................ 9
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 9
4. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 9
5. Những đóng góp của đề tài ............................................................................. 10
6. Bố cục luận văn .............................................................................................. 10
PHẦN NỘI DUNG ............................................................................................... 11
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG ĐIỆN LỰC TẠI VIỆT NAM VÀ
LỘ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA THỊ TRƯỜNG PHÁT ĐIỆN CẠNH TRANH TẠI
VIỆT NAM. .......................................................................................................... 11
1.1. Ngành điện Việt Nam .................................................................................. 11
1.1.1. Về nguồn điện ....................................................................................... 11
1.1.2. Về lưới điện .......................................................................................... 12
1.2. Tổng quan về thị trường điện lực Việt Nam ................................................. 14
1.2.1. Điều kiện hình thành thị trường điện lực Việt Nam ............................... 14
1.2.2. Mô hình thị trường phát điện cạnh tranh Việt Nam................................ 16
1.3. Nguyên tắc hoạt động của thị trường điện Việt Nam ................................... 20
1.3.1. Cơ cấu của thị trường: ........................................................................... 21
1.3.2. Nguyên tắc hoạt động của thị trường: .................................................... 22
1.3.3. Các đối tượng tham gia thị trường ......................................................... 22
1.3.4. Các cơ chế hoạt động của thị trường...................................................... 22
1.4. Vai trò của nhiệt điện trong thị trường điện ................................................. 25
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
2
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
1.5. Tóm tắt chương I ......................................................................................... 27
CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP LỰA CHỌN NHÀ MÁY ĐIỆN MỚI TỐT NHẤT
THỊ TRƯỜNG ĐIỆN VIỆT NAM ........................................................................ 28
2.1. Các định nghĩa về nhà máy điện .................................................................. 28
2.2. Nguyên tắc tính lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất trong thị trường điện
Việt Nam............................................................................................................ 28
2.3. Xác định giá đàm phán hợp đồng mua bán điện của nhà máy nhiệt điện. ..... 29
2.3.1. Giá đàm phán hợp đồng mua bán điện của nhà máy nhiệt điện (gNĐ): .... 29
2.3.2. Giá cố định công nghệ bình quân của nhà máy (FCCN) .......................... 30
2.3.3. Giá biến đổi........................................................................................... 34
2.3.4. Giá cố định đặc thù bình quân của nhà máy điện (FCĐT) ....................... 36
2.3.5. Giá biến đổi đặc thù của nhà máy điện tại năm cơ sở (VCĐT,0) .............. 37
2.4. Tính toán chi phí phát điện toàn phần trung bình ......................................... 37
2.5. Tóm tắt chương II........................................................................................ 39
CHƯƠNG III: TÍNH TOÁN LỰA CHỌN NHÀ MÁY ĐIỆN MỚI TỐT NHẤT
THỊ TRƯỜNG ĐIỆN ............................................................................................ 41
3.1. Giới thiệu về Nhà máy nhiệt điện Mạo Khê ................................................. 42
3.2. Tính toán giá hợp đồng và chi phí phát điện toàn phần trung bình của nhà
máy nhiệt điện Mạo Khê .................................................................................... 44
3.2.1. Giá cố định công nghệ bình quân của nhà máy (FCCN) .......................... 44
3.2.2. Giá biến đổi công nghệ tại năm cơ sở (VCCN,0) ...................................... 49
3.2.3. Giá hợp đồng mua bán điện của nhà máy điện (gNĐ) ............................. 50
3.2.4. Chi phí phát điện toàn phần trung bình hằng năm .................................. 51
3.3. Giới thiệu về nhà máy nhiệt điện Cẩm Phả: ................................................. 52
3.4. Tính toán giá hợp đồng và chi phí phát điện toàn phần trung bình của nhà
máy nhiệt điện Cẩm Phả ..................................................................................... 57
3.4.1. Giá cố định công nghệ bình quân của nhà máy (FCCN) .......................... 57
3.4.2. Giá biến đổi công nghệ tại năm cơ sở (VCCN,0) ...................................... 61
3.4.3. Giá hợp đồng mua bán điện của nhà máy điện (gNĐ) ............................. 62
3.4.4. Chi phí phát điện toàn phần trung bình hằng năm .................................. 63
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
3
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
3.5. Nhà máy nhiệt điện Quảng Ninh 1:.............................................................. 64
3.6. Tính toán giá hợp đồng và chi phí phát điện toàn phần trung bình của nhà
máy nhiệt điện Quảng Ninh 1 ............................................................................. 68
3.6.1. Giá cố định công nghệ bình quân của nhà máy (FCCN) .......................... 68
3.6.2. Giá biến đổi công nghệ tại năm cơ sở (VCCN,0) ...................................... 72
3.6.3. Giá hợp đồng mua bán điện của nhà máy điện (gNĐ) ............................. 74
3.6.4. Chi phí phát điện toàn phần trung bình hằng năm .................................. 74
3.7. Nhận xét về các kết quả tính toán ................................................................ 76
3.8. Tóm tắt chương III ...................................................................................... 77
PHẦN KẾT LUẬN ............................................................................................... 78
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... 81
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
4
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TT
Từ viết
Từ đầy đủ
tắt
1
BOT
Built-Operation-Transfer
2
CfD
Contract for Difference
3
ĐTĐL
Cục Điều tiết Điện lực
4
EVN
5
EVNIT
6
IPP
7
NPT
8
NLDC –
A0
Vietnam Electricity
Ghi chú
Xây dựng-Vận hành-Chuyển
giao
Hợp đồng sai khác
Tập đoàn Điện lực Việt Nam
Information Technology Centre Trung tâm Công nghệ thông
of Vietnam Electricity
tin
Independent Power Producer
Công ty phát điện độc lập
National Power Transmission
Tổng Công ty truyền tải điện
Corporation
Quốc gia
National Load Dispatch Centre
9
PC
Power Company
10
PPA
Power Purchase Agreement
11
QĐ
Quyết định
12
TTĐ
Thị trường điện lực
13
WACC
Trung tâm điều độ hệ thống
điện Quốc Gia
Công ty Điện lực
Hợp đồng mua bán điện dài
hạn
Weighted average cost of
Chi phí vốn bình quân gia
capital
quyền
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
5
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, không sao chép
của ai. Nội dung của luận văn có tham khảo các thông tin được đăng tải trên các bài
báo, trang web, giáo trình theo danh mục tài liệu tham khảo của luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn PGS. TS. Nguyễn Minh Duệ đã hướng dẫn tôi thực
hiện đề tài này. Mọi góp ý, bổ sung về nội dung cũng như hình thức của đề tài này
xin gửi về địa chỉ email:
Tôi xin chân thành cảm ơn tới các giảng viên trong Viện Kinh tế và quản lý đã
nhiệt tình hướng dẫn giúp đỡ tôi trong thời gian học tập, nghiên cứu tại Trường Đại
học Bách khoa Hà Nội!
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Anh Tuấn – ủy viên Hội đồng
thành viên Tập đoàn Điện lực Việt Nam (trước đây là Phó Giám đốc Công ty Mua
bán điện), các anh chị em phòng Kế hoạch, phòng Kinh doanh điện, phòng Giao
dịch thị trường đã giúp đỡ tôi trong quá trình tìm hiểu, hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Tác giả luận văn
Đặng Khánh Linh
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
6
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
PHẦN MỞ ĐẦU
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sau hơn 20 năm với nhu cầu điện tăng cao (từ năm 1992 trở về trước) toàn bộ
hệ thống nguồn điện của Việt Nam chỉ có khoảng 8.000MW nhưng với sự mạnh
dạn đầu tư và tập trung cao độ xây dựng nguồn và lưới điện. Đến nay, Việt Nam đã
có gần 27.000MW công suất đặt, với tổng chiều dài đường dây 500kV: khoảng
4.848 km, đường dây 220kV: 11.313km và 17 trạm biến áp 500kV, 76 trạm biến áp
220kV. Như vậy, tốc độ tăng trưởng của hệ thống điện Việt Năm đã tăng tới 3,4 lần
so với thời kỳ cách đây khoảng hơn hai thập kỷ.
Việc đưa cạnh tranh vào lĩnh vực phát điện là một giải pháp chủ yếu để làm
cho ngành điện Việt Nam hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư tư nhân, nhà đầu tư
nước ngoài, nâng cao tính rõ ràng và minh bạch trong hoạt động cung cấp điện, giúp
giải quyết sự thiếu hụt về nguồn phát điện ở Việt Nam. Với việc đưa cạnh tranh vào
thị trường phát điện và hình thành thị trường phát điện cạnh tranh tại Việt Nam để
các thành phần tham gia thị trường quyết định giá phát điện sẽ là một giải pháp cần
thiết nhằm khắc phục các tồn tại về thiếu hụt nguồn, chi phí sản xuất cao, nguồn
điện không ổn định, sức cạnh tranh trong khâu phát điện không cao. Giá điện cạnh
tranh sẽ là công cụ của thị trường điện để tạo ra sự cân bằng tự nhiên nhu cầu sử
dụng điện, lợi nhuận của các ngành sản xuất và các đơn vị cung cấp điện.
Ngày 1-7-2011, thị trường phát điện cạnh tranh được đưa vào vận hành thí
điểm. Sau một năm vận hành thí điểm, các đơn vị phát điện trong và ngoài Tập
đoàn Điện lực Việt Nam đã làm quen được với công tác liên quan đến vận hành thị
trường điện và ngày 1-7-2012, thị trường phát điện cạnh tranh đã được chuyển sang
giai đoạn vận hành chính thức. Đến nay, vận hành thị trường phát điện cạnh tranh
đã bộc lộ một số mặt tích cực như: các nhà máy điện đã chủ động trong việc vận
hành các tổ máy thông qua bản chào giá, làm tăng tính minh bạch trong việc huy
động các nguồn điện so với cơ chế huy động nguồn như trước đây; một số nhà máy
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
7
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
thủy điện đã có chiến lược chào giá hợp lý để huy động cao khi nước về hồ đủ lớn,
điều này vừa phù hợp với điều tiết hồ chứa của nhà máy, vừa nâng cao doanh thu
cũng như lợi nhuận của nhà máy, góp phần giảm giá thị trường trong khoảng thời
gian này; các nhà máy đã có động lực nâng cao hiệu suất và khả năng sẵn sàng,
giảm ngắn thời gian sửa chữa để đưa vào vận hành làm tăng tổng công suất khả
dụng cho cả hệ thống điện.
Năm 2012 là năm Tập đoàn Điện lực Việt Nam sản xuất kinh doanh có lãi và
giảm được lỗ lũy kế, đồng thời tăng niềm tin cho các nhà cho vay trong việc giải
quyết vốn cho ngành điện. Việc đưa hàng loạt các công trình điện vào vận hành với
trong giai đoạn nền kinh tế đang gặp nhiều khó khăn là một cố gắng lớn của Tập
đoàn Điện lực Việt Nam. Đây cũng là năm đầu tiên thị trường phát điện cạnh tranh
vào hoạt động, tạo sự minh bạch, cạnh tranh hơn giữa các nhà máy điện trong và
ngoài ngành điện.
Để ngành điện Việt Nam hoạt động theo cơ chế thị trường cạnh tranh, công
bằng, minh bạch và hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế và của toàn xã
hội thì cần tiếp tục nghiên cứu, xây dựng và định hướng thị trường điện Việt Nam
theo các lộ trình đã được Chính phủ phê duyệt: từ thị trường phát điện cạnh tranh
đến thị trường bán buôn điện cạnh tranh và bán lẻ điện cạnh tranh. Tuy nhiên, việc
đưa cạnh tranh vào các khâu này phải dựa trên các điều kiện tiên quyết của từng
giai đoạn và cần có sự cân đối hài hòa giữa các lợi ích.
Luận văn cao học này đặt mục tiêu nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa
chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị trường điện. Luận văn sẽ nghiên cứu phương
pháp, tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất đã được Bộ Công thương, Cục
Điều tiết Điện lực phê duyệt ban hành theo Thông tư số 41/2011/TT-BCT ngày
14/12/2011 của Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định phương pháp xác định giá
phát điện; trình tự, thủ tục xây dựng và ban hành khung giá phát điện và phê duyệt
hợp đồng mua bán điện và Quyết định số 19/QĐ – ĐTĐL ngày 30/3/2012 ban hành
Quy trình lựa chọn Nhà máy điện mới tốt nhất và tính toán giá công suất thị trường.
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
8
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
Cụ thể hơn, luận văn sẽ thực hiện việc tính toán một số nhà máy nhiệt điện than
được đưa vào vận hành thương mại trong khoảng từ 3 năm trở lại đây, kết quả tính
toán của các nhà máy được so sánh, đánh giá và lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất
thị trường điện theo tiêu chí lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất đã được Bộ Công
thương, Cục Điều tiết điện lực quy định.
2. Mục đích nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy
điện mới tốt nhất thị trường điện dựa trên các tiêu chí xác định nhà máy điện mới
tham gia thị trường điện đủ điều kiện trở thành nhà máy điện mới tốt nhất:
- Bắt đầu vận hành thương mại và phát điện toàn bộ công suất đặt trước năm
tính toán;
- Là nhà máy chạy nền, trong đó các tổ máy phát điện được phân loại là tổ
máy chạy nền;
- Sử dụng công nghệ nhiệt điện than hoặc tua-bin khí chu trình hỗn hợp;
- Có chi phí phát điện toàn phần trung bình cho 1kW thấp nhất.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu chính là các nhà máy nhiệt điện mới được đưa vào vận
hành chính thức trên hệ thống điện trong khoảng thời gian từ 3 năm trở lại đây.
Nhà máy nhiệt điện được nghiên cứu trong phạm vi của luận văn này là các
nhà máy sử dụng than làm nhiên liệu phát điện.
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu chủ yếu của luận văn là tổng hợp các nguồn tài liệu
từ các tài liệu từ các giáo trình, trên internet, tạp chí, hồ sơ dự án đầu tư xây dựng
của các nhà máy nhiệt điện than, các hợp đồng mua bán điện giữa Tập đoàn Điện
lực Việt Nam với các Tập đoàn, Tổng công ty, các Công ty cổ phần trong và ngoài
ngành điện và các Quyết định, Thông tư về Thị trường điện do Bộ Công thương,
Cục Điều tiết Điện lực ban hành, các tài liệu báo cáo của các đơn vị vấn cho Cục
Điều tiết Điện lực trình bày. Qua đó, phân tích, đánh giá và sử dụng phương pháp
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
9
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
tính toán cụ thể lựa chọn nhà máy nhiệt điện mới tốt nhất thị trường điện theo các
tiêu chí đã được ban hành.
5. Những đóng góp của đề tài
Đề tài nghiên cứu phương pháp đánh giá lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất
thị trường điện dựa trên cơ sở các nguyên tắc xác định giá phát điện, chi phí phát
điện toàn phần trung bình được quy định tại Thông tư số 41/2011/TT-BCT ngày
14/12/2011 của Bộ trưởng Bộ Công Thương và Quyết định số 19/QĐ – ĐTĐL ngày
30/3/2012 của Cục Điều tiết Điện lực. Để làm rõ phương pháp đánh giá lựa chọn
nhà máy điện mới tốt nhất, đề tài giới thiệu 03 nhà máy nhiệt điện sử dụng than làm
nhiên liệu phát điện, có thời gian vận hành thương mại khoảng 03 năm trở lại đây
để làm ví dụ thực hiện tính toán lựa chọn nhà máy điện có chi phí phát điện toàn
phần trung bình 1kWh thấp nhất, thời gian vận hành thương mại sớm nhất.
6. Bố cục luận văn
Luận văn ngoài phần mở đầu, phần nội dung, phần kết luận. Phần nội dung
gồm có 03 chương:
CHƯƠNG I. TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG ĐIỆN LỰC TẠI VIỆT NAM
VÀ LỘ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA THỊ TRƯỜNG PHÁT ĐIỆN CẠNH TRANH
TẠI VIỆT NAM.
CHƯƠNG II. NGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP LỰA CHỌN NHÀ MÁY
ĐIỆN MỚI TỐT NHẤT THỊ TRƯỜNG ĐIỆN
CHƯƠNG III. TÍNH TOÁN LỰA CHỌN NHÀ MÁY ĐIỆN MỚI TỐT
NHẤT THỊ TRƯỜNG ĐIỆN
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
10
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG ĐIỆN LỰC TẠI VIỆT NAM
VÀ LỘ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA THỊ TRƯỜNG PHÁT ĐIỆN CẠNH
TRANH TẠI VIỆT NAM.
1.1. Ngành điện Việt Nam
Ngành điện Việt Nam hiện đang được Tập đoàn điện lực Việt Nam quản lý và
điều hành, trực tiếp hoặc gián tiếp quản lý, vận hành các nhà máy, hệ thống truyền
tải, hệ thống phân phối, các hoạt động cung cấp điện bán lẻ và công suất lớn. Tập
đoàn điện lực Việt Nam được tổ chức thành các đơn vị kinh doanh chiến lược từ các
đơn vị bán lẻ và phân phối tạo thành các khối thanh toán độc lập, hệ thống truyền
tải và phân phối tạo thành các khối thanh toán phụ thuộc. Các đơn vị bên ngoài
ngành điện tham gia vào hoạt động kinh doanh điện chỉ là những con số ít ỏi với
một số ít nhà máy nhiệt điện tuabin khí chu trình hỗn hợp, vài nhà máy thủy điện
nhỏ, các nhà máy nhiều điện đốt than và đốt dầu và một số dự án nhà máy điện khác
đang được xây dựng thuộc các Tập đoàn nhà nước không thuộc Tập đoàn điện lực
Việt Nam.
1.1.1. Về nguồn điện
Hiện tại, tổng công suất đặt là 26.475 MW bao gồm thủy điện, nhiệt điện,
tuabin khí, diesel với công suất khả dụng 8.454 MW tập trung chủ yếu vào các nhà
máy thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam, các nhà máy điện độc lập chỉ chiếm
khoảng từ 3-5% tổng công suất.
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
11
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
Nhập khẩu Khác
4% 0.2%
Tuabin khí
27%
Nhiệt điện dầu
2%
Nhiệt điện than
18%
Thủy điện
47%
Nhiệt điện chạy khí
2%
Hình 1: Biểu đồ cơ cấu công suất đặt nguồn năm 2012
(Nguồn: Báo cáo tổng kết vận hành 2012 - Trung tâm Điều độ hệ thống điện QG)
1.1.2. Về lưới điện
Tập đoàn điện lực Việt Nam đã tập trung nhiều vào việc cải tạo nâng cấp hệ
thống lưới điện truyền tải, lưới điện phân phối. Hiện tại lưới điện truyền tải cao áp
toàn quốc bao gồm tổng chiều dài đường dây 500kV: 4.848 km, đường dây 220kV:
11.313km và 17 trạm biến áp 500kV, 76 trạm biến áp 220kV do 4 Công ty Truyền
tải điện thuộc Tổng Công ty truyền tải điện Quốc gia (NPT) quản lý vận hành. Đối
với lưới điện phân phối, do 5 Tổng Công ty điện lực trực thuộc Tập đoàn điện lực
Việt Nam quản lý trực tiếp bán điện đến các hộ phụ tải.
Sản lượng điện phát và nhập khẩu của toàn hệ thống điện năm 2012 là
120.257GWh (gồm cả sản lượng điện bán Campuchia). Tổng phụ tải của toàn hệ
thống điện quốc gia là 119.033GWh, tăng trưởng so với năm 2011 là 10,61%.
Trong đó, điện sản xuất của các nhà máy điện thuộc Tập đoàn điện lực Việt Nam là
71.921GWh, điện mua ngoài là 45.661GWh và điện mua Trung Quốc là 2.676GWh
chi tiết tại bảng sau:
Tổng sản lượng toàn hệ thống (gồm cả điện
bán Campuchia)
(a=c+d+e)
120.257
100%
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
12
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
Tổng sản lượng sản xuất của EVN và mua
ngoài (phụ tải HTĐ Việt Nam)
Tổng sản lượng sản xuất của EVN
Tổng sản lượng sản xuất của các nhà máy
ngoài ngành (tại đầu cực máy phát)
Tổng sản lượng điện mua Trung Quốc
Tổng sản lượng điện do hạn chế công suất (do
cắt tải đỉnh, F81, thiếu nguồn, quá tải …)
Tổng SL điện bán Campuchia
(b=c+d+e-g)
119.033
98,98%
(c)
71.921
59,81%
(d)
45.661
37,97%
(e)
2.676
2,22%
(f)
0,0
0,00%
(g)
1.224
1,02%
Bảng 1: Sản lượng điện của toàn hệ thống điện Việt Nam năm 2012
(Nguồn: Báo cáo tổng kết vận hành 2012 - Trung tâm Điều độ hệ thống điện QG)
Tỷ trọng các thành phần nguồn huy động của các nhà máy năm 2012 được thể
hiện tại bảng sau:
Loại nguồn
Sản lượng (GWh)
Tỉ lệ (%)
Thuỷ điện
52.795
43,90%
Nhiệt điện than
22.716
18,89%
43
0,04%
TBK chạy khí
41.170
34,23%
TBK chạy dầu
80
0,07%
Nhiệt điện chạy khí
311
0,26%
Nguồn khác
467
0,39%
2.676
2,22%
Nhiệt điện dầu (FO)
Nhập khẩu Trung Quốc
Bảng 2: Sản lượng điện các loại nguồn năm 2012
(Nguồn: Báo cáo tổng kết vận hành 2012 - Trung tâm Điều độ hệ thống điện QG)
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
13
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
1.2. Tổng quan về thị trường điện lực Việt Nam
1.2.1. Điều kiện hình thành thị trường điện lực Việt Nam
1.2.1.1. Luật điện lực
Năm 2004, Chính phủ bắt đầu đưa ra đề xuất cải tổ ngành công nghiệp điện
bằng việc ban hành Luật Điện lực Việt Nam. Với sự ra đời của Luật điện lực, cấu
trúc độc quyền và tích hợp ngành dọc của ngành công nghiệp điện Việt Nam bước
đầu được xoá bỏ bằng việc tách bộ phận phát điện, các hoạt động truyền tải và phân
phối, đưa vào cạnh tranh trong cả bán buôn và bán lẻ. Từ khi ban hành Luật Điện
lực, Chính phủ đã có những bước đi cụ thể hơn để xác định rõ cấu trúc của ngành
công nghiệp điện và các chiến lược cải tổ cơ cấu theo những nguyên tắc cơ bản.
Chính phủ đã bước đầu cơ cấu lại Tập đoàn Điện lực Việt Nam bằng việc tách biệt
quá trình phát điện, truyền tải, phân phối. Các nhà máy điện, các Công ty truyền tải
điện, các Công ty phân phối điện thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam sẽ được tổ
chức lại dưới dạng các Công ty độc lập về hạch toán kinh doanh.
Luật Điện lực là bộ tài liệu pháp lý đối với ngành điện, Luật Điện lực được
ban hành vào ngày 03/12/2004 và có hiệu lực vào ngày 01/7/2005. Luật Điện lực
đặt ra các mục tiêu chính sau đây:
- Hấp dẫn vốn đầu tư từ thành phần tư nhân và giảm gánh nặng đầu tư của nhà
nước vào ngành điện;
- Cải thiện hiệu suất kinh tế của ngành điện;
- Phát triển thị trường điện;
- Bải bỏ chế độ bao cấp trong ngành điện;
- Đảm bảo tính ổn định, tin cậy và cả số lượng của điện năng cung cấp cho
khách hàng;
- Đảm bảo sự phát triển rõ ràng trong ngành điện;
- Phát triển thị trường điện qua từng cấp độ.
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
14
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
- Luật Điện lực tiếp tục khẳng định rằng thị trường điện sẽ vận hành theo các
nguyên tắc cơ bản sau đây:
- Đảm bảo truy cập thông tin, công bằng, cạnh tranh lành mạnh, không có
phân biệt đối xử giữa các thành viên trong thị trường điện;
- Tôn trọng quyền của các thành viên thị trường trong việc mua và bán điện
năng trong thị trường điện, quyền lựa chọn người tiến hành giao dịch và các
dạng giao dịch để thực hiện, cung cấp các lựa chọn phù hợp với các Quy
định liên quan đối với mỗi giai đoạn phát triển của thị trường;
- Chính phủ điều tiết để đảm bảo sự phát triển một hệ thống điện xác nhận
được và đảm bảo cung cấp điện hiệu quả, ổn định và an toàn.
1.2.1.2. Các văn bản dưới Luật
Cùng với Luật Điện lực, Chính phủ cũng đã ban hành các Nghị định và các
Thông tư hướng dẫn chi tiết đối với các nội dung và thủ tục của Luật điện lực và
khung pháp lý đưa ra trong Luật. Ngày 26/01/2006, Thủ tướng Chính phủ đã phê
duyệt Quyết định số 26/2006/QĐ-TTg về lộ trình phát triển điện lực Việt Nam. Lộ
trình này đã vạch ra khung thời gian, các giai đoạn thực hiện, các điều kiện tiên
quyết đối với việc chuyển giao mỗi giai đoạn thực hiện thị trường điện. Các giai
đoạn đã được vạch ra trong lộ trình phát triển điện lực Việt Nam là:
- Giai đoạn 1 (2010 - 2014): Giai đoạn thị trường phát điện cạnh tranh, các nhà
máy điện Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các nhà máy điện độc lập cạnh
tranh bán điện lên Người mua duy nhất;
- Giai đoạn 2 (2015 - 2022): Giai đoạn thị trường bán buôn, các công ty phân
phối và một số khách hàng lớn được phép mua điện trực tiếp từ các nhà máy;
- Giai đoạn 3 (từ năm 2023 trở đi): Giai đoạn thị trường bán lẻ, tất cả hộ tiêu
thụ được phép mua điện trực tiếp từ các nhà máy điện và người bán lẻ.
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
15
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
Bán lẻ điện
Bán buôn điện
Phát điện cạnh tranh
2010
2022 2023
2015
Các nhà máy điện Tập đoàn
Điện lực Việt Nam và các
nhà máy điện độc lập cạnh
tranh bán điện lên Người
mua duy nhất
Các công ty phân phối và
một số khách hàng lớn
được phép mua điện trực
tiếp từ các nhà máy
Tất cả hộ tiêu thụ
được phép mua điện
trực tiếp từ các nhà
máy điện và những
người bán lẻ
Hình 2: Lộ trình phát triển điện lực Việt Nam
Mỗi giai đoạn đều được tiến hành qua hai bước. Giai đoạn đầu là giai đoạn thí
điểm (thử nghiệm) theo đó, thị trường chỉ vận hành chỉ với một tập con của các
thành viên thị trường để kiểm tra và cải tiến các Quy định cũng như các quy trình
vận hành. Giai đoạn 2 là giai đoạn vận hành thực đây là sự thành lập của một thị
trường phát điện cạnh tranh với một người mua duy nhất.
1.2.2. Mô hình thị trường phát điện cạnh tranh Việt Nam
Trên cơ sở nghiên cứu những mô hình thị trường điện lực được các nước trên
thế giới áp dụng, thực hiện đánh giá những điều kiện cơ bản của thị trường điện lực
Việt Nam hiện tại từ đó: “Từng bước hình thành thị trường điện cạnh tranh trong
nước, đa dạng hoá phương thức đầu tư và kinh doanh điện, khuyến khích nhiều
thành phần kinh tế tham gia, không biến độc quyền nhà nước thành độc quyền
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
16
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
doanh nghiệp. Nhà nước chỉ giữ độc quyền khâu truyền tải điện, xây dựng và vận
hành các nhà máy thuỷ điện lớn, các nhà máy điện nguyên tử”.
Thực hiện thị trường phát điện cạnh tranh giữa các nhà máy điện thuộc Tập
đoàn Điện lực Việt Nam để thí điểm cạnh tranh trong khâu phát điện theo mô hình
một đơn vị mua duy nhất.
Các Công ty phát điện độc lập (IPP) không thuộc sở hữu của Tập đoàn Điện
lực Việt Nam tiếp tục bán điện cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam theo các hợp đồng
mua bán điện dài hạn (PPA) đã được ký kết.
Kết thúc thí điểm, các nhà máy điện lớn có vai trò quan trọng trong hệ thống
điện hiện đang thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam phải được chuyển đổi thành các
đơn vị phát điện độc lập dưới dạng các Công ty nhà nước độc lập; các nhà máy điện
còn lại phải được chuyển đổi thành các đơn vị phát điện độc lập dưới dạng các công
ty cổ phần để chuẩn bị cho thị trường phát điện cạnh tranh hoàn chỉnh.
Bước 2 - cấp độ 1: thị trường phát điện cạnh tranh hoàn chỉnh (từ năm 2009
đến năm 2014).
Thực hiện thị trường phát điện cạnh tranh hoàn chỉnh sau khi các điều kiện
tiên quyết cho bước này đã được đáp ứng.
Cho phép các nhà máy điện độc lập không thuộc sở hữu của Tập đoàn Điện
lực Việt Nam tham gia chào giá để bắt đầu thị trường phát điện cạnh tranh hoàn
chỉnh (theo mô hình một người mua duy nhất); các đơn vị phát điện sẽ bán điện lên
thị trường thông qua các hợp đồng PPA và chào giá cạnh tranh trên thị trường giao
ngay với tỷ lệ điện năng mua bán theo hai hình thức của từng đơn vị do Cục Điều
tiết điện lực quy định.
Quá trình xây dựng thị trường phát điện cạnh tranh tại Việt Nam, các vấn đề
sau cần được quan tâm:
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
17
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
- Thị trường điện về mặt “dài hạn” có thể đưa đến việc giảm áp lực tăng giá
mua điện, tuy nhiên rủi ro về tài chính “ngắn hạn” khi mới triển khai là
không thể bỏ qua;
- Rủi ro về tài chính trong giai đoạn đầu triển khai là khó tránh khỏi nên cần
chuẩn bị tốt các biện pháp để giảm thiểu thiệt hại và có thể chịu đựng được
tổn thất;
- Do tính cạnh tranh trong thị trường điện dẫn đến giá trị của một số nhà máy
giảm và có nguy cơ dẫn đến phá sản;
- Việc tách các khâu Phát điện - Truyền tải - Phân phối để xác định các thành
phần chi phí của các khâu này trong giá điện là một bước vô cùng quan trọng
trong kế hoạch triển khai Thị trường điện hoàn chỉnh;
- Hệ thống SCADA/EMS, trao đổi thông tin cho các bên tham gia thị trường,
đo đếm và truyền tin dung lượng lớn sẽ là một yêu cầu cấp thiết để đảm bảo
cho thị trường điện hoạt động thông suốt;
- Căn cứ vào tình hình phát triển thực tế của ngành điện Việt Nam để xây
dựng một mô hình phù hợp;
- Mô hình thị trường điện ban đầu cần thiết đơn giản để mang lại lợi ích từ
khía cạnh quản lý. Tuy nhiên phải được thiết kế rất kỹ lưỡng từ ban đầu từ
khía cạnh minh bạch, công bằng, không phân biệt đối xử và hạn chế được
các vấn đề can thiệp và thao túng vào quá trình vận hành thị trường điện;
Như vậy, các quan điểm xây dựng thị trường điện tại Việt Nam được thống
nhất như sau:
- Thỏa mãn các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn;
- Thu hút vốn đầu tư phát triển nguồn điện;
- Tăng hiệu quả sản xuất;
- Tăng quyền lựa chọn mua điện cho khách hàng;
- Đảm bảo cung cấp điện ổn định, tin cậy và chất lượng;
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
18
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
- Phát triển bền vững;
- Xây dựng thị trường điện cần xét đến hạ tầng cơ sở về vật chất và con người
còn đang trên đà hoàn thiện;
- Phát triển qua từng cấp độ từ đơn giản đến phức tạp, từ bán tự động đến tự
động hoá hoàn toàn;
- Tăng dần tính cạnh tranh qua các cấp độ;
- Đảm bảo ổn định;
- Không đột biến trong hoạt động sản xuất - kinh doanh;
- Đủ thời gian để tăng cường năng lực của từng khâu sản xuất.
Phát triển thị trường phát điện cạnh tranh tại Việt Nam bao gồm những mục
tiêu cụ thể sau:
Tăng cường hiệu quả sản xuất kinh doanh ngành điện, giảm thiểu việc tăng chi
phí cung cấp điện: Thông qua hoạt động của thị trường điện khâu phát điện quy luật
cung cầu và cạnh tranh sẽ được phản ánh thực chất hơn. Khi chuyển sang thị trường
phát điện cạnh tranh sẽ có áp lực đòi hỏi các đơn vị phát điện phải nâng cao hiệu
quả và năng suất, cắt giảm chi phí cung cấp điện, nâng cao chất lượng dịch vụ
khách hàng, kết quả hoạt động kinh doanh gắn liền với sự tồn tại của doanh nghiệp,
thu nhập của các thành viên. Nhờ đó các đơn vị này sẽ có khả năng định giá điện
của họ một cách cạnh tranh và vẫn thu được lợi nhuận. Mức tăng chi phí dịch vụ
cung cấp điện trong tương lai sẽ thấp hơn mức tăng chi phí khi không có thị trường.
Tạo môi trường hấp dẫn, thu hút vốn đầu tư từ mọi thành phần kinh tế trong và
ngoài nước tham gia vào lĩnh vực phát điện, ngăn chặn nguy cơ thiếu điện Khi một
khuôn khổ pháp lý và điều tiết rõ ràng và lành mạnh được xây dựng và các mức giá
đầy đủ được thiết lập để thu hút các đầu tư mới, các nhà đầu tư phi Chính phủ sẽ tin
tưởng hơn và quan tâm hơn đến việc đầu tư vào ngành điện Việt Nam. Với chương
trình cải cách, sẽ có cơ hội tốt hơn đạt được mức tăng trưởng vượt quá 3.600 MW
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
19
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
công suất phát mới mà dự tính sẽ được các đơn vị ngoài Tập đoàn Điện lực Việt
Nam đầu tư. Do đó, ngành điện sẽ có đủ nguồn phát để đáp ứng nhu cầu điện dự
báo và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế của đất nước.
Đảm bảo cân bằng cung cầu điện năng cho nền kinh tế quốc dân theo cơ chế
thị trường. Sự phát triển của ngành điện ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của
nền kinh tế. Tuy nhiên chính sự phát triển nhu cầu sử dụng điện gây ra mâu thuẫn.
Các ngành kinh tế quốc dân yêu cầu ngành điện phát triển nhanh, nhưng để phát
triển nhanh cần đầu tư nhiều vốn, giá điện bán ra sẽ cao. Ngược lại nếu giá bán điện
thấp sẽ làm cho ngành điện mất khả năng thu hồi vốn, không phát triển được theo
yêu cầu của nền kinh tế quốc dân. Các nước trên thế giới đã tìm thấy con đường giải
quyết mâu thuẫn này bằng cách áp dụng giá điện cạnh tranh. Giá điện cạnh tranh sẽ
là công cụ của thị trường điện để tạo ra sự cân bằng tự nhiên nhu cầu sử dụng điện,
lợi nhuận của các ngành sản xuất và các đơn vị cung cấp điện. Thông qua các tín
hiệu công khai trên thị trường điện, khách hàng sử dụng điện sẽ đánh giá đúng được
bức tranh kinh doanh của Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Tiến tới mở ra các loại hình
kinh doanh đa dạng ở các bước tiếp theo của thị trường điện, đảm bảo phát triển
ngành điện bền vững. Một số loại hình kinh doanh được thực hiện một cách dễ dàng
trong việc mua bán các loại hàng hoá khác (như nhiều người cùng mua và bán, định
giá mua - bán thống nhất...) nhưng lại rất khó thực hiện trong ngành điện nếu vẫn
theo cách kinh doanh độc quyền như cũ. Chuyển hướng sang thị trường điện có thể
giúp ngành điện dễ dàng thực hiện các quy luật mua - bán hàng hoá như các ngành
nghề khác.
1.3. Nguyên tắc hoạt động của thị trường điện Việt Nam
Hiện nay, thị trường điện Việt Nam đang trong giai đoạn thị trường phát điện
cạnh tranh hoàn chỉnh ở cấp độ 1 – bước 2 theo Lộ trình phát triển điện lực Việt
Nam đã được Chính phủ phê duyệt. Nguyên tắc hoạt động trong thị trường phát
điện cạnh tranh, toàn bộ điện năng phát của các nhà máy điện được bán cho đơn vị
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
20
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
mua duy nhất thông qua chào giá theo chi phí biến đổi để được lập lịch huy động.
Điện năng mua bán được thanh toán theo giá hợp đồng và giá thị trường giao ngay
của từng chu kỳ giao dịch. Tỷ lệ điện năng thanh toán theo giá hợp đồng cho năm
đầu tiên của thị trường được quy định ở mức bằng 95% tổng sản lượng điện phát
của nhà máy, phần còn lại được thanh toán theo giá thị trường giao ngay. Tỷ lệ này
sẽ được giảm dần trong các năm tiếp theo để tăng tính cạnh tranh trong hoạt động
phát điện nhưng không thấp hơn 60%.
Các đơn vị tham gia cạnh tranh phát điện bao gồm các nhà máy điện có công
suất đặt từ 30MW trở lên đấu nối vào lưới điện quốc gia; các nhà máy thủy điện
chiến lược đa mục tiêu được đơn vị vận hành hệ thống điện và thị trường điện lập
và công bố lịch huy động theo giá trị nước đảm bảo an ninh vận hành hệ thống điện.
Danh sách các nhà máy điện tham gia thị trường trực tiếp, gián tiếp hoặc chính thức
tham gia thị trường sau khi vận hành thương mại đã được Cục Điều tiết điện lực ban
hành tại Quyết định số 52/QĐ – ĐTĐL ngày 25/12/2012.
Cơ chế thị trường thanh toán sai khác và giá thị trường từng giờ đã tạo động
lực cho các nhà máy nhiệt điện giảm công suất tối thiểu theo đúng khả năng kỹ
thuật của tổ máy, chủ động chào giá để giảm công suất vào các giờ thấp điểm đêm,
góp phần nâng cao tính kinh tế khi vận hành hệ thống, đặc biệt trong thời điểm khi
phải huy động cao các nhà máy thủy điện vào mùa lũ.
1.3.1. Cơ cấu của thị trường:
Thị trường phát điện cạnh tranh Việt Nam gồm 2 thị trường thành phần chính:
- Thị trường hợp đồng: Các đơn vị phát điện ký hợp đồng với Đơn vị mua
buôn duy nhất theo cơ chế hợp đồng;
- Thị trường điện giao ngay: áp dụng mô hình thị trường điều độ tập trung
chào giá theo chi phí, theo cơ chế hoạt động;
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
21
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
1.3.2. Nguyên tắc hoạt động của thị trường:
Trong thị trường phát điện cạnh tranh Việt Nam, toàn bộ điện năng phát của
các nhà máy điện được bán cho đơn vị mua buôn duy nhất, lịch huy động các tổ
máy được lập căn cứ trên bản chào giá theo chi phí biến đổi. Điện năng mua bán
được thanh toán theo giá hợp đồng và giá thị trường giao ngay của từng chu kỳ giao
dịch thông qua hợp đồng sai khác;
Tỷ lệ điện năng thanh toán theo giá hợp đồng cho năm đầu tiên của thị trường
được quy định ở mức bằng 90% - 95% tổng sản lượng điện phát của nhà máy, phần
còn lại được thanh toán theo giá thị trường giao ngay. Tỷ lệ này sẽ được giảm dần
qua các năm tiếp theo để tăng tính cạnh tranh trong hoạt động phát điện, nhưng
không thấp hơn 60%.
1.3.3. Các đối tượng tham gia thị trường
Các đơn vị tham gia cạnh tranh phát điện: gồm các nhà máy điện có công suất
đặt từ 30MW trở lên đấu nối vào lưới điện quốc gia (trừ các nhà máy điện gió, điện
địa nhiệt);
- Đơn vị mua buôn duy nhất: Công ty Mua bán điện (EPTC) thuộc Tập đoàn
Điện lực Việt Nam;
- Đơn vị vận hành thị trường điện và hệ thống điện: Trung tâm Điều độ hệ
thống điện quốc gia (NLDC – A0);
- Các đơn vị cung cấp dịch vụ:
Đơn vị cung cấp dịch vụ thu thập và quản lý số liệu đo đếm điện năng:
Trung tâm Công nghệ thông tin (EVNIT).
Đơn vị cung cấp dịch vụ truyền tải điện: Tổng công ty Truyền tải điện
quốc gia (NPT).
1.3.4. Các cơ chế hoạt động của thị trường
1.3.4.1. Cơ chế hợp đồng mua bán điện trong thị trường
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
22
Nghiên cứu phương pháp và tính toán lựa chọn nhà máy điện mới tốt nhất thị
trường điện
Các nhà máy điện tham gia cạnh tranh trên thị trường (trừ các nhà máy điện
BOT, các nhà máy thủy điện chiến lược đa mục tiêu): ký hợp đồng mua bán điện
(PPA) dưới dạng hợp đồng sai khác (CfD) với Đơn vị mua buôn duy nhất. Giá hợp
đồng được quy đổi từ giá công suất và giá điện năng do hai bên thoa thuận nhưng
không vượt quá khung giá cho nhà máy điện chuẩn do Bộ Công Thương ban hành.
Sản lượng hợp đồng hàng năm được xác định trước khi bắt đầu năm vận hành theo
kết quả tính toán tối ưu hệ thống điện của năm tiếp theo. Tỷ lệ sản lượng thanh toán
theo giá hợp đồng do Cục Điều tiết điện lực quy định hàng năm. Sản lượng thanh
toán theo giá hợp đồng của từng chu kỳ giao dịch được tính toán phân bổ từ sản
lượng hợp đồng hàng năm;
Các nhà máy điện BOT: do Công ty Mua bán điện chào giá thay trong thị
trường để thực hiện nghĩa vụ bao tiêu trong các hợp đồng PPA và tối ưu chí phí
mua điện của Công ty Mua bán điện;
Các nhà máy thủy điện chiến lược đa mục tiêu: ký hợp đồng mua bán điện với
Công ty Mua bán điện (theo mẫu do Bộ Công Thương ban hành), đảm bảo cho các
nhà máy thu hồi đủ chi phí thực tế;
Các nhà máy điện cung cấp các dịch vụ phụ trợ (dự phòng khởi động nhanh,
dự phòng nguội và dự phòng vận hành phải phát do ràng buộc an ninh hệ thống
điện): ký hợp đồng hàng năm với Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia đơn vị
vận hành thị trường điện và hệ thống điện (NPLD-A0) theo mẫu do Bộ Công
Thương ban hành.
1.3.4.2. Cơ chế vận hành của thị trường điện giao ngay
Thị trường điện giao ngay có chu kỳ giao dịch là một giờ. Các đơn vị phát
điện công bố công suất sẵn sàng và chào giá phát điện của từng tổ máy cho từng
chu kỳ giao dịch của ngày tới;
Hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Duệ
Học viên: Đặng Khánh Linh – QTKD2010B
23
