chuong 3 su hinh thanh pt tam ly y thuc

Chương 3. Sự hình thành
và phát triển

Tâm lý – ý thức


I. Sự hình thành và phát triển tâm lý
Loài nào có tâm lý?


1. Về phương diện loài
a/ Tiêu chuẩn xác đònh sự nảy sinh tâm lý
Đó là tính cảm ứng.
b/ Các thời kì phát triển:
- cảm giác -> tri giác -> tư duy


2. Về phương diện cá thể
Sự hình thành và phát triển tâm lý là quá trình
chuyển đổi liên tục từ cấp độ tâm lý này
sang cấp độ tâm lý khác trong suốt một đời
người.


b. Các giai đoạn phát triển tâm lý
theo lứa tuổi:
- Sơ sinh & hài nhi
+ 0 – 2 tháng (sơ sinh):
Ăn ngủ
+ 2 – 12 tháng (hài nhi):
Giao lưu cảm xúc

- Giai đoạn trước tuổi đi học:
+ Vườn trẻ (1 - 3 tuổi):
Hoạt động với đồ vật
+ Mẫu giáo (3 - 6 tuổi):
Hoạt động vui chơi
- Giai đoạn tuổi đi học:
+ HS tiểu học: học tập
+ HS THCS: học tập và giao lưu
+ HS THPT: học tập hướng nghiệp, HĐXH


- Giai đoạn trưởng thành:
+ Sinh viên:
Học tập nghề nghiệp
+ Thanh niên, trung niên:
Lao động
- Già:
Nghỉ ngơi



Câu chuyện
• - Về con tò vò đất và con muồm muỗm
• - Về gà mẹ và chú gà con mắc nạn
• - Về bà mẹ chim sẻ


II. SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT

TRIỂN Ý THỨC
Mộ
3 cất psốđộ
cử: chỉ:
Thóchưa
i quen
ý thức: vô thức, tiền thức, tiềm
- Cấp+ độ
thứ+c Bắt tay
+
Nó
i
dố
i
- Cấp độ ý thức: ý thức và tự ý thức
...
- Cấp độ ý thức nhóm và tập thể
Có ý thức

Chưa được ý thức


a/ Khái niệm:

1. Ý thức

Ý thức là hình thức phản ánh tâm lý cao nhất chỉ có ở
con người, là sự phản ánh bằng ngôn ngữ những gì
con người đã tiếp thu được trong quá trình quan hệ
qua lại với thế giới khách quan.

⇒ Ý thức là phản ánh của phản ánh, hiểu biết của
hiểu biết
⇒ Ý thức như cặp mắt thứ hai soi vào kết quả của cặp
mắt thứ nhất (cảm giác, tư duy, cảm xúc…) mang
lại.
⇒ Ý thức là tồn tại được nhận thức


Ví dụ:
• - Con ong và nhà kiến trúc, ai giỏi hơn?
NGƯỜI BỊ THÔI MIÊN KHÁC GÌ SO VỚI
NGƯỜI BÌNH THƯỜNG?



Giụựi thieọu ve Y thửực



Hoạt động:
Hãy lấy một tờ giấy và trả lời câu hỏi
sau:


Tự giới thiệu
•
•
•
•
•

1. Họ tên và ý nghĩa của tên
2. Chỗ đẹp nhất?
3. Nếu có 500 tr?
4. Nếu còn sống 3 ngày?
5. Tự viết vài dòng giới thiệu về mình


b. Tự ý thức
- Đònh nghóa: là ý thức về chính bản thân
mình.


• Điểm chung của những hiện tượng sau là
gì:
• - Tôi buồn không hiểu vì sao tôi buồn…
• - Bản năng
• - Say rượu và không còn biết mình đang
nói gì
• - Mộng du
• - Nói mớ
• - Các hành động tâm thần


2. Cấp độ chưa ý thức
a/ Đònh nghóa:
Là toàn bộ những hiện tượng tâm lý vượt qua
ngoài ý thức.

b/ Biểu hiện:

? Hãy nêu một số biểu hiện mà anh/chò
cho là vô thức?
- Vô thức thể hiện trong nhận thức:
+ Cảm giác: giấc mơ báo bệnh…
+ Tri giác: hoang tưởng…
+ Trí nhớ: ngủ nhưng vẫn nhớ, học trong
lúc ngủ…
+ Tư duy: giải quyết vấn đề trong mơ…


- Vô thức thể hiện trong ngôn ngữ:
Nói mớ, lỡ lời, nói nhầm mà không biết, viết
sai…
- Vô thức thể hiện trong hành động:
+ Động tác thừa
+ Hành vi bệnh lý
+ Hành vi bắt chước
+ Hành động tự động hóa, thói quen
+ Hành động khác: ngoại cảm, lên đồng…

- Các dạng đặc biệt khác: linh tính, trực
giác, tâm thế…


3. Ý thức nhóm và tập thể
• Là một dạng của ý thức cá nhân nhưng nội
dung ý thức đặc trưng cho một nhóm, tập thể.
• VD: Ý thức gia đình, YT dòng họ, YT dân

tộc, YT trong một lớp…