Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn thể dục

Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

A MỞ ĐẦU
I . ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
Trên thế giới cũng như ở nước ta điền kinh là mơn thể thao có lịch sử lâu
đời nhất, được ưa chuộng và phát triển rộng rãi khắp thế giới với nội dung
phong phú và đa dạng. Điền kinh chiếm một vị trí quan trọng trong chương trình
thi đấu tại các Đại hội Olimpic quốc tế, SEAGames khu vực và trong đời sống
nhân dân.
Ngày nay trong hệ thống giáo dục thể chất ở nước ta, bồi dưỡng phát triển
tài năng thể thao có một ví trí rất quan trọng. Chính vì thế, việc giảng dạy môn
giáo dục thể chất mà công tác tuyển bồi dưỡng học sinh giỏi TDTT trong các
nhà trường là nội dung nhằm phát triển tố chất, thể lực chung là vấn đề khơng
kém phần quan trọng. Đây là vấn đề khó, nhưng việc xác định, vận dụng các
biện pháp và bài tập ở nhiều nội dung khác nhau trong các môn thể dục thể thao
lại càng quan trọng hơn. TËp luyÖn TDTT nhằm nâng sức khoẻ, phát huy thành
tích, tôi luyện tinh thần kỷ luật tập thể. Hơn nữa sức khoẻ là vốn quí là tiền đề,
là cơ sở để thúc ®Èy nỊn kinh tÕ x· héi níc ta ph¸t triĨn, có sức khoẻ mới thực
hiện được ước mơ, hồi bão của mình. Do vậy tuyển chọn học sinh giỏi thể dục
thể thao là bước đầu tiên của quá trình bồi dưỡng nhân tài, năng khiếu. Muốn
tuyển chọn học sinh có năng khiếu thể dục thể thao, người giáo viên phải dầy
công hướng dẫn, sát đối tượng, thông qua tiết học, thông qua kiểm tra, thông
qua thi đấu. Dựa trên cơ sở đó, người giáo viên phát hiện tuyển chọn qua từng
môn, từng nội dung, nhằm phát huy tố chất của các em, mới có thành tích cao.
Trong việc bồi dưỡng đội tuyển, đòi hỏi người giáo viên, nghiên cứu, đưa ra bài
tập cho phù hợp. Với từng nội dung, từng mơn, tuỳ vào sức khoẻ, giới tính học
sinh. Bài tập phải phù hợp về khơng gian, thời tiết, mới có hiệu quả. Trong tập
luyện giáo viên phải thường xuyên động viên khích lệ nhằm kích thích các em

2


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi mơn Thể dục

có tinh thần nhiệt huyết, trách nhiệm. Qua đó nhằm phát huy tố chất của các em,
giúp cho việc thi đấu đạt kết quả tốt nhất.
2. Ý nghĩa của giải pháp mới
*Với học sinh:
- Đối với học sinh trung học cơ sở, việc tập luyện thể dục thể thao là
một môn không thể thiếu, đi đầu trong quá trình giáo dục thể chất trong nhà
trường. Việc tập luyện thể dục thể thao không chỉ giúp các em phát triển tồn
diện về mặt cơ thể, mà cịn hồn thiện về phẩm chất đạo đức góp phần rèn
luyện ý chí, giáo dục tinh thần khắc phục khó khăn cho các em trong học tập
và trong đời sống.
-Với sáng kiến kinh nghiệm này giúp các em nhận thức được việc luyện
tập thể dục thể thao có tác dụng với sức khỏe con người và có ý nghĩa trong đời
sống như thế nào.
*Với giáo viên:
- Giúp giáo viên lựa chọn đúng đối tượng học sinh có thành tích năng
khiếu, sự đam mê hăng say luyện tập để chọn vào đội tuyển.
- Từ đó đưa ra bài tập, phương pháp tập hợp lý để các em có được thành
tích thi đấu tốt nhất.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm.
Sáng kiến kinh nghiệm được thực hiện nghiên cứu tại trường THCS Đại
Hưng, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên từ năm học 2012 - 2013 đến năm học
2014 - 2015.
Đối tượng cần nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm ở đây là các em học
sinh từ khối 7 đến khối 9 của nhà trường.
Nội dung nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm là: " Tuyển chọn và bồi

dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục”

3


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

II. PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH

1. Cơ sở lý luận và thực tiễn
- Giáo dục thể chất nằm trong mơi trường giáo dục tồn diện, nghĩa là giáo
dục thể chất và giáo dục các mơn văn hóa khác phải đồng đều. Tuy nhiên, trước
đây các tiết thể dục trong hầu hết các nhà trường vẫn giữ nguyên hình thức tập
luyện như cách đây mấy chục năm, chưa cập nhật được các cách tập luyện mới.
Cho nên các tiết thể dục chỉ như khởi động rồi ngồi chơi hoặc tập luyện lấy lệ
chứ chưa phải là một tiết học thể lực thực thụ.
- Đối với học sinh, khi tuyển chọn bồi dưỡng học sinh khơng muốn đi tập
bởi vì các em chỉ quan tâm đến việc học tập môn văn hóa (những mơn chính
ban, nhiều giờ) do vậy rất khó khăn trong tuyển chọn học sinh tham gia.
- Với phụ huynh học sinh thì chưa hiểu rõ tác dụng của bộ mơn thể dục khi
được đi tập luyện, cịn coi trọng các mơn văn hóa. Do vậy cũng khơng nhiệt tình
ủng hộ, động viên con em tham gia các mơn giáo dục thể chất. Họ cho rằng các
em tham gia sẽ mất thời gian, ảnh hưởng đến việc học tập các mơn văn hố
nhiều giờ.
- Sử dụng nội dung huấn luyện thể lực chưa chính xác, sớm đi vào chun
mơn hố, nóng vội và muốn có thành tích ngay.
- Mặc dù rất chú ý đến việc phát triển thể lực chung nhằm nâng cao thành
tích nhưng tơi thấy có những giáo án quá nặng hoặc quá nhẹ với lứa tuổi các
em. Từ nội dung huấn luyện chưa hợp lý dẫn đến khả năng hoàn thiện kỹ thuật
chưa tốt. Sự tác động của lượng vận động trong các buổi tập tới cơ thể là tương

đối lớn dẫn đến khả năng chịu đựng của cơ thể các em khơng thích ứng kịp làm
ảnh hưởng không tốt đến kết quả kiểm tra và thi đấu .
Những năm học trước, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao bồi
dưỡng đội tuyển thể dục, thể thao Trường THCS Đại Hưng. Kết quả tuyển chọn
và tập luyện đội tuyển chưa cao, thành tích của các em còn hạn chế.
4


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

Xuất phát từ thực tế trên, vấn đề nghiên cứu tuyển chọn và bồi dưỡng đội
tuyển học sinh giỏi TDTT tại trường THCS Đại Hưng làm cho tôi suy nghĩ, trăn
trở. Từ đó, bản thân tơi mạnh dạn nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm:
“Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục”
2. Các phương pháp nghiên cứu
- Qua kiểm tra, trao đổi với học sinh về những bài tập, phương pháp tập
xem có phù hợp khơng? Có hứng thú khơng?
- Ghi chép ý kiến của học sinh, tham khảo ý kiến đóng góp của đồng
nghiệp và nghiên cứu tài liệu có liên quan. Trên cơ sở chọn lọc tôi vận dụng
vào thực tế với các phương pháp nghiên cứu sau:
+ Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liêu.
+ Phương pháp trao đổi tọa đàm.
+ Phương pháp quan sát sư phạm.
+ Phương pháp phỏng vấn.
+ Phương pháp toán học thống kê.
- Các nội dung nghiên cứu cụ thể:
* Tuyền truyền nâng cao nhận thức đội tuyển thể dục thể thao.
* Công tác tuyển chọn đội tuyển.
* Công tác huấn luyện đội tuyển.
3. Thời gian tạo ra giải pháp

Để thực hiện được sáng kiến kinh nghiệm của mình tơi đã thực hiện
nghiên cứu từ đầu năm học 2012 - 2013 đến năm học 2014 - 2015 áp dụng với
đội tuyển của trường.
Sau khi áp dụng tơi phân tích, so sánh khảng định hiệu quả của sáng kiến,
tôi sẽ áp dụng tiếp tục cho những năm học sau.

5


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

B NỘI DUNG
I MỤC TIÊU

Từ những vấn đề đã nêu ở trên và với nhiệm vụ là một giáo viên giảng
dạy môn Thể dục Lớp 9 nhiều năm ngoài việc giảng dạy đảm bảo đúng và đủ
nội dung chương trình Bộ GD - ĐT quy định cịn phải bồi dưỡng học sinh có
năng khiếu đi thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh. Việc tuyển chọn, vận động
các em tham gia luyện tập, thi đấu đạt kết quả cao là vấn đề khơng dễ. Vì thế,
địi hỏi tơi phải tập trung nghiên cứu, rút kinh nghiệm việc tuyển chọn và bồi
dưỡng học sinh giỏi môn Thể dục ở trường THCS Đại Hưng từ năm học 2012 2013 đến năm học 2014 – 2015. Đây là vấn đề thiết thực và đòi hỏi liên tục
được bổ sung trong những năm tới, tôi sẽ đưa ra cách tuyển chọn và phương
pháp bồi dưỡng đội tuyển môn Thể dục để đạt hiệu quả cao nhất.
II. NỘI DUNG THỰC HIỆN

1. Tuyền truyền nâng cao nhận thức đội tuyển thể dục thể thao.
Chúng ta thường nghĩ rằng, luyện tập thể dục thể thao đơn giản chỉ là để
thư giãn và rèn luyện cơ bắp. Tuy nhiên thực tế cho thấy luyện tập thể dục thể
thao cịn có nhiều lợi ích khác nữa. Vì chưa biết đến tác dụng của tập luyện
TDTT nên nhiều người chưa coi trọng hoạt động này. Cũng tồn tại ở một bộ

phận không nhỏ học sinh và phụ huynh nhận thức vấn đề này chưa rõ nên nhiều
em chưa tham gia hoặc tập luyện khơng tích cực. Ngay từ đầu năm học, hoặc
trong các buổi tập, tôi tuyên truyền đến các em học sinh, phụ huynh hiểu được
rằng: Cái quý nhất của mỗi con người là sức khỏe và trí tuệ. Có sức khỏe tốt sẽ
tạo điều kiện cho trí tuệ được phát triển tốt hơn. Khơng chỉ thế TDTT giúp cho
học sinh có được sức khỏe tốt từ đó có thể học tập và tham gia các hoạt động
của nhà nhà trường đạt hiệu quả cao hơn. TDTT góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục tồn diện giúp các em trở thành con người có ích cho xã hội.

6


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi mơn Thể dục

Khi tham gia các hoạt động TDTT địi hỏi học sinh phải có tính kỷ luật
cao, tinh thần và trách nhiệm trước tập thể, tác phong nhanh nhẹn, sự cố gắng
tính thật thà trung thực... chính vì vậy, TDTT góp phần giáo dục đạo đức và
hình thành nhân cách cho học sinh.
Tập luyện TDTT thường xuyên có kế hoạch giúp các em có một lối sống
lành mạnh vui tươi, học tập và làm việc khoa học.
Tập luyện TDTT thường xuyên, đúng phương pháp khoa học sẽ làm cho
cơ thể phát triển thể hiện ở sức nhanh, sức mạnh, sức bền linh hoạt của cơ thể
tăng lên.
Sức khỏe có vai trị vơ cùng quan trọng đối với chúng ta. Để có được một
sức khỏe tốt khơng phải là điều khó khăn mà nó nằm trong sự lựa chọn của mỗi
người. Hãy tập luyện TDTT ngay từ bây giờ em sẽ thấy thay đổi từng ngày, sẽ
có sức khỏe tốt một tinh thần thoải mái hơn và khi có sức khỏe sẽ làm được
nhiều điều mà mình mong muốn.
Trong giai đoạn đổi mới, xã hội càng phát triển thì mơn giáo dục thể chất
càng được coi trọng, đặc biệt là công tác tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển thể

dục, thể thao. Vì thế, ngay từ đầu năm học, sau khi làm tốt công tác tuyên
truyền, tôi đã tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển thể dục thể thao. Nhằm chuẩn
bị tốt cho tập luyện và thi đấu đạt hiệu quả tốt nhất đã được phụ huynh và học
sinh đồng lòng ủng hộ hơn so với những năm học trước.
2. Công tác tuyển chọn đội tuyển TDTT
2.1 Cơ sở lý luận
Công tác tuyển chọn đây được coi là công việc hết sức quan trọng nên
phải làm việc cơng phu, chính xác. Trước hết phải chọn những em có thành tích
tốt và ổn định ngồi ra tơi cịn căn cứ vào những đặc điểm sau:
- Thể hình, thể lực: Chọn những học sinh có cơ thể cân đối, khỏe mạnh,có

7


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

chiều cao, sải chân dài, không mắc bệnh truyền nhiễm, tim mạch.
- Sự phát triển của cơ: Chọn những học sinh cơ bắp chưa phát triển hoàn
toàn, đặc biệt là cơ đùi, cơ bắp chân tròn đều đang trên đà phát triển.
Khi giảng dạy bộ môn thể dục, thể thao người giáo viên nhiệt tình trong
quá trình cung cấp tri thức, cũng như gần gũi, khen thưởng động viên học sinh
kịp thời. Tạo cho các em hưng phấn, u thích mơn học, hào hứng trong tập
luyện. Từ đó các em nhiệt tình tập luyện. Vì mơn thể dục, thể thao có rất nhiều
nội dung thi, hơn nữa một giáo viên huấn luyện, do vậy việc tuyển chọn phải tập
trung vào các tiết học ở các nội dung khác nhau, sao cho phù hợp, đúng đối
tượng, sát kết quả. Đối với các môn thể thao tự chọn như môn cờ vua, mơn cầu
lơng, mơn bóng bàn. Đối với mơn điền kinh, như môn chạy cự ly ngắn, môn chạy
cự ly trung bình, chạy tiếp sức, mơn nhảy cao, mơn nhảy xa, mơn ném bóng,..
2.2 Biện pháp thực hiện
Để có đội tuyển Thể dục thể thao tham gia dự thi đạt kết quả tốt nhất, các

đồng chí cần chú ý đến việc tuyển chọn học sinh, sau đó là việc bồi dưỡng đội
tuyển. Qua thực tế bản thân tôi làm công tác tuyển chọn bồi dưỡng đội tuyển thể
dục thể thao ở trường THCS Đại Hưng, tôi xin trao đổi một số kinh nghiệm đã
thực hiện để các bạn đồng nghiệp cùng tham khảo.
Việc tuyển chọn nên tiến hành từ lớp 7 các em có thành tích năng khiếu
nổi trội, tố chất tốt. Phát hiện các nhân tố này thông qua tập luyện, thi đấu, kiểm
tra. Cụ thể phải sát sao bồi dưỡng, có kế hoạch luyện tập kết hợp với động viên
mới có thành tích tốt. Bồi dưỡng cho các em chuẩn bị tốt về thể lực chung và
thể lực chuyên môn là vô cùng quan trọng bởi các tố chất thể lực nó có mối
quan hệ chặt chẽ hỗ trợ thúc đẩy nhau. Do vậy tuyển chọn và bồi dưỡng học
sinh giỏi thể dục thể thao trong trường THCS dự thi cấp huyện, cũng như dự thi
cấp tỉnh có được kết quả thành tích tốt nhất, khơng phải là cơng việc đơn giản,
địi hỏi người tuyển chọn và huấn luyện tìm ra những biện pháp tối ưu nhất để

8


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

gây hứng thú cho học sinh tập luyện, giúp các em nắm vững kiến thức, hoàn
thiện kỹ năng nâng cao thành tích đạt kết quả tốt nhất.
Muốn tuyển chọn được đúng đối tượng, phát hiện tố chất của các học sinh,
yêu cầu giáo viên phải đầu tư thời gian nghiên cứu, đưa ra các bài tập cũng như
bài kiểm tra phù hợp. Ở đây ta nên chú trọng đối tượng từ lớp dưới. Cụ thể lớp
7, từ đó tạo nền tảng huấn luyện lâu dài, chọn lọc để các em lên lớp trên thi đấu
được tốt hơn, không chỉ có kỹ thuật tốt mà cịn có bản lĩnh, bình tĩnh tự tin.
Những tuần đầu của năm học, qua các tiết học, để chuẩn bị đội tuyển thi
cho tốt, giáo viên lập danh sách những em dự thi theo nội dung: Mơn cờ vua,
mơn cầu lơng, mơn bóng bàn chọn mỗi lớp 1 em nam, 1 em nữ. Đối với các môn
điền kinh, mỗi một nội dung chọn mỗi lớp 2 em nam, 2 em nữ. Sau khi tuyển

chọn xong tiến hành thi đấu cấp trường hàng năm hoặc thời điểm phù hợp do ban
giám hiệu bố trí .Việc tiến hành thi để tuyển chọn là một vấn đề rất quan trọng.
Công tác chuẩn bị như giáo viên lập kế hoạch cho tập luyện cũng như thi đấu,
Giải thưởng cho cá nhân, giải thưởng toàn đoàn; Chuẩn bị sân bãi thi đấu đảm
bảo an toàn và hiệu quả; Chuẩn bị nhân sự làm trọng tài ở mỗi nội dung.
- Nội dung thi đấu cấp trường rất quan trọng để tuyển chọn nhân tài, ở
từng nội dung, mục đích phát hiện học sinh có năng khiếu cũng như động viên
các em thi đạt kết quả tốt nhất
- Tuyển chọn thông qua hình thức giao lưu giữa các lớp với nhau hoặc
giữa các khối với nhau. Nhằm kích thích phát huy tốt tố chất của các em.
- Tuyển chọn thông qua bạn bè. Khi các em vui chơi với nhau dễ phát
hiện, cũng như phát huy tố chất của các em.
3. Công tác huấn luyện đội tuyển
Huấn luyện thể lực là quá trình giáo dục các tố chất thể lực cần thiết của
môn thể thao chuyên sâu, nhằm đảm bảo cho cơ thể phát triển toàn diện. Hiện

9


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

nay trong thi đấu thể thao, đạt được thành tích cao là một trong những vấn đề
được quan tâm đặc biệt, thể hiện màu cờ sắc áo của mỗi đơn vị, khơng chỉ thế
cịn thể hiện khát vọng vươn lên chiếm lĩnh đỉnh cao chiến thắng của con người.
Trong huấn luyện nên giảng giải ít ngắn ngọn, có nhiều hình ảnh và làm
nhiều động tác thi phạm chính xác để các em dễ tiếp thu hơn. Do những đặc
điểm trên giáo viên huấn luyện là một trong những nhân tố quyết định sự trưởng
thành của các em vì vậy không những cần nắm vững đặc điểm đối tượng của
mình để huấn luyện các em mà giáo viên cịn là tấm gương cho các em noi theo
cho nên phải là người gương mẫu mọi lời nói, việc làm để giáo dục các em.

Q trình huấn luyện thì cơng tác huấn luyện thể lực chung được coi là
then chốt. Bởi vì thể lực chung cùng với thể lực chun mơn được coi là nền
tảng của việc phát triển thành tích. Cơng việc này địi hỏi người huấn luyện
nghiên cứu, đưa ra các bài tập phù hợp từng đối tượng học sinh, cũng như sức
khoẻ giới tính đạt hiệu quả nhất. Xét thực tế huấn luyện cho thấy việc phát triển
tố chất thể lực đồng thời phát triển kỹ thuật cho các em trong quá trình huấn
luyện. Quan sát các buổi tập của đội tuyển để đánh giá nhận xét việc tập luyện
về khả năng phối hợp vận động, việc thực hiện kỹ thuật động tác, việc sử dụng
nội dung huấn luyện thể lực nhằm nâng cao thành tích cho phù hợp, tìm hiểu
hiệu quả trong quá trình thực nghiệm đưa ra các bài tập và nội dung huấn luyện
các bài tập vào thực tế. Sau khi tiến hành nghiên cứu, lựa chọn và xác định các
bài tập thể lực nhằm phát triển thành tích cá nhân cũng như đồng đội cho học
sinh nắm vững để áp dụng vào thực hành.
* Gây hứng thú, tạo niềm tin
Trong giờ giải lao người giáo viên cần gần gũi quan tâm tới các em, tìm hiểu
hồn cảnh gia đình, điều kiện sinh hoạt, ăn uống của từng em để ra bài tập cho phù
hợp. Đặc biệt qua mỗi đợt tập luyện tôi thường quan sát rút ra những ưu, nhược

10


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi mơn Thể dục

điểm của từng em ghi nhật kí hàng ngày để theo dõi điều chỉnh, động viên khuyến
khích các em tập luyện. Xây dựng tính kỷ luật, tính đồng đội khi thi đấu.
Trước khi thi đấu cần nghỉ ngơi tĩnh dưỡng, luôn để tư tưởng thoải mái,
phấn chấn. Tôi thường nói với các em rằng: Khi thi đấu các em phải chú ý bình
tĩnh, tự tin quyết tâm cao, thi đấu hết mình. Lấy mục đích cá nhân và tinh thần
đồng đội mà đem lại thành tích cao cho trường. Các em cần phải quyết tâm thi
đấu để đạt thành tích cao nhất.

3.1. Bài tập phát triển chung và chuyên môn:
* Cơ sở lý luận
+ Huấn luyện thể lực chung là q trình giáo dục tồn diện những năng lực
thể chất cho vận động viên. Nội dung huấn luyện đa dạng và phong phú.
+ Huấn luyện thể lực chuyên mơn là q trình giáo dục thể chất tương
ứng với đặc điểm của từng môn thể thao chuyên biệt.
Mối quan hệ giữa thể lực chung và thể lực chuyên môn là vô cùng quan
trọng. Bởi huấn luyện thể lực chung là nền tảng cho việc nâng cao thể lực
chuyên môn.
Như chúng ta đã biết thể lực bao gồm các tố chất thể lực như: sức
nhanh, sức mạnh tốc độ, sức bền chung, sức bền chun mơn, tính linh hoạt
khéo léo, mềm dẻo…
* Bài tập phát triển chung và chuyên môn:
Bất kỳ nội dung nào của bộ môn thể dục phải khởi động chung đó là Xoay
các khớp, ép dây chằng, tiến hành khởi động chuyên môn các động tác bổ trợ
cho chạy, tại chỗ và di động, bổ trợ chuyên sâu của từng nội dung sao cho phù
hợp như:
+ Nội dung chạy nhanh cho các em tập phản xạ xuất phát nhanh, chạy theo
tín hiệu, chạy tăng tốc 20-30m, chạy tốc độ cao.
11


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

Đứng mặt hướng chạy - xuất phát.
Đứng vai hướng chạy – xuất phát.
Đứng lưng hướng chạy – xuất phát.
Ngồi – xuất phát.
Chạy bước nhỏ.
Chạy nâng cao đùi.

Chạy đạp thẳng chân sau.
+ Nội dung nhảy cao cho các em đứng tại chỗ đá năng trước cao từ 5 đến 10
lần của từng chân rồi chuyển sang đá lăng trước sau khoảng 10 lần, đá lăng ngang
khoảng 10 lần, đứng lên ngồi xuống 10 lần hoặc đứng tại chỗ bật cao co gối.
+ Nội dung nhảy xa ngoài động tác bổ trợ chạy cho các em đà 1 bước đá
lăng, đà 2 bước đá lăng bật xa tại chỗ, bật nhảy co gối hoặc bật lên cao nhằm bổ
trợ cho bật nhảy
+ Nội dung ném bóng khởi động khớp vai, khuỷu tay và cổ tay tốt kết hợp
tại chỗ ra sức cuối cùng ném bóng
+ Nội dung chạy bền cho các em thực hiện tốt bổ trợ chạy, ngoài ra giáo
viên nên sử dụng các bài tập dưới dạng trò chơi, nhằm kích thích hưng phấn
các em tập luyện ở từng nội dung cũng như môn thi khác nhau.
Một số trị chơi vận động, vừa mang tính cá nhân, vừa mang tính tập thể:
Như trị chơi chạy tiếp sức, lị cò tiếp sức, trò chơi bất nhảy tiếp sức, nhảy dây
đơn... thi đua giữa tổ với nhau hoặc cá nhân với nhau tăng cường vận động linh
hoạt khéo léo tăng các tố chất nhanh, mạnh, bền
3.2 Bài tập phát triển sức nhanh.
* Cơ sở lý luận

12


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

Phát triển sức nhanh, tăng cường độ linh hoạt và tốc độ dẫn truyền hưng
phấn ở trung tâm thần kinh.
Sức nhanh là một tổ hợp thuộc tính chức năng của con người nó quyết
định chủ yếu và trực tiếp đặc tính tốc độ động tác cũng như thời gian vận
động: có 3 hình thức của sức nhanh.
- Thời gian tiềm tàng của phản ứng vận động.

- Tốc độ động tác đơn nhanh
- Tần số động tác.
Các biểu hiện của sức nhanh tương đối độc lập với nhau, trong chạy nói
chung thì tốc độ phụ thuộc độ dài bước chạy. Bởi vậy huấn luyện sức nhanh
trong giai đoạn ban đầu rất quan trọng địi hỏi phải tồn diện mới nâng cao
được bước khởi điểm ban đầu của quá trình huấn luyện. Do đó các buổi tập
cần ưu tiên phát triển sức nhanh bằng các biện pháp huấn luyện kích thích
nâng cao tần số và tốc độ động tác bằng các trò chơi vận động.
* Bài tập phát triển sức nhanh:
Đặc điểm nổi bật của chạy ngắn là cường độ hoạt động có thể đạt tới mức
cao nhất.
Thực hiện tốt các động tác bổ trợ cho chạy: thực hiện tại chỗ thực hiện
di động.
Thực hiện tốt các động tác bổ trợ xuất phát như: mặt hướng chạy, vai
hướng chạy, lưng hướng chạy, ngồi xổm chuyển sang xuất phát. Mục đích phát
triển tố chất nhanh khi các em xuất phát được tốt, nên sử dụng tốt trong giờ
chính khố sau đó áp dụng tập luyện vào buổi huấn luyện mới đạt hiệu quả cao.
Sử dụng các bài tập thể dục, chạy luồn cọc, chạy dích dắt, tăng độ
nhanh khoé léo.

13


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

Cho nên khi tập luyện môn chạy ngắn, cần nâng cao cường độ hưng phấn
và tính linh hoạt, phát triển sức nhanh. Nên sử dụng các bài tập tốc độ chạy
đoạn ngắn 10 – 20 và 20 - 60m và tăng dần cự ly ở các lần sau nhưng phải phù
hợp độ tuổi giới tính, khơng nên áp dụng cùng một cự ly cho các đối tượng khác
nhau. Cụ thể dưới hình thức: Các bài tập xoạc, ép dẻo, chạy tăng tốc, chạy biến

tốc, chạy tốc độ cao.
Để có hiệu quả cao các bài tập trên đều thực hiện với thời gian ngắn, lưu ý
thời gian nghỉ giữa các lần tập phải đủ để hồi phục trở lại gần mức ban đầu
mới cho chạy lặp lại. Ngoài ra còn sử dụng các dạng bài tập phản xạ, trò chơi
vận động.
3.3 Bài tập sức mạnh tốc độ
* Cơ sở lý luận của sức mạnh tốc độ.
Sức mạnh là khả năng khắc phục lực đối kháng bên ngoài bằng sự nỗ lực
của cơ bắp. Ở giai đoạn lứa tuổi các em cần ưu tiên phát triển khả năng phối hợp
động tác của các bộ phận cơ thể, hình thành kỹ năng vận động huấn luyện tồn
diện khơng nên vội vàng cho các em đi sâu vào sức mạnh tuyệt đối.
Quan điểm của các nhà huấn luyện thể thao sức mạnh tốc độ là khả năng
sinh lực động tác đơn nhanh và làm tiền đề phát triển thể lực sau này.
Muốn có sức mạnh tốc độ người giáo viên ln nghiên cứu bài tập cho
phù hợp.
* Bài tập nhằm phát triển sức mạnh tốc độ.
Ở lứa tuổi các em tôi sử dụng chủ yếu là sức mạnh tốc độ. Các bài tập
khắc phục trọng lượng cơ thể như: Đứng lên ngồi xuống bằng một chân, bật xa
tại chỗ, bật cao liên tục, bất cao co gối. Muốn có được thành tích trên yêu cầu
huấn luyện phải nắm chắc tố chất sức bật của từng em mà đưa ra kỹ thuật bài
tập cho phù hợp.

14


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

Phát triển sức mạnh tốc độ: Tăng cường số lượng đơn vị vận động tham
gia vào hoạt động, tăng cường trọng tải lớn để gây hưng phấn mạnh đối với các
đơn vị vận động nhanh có hưng phấn thấp.

* Bài tập kỹ thuật nhảy xa kiểu ngồi
+ Bật xa tại chỗ
+ Tại chỗ tiếp vật trên cao, bật cóc
+ Tại chỗ bật nhảy ơm gối cao dần, và cứ như thế khi nào bật cao tăng
dần . Tập đứng lên ngồi xuống nhiều lần, mục tiêu chính tăng khớp gối.
+ Đà một bước đá năng
+ Đà 2 bước đá năng
+ Chạy đà 3 – 5 bước làm động tác bước bộ, yêu cầu bật mạnh
+ Chạy đà tự do chạm vật trên cao ra xa.
Phối hợp chạy đà giậm nhảy bước bộ trên không nhả xa kiểu “ngồi”.
Giáo viên phân tích làm mẫu động tác cả nhóm thực hiện
Tập kỹ thuật chạy đà 9, 11, 13 bước giậm nhảy vào ván giậm nhảy.
Chạy đà số bước tăng dần. Ở các bước chạy đà lẻ, đặt chân giậm nhảy
phía sau số bước tăng dần 15, 17,19,21.
+ Giai đoạn trên khơng:
Chân giậm nhảy duỗi thẳng chếch dưới phía sau, chân lăng co ở phía
trước , trống giống như đang bước một bước ở trên khơng.
Hình ảnh động tác nhảy xa kiểu ngồi

15


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

Sau khi thực hiện bước bộ trên không, chân giậm nhảy co dần lại và đưa ra
trước nâng cao gối tay khác với bên chân giậm nhảy cũng đưa ra trước lên cao
cùng với bên chân giậm nhảy. Tiếp theo đánh hai tay ra trước vòng xuống dưới,
kết hợp gập thân về trước vươn hai chân để chuẩn bị tiếp đát, góc độ bay hợp lý
khoảng 200 đến 240.
* Bài tập nhảy cao kiểu bước qua.

+ Trong các kiểu nhảy trên, nhảy cao kiểu bước qua là kiểu nhảy đơn giản
nhất, thực hành trong giờ học theo nội dung quy định
+ Đà 1 bước đá lăng cao.
+ Đà 3 bước đá lăng cao.
+ Tại chỗ bật nhảy ôm gối cao dần, và cứ như thế khi nào bật cao tăng dần.
+ Tại chỗ tiếp vật trên cao.
16


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

+ Tập các động tác rèn luyện độ linh hoạt của khớp hông và phát triển sức
mạnh chân, sức bật cao (tại chỗ đá lăng, chạy đà đá lăng, đá lăng vào vật
treo trên cao, trò chơi rèn luyện sức mạnh chân...);
+ Tập đánh tay kết hợp giậm nhảy;
+ Tập mơ phỏng giậm nhảy qua xà;
+ Tập hồn chỉnh kỹ thuật nhảy cao kiểu bước qua.
+ Tập nhảy từ trên cao xuống (từ ghế băng, bục, bậc thang...) đệm hoặc hố
cát thực hiện chùng gối để giảm chấn động.
Một số hình ảnh kĩ thuật minh họa

17


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi mơn Thể dục

* Bài tập ném bóng xa:
Hiện nay mơn ném bóng xa có đà 150g là một mơn thể thao dành riêng
cho lứa tuổi khối THCS. Vì vậy ngồi thực hiện tốt các giai đoạn và hướng ném
bóng tơi áp dụng một số động tác bổ trợ của ném bóng.

- Đứng vai hướng ném, xoay người ném bóng xa.
- Đà một bước ném bóng xa.
- Đà hai bước chéo ném bóng xa.
- Đà 4 bước chéo ném bóng xa.
- Thực hiện tư thế ưỡn thân với dây chun.
- Các bài tập sửa chữa động tác sai:
+ Tập lại tư thế bước đà chéo cuối cùng.
+ Tập lại tư thế hai bước đà chéo cuối cùng. Chú ý thao tác đưa nhanh chân
(khơng cùng chiều với tay cầm bóng) về trước để trọng tâm cơ thể không di
chuyển kịp theo về trước.
18


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi mơn Thể dục

+ Tập tư thế hình cánh cung (căng thân) ở bước đà cuối.
+ Tập hai bước đà chéo cuối sau đó thực hiện tư thế ưỡn thân hình cánh cung.
+ Phối hợp hai bước đà chéo – tư thế ưỡn thân hình cánh cung và ném.
+ Phối hợp 4 bước đà chéo - tư thế ưỡn thân hình cánh cung và ném.
+ Tập thể lực.
+ Tập khơng có bóng từ tư thế bước đà chéo cuối cùng sau đó ưỡn thân tư
thế hình cánh cung và ném. Tiếp theo là tập có bóng nhưng giả ném bóng.
+ Tập chạy 1.2.3.4 bước đà chéo sau đó thực hiện tư thế hình cánh cung
ném bóng.
Khi thực hiện nội dung ném bóng cần chú ý giai đoạn ra sức cuối cùng
cũng như hướng ném, théo hướng thẳng, góc độ ném khoảng 45 độ cộng với lực
tổng hợp để bóng đi xa nhất.
Một số hình ảnh ra sức cuối cùng ném bóng xa và
giữ thăng bằng sau khi ném

19


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

3.4 Bài tập phát triển sức bền
* Cơ sở lý luận của sức bền.
Chúng ta biết rằng khi hoạt động tương đối căng thẳng nào đó thì sau
1 thời gian con người sẽ cảm thấy mệt mỏi. Sự mệt mỏi được biểu hiện
qua sắc mặt như căng thẳng đỏ hoặc tái, mồ hơi ra nhiều …
Như vậy có thể hiểu mệt mỏi là sự giảm sút tạm thời khả năng vận
động do vận động gây nên và sức bền là khả năng của con người chống lại
sự mệt mỏi trong hoạt động nào đó. Hoạt động vận động của con người rất
phong phú và cơ chế mệt mỏi của mỗi loại cũng mang tính chất đặc thù.
20


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

* Các bài tập phát triển sức bền ( chạy cự ly trung bình)
Bài tập sức bền ngồi thực hiện tốt các giai đoạn và tập luyện thường
xuyên . Giáo viên cần chú trọng các động tác bổ trợ cho chạy nhất là động
tác đạp thẳng chân sau
Sức bền thường sử dụng các bài tập và khối lượng lớn đến rất lớn, có
cường độ từ 40% đến 85% sức, qng nghỉ ngơi khơng có hoặc rất ngắn,
nghỉ ngơi tích cực bằng đi bộ hoặc chạy nhẹ nhàng, các dạng bài tập
Chạy việt dã có cường độ từ 30% – 50% lực đối đa
Chạy việt dã biến tốc có cường độ từ 55% - 75% cường độ tối đa
Chạy biến tốc có cường độ 70% đến 75% cường độ tối đa,
Cự ly chạy tăng dần nữ từ 500m lên là 800m, nam từ 800m lên 1500m.

Qua tời gian tập luyện quen dần cho các em chạy cự ly dài hơn nữ từ 500m
lên đến 800m, nam từ 800m lên 1500m để các em chịu đựng sức bền khi thi
đấu mới đạt hiệu quả.
Tăng cường chơi các trò chơi vận động, vừa mang tính cá nhân, vừa mang
tính tập thể: Như trò chơi chạy vòng số 8, trò chơi nhảy dây đơn , nhảy dây tập
thể, các trò chơi tăng cường vận động linh hoạt khéo léo tăng các tố chất nhanh,
mạnh, bền
Khi Thực hiện chạy bền giáo viên cần phân tích hít thở sâu khi chạy, cứ hai
bước chạy hít vào bằng mũi sâu hai bước chạy thở ra bằng miệng chú ý đến
phân phối sức phù hợp và tận dụng cự ly ngắn nhất đặc biệt khi chạy cự ly
đường vịng.
Giáo viên giao bài tập về nhà, vì môn chạy bền yêu cầu phải tập thường
xuyên, liên tục mới đạt hiệu quả cao. các em giành thời gian tập vào buổi sáng.
III. PHẠM VI ÁP DỤNG

21


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

Sáng kiến này tôi đã nghiên cứu và viết từ năm học 2012-2013. Áp dụng
thực hiện từ năm 2014- 2015.
SKKN này có thể áp dụng trong các giờ học thể dục.
Áp dụng bồi dưỡng đội tuyển trong giờ học và ngoại khóa.
IV. HIỆU QUẢ

Nhưng năm học trước khi chưa áp dụng SKKN thành tích luyện tập và thi
đấu của đội tuyển chưa cao.
Năm học 2014 – 2015 tôi áp dụng SKKN này tuyển chọn và huấn luyện
đội tuyển học sinh giỏi thể dục thể thao trường THCS Đại Hưng dự thi cấp

huyện đã đem lại kết quả đáng khích lệ, thành tích tốt, nhiều giải cao cá nhân,
xếp thứ nhất tồn đồn.
Trong các giờ học thể dục tơi thấy học sinh học rất hào hứng, chủ động và
sáng tạo trong quá trình học tập ở lớp và tự tập luyện hằng ngày ở nhà.

So sánh kết quả áp dụng sáng kiến vào tuyển chọn và bồi dưỡng đội
tuyển học sinh giỏi thể dục, thể thao trường THCS Đại Hưng trong 2 năm
2013-2014 và 2014- 2015. Kết quả đạt được cụ thể như sau:
Số
Năm học

Thành tích cao nhất của VĐV nam

lượng

Chạy

giải

80m

Chạy bền

Nhảy

Nhảy

Ném

cao

xa

bóng

Ghi chú

22


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi mơn Thể dục

2013 - 2014

2 nhì
4 ba

Chưa áp
10”56

3’45”75

1m35

4m38

54m98

SKKN

3 nhất
2014 - 2015

4 nhì

dụng

Áp
9”36

3’06”65

1m50

4m78

59m43

dụng
SKKN

1 ba

C KÊT LUẬN
I. Nhận định chung
Việc vận dụng tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển thi cấp huyện, cấp tỉnh
là phải hết sức nhiệt tình cũng như nghiên cứu đưa ra các bài tập nội dung,
phương pháp tập luyện khoa học và hiệu quả. Nó địi hỏi mỗi giáo viên TDTT
chúng ta phải không ngừng học tập để nâng cao khơng những về mặt trình độ
chun mơn mà cả nghiệp vụ sư phạm.

23


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

Qua thực tế nghiên cứu và áp dụng một số bài tập bồi dưỡng đội tuyển
học sinh giỏi thể dục, thể thao trường THCS Đại Hưng, bản thân đã thu được
kết quả đáng phấn khởi, chất lượng dạy học được nâng lên rõ rệt. Nhưng điều
đáng nói hơn là học sinh, phụ huynh đã nhận thức và ủng hộ đội tuyển. Các em
đã biết thực hiện bài tập một cách dễ dàng, tự tin, nắm được kỹ thuật một cách
chắc chắn, thành kĩ năng kĩ sảo, từ đó hào hứng luyện tập. Một số học sinh đã
có thành tích cao được chọn vào đội tuyển điền kinh của nhà trường đang tập
luyện để tham gia học sinh giỏi thể dục thể thao dự thi cấp trường và dự thi cấp
huyện vào tháng 12 .
II. Điều kiện áp dụng
Đối với SKKN này giáo viên dạy môn Thể dục các trường THCS đều có
thể tham khảo áp dụng sáng kiến này vào giảng dạy trong bài học đối với
chương trình hiện nay.
SKKN áp dụng được cho các đối tượng học sinh lớp 7, 8, 9, đặc biệt là
học sinh giỏi, đội tuyển mơn Thể dục góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
nói chung, đặc biệt là nâng cao chất lượng đội tuyển. Nhằm đưa thành tích thi
đấu các mơn điền kinh vươn cao, vươn xa hơn.
Khi áp dụng SKKN này thì phải chuẩn bị tốt các trang thiết bị, dụng cụ
tập luyện cũng như sân bãi phải đảm bảo an toàn.
III. Hướng tiếp tục nghiên cứu
Để giúp học sinh có hứng thú, ham mê mơn học và học sinh phát huy
được tính kiên trì, sáng tạo, năng lực vận động, đạt thành tích cao. Tơi sẽ tiếp
tục nghiên cứu thêm các dạng bài tập và đưa ra các phương pháp luyện tập hợp
lý ở nhiều nội dung khác như: Bóng chuyền, cầu lơng, bóng bàn....
Tiếp tục áp dụng sáng kiến, tìm ra ưu, nhược điểm để hồn thiện hơn nũa.

IV. Những đề xuất kiến nghị:
* Đối với nhà trường, phòng giáo dục.

24


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

- Chuẩn bị cơ sở vất chất đảm bảo cho tập luyện cũng như thi đấu. An
toàn là trên hết do vậy nội dung nhảy cao cần tăng cường bổ sung đệm nhảy
cũng như trang thiết bị về giầy, quần áo cho vận động viên khi thi đấu..
- Điều kiện nhà trường bố trí được nên bố trí giáo viên chuyên thể dục
dạy khối 9 để tuyển chọn bồi dưỡng đội tuyển được lâu dài.
- Nên quan tâm đầu tư kinh phí cho giáo viên và học sinh trong các
buổi tập.
- Tăng cường các buổi hội thảo, chuyên đề để cán bộ, giáo viên có nhiều
cơ hội gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm trong giảng dạy, trong công tác bồi dưỡng
học sinh giỏi.
*Với giáo viên
- Tích cực dự giờ, học hỏi và tích lũy kinh nghiệm của các bạn đồng nghiệp
trong trường cũng như các trường bạn.
- Tham khảo sách hướng dẫn, áp dụng những đề tài, SKKN hiệu quả vào
giảng dạy và bồi dưỡng đội tuyển.
Qua thực tế làm công tác “Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh
giỏi môn thể dục” của bản thân tôi cùng với sự trao đổi học hỏi từ các đồng
nghiệp đã được áp dụng vào thực tế của trường THCS Đại Hưng đã thu được
kết quả đáng khích lệ.
Tuy nhiên trong nội dung trình bày trên chắc chắn vẫn cịn hạn chế nhất
định.Vì vậy bản thân rất mong được sự tham gia góp ý kiến của các thầy giáo,
cơ giáo, các bạn đồng nghiệp để sáng kiến kinh nghiệm được hồn thiện hơn.

Trên đây là SKKN của bản thân tơi viết, không sao chép nội dung của
người khác.
Mong các cấp xem xét và giúp đỡ tơi để tơi hồn thiện mình hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
25


Tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Thể dục

Đại Hưng, ngày 5 tháng 2 năm 2016
Người viết

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Thể dục 9 Sách GV

NXBGD

2. Thể dục 8 Sách GV

NXBGD

3. Thể dục 7 Sách GV

NXBGD

4. Thể dục 6 Sách GV

NXBGD

5. Hướng dẫn sử dụng luật

NXBGD

6. Giáo dục thể chất ở một số nước trên thế giới – NXBTDTT

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

26