Luận án tiến sĩ xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh quân đội nhân dân lào trong giai đoạn hiện nay

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của
riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung
thực, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng!
Tác giả

Bunlon Saluôisắc


3

MỤC LỤC
Trang
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU
TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN XÂY
DỰNG ĐỘI NGŨ THỦ TRƯỞNG CHÍNH TRỊ Ở CÁC
TRUNG ĐOÀN BỘ BINH QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN LÀO

1.1.
1.2.

Trung đoàn bộ binh và đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các
trung đoàn bộ binh Qu©n đội nhân dân Lào
Những vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính
trị ở các trung đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Lào

5
11
38
38
63

Chương 2 THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG KINH NGHIỆM XÂY DỰNG
ĐỘI NGŨ THỦ TRƯỞNG CHÍNH TRỊ Ở CÁC TRUNG
ĐOÀN BỘ BINH QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN LÀO

2.1.
2.2.

Thực trạng xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở
các trung đoàn bộ binh trong Quân đội nhân dân Lào
Nguyên nhân và những kinh nghiệm xây dựng đội ngũ
thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Quân đội
nhân dân Lào

77
77
96

Chương 3 MỤC TIÊU, YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CƠ BẢN
TĂNG CƯỜNG XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ THỦ TRƯỞNG
CHÍNH TRỊ Ở CÁC TRUNG ĐOÀN BỘ BINH QUÂN ĐỘI
NHÂN DÂN LÀO GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

3.1.
3.2.

Sự phát triển của tình hình nhiệm vụ và mục tiêu, yêu cầu tăng
cường xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn
bộ binh Quân đội nhân dân Lào giai đoạn hiện nay
Những giải pháp cơ bản tăng cường xây dựng đội ngũ thủ
trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh Quân đội nhân
dân Lào giai đoạn hiện nay

KẾT LUẬN
DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

112
112
125
175
177
178
198


4

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CHỮ VIẾT ĐẦY ĐỦ

CHỮ VIẾT TẮT

Ban chấp hành

BCH

Ban Chấp hành Trung ương

BCHTW

Chính trị quốc gia

CTQG

Chủ nghĩa xã hội

CNXH

Công tác đảng, công tác chính trị

CTĐ, CTCT

Đảng uỷ Bộ Quốc phòng

ĐUBQP

Hà Nội

H

Nhà xuất bản

Nxb

Quân đội nhân dân

QĐND

Trang

tr

Trong sạch vững mạnh

TSVM

Vững mạnh toàn diện

VMTD

Xã hội chủ nghĩa

XHCN


5

MỞ ĐẦU
1. Giới thiệu khái quát về luận án
Luận án nghiên cứu: “Xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung
đoàn bộ binh Quân đội nhân dân Lào trong giai đoạn hiện nay”, là hướng nghiên
cứu được ấp ủ, tâm huyết từ lâu của nghiên cứu sinh trong nhiều năm học tập,

công tác tại nhà trường và đơn vị. Đề tài được thực hiện dựa trên hệ thống lý luận
của chủ nghĩa Mác - Lênin, quan điểm của Chủ tịch Cay Xỏn Phôm Vi Hản và
đường lối, quan điểm của Đảng nhân dân cách mạng Lào về chiến lược cán bộ
thời kỳ mới, trong đó có đường lối, chủ trương xây dựng đội ngũ cán bộ trong lực
lượng vũ trang nhân dân nói chung, đội ngũ cán bộ quân đội và đội ngũ thủ
trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào nói riêng, góp phần xây
dựng QĐND Lào cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, hoàn
thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Quá trình
thực hiện đề tài luận án, tác giả có tiếp thu, kế thừa chọn lọc kết quả nghiên cứu
của các công trình khoa học có liên quan.
Đề tài luận án hướng vào làm sáng tỏ những vấn đề cơ bản về xây dựng
đội ngũ thủ thưởng chính trị - với tư cách là người đứng đầu về chính trị ở
trung đoàn và thực tiễn xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung
đoàn bộ binh trong QĐND Lào thời gian qua. Trên cơ sở đó, đánh giá đúng
thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân và rút ra một số kinh nghiệm xây dựng đội ngũ
thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào hiện nay. Từ sự
phát triển của tình hình, nhiệm vụ, đề tài xác định mục tiêu, yêu cầu và đề
xuất những giải pháp cơ bản xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các
trung đoàn bộ binh QĐND Lào giai đoạn hiện nay.
2. Lý do chọn đề tài luận án
Cán bộ và công tác cán bộ là vấn đề có tầm quan trọng đặc biệt, có ý
nghĩa sống còn đối với toàn bộ sự nghiệp cách mạng của Đảng nhân dân cách
mạng Lào. Tiến hành tốt công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ sẽ quyết
định đến sự thành bại của đường lối nhiệm vụ chính trị, đường lối nhiệm vụ


6

công tác tổ chức của Đảng trong từng giai đoạn cách mạng. Chủ tịch Cay Xỏn
Phôm Vi Hản - học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng khẳng định:

“Nếu không có cán bộ tốt, mọi công việc đều không thắng lợi”.
Trong quân đội, đội ngũ cán bộ có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng, trực tiếp
góp phần xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, thực hiện thắng lợi
nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị và toàn quân. QĐND Lào do Chủ tịch
Cay Xỏn Phôm Vi Hản sáng lập và rèn luyện, ngay từ khi ra đời cho đến nay,
Đảng nhân dân cách mạng Lào luôn luôn quan tâm, chăm lo xây dựng đội ngũ
cán bộ quân đội, trước hết là đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các đơn vị quân đội và
đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh.
Đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh là một bộ phận
đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt của Đảng ở các trung đoàn trong QĐND
Lào, là người chủ trì về chính trị, giữ vai trò rất quan trọng trong việc tổ
chức tiến hành công tác tư tưởng, công tác tổ chức và chính sách ở các đơn
vị trong QĐND Lào; trực tiếp đưa đường lối, chủ trương, chính sách của
Đảng và Pháp luật của Nhà nước thấm nhuần tới toàn thể cán bộ, chiến sĩ
trong đơn vị, xây dựng nhân tố chính trị tinh thần, biến ý chí, quyết tâm của
các tổ chức, lực lượng, của mọi cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị thành hiện
thực, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ Đảng, Nhà nước, nhiệm vụ của
quân đội và cấp trên giao phó...Với ý nghĩa đó, có thể thấy đội ngũ thủ
trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào là những người giữ
vững định hướng chính trị của Đảng ở các trung đoàn quyết định trực tiếp
nhất tới chất lượng, hiệu quả hoạt động ở các trung đoàn bộ binh trong
QĐND Lào, trước hết là hoạt động CTĐ,CTCT; chịu trách nhiệm trước
Đảng và cấp trên về chất lượng chính trị của đơn vị, xây dựng khối đoàn kết
thống nhất chặt chẽ trong tập thể lãnh đạo, chỉ huy đơn vị, sẵn sàng nhận và
hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.


7

Hiện nay, các trung đoàn bộ binh QĐND Lào có nhiệm vụ huấn luyện

sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trước diễn biến nhanh chóng, phức tạp, mau lẹ và chứa đựng nhiều yếu tố
khó lường của tình hình thế giới, khu vực và trong nước; khi cuộc đấu tranh
giai cấp, đấu tranh dân tộc diễn ra quyết liệt; các thế lực phản động quốc tế,
cấu kết chặt chẽ với lực lượng phản động trong nước đã và tiếp tục dùng mọi
âm mưu thủ đoạn để xoá bỏ thành quả cách mạng, sự lãnh đạo của Đảng nhân
dân cách mạng Lào, phi chính trị hoá quân đội và lực lượng vũ trang. Đó là
những yêu cầu khách quan trong xây dựng QĐND Lào vững mạnh về mọi
mặt, trước hết là vững mạnh về chính trị; trong đó xác định xây dựng đội ngũ
thủ trưởng chính trị là một khâu then chốt.
Thời gian qua, quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng
nhân dân cách mạng Lào, của Tổng cục Chính trị QĐND Lào công tác
xây dựng đội ngũ cán bộ nói chung, đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các
trung đoàn bộ binh nói riêng đã có sự chuyển biến tích cực về mọi mặt.
Nhờ vậy, phẩm chất, năng lực của đội ngũ thủ thưởng chính trị đã có sự
chuyển biến, tiến bộ, từng bước đáp ứng ngày càng tốt hơn chức trách,
nhiệm vụ được giao, xây dựng các trung đoàn VMTD, hoàn thành mọi
nhiệm vụ được giao.
Tuy nhiên, công tác xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn
bộ binh QĐND Lào có mặt vẫn còn tồn tại những hạn chế, khuyết điểm, như: một
bộ phận thủ trưởng chính trị chưa quán triệt sâu sắc đường lối, chính sách của
Đảng, nghị quyết của ĐUBQP, giải quyết các mối quan hệ công tác trong đơn vị
vẫn còn lúng túng không phù hợp với thực tiễn, đồng thời kiến thức, năng lực,
kinh nghiệm, phương pháp tác phong công tác chưa ngang tầm vị trí, vai trò của
người chủ trì về chính trị. Những hạn chế, khuyết điểm đó trực tiếp ảnh hưởng
đến hiệu quả hoạt động CTĐ, CTCT, chất lượng chính trị và kết quả hoàn thành
nhiệm vụ của các trung đoàn bộ binh QĐND Lào.


8

Vì vậy, việc nghiên cứu luận giải, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và
thực tiễn cơ bản, từ đó xác định mục tiêu, yêu cầu và đề xuất những giải pháp
khả thi trong xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh
Quân đội nhân dân Lào giai đoạn hiện nay vừa là vấn đề có ý nghĩa cơ bản
lâu dài vừa thể hiện sự cấp thiết hiện nay.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
*Mục đích:
Trên cơ sở làm rõ những vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn, đề xuất
những giải pháp cơ bản xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở câc trung
đoàn bộ binh QĐND Lào vững mạnh trong giai đoạn hiện nay.
* Nhiệm vụ:
- Luận giải làm rõ đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh
và những vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung
đoàn bộ binh QĐND Lào.
- Đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân và rút ra những kinh
nghiệm xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh
QĐND Lào hiện nay.
- Phân tích sự phát triển của tình hình nhiệm vụ, xác định mục tiêu, yêu
cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản tăng cường xây dựng đội ngũ thủ
trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào giai đoạn hiện nay.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng:
Xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào
là đối tượng nghiên cứu của luận án.
* Phạm vi nghiên cứu:
- Luận án tập trung nghiên cứu xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các
trung đoàn bộ binh QĐND Lào, gồm: thủ trưởng chính trị trung đoàn, thủ trưởng
chính trị tiểu đoàn và thủ trưởng chính trị ở các đại đội thuộc trung đoàn.

9

- Đối tượng và phạm vi khảo sát: tiến hành khảo sát bằng phiếu trưng
cầu ý kiến với đội ngũ thủ trưởng chính trị và 200 cán bộ ở các trung đoàn bộ
binh QĐND Lào. Các số liệu, tư liệu nghiên cứu, khảo sát phục vụ cho luận
án được giới hạn từ năm 2006 đến nay.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận: Là hệ thống các quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm Cay Xỏn Phôm Vi Hản, các Văn kiện Nghị
quyết của Đảng, Nhà nước, nghị quyết của BCHTW Đảng, nghị quyết và quy
định của ĐUBQP QĐND Lào về xây dựng đội ngũ cán bộ cũng như đội ngũ
thủ trưởng chính trị trong QĐND Lào.
* Cơ sở thực tiễn: Công tác xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các
trung đoàn bộ binh QĐND Lào; các báo cáo tổng kết của Tổng cục Chính trị
Bộ Quốc phòng Quân đội nhân dân Lào, của các trung đoàn bộ binh về công
tác cán bộ, đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh; các số liệu
điều tra khảo sát thực tế ở các đơn vị.
* Phương pháp nghiên cứu: Trên cơ sở phương pháp luận của chủ
nghĩa Mác - Lênin, tác giả sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu
của khoa học chuyên ngành và liên ngành; trong đó chú trọng phương pháp
lô gíc - lịch sử, phân tích và tổng hợp, phương pháp tổng kết thực tiễn, điều
tra xã hội học và phương pháp chuyên gia...để hoàn chỉnh đề tài.
6. Những đóng góp mới của luận án
- Làm sáng tỏ thêm những vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ thủ
trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào
- Khái quát kinh nghiệm xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các
trung đoàn bộ binh QĐND Lào thời gian qua
- Đề xuất những nội dung giải pháp cụ thể nhằm tăng cường xây dựng đội ngũ
thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào giai đoạn hiện nay.

10

7. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của luận án
- Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần cung cấp thêm luận cứ khoa
học, giúp cho Đảng uỷ, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, đảng
uỷ, thủ trưởng, cơ quan chức năng cấp trên xác định mục tiêu, phương hướng,
lựa chọn giải pháp xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung đoàn bộ
binh QĐND Lào giai đoạn hiện nay.
- Luận án có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng
dạy về CTĐ, CTCT trong các nhà trường QĐND Lào.
8. Kết cấu của luận án
Luận án gồm: Mở đầu, tổng quan, 3 chương (6 tiết), kết luận, danh mục
các công trình tác giả đã công bố, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.


11

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ
TÀI XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ THỦ TRƯỞNG CHÍNH TRỊ Ở CÁC
TRUNG ĐOÀN BỘ BINH QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN LÀO
GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
Vấn đề nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án khá đa dạng, phong phú.
Tài liệu tổng quan được chọn lọc từ các nước Liên Xô (trước đây), Trung Quốc,
chủ yếu từ các công trình, đề tài ở Việt Nam và các công trình, đề tài đã nghiệm
thu, công bố ở trong nước. Các công trình này có đối tượng, phạm vi nghiên cứu
khác nhau, đề cập nhiều vấn đề về xây dựng đội ngũ cán bộ trong quân đội. Để
phục vụ việc xác định hướng nghiên cứu của luận án, nội dung tổng quan tập
trung khai thác những nội dung có liên quan đến xây dựng đội ngũ thủ trưởng

chính trị ở các trung đoàn bộ binh QĐND Lào giai đoạn hiện nay.
1. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
1.1. Các công trình nghiên cứu ở Liên Xô (trước đây) và Trung Quốc
* Các công trình nghiên cứu ở Liên Xô (trước đây)
Bộ Quốc phòng Liên Xô, Viện Lịch sử quân sự, “Lịch sử công tác đảng,
công tác chính trị trong các lực lượng vũ trang Liên Xô 1918 - 1973”. Bản dịch
tiếng Việt, Nxb QĐND, H, 1976 [2]. Cuốn sách do tập thể tác giả gồm những sĩ
quan cao cấp, đồng thời là các nhà khoa học biên soạn, A.A.Êpisép (chủ biên).
Với dung lượng 604 trang, cuốn sách kết cấu thành bảy chương; nghiên cứu
CTĐ, CTCT trong Quân đội và Hạm đội Xô viết; trong đó xác định cơ sở và
nguyên tắc CTĐ, CTCT. Đây là công trình tổng kết sâu sắc về quá trình hình
thành và phát triển chế độ CTĐ, CTCT; chế độ chính uỷ, chính trị viên trong các
lực lượng vũ trang Liên Xô qua các giai đoạn lịch sử, gắn quá trình xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc Liên Xô XHCN (giai đoạn 1918 - 1973).
Bàn về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, yêu cầu phẩm chất, năng lực
của đội ngũ chính uỷ trong Quân đội và Hải quân Liên Xô, ở điểm 1, phần II,
chương 2 các tác giả chỉ rõ: …các chính uỷ đã trở thành những người đầu tiên


12

tổ chức và lãnh đạo CTĐ, CTCT trong bộ đội và hạm tàu. Chức năng chủ yếu
là kiểm tra về mặt chính trị hoạt động của các chuyên gia quân sự, tướng lĩnh
và sĩ quan của quân đội cũ được thu hút vào hồng quân và hạm đội, ngăn chặn
mọi âm mưu nhằm làm yếu sức mạnh của quân đội. Các chính uỷ là những
người tổ chức CTĐ, CTCT. Cùng với các đảng viên trong quân đội, các
chính uỷ đã đẩy mạnh công tác tư tưởng và công tác tổ chức trong chiến sĩ
và nhân dân địa phương, tổ chức ở các đơn vị những chi bộ cộng sản, họ đã
lãnh đạo toàn bộ công tác chính trị, xây dựng và hoạt động của các tổ chức
đảng ở trung đoàn [2, tr. 64].

Trong tác phẩm còn trích dẫn một số văn kiện của Đảng cộng sản (b) Nga
và của Đoàn Chủ tịch Xô Viết tối cao Liên Xô nói về vai trò, chức trách, nhiệm
vụ của chính uỷ. Khẳng định chức năng của các chính uỷ là người lãnh đạo
CTĐ, CTCT; Bản hướng dẫn của BCHTƯ Đảng Cộng sản (b) Nga về tổ chức
các chi bộ đảng trong các đơn vị Hồng quân (tháng 1 năm 1919) chỉ rõ: “Dưới
sự chỉ đạo của đảng uỷ cấp trên, các chi bộ trung đoàn có chính uỷ là người
lãnh đạo toàn quyền về công tác đảng ở mặt trận” [2, tr. 64]. Nghị quyết Đại
hội lần thứ VIII của Đảng Cộng sản (b) Nga (tháng 3 năm 1919), về vấn đề
quân sự cũng khẳng định: “Các chính uỷ trong quân đội không chỉ là đại
diện trực tiếp của chính quyền Xô Viết, mà trước hết là người mang tinh
thần của Đảng, kỷ luật của Đảng, tính kiên nghị và lòng dũng cảm của Đảng
vào trong cuộc đấu tranh để thực hiện những mục tiêu đã được đề ra” [2,
tr.65]. Chức năng của chính uỷ được xác định lãnh đạo chính trị, trực tiếp
tiến hành CTĐ, CTCT; người chỉ huy cũng như chính uỷ đều chịu trách
nhiệm như nhau về huấn luyện, giáo dục và trạng thái tinh thần - chính trị
của đơn vị. Chính uỷ và người chỉ huy trong công tác phải có sự phối hợp
chung và chịu trách nhiệm ngang nhau trước Đảng và Chính phủ về tình
hình đơn vị mà họ phụ trách [2, tr. 248]. Trong bản “Điều lệnh về các uỷ
viên quân sự của hồng quân công nông” do Đoàn chủ tịch Xô Viết tối cao


13

Liên Xô duyệt y, trong Chỉ thị của Bộ dân uỷ Quốc phòng Liên Xô và Tổng
cục Chính trị của Hồng quân công nông “Về nhiệm vụ của các uỷ viên quân
sự và cán bộ chính trị trong Hồng quân” đã chỉ rõ: Các uỷ viên quân sự là
người đại diện cho Đảng và Chính phủ trong Hồng quân và Hạm đội. Cùng
với người chỉ huy, uỷ viên quân sự phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về việc
hoàn thành nhiệm vụ chiến đấu, về tinh thần kiên định của mọi quân nhân
trong chiến đấu, về tinh thần sẵn sàng chiến đấu đến giọt máu cuối cùng với

kẻ thù của Tổ quốc [2, tr. 336].
Các tác giả đã khái quát rõ nét quá trình hình thành và phát triển chế độ
CTĐ, CTCT, chế độ chính uỷ, chính trị viên trong Quân đội và Hải quân Liên
Xô (từ 1918 - 1973) và đưa ra kết luận: thực hiện chế độ chính uỷ, chính trị
viên là vấn đề có tính nguyên tắc, là quan điểm cơ bản, xuyên suốt của V.I.
Lênin trong xây dựng quân đội vô sản. V.I.Lênin đã từng khẳng định:
“Chúng ta có một bộ máy quân sự to lớn. Không có các chính uỷ, chúng ta
sẽ không có Hồng quân” [21, tr.179].
Chính uỷ, chính trị viên là người mang tinh thần Đảng, kỷ luật của Đảng,
tính kiên nghị và lòng dũng cảm của Đảng trong quân đội; là người lãnh đạo
chính trị, đảm nhiệm công tác chính trị trong quân đội; là người lãnh đạo
chính trị, trực tiếp tiến hành CTĐ, CTCT, cùng với người chỉ huy chịu trách
nhiệm về huấn luyện, giáo dục và trạng thái tinh thần - chính trị của đơn vị
* Các công trình nghiên cứu ở Trung Quốc
Chủ yếu đề cập ở dạng giáo trình, sử dụng trong các học viện quân sự,
chính trị ở Trung Quốc, tác giả tiếp cận qua các bản dịch tiếng Việt. Tiêu biểu
có một số giáo trình, như:
- “Giáo trình CTĐ, CTCT trong Học viện, nhàn trường của Quân Giải
phóng nhân dân Trung Quốc trong thời kì đổi mới” [12]. Nội dung gồm lời nói
đầu và mười phần, đề cập tương đối toàn diện về lĩnh vực công tác chính trị
trong Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc: khái luận về công tác chính trị tư


14

tưởng; nội dung biện pháp xây dựng tư tưởng-văn hoá, xây dựng đảng bộ (đảng
uỷ), xây dựng cơ quan chính trị, công tác chính trị trong ngành hậu cần, các quân
binh chủng, các học viện và nghiên cứu khoa học quốc phòng, trong huấn luyện
quân sự và chấp hành các nhiệm vụ và công tác chính trị trong dân quân và nghĩa
vụ quân sự...Đây là công trình mang tính lý luận và chỉ đạo thực tiễn.

Cuốn sách tổng kết kinh nghiệm giáo dục, huấn luyện, phản ánh quy
luật khách quan, khái quát những vấn đề mang tính quy luật được rút ra từ
thực tiễn, có sự sáng tạo mới trên cơ sở phát huy truyền thống đáp ứng yêu
cầu cải cách và xây dựng quân đội Trung Quốc theo hướng hiện đại hoá.
Bàn về công tác xây dựng đội ngũ cán bộ Quân Giải phóng nhân dân
Trung Quốc, các tác giả khẳng định: “con người là gốc của mọi sản nghiệp,
đối với quân đội, cống tác cán bộ là cái gốc của công tác xây dựng quân đội,
xây dựng hiện đại hoá quân đội, phải dựa vào cán bộ ”.
Ở chương X, phần 3 trình bày về: vị trí, vai trò, nhiệm vụ cơ bản và
công tác chủ yếu của chính uỷ và làm thế nào để chính uỷ hoàn thành tốt công
tác. Về vị trí, vai trò, cả chính uỷ và người chỉ huy quân sự là thủ trưởng đơn
vị, đồng phụ trách các mặt công tác của đơn vị. Chính uỷ có trách nhiệm to
lớn về xây dựng tư tưởng và xây dựng Đảng của đơn vị. Về nhiệm vụ, chính
uỷ có nhiệm vụ bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc đối với
Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc về tư tưởng, chính trị và tổ chức;
quán triệt thực hiện đường lối, phương châm, chính sách của Đảng Cộng sản
Trung Quốc; bảo đảm cho bộ đội thực hiện hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm
vụ mà Đảng Cộng sản Trung Quốc giao phó trong bất kỳ điều kiện nào. Vì
vậy, chính uỷ phải căn cứ theo công tác đảng của quân đội và nhiệm vụ cơ
bản của công tác chính trị trong quân đội, căn cứ chỉ thị của Đảng và cấp trên,
nghị quyết của đảng uỷ, kết hợp với tình hình thực tế của bộ đội, đơn vị mình
để tiến hành tốt công tác chính trị trong phạm vi phụ trách.
Để làm tốt công tác, chính uỷ phải nắm chắc đường lối, chính sách của
Đảng và quán triệt, chấp hành chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên; xây dựng khối


15

đoàn kết thống nhất, phải kiên trì nguyên tắc tính đảng; giải quyết đúng đắn
mối quan hệ với người chỉ huy, phát huy đầy đủ vai trò của cơ quan chính trị;

không ngừng thay đổi và hoàn thiện tác phong làm việc.
- “Điều lệ công tác chính trị Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc”
[10]. Nội dung gồm mười chương, kèm theo Thông tư của BCHTƯ Đảng
Cộng sản Trung Quốc về việc ban hành “Điều lệ công tác chính trị Quân
Giải phóng nhân dân Trung Quốc”. Điều lệ là văn kiện quan trọng, có tính pháp
lý về xây dựng Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc về chính trị. Bao gồm:
nguyên tắc chung; nội dung chủ yếu của công tác chính trị; Tổng bộ chính trị; tổ
chức đảng; cơ quan kiểm tra kỷ luật của Đảng Cộng sản Trung Quốc trong quân
đội; chính uỷ, chính trị viên tiểu đoàn và chính trị viên đại đội; cơ quan chính trị
đơn vị cấp quân khu trở xuống; tổ chức đoàn thanh niên, hội nghị đại biểu quân
nhân và hội đồng quân nhân trong quân đội....
Trong đó, tại chương VI xác định quan niệm về chính uỷ đã xác định
rõ: chính uỷ và sỹ quan chỉ huy quân sự cùng cấp đều là thủ thưởng đơn vị sở
tại, đều trực thuộc sự lãnh đạo của đảng uỷ cùng cấp, cùng phụ trách các công
việc của đơn vị. Chính uỷ là người chủ trì công việc thường ngày của đảng
uỷ. Chính uỷ chịu sự quản lý trực tiếp của thủ trưởng cấp trên. Về công tác
chính trị, phục tùng chính uỷ và cơ quan chính trị cấp trên. Về công tác quân
sự, phục tùng sỹ quan chỉ huy quân sự và cơ quan quân sự cấp trên.
Mối quan hệ của chính uỷ với người chỉ huy: Chính uỷ với sỹ quan
chỉ huy quân sự hợp tác mật thiết, giúp đỡ nhau trong công tác. Về
nguyên tắc, khi có ý kiến không thống nhất, phải đưa ra thảo luận trước
đảng uỷ để quyết định, hoặc xin ý kiến cấp trên giải quyết. Trong trường
hợp khẩn cấp thuộc về công tác quân sự do sỹ quan chỉ huy quân sự
quyết định; những vấn đề thuộc về công tác chính trị do chính uỷ quyết
định, nhưng điều phải chịu trách nhiệm trước đảng uỷ và cấp trên, sau
khi quyết định phải báo cáo và chịu kiểm tra của đảng ủy, cấp trên.


16

* Các công trình nghiên cứu ở Việt Nam
Thứ nhất, nhóm các công trình khoa học bàn về thực hiện chế độ chính
uỷ, chính trị viên trong QĐND Việt Nam. Tiêu biểu có các công trình như:
- Tô Xuân Sinh (chủ biên) với sách, “Chế độ chính uỷ, chính trị viên
trong Quân đội nhân dân Việt Nam” [38]. Tác giả đã đưa ra những tiêu
chuẩn cơ bản: về phẩm chất, chính uỷ, chính trị viên là người phải tuyệt đối
trung thành với sự nghiệp cách mạng, có tinh thần cách mạng triệt để, kiên
quyết chiến đấu đến cùng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, trung thực,
thật thà, có tinh thần đoàn kết cách mạng, thương yêu giai cấp đối với đồng
chí, đồng đội; có thái độ tin cậy và thương yêu đối với quần chúng lao động,
chín chắn, điểm đạm trong lãnh đạo, tích cực học tập, rèn luyện bản thân trở
thành cán bộ, đảng viên ưu tú, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm
vụ mà Đảng giao phó, có ý thức tổ chức kỷ luật nghiêm minh, nâng cao tính
nguyên tắc, tinh thần trách nhiệm, nêu gương cho mọi người....Về năng lực:
người chính ủy, chính trị viên phải có trình độ lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin ,
nắm vững đường lối, nhiệm vụ chính trị, đường lối, nhiệm vụ quân sự của
Đảng, chủ trương, phương hướng, nhiệm vụ công tác chính trị, phải có kiến
thức chuyên sâu về CTĐ, CTCT, phải có kiến thức về nghệ thuật quân sự,
về khoa học kỹ thuật quân sự, văn hóa...để tiến hành CTĐ, CTCT. Về
phương pháp tác phong công tác: chính uỷ, chính trị viên phải quán triệt và
làm theo tác phong công tác của Đảng. Đó là lý luận liên hệ với thực tiễn;
tự phê bình và phê bình; liên hệ mật thiết với quần chúng; trong quá trình
công tác phải điều tra, nghiên cứu, sâu sát, tỷ mỷ; phải thực hành dân chủ
tập thể; làm việc có khoa học, chính xác...
Công trình khoa học này cũng nêu rõ: chính uỷ, chính trị viên là người
chủ trì về chính trị trong đơn vị, trực tiếp tổ chức, chỉ đạo, tiến hành CTĐ, CTCT
theo phạm vi chức trách, nhiệm vụ được giao, hoạt động dưới sự lãnh đạo trực
tiếp của cấp uỷ (chi bộ) cấp mình, sự chỉ đạo, hướng dẫn của chính uỷ, chính trị

17

viên và cơ quan chính trị cấp trên. Về công tác xây dựng Đảng và công tác chính
trị thì chính uỷ, chính trị viên phục tùng sự chỉ đạo của chính uỷ, chính trị viên
chấp hành mệnh lệnh quân sự của thủ trưởng quân sự và sự hướng dẫn về công
tác quân sự của cơ quan quân sự cấp trên. Đồng thời khẳng định: Trong lịch sử
Quân đội Việt Nam, đội ngũ chính uỷ, chính trị viên đã góp phần to lớn vào việc
làm cho CTĐ, CTCT trở thành “linh hồn, mạch sống” của quân đội, Có thể
khẳng định rằng, không có đội ngũ chính uỷ, chính trị viên thì CTĐ, CTCT
trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ không thể tiến hành một
cách có hiệu quả và do đó ảnh hưởng trực tiếp đến việc thiết lập và tăng cường
sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội.
- Phạm Văn Thắng (chủ biên),“Giáo trình công tác đảng, công tác
chính trị” [43], đã đề cập: chính uỷ trung đoàn giữ vị trí chủ trì về chính trị, đảm
nhiệm CTĐ, CTCT ở trung đoàn, hoạt động dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo, hướng
dẫn của đảng uỷ, cơ quan chính trị, chính uỷ cấp trên và sự lãnh đạo của đảng uỷ
trung đoàn. Đồng thời khẳng định chính uỷ trung đoàn có vai trò rất quan trọng,
thể hiện: trực tiếp chỉ đạo, hướng dẫn tiến hành công tác xây dựng đảng bộ, tổ
chức đảng trong trung đoàn TSVM, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu
của cấp uỷ, tổ chức đảng đối với đơn vị; trực tiếp tiến hành và chỉ đạo hoạt động
CTĐ, CTCT, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng, hiệu lực CTĐ, CTCT ở
trung đoàn; có vai trò quan trọng trong xây dựng đơn vị, xây dựng các tổ chức
trong đơn vị vững mạnh, góp phần xây dựng trung đoàn vững mạnh về chính trị,
nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của trung đoàn, góp phần
tăng cường hiệu lực chỉ huy của trung đoàn trưởng.
- Trương Thành Trung, với bài viết, “Một sự tiếp cận nhân cách chính uỷ,
chính trị viên Quân đội nhân dân Việt Nam” [44]. Tác giả đưa ra mô hình nhân
cách chính uỷ, chính trị viên phải là người có bản lĩnh chính trị vững vàng, có ý
chí chiến đấu cao, có đạo đức trong sáng, có trí thức khoa học toàn diện, có năng
lực lãnh đạo, chỉ huy quản lý tốt, có phong cách, tâm lý của người lãnh đạo.

18

Ngoài ra tác giả còn yêu cầu người lãnh đạo phải quán triệt sâu sắc và tiếp tục
hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện tốt chế độ chính uỷ, chính trị
viên trong quân đội.
- Tô Xuân Sinh, với bài viết: “Về vị trí, vai trò của chính uỷ, chính trị
viên trong các đơn vị quân đội theo tinh thần Nghị quyết 51 của Bộ chính trị ”
[36], đã xác định: chính uỷ, chính trị viên có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo,
tiến hành và chịu trách nhiệm cá nhân về giáo dục, xây dựng, quán triệt sâu
sắc bản chất giai cấp công nhân của Đảng trong quân đội, để quân đội thực sự
mang bản chất của giai cấp công nhân, tuyệt đối trung thành với mục tiêu, lý
tưởng chiến đấu của giai cấp công nhân, của Đảng cộng sản, là lực lượng vũ
trang sắc bén, lực lượng chính trị tin cậy của Đảng, Nhà nước, nhân dân trong
mọi tình huống; tuyên truyền, quán triệt có chất lượng, hiệu quả chủ nghĩa
Mác-lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong quân đội và để hệ thống quan điểm
đó trở thành nền tảng tư tưởng, giữ vai trò thống trị trong đời sống chính trị,
văn hoá - tinh thần của cán bộ, chiến sỹ trong quân đội nói chung, ở mỗi đơn
vị nói riêng; bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối
với quân đội thường xuyên được củng cố và tăng cường, luôn luôn chăm lo
xây dựng hệ thống tổ chức đảng trong quân đội về chính trị, tư tưởng và tổ
chức, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu nhằm phát
huy vai trò hạt nhân lãnh đạo chính trị ở mỗi đơn vị; lãnh đạo, tổ chức cho các
đơn vị trong toàn quân quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm chỉnh đường lối,
chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của quân
đội, các nghị quyết, chỉ thị của cấp uỷ, mệnh lệnh của thủ trưởng cấp trên, hoàn
thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước giao cho quân đội; nâng
cao chất lượng chính trị của quân đội nói chung, của các đơn vị nói riêng, tập
trung ở sự trong sạch về chính trị, có sức mạnh chính trị - tinh thần cao, trình

độ sẵn sàng chiến đấu, sức mạnh chiến đấu cao, đủ sức hoàn thành thắng lợi
mọi nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống.


19

- Trần Phú Mừng, với bài viết “Rèn luyện phong cách lãnh đạo của
chính uỷ, chính trị viên dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh” [30]. Tác giả
xác định: Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm xây dựng đội ngũ chính uỷ,
chính trị viên với tư cách là những cán bộ của Đảng, người đại diện Đảng
trong quân đội. Người đã thường xuyên chăm lo rèn luyện phương pháp,
tác phong công tác của cán bộ quân đội nói chung, chính uỷ, chính trị viên
nói riêng. Theo người, chính uỷ, chính trị viên phải tu dưỡng, rèn luyện
phong cách làm việc của người cán bộ quân đội; đồng thời, phải chú trọng
rèn luyện phong cách lãnh đạo của người cán bộ Đảng. Người yêu cầu, để
rèn luyện phong cách lãnh đạo, chính uỷ, chính trị viên phải rèn luyện tinh
thần làm việc chí công vô tư, luôn đặt lợi ích của tổ chức đảng lên trên hết, phải
lấy nghị quyết, nguyên tắc của Đảng làm cơ sở giải quyết các nhiệm vụ, các
công việc, và ứng xử các mối quan hệ (đặc biệt là mối quan hệ với người chỉ
huy); hết sức tránh thái độ làm việc tuỳ tiện, vô nguyên tắc, cảm tính, thiên vị.
Trong hoạt động lãnh đạo, chính uỷ, chính trị viên phải giữ lập trường kiên định,
nhất quán, cảnh giác, luôn có thái độ phê phán, đấu tranh quyết liệt đối với các
quan điểm sai trái, với mọi biểu hiện xuyên tạc, chống lại quan điểm, nghị quyết,
lợi ích của Đảng. Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở cán bộ, đặc biệt là chính uỷ, chính
trị viên phải luôn tu dưỡng, rèn luyện tác phong sâu sát quần chúng, phải luôn
sâu sát, quan tâm đến cán bộ, chiến sĩ; phải rèn luyện phong cách lãnh đạo có kế
hoạch, dân chủ, tôn trọng tập thể, tạo được không khí cởi mở dân chủ trong tổ
chức đảng, tổ chức chỉ huy và toàn đơn vị; cán bộ cấp trên luôn tôn trọng, lắng
nghe ý kiến cấp dưới.
- Triệu Hùng Sơn, với bài viết “Phát huy vai trò chủ trì về chính trị, hạt

nhân lãnh đạo, trung tâm đoàn kết của chính uỷ, chính trị viên trong cấp uỷ, tổ
chức đảng ở đơn vị cơ sở” [39]. Tác giả xác định: chủ trì về chính trị có nghĩa
là chính uỷ, chính trị viên có nhiệm vụ giữ vững định hướng về chính trị của
đơn vị trong tất cả các nhiệm vụ, các mặt hoạt động, các tổ chức, bảo đảm cho


20

đơn vị thực hiện đúng đường lối chính trị, đường lối quân sự của Đảng. Chính
uỷ, chính trị viên là người có trách nhiệm giáo dục, rèn luyện nâng cao phẩm
chất chính trị, đạo đức, lối sống cách mạng cho mọi cán bộ, đảng viên; xây
dựng các tổ chức lãnh đạo, chỉ huy và tổ chức quần chúng vững mạnh, đủ sức
hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Trực tiếp hướng dẫn, chỉ đạo
và kiểm tra các tổ chức, các lực lượng thực hiện nhiệm vụ xây dựng đơn vị về
chính trị, tiến hành CTĐ, CTCT theo quy định cho từng cấp. Ngoài ra tác giả
còn chỉ rõ: Trong thực hiện nhiệm vụ, chức trách của mình, người chính uỷ,
chính trị viên có nhiều mối quan hệ khác nhau, trong đó mối quan hệ với
người chỉ huy cùng cấp là mối quan hệ có vị trí đặc biệt quan trọng. Mối quan
hệ giữa chính uỷ, chính trị viên với người chỉ huy cùng cấp là quan hệ phối
hợp công tác. Người chính uỷ, chính trị viên phải thường xuyên và chủ động
quan hệ chặt chẽ với người chỉ huy cùng cấp trên tình đồng chí, đoàn kết,
thống nhất, tôn trọng, tin cậy và giúp đỡ nhau thực hiện tốt chức trách, nhiệm
vụ của mỗi người.
Thứ hai, nhóm các công trình khoa học bàn về nâng cao chất lượng
và những giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị trong
QĐND Việt Nam; có các công trình như:
- “Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chính trị
Quân đội nhân dân Việt Nam trong thời kỳ mới” của Tổng cục Chính trị [42].
Cuốn sách đã bàn khá sâu sắc về nhiều nội dung lý luận như: nêu lên mô hình
nhân cách người cán bộ chính trị; những vấn đề có tính quy luật trong đào tạo,

bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chính trị; thực trạng chất lượng, đào tạo, bồi dưỡng
đội ngũ cán bộ chính trị trong thời gian qua; những giải pháp đào tạo, bồi
dưỡng đội ngũ cán bộ chính trị trong thời kỳ mới...
- “Nâng cao chất lượng đội ngũ phó trung đoàn về chính trị của
Quân đội nhân dân Việt Nam” của Vũ Quang ĐạoVũ [9]. Tác giả đã nghiên
cứu vị trí, vai trò của đội ngũ cán bộ phó trung đoàn trưởng về chính trị trong


21

đội ngũ cán bộ trung đoàn và đội ngũ cán bộ quân đội. Trên cơ sở phân tích
thực trạng đội ngũ phó trung đoàn trưởng về chính trị trong QĐND Việt
Nam hiện nay, vạch rõ những mâu thuẫn bất cập trong thực hiện chức
trách, nhiệm vụ, và những nguyên nhân của tình hình, khẳng định việc xây
dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ phó trung đoàn trưởng về chính trị hiện
nay là vấn đề cơ bản và cấp bách, đề xuất những giải pháp khả thi nhằm
nâng cao chất lượng đội ngũ phó trung đoàn trưởng về chính trị của quân
đội trong tình hình hiện nay.
- “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị trong quân đội theo
tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn cách mạng hiện nay” của Nguyễn
Văn Hiệp [13]. Trên cơ sở nghiên cứu tư tưởng của chủ tịch Hồ Chí minh
về công tác cán bộ và đội ngũ cán bộ chính trị trong quân đội, tác giả đã
phân tích đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ chính trị trong quân đội hiện
nay, từ đó tìm ra những giải pháp thiết thực góp phần nâng cao chất lượng
đội ngũ cán bộ chính trị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng quân đội cách
mạng, chính qui, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.
- “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị Ban chỉ huy quân sự
huyện trong giai đoạn hiện nay (từ thực tiễn ở Quân khu 3)” của Nguyễn
Tiến Long [24]. Tác giả đã nghiên cứu chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị
Ban chỉ huy quân sự huyện (bao gồm phó chỉ huy trưởng về chính trị, chủ

nhiệm chính trị, trợ lý chính trị) và hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ
cán bộ chính trị Ban chỉ huy quân sự huyện từ khảo sát thực tiễn địa bàn
Quân khu 3. Tác giả đã làm rõ cơ sở khoa học về chất lượng và những vấn
đề có tính nguyên tắc trong nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị
Ban chỉ huy quân sự huyện; đánh giá thực trạng và khái quát một số kinh
nghiệm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính trị Ban chỉ huy quân sự
huyện ở Quân khu 3; cụ thể hoá, làm rõ những yêu cầu về chất lượng và đề
xuất những giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ chính trị Ban chỉ huy
quân sự huyện trong giai đoạn hiện nay.


22

- “Nâng cao đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ chủ trì ở đơn vị
cơ sở binh chủng hợp thành Quân đội nhân dân Việt Nam” của Phạm Văn Vinh
[50]. Tác giả đã làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và quan điểm về đạo đức cách
mạng và nâng cao đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ chủ trì ở đơn vị cơ sở
binh chủng hợp thành QĐND Việt Nam. Tác giả đánh giá đúng thực trạng đạo
đức cách mạng và hoạt động nâng cao đạo đức cách mạng ở đơn vị cơ sở binh
chủng hợp thành hiện nay, chỉ ra nguyên nhân và rút ra một số kinh nghiệm. Đề
xuất những giải pháp chủ yếu nâng cao đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ
chủ trì ở đơn vị cơ sở binh chủ hợp thành QĐND Việt nam hiện nay.
- “Nâng cao năng lực giáo dục chính trị của đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn
vị cơ sở binh chủng hợp thành thuộc các Binh đoàn chủ lực Quân đội nhân dân
Việt Nam hiện nay ” của Nguyễn Văn Hữu [17]. Tác giả đã chỉ ra những vấn đề
lý luận cơ bản về nâng cao năng lực giáo dục chính trị của đội ngũ cán bộ chính trị
ở đơn vị cơ sở binh chủng hợp thành thuộc các binh đoàn chủ lực. Trên cơ sở
khảo sát thực tế, tác giả đánh giá đúng thực trạng, rút ra nguyên nhân và một số
kinh nghiệm nâng cao năng lực giáo dục chính trị của đội ngũ cán bộ chính trị ở
đơn vị cơ sở binh chủng hợp thành thuộc các binh đoàn chủ lực trong những năm

gần đây. Chỉ ra phương hướng, yêu cầu và đề ra những giải pháp cơ bản nhằm
nâng cao năng lực giáo dục chính trị ở đơn vị cơ sở binh chủng hợp thành thuộc
các binh đoàn chủ lực hiên nay.
- “Nâng cao chất lượng công tác xây dựng đảng của đội ngũ bí thư chi
bộ trong quân đội” của Hoàng Việt Hùng [16]. Tác giả đã luận giải rõ vị trí, vai
trò của đội ngũ bí thư trong mọi mặt hoạt động của đơn vị cơ sở. Năng lực tiến
hành công tác xây dựng Đảng của bí thư chi bộ luôn tác động trực tiếp đến chất
lượng, hiệu quả xây dựng chi bộ trong sạch vững mạnh và nhằm bảo đảm cho
cấp uỷ, chi bộ vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, có năng lực lãnh
đạo và sức chiến đấu cao, thực sự là hạt nhân chính trị ở cơ sở, lãnh đạo đơn vị
thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Ngoài ra tác giả còn nêu lên


23

những ưu điểm và hạn chế trong thực hiện công tác xây dựng Đảng của đội ngũ
bí thư chi bộ trong quân đội và đưa ra một số giải pháp bồi dưỡng năng lực
công tác xây dựng Đảng cho đội ngũ bí thư chi bộ trong quân đội.
Thứ ba, nhóm các công trình khoa học bàn về xây dựng đội ngũ cán bộ
trong QĐND Việt Nam. Trong số các công trình khoa học này có những công
trình tiêu biểu như:
- “Xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội của Quân đội
nhân dân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh”
của Nguyễn Quang Phát [32]. Tác giả đã phân tích, khái quát, làm sáng tỏ
cơ sở hình thành và nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về xây
dựng đội ngũ chính trị viên. Dưới ánh sáng của tư tưởng Hồ Chí Minh và
đường lối, quan điểm của Đảng, phân tích làm sáng tỏ những bài học kinh
nghiệm từ thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội qua các
thời kỳ cách mạng, đồng thời làm rõ thực trạng và những vấn đề đặt ra với
công tác xây dựng đội ngũ này trong giai đoạn hiện nay. Góp phần làm rõ

phương hướng và những giải pháp cơ bản xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị
cấp phân đội theo tư tưởng Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới.
- “Xây dựng kỹ năng công tác đảng, công tác chính trị của đội ngũ cán bộ
chính trị cấp phân đội ở các đơn vị binh chủng hợp thành làm nhiệm vụ huấn
luyện, sẵn sàng chiến đấu trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay” của
Nguyễn Phương Đông [11]. Tác giả đã làm sáng tỏ một số vấn đề về kỹ năng
công tác đảng, công tác chính trị, xây dựng kỹ năng công tác đảng, công tác
chính trị của đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội ở các đơn vị binh chủng
hợp thành làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Tác giả còn đánh giá
thực trạng và làm rõ nguyên nhân trong xây dựng kỹ năng CTĐ, CTCT của
đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội ở các đơn vị binh chủng hợp thành làm
nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu hiện nay. Ngoài ra tác giả đã xác
định phương hướng , yêu cầu và một số giải pháp cơ bản xây dựng kỹ năng


24

CTĐ, CTCT của đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội ở các đơn vị binh
chủng hợp thành làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu trong QĐND
Việt Nam hiện nay.
- “Bồi dưỡng năng lực thực hành công tác đảng, công tác chính trị của học
viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội của Học viện Chính trị quân sự trong
giai đoạn hiện nay ” của Nguyễn Chính Lý [25]. Tác giả đã làm rõ những vấn đề
lý luận về năng lực thực hành CTĐ, CTCT và bồi dưỡng năng lực thực hành
CTĐ, CTCT của học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội ở Học viện
chính trị quân sự. Tác giả đánh giá đúng thực trạng và khái quát một số kinh
nghiệm bồi dưỡng năng lực thực hành CTĐ, CTCT của học viên đào tạo cán bộ
chính trị ở Học viện Chính trị quân sự hiện nay. Xác định phương hướng, yêu
cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản bồi dưỡng năng lực thực hành CTĐ,
CTCT của học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội ở Học viện Chính trị

quân sự trong giai đoạn hiện nay.
- “Phát huy dân chủ để xây dựng đội ngũ cán bộ của dân, do dân, vì
dân” của Nguyễn Doãn Khánh [18]. Tác giả đã quan tâm đẩy mạnh việc thực hiện
Quy chế dân chủ ở cơ sở gắn với việc xây dựng đội ngũ cán bộ, coi đây là nhiệm
vụ trọng tâm, then chốt của công tác xây dựng Đảng, là giải pháp hàng đầu trong
thực hiện chiến lược trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước, là việc làm thiết thực, cụ thể hoá phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm,
dân giám sát”. Tác giả còn làm rõ thực hiện dân chủ trong đánh giá cán bộ, trong
quy hoạch cán bộ, trong tuyển chọn, sắp xếp, bố trí, luân chuyển cán bộ, trong xây
dựng tiêu chuẩn và thực hiện chuẩn hoá đội ngũ cán bộ. Từ thực tiễn bài viết còn
kiến nghị một số vấn đề về phát huy dân chủ trong xây dựng đội ngũ cán bộ của
dân, do dân và vì dân để thực hiện đạt được kết quả cao.
- “Quán triệt quan điểm của Đảng trong xây dựng đội ngũ cán bộ quân
đội hiện nay” của Bùi Quang Cường [6]. Tác giả xác định: Cán bộ quân đội là
nhân tố quyết định sức mạnh của quân đội, là lực lượng nòng cốt xây dựng


25

nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ
XHCN, giữ vững sự ổn định chính trị đất nước. Xây dựng đội ngũ cán bộ
quân đội vững mạnh là một nội dung trọng tâm của công tác xây dựng Đảng
bộ quân đội và xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, đảm bảo cho quân
đội thực sự là công cụ bạo lực sắc bén, lực lượng chính trị tuyệt đối trung
thành tin cậy của Đảng, Nhà nước, sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi
nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống. Quan điểm thể hiện mối quan hệ
biện chứng thống nhất giữa đường lối chính trị, quân sự của Đảng với cán bộ
và công tác cán bộ. Phải căn cứ vào đường lối chính trị, quân sự của Đảng,
nhiệm vụ của quân đội, của đơn vị để tiến hành các nội dung công tác cán bộ;
bảo đảm cho công tác cán bộ đúng quan điểm, nguyên tắc của Đảng và phục

vụ cho hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đơn vị. Xây dựng đội ngũ
cán bộ phải nắm vững tiêu chuẩn cán bộ, coi trọng cả đức và tài, cán bộ quân
đội phải có bản lĩnh chính trị luôn kiên định, vững vàng, thực sự tin cậy về
chính trị, trung thành tuyệt đối với Đảng, với chế độ XHCN, với Tổ quốc và
nhân dân; có đạo đức cách mạng trong sáng, vì dân, vì nước, không quan liêu,
tham nhũng, lãng phí và kiên quyết chống tham nhũng, lãng phí. Chú trọng
đào tạo cán bộ từ những người ưu tú trong giai cấp công nhân, giai cấp nông
dân, đội ngũ trí thức đã trải qua rèn luyện thử thách, cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán
bộ là người dân tộc thiểu số, chuyên gia trên các lĩnh vực, có chính sách thu
hút trọng dụng nhân tài, tạo điều kiện để mọi người có thể mang hết nhiệt
tình, trí tuệ, tài năng phục vụ Tổ quốc.
- “Đổi mới đào tạo, bồi dưỡng cán bộ” của Đỗ Minh Cương [5]. Tác
giả đã khẳng định rằng, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn xác định giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu. Mặc dù đạt được nhiều kết quả, nhưng nhìn
chung thời gian qua chất lượng và hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ vẫn chưa
đạt yêu cầu. Do vậy tác giả đã nêu lên những hạn chế, nguyên nhân và những
giải pháp cần thiết để đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đạt được kết quả cao.


26

Các công trình khoa học trên với các góc độ khác nhau đã đề cập đến
vấn đề đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ của Đảng trong QĐND Việt
Nam. Các tác giả đã luận giải những vấn đề cả lý luận, thực tiễn theo phạm vi
nghiên cứu; làm rõ về đặc điểm, những vấn đề có tính nguyên tắc CTĐ,
CTCT; đặc điểm đội ngũ cán bộ chính trị, biên chế tổ chức đội ngũ cán bộ
chính trị trong QĐND Việt Nam; vai trò của đội ngũ cán bộ chính trị trong
thực hiện cơ chế một người chỉ huy trước đây và thực hiện chế độ chính uỷ,
chính trị viên hiện nay; sự cần thiết phải xây dựng đội ngũ cán bộ này. Trong
số các công trình khoa học này, đặc biệt có những công trình có một số nội
dung gần với đề tài luận án, có thể tham khảo, vận dụng một cách trực tiếp xét

về góc độ phương pháp luận như: “Chế độ chính uỷ, chính trị viên trong
Quân đội nhân dân Việt Nam ”, "Xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị cấp
phân đội của Quân đội nhân dân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay theo tư
tưởng Hồ Chí Minh”.
1.2. Các công trình nghiên cứu ở Lào
Thứ nhất, nhóm các công trình khoa học nghiên cứu về chiến tranh
cách mạng, về công tác cán bộ của Đảng nhân dân cách mạng Lào.
- “Tổng kết chiến tranh nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng nhân dân
cách mạng Lào (1945 - 1975)” của Tổng cục Chính trị QĐND Lào [102]. Đây
là một công trình khoa học nghiên cứu tổng kết thực tiễn và chứa đựng nhiều
nội dung về lý luận cũng như thực tiễn lãnh đạo của Đảng trong tiến hành
chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện ở Lào. Cuốn sách đã tổng kết
những nội dung quan trọng, có hệ thống, chỉ rõ hoàn cảnh lịch sử, nguyên
nhân, tính chất đặc biệt của chiến tranh; rút ra 8 kinh nghiệm tiến hành
chiến tranh nhân dân ở Lào. Công trình không chỉ có giá trị đối với lịch sử,
mà còn có giá trị quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc và xây dựng
đất nước theo định hướng XHCN hiện nay; đồng thời còn là tài liệu quan
trọng để giáo dục cán bộ, đảng viên và thế hệ trẻ, tầng lớp nhân dân về vai