Đề Thi HỌC SINH GIỎI : Văn NĂM 2008-2009

đề thi chọn học sinh giỏi cấp huyện
Năm học 2008- 2009
Môn thi : Ngữ văn
Thời gian : 150 phút ( Không kể giao đề )
**************
Câu 1. ( 3 điểm)
a/ Chép theo trí nhớ khổ thơ đầu bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận.
b/ Chỉ ra những nét đặc sắc về nghệ thuật làm nên giá trị của khổ thơ trên.
Câu 2.( 2 điểm)
Đọc câu thơ sau:
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ em nằm trên lng
( Khúc hát ru của những em bé lớn trên lng mẹ-Nguyễn Khoa Điềm .
Ngữ Văn 9 Tập 1 )
a/ Từ mặt trời nào đợc dùng theo nghĩa gốc ? Từ mặt trời nào đợc dùng theo nghĩa
chuyển ? Có thể coi mặt trời là từ nhiều nghĩa đợc không?Vì sao?
b/ Phân tích giá trị nghệ thuật của từ mặt trời trong câu thơ trên .
Câu3 .( 5 điểm )
Trình bày cảm nhận của em về phần kết sau đây của truyện ngắn Chuyện ngời con
gái Nam xơng ( Nguyễn Dữ - Ngữ văn 9 Tập 1)
Chàng bèn theo lời , lập một đàn tràng ba ngày đêm ở bến Hoàng Giang . Rồi quả
thấy Vũ Nơng ngồi trên chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng , theo sau đó có đến năm mơi
chiếc xe cờ tán , võng , lọng rực rỡ đầy sông , lúc ẩn , lúc hiện .
Chàng vội gọi lại , nàng vẫn đứng giữa dòng mà nói vọng vào :
- Thiếp cảm tạ ơn của Linh Phi ,đã thềg sống chết không bỏ . Đa tạ tình chàng ,
thiếp chẳng thể trở về dơng gian đợc nữa .
Rồi trong chốc lát , bóng nàng loang loáng mờ nhạt dần mà biến đi mất .
Câu 4 ( 10 điểm )
Nhận xét về nghệ thuật miêu tả nhân vật trong Truyện Kiều có ý kiến cho rằng :
Nguyễn Du sử dụng bút pháp ớc lệ truyền thống nhng ngòi bút của ông có những
sáng tạo độc đáo .

Hãy làm sáng tỏ ý kiến trên qua đoạn trích Chị em Thuý Kiều .
---------------------- Hết --------------------------
Đáp án chấm Môn : Ngữ văn
Câu 1(3 điểm)
1. a:
- Chép đúng khổ thơ :1 điểm
- Chép đợc khổ thơ nhng còn mắc 3-4 lỗi chính tả : 0,5 điểm
1.b: Những đặc sắc về nghệ thuật :
- Các phép tu từ ẩn dụ ,so sánh . 0,5 điểm.
- Hình ảnh thơ lớn lao ,kì vĩ nhng lại gần gũi ; sự liên tởng ,tởng tợng phong phú của nhà
thơ . ( 0,5 điểm) .
=> Góp phần diễn tả đợc vẻ đẹp tráng lệ của cảnh biển vào ban đêm và niềm vui , sự
phấn chấn của con ngời lao động khi bắt đầu ra khoi vào thời điểm hoàng hôn . Từ đó
thể hiện rõ cảm xúc về thiên nhiên gắn liền cảm xúc về con ngời lao động của hồn thơ
Huy Cận . (1.0 điểm )
Câu 2: (2 điểm).
a/ Mặt trời trong câu: Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi đợc dùng theo nghĩa gốc ;
trong câu Mặt trời của mẹ em nằm trên lng đợc dùng theo nghĩa chuyển .
(0,5 điểm)
Từ mặt trời ở đây không đợc coi là từ nhiều nghĩa vì nghĩa chuyển ở đây chỉ có ý nghĩa
lâm thời . ( 0,5 điểm )
b/ Chỉ ra phép tu từ ẩn dụ ( 0,5 điểm)
Tác dụng : Con là mặt trời của mẹ . Con là nguồn hạnh phúc ấm áp vừa gần gũi , vừa
thiêng liêng của đời mẹ . Chính con đã góp phần sởi ấm lòng tin yêu , ý chí của mẹ
trong cuộc sống .( 0,5 điểm)
Câu 3: 5 điểm
Về kĩ năng :
- Làm dúng kiểu bài phát biểu cảm nghĩ ( Suy nghĩ ,đánh giá cảm xúc )
Sắp xếp ý rõ ràng , mạch lạc.
- Bố cục gọn, trong sáng ,có cảm xúc .

Về kiến thức :
-Cảm nhận đợc cái hay , cái đặc sắc của đoạn truyện .
Cần làm rõ những ý chính sau:
*/ Đây là đoạn văn kết thúc tác phẩm , miêu tả lễ giải oan cho Vũ Nơng và hình
ảnh Vũ Nơng trở về , nói lời tạ từ rồi ra đi mãi mãi . ( 1 điểm).
*/ Đây là một kết thúc rất lạ.( 2 điểm)
- Đậm màu sắc truyền kỳ , lung linh kì ảo , vừa hoang đờng , vừa hiện thực.
(0,5 điểm)
- Vừa có hậu ( Giải đợc oan ức ) vừa đậm màu sắc bi kịch ( Cái chết và sự chia lìa là
vĩnh viễn ). (0,5 điểm)
*/ Là một kết thúc đầy ý nghĩa. (2 điểm)
- Giải oan cho Vũ nơng , đáp ứng nỗi niềm của nhân vật và ớc mơ về lẽ công bằng của
mọi ngời : (0,5 điểm)
- Phê phán thói ghen tuông , phê phán xã hội đã bức tử Vũ nơng , cảm thông với nỗi bất
hạnh của nàng: (0,5 điểm).
- Cảnh tỉnh ngời đọc về hậu quả đau xót của lòng ghen tuông mù quáng . (0,5 điểm).
- Để lại cho ngời đọc nỗi ám ảnh , day dứt về thân phận ngời phụ nữ trong xã hội đầy
nghịch lý ,éo le. (0,5 điểm)
*/ Thể hiện tài năng của thiên cổ tuỳ bút Nguyễn Dữ ( 1 điểm)
Câu 4 : ( 10 điểm)
Về kĩ năng : Làm đúng kiểu bài : Chứng minh một vấn đề văn học .
- Bố cục mạch lạc , hệ thống luận điểm chặt chẽ , dẫn chứng giàu sức thuyết phục
- Trình bày lôgíc ngôn ngữ trong sáng , dễ hiểu .
Về kiến thức :
- Cần làm rõ những ý sau:
*/ Nguyễn Du vẫn sử dụng bút pháp ớc lệ truyền thống của văn học trung đại
( 3 điểm)
- Dùng những công thức quen thuộc , những khuôn mẫu có sẵn để mô tả ngời đẹp :
Khôn trăng , nét ngài , hoa cời , ngọc thốt( 1 điểm)
- Sử dụng những thi liệu , những hình ảnh thien nhiên mang tính chất ớc lệ để gợi tả

vẻ đẹp của con ngời , cụ thể là của hai nàng kiều . ( 1 điểm)
- Sử dụng điển cố , điển tích để gợi tả sức quyến rũ của của nhan sắc .( 1 điểm)
*/ Ngòi bút Nguyễn Du có những sáng tạo độc đáo .
- Sử dụng phơng pháp đòn bẩy hết sức thành công , khẳng định đợc nhan sắc của
nhân vật là trung tâm. ( 1 điểm).
- Khắc hoạ chân dung nhân vật không chỉ đẹp vẻ đẹp nhan sắc mà còn khẳng định vẻ
đẹp của tâm hồn , của tinh thần ( Sắc , tài , tình ) => Khác với quan điểm của giai cấp
phong kiến . ( 2 điểm)
- Miêu tả ngoại hình thể hiện đợc tính cách và dự báo đợc số phận nhân vật ( 2
điểm )
*/ Đánh giá sự sáng tạo của Nguyễn Du trong bút pháp tả ngời :( 2 điểm)
- Mô tả sinh động chân dung nhân vật : ( 0,5 điểm)
- Tài năng của một thi hào : ( 0,5 điểm)
- Tấm lòng của ông đối với nhân vật : Trân trọng ngợi ca vẻ đẹp, tài năng : Quan tâm,
lo lắng cho số phận nhân vật. ( 0,5 điểm)
=>Vợt lên ý thức hệ phong kiến => Đó chính là biểu hiện cảm hứng nhân đạo , t tởng
nhân văn cao đẹp của nhà thơ.( 0,5 điểm)
------------------ Hết-------------------------