Giao an su trang 1

CHƯƠNG III
:
NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN

THẾ KỶ XIII -XIV


Bài 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỶ XIII
I- MỤC TIÊU BÀI DẠY:
1- Về kiến thức:
- Giúp học sinh biết: Nguyên nhân làm cho nhà Lý suy yếu sụp đổ, nhà Trần thành lập.
Nhà Trần thành lập là việc cần thiết cho đất nước và xã hội Đại Việt lúc bấy giờ.
- Học sinh hiểu: Nhà Trần củng cố chế độ quân chủ trung ương tập quyền, bổ sung thêm
luật pháp nước Đại Việt.
- Vận dụng: Biết so sánh sự giống và khác nhau giữa bộ máy nhà nước, pháp luật thời
Lý Trần rút ra sự tiến bộ của nhà Trần so với nhà Lý.
2- Về tư tưởng:
- Bồi dưỡng tinh thần đấu tranh chống áp bức bóc lột, tự hào về lòch sử dân tộc, ý thức
độc lập tự cường của ông cha ta thời Trần.
3- Về kỹ năng:
- Qua bài học giúp học sinh sẽ vẽ và sử dụng tốt bản đồ. Có khả năng so sánh đối chiếu
tốt với kiến thức đã học.
II- ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
1- Giáo viên:
- Bản đồ nước Đại Việt thời Trần.
- Sơ đồ tổ chức bộ máy quan lại và các đơn vò hành chính thời Trần.
2- Học sinh: Sách giáo khoa.
III- HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1- Ổn đònh lớp: (1 phút) kiểm tra só số
2- Kiểm tra bài cũ: (2 phút)

Câu hỏi: Hãy trình bày đặc điểm nền giáo dục thời Lý?
3- Bài mới: (2 phút)
Các em đã học chương II là gì?
Gọi 1 học sinh trả lời: Nước Đại Việt thời Lý (thế kỷ XI-XII). Triều đại Lý suy tàn,
triều đại mới thay thế đó là triều đại nhà Trần.
Hôm nay, chúng ta tìm hiểu tiếp Chương III: Nước Đại Việt thời Trần (thế kỷ
XIII-XIV). Bài đầu chương là bài 13: Nước Đại Việt ở thế kỷ XIII.
( GV ghi bảng)
TUẦN: 11
TIẾT: 22
Ngày soạn:
Ngày dạy:
Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
• Đặt vấn đề:
Từ cuối thế kỉ XII, nhà Lý ngày càng
suy yếu, trước tình hình đó nhà Trần
thành lập.
Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu vì sao
nhà Lý sụp đổ?
- Mức độ kiến thức cần đạt:
+ Giúp HS hiểu vì sao nhà Lý sụp đổ.
• Tổ chức thực hiện:
* Nhà Lý sụp đổ (7 phút)
Hoạt động 1: cá nhân
- GV hỏi: Nhà Lý lên ngôi năm nào?
- GV diễn giải: Nhà Lý lên ngôi năm
1009, trải qua 8 đời vua nhưng đến đời
vua thứ 9 nhà Lý càng suy yếu trầm
trọng.
- GV hỏi: Nguyên nhân nào dẫn đến

nhà Lý suy yếu như vậy?
- GV: Gọi 1 HS đọc bài.
- GV hỏi: Việc làm trên của vua quan
nhà Lý đã dẫn đến hậu quả gì?
- GV hỏi: Dân chúng cực khổ tất yếu
sẽ làm gì?
- GV hỏi: Trong tình hình đó, một số
thế lực phong kiến đã làm gì?
- GV hỏi: Trước tình hình đó nhà Lý
phải làm gì?
- Học sinh lắng nghe.
- HS trả lời: 1009
- HS trả lời: Chính quyền
không chăm lo đời sống
nhân dân, quan lại ăn chơi
sa đọa.
- HS đọc đoạn chữ nhỏ
“Bấy giờ ... việc gì?”
- HS trả lời: Lụt lội hạn
hán xảy ra.
- HS trả lời: Nỗi dậy đấu
tranh.
- HS trả lời: Chống lại
triều đình.
- HS trả lời: Dựa vào thế
lực họ Trần.
I- Nhà Trần thành
lập:

1- Nhà Lý sụp đổ:

Chính quyền không
chăm lo đời sống nhân
dân, quan lại ăn chơi
sa đọa.

Lụt lội, hạn hán xảy ra
 Dân chúng cực khổ.

Một số thế lực
phong kiến chống lại
triều đình.
- GV: Gọi 1 HS đọc bài.
- GV hỏi: Qua đoạn trích trên tạo điều
kiện và thời cơ cho họ Trần làm gì?
- GV diễn giảng: Lý Huệ Tông không
có con trai nối dõi lập con gái thứ hai
cũng là con gái út tên Lý Chiêu Thánh,
vua cuối cùng của nhà Lý niên hiệu Lý
Chiêu Hoàng chỉ mới 7 tuổi.
* Sơ kết mục 1: Sự ăn chơi sa đọa bất
lực không chăm lo đời sống nhân dân
của vua quan nhà Lý, làm cho nhân
dân đói khổ, bất mãn khởi nghóa, các
đòa phương đánh giết lẩn nhau càng
làm cho triều đình nhà Lý suy yếu.
Nhà Trần thành lập là cần thiết trong
hoàn cảnh lòch sử nước Đại Việt.
* Củng cố mục 1 bằng câu hỏi: Nhà
Trần thành lập trong hoàn cảnh nào?
• Đặt vấn đề:

GV chuyển ý: Theo em nhà Trần
công việc đầu tiên sau khi lên ngôi
nắm chính quyền là gì?
* Mức độ kiến thức cần đạt:
Giúp HS hiểu bộ máy quan lại và các
đơn vò thời Trần hoàn chỉnh chặt chẽ
hơn thời Lý.
• Tổ chức thực hiện:
Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến
tập quyền (20 phút)
Hoạt động 2: Cá nhân
- GV sử dụng bản đồ đòa giới, lãnh thổ
- HS đọc đoạn chữ nhỏ:
“Trần Cảnh ...Hoàng đế”
- HS trả lời: Buộc Chiêu
Hoàng nhường ngôi cho
Trần Cảnh.
- Học sinh lắng nghe.
- Học sinh lắng nghe.
- HS trả lời: Nhà Lý suy
yếu, Lý Chiêu Hoàng nhỏ
tuổi không hiểu chính sự
nên họ Trần buộc nhà Lý
phải nhường ngôi cho họ
Trần.

- HS trả lời: Củng cố chế
độ phong kiến tập quyền.
Chiêu Hoàng nhường
ngôi cho Trần Cảnh.

2- Nhà Trần củng cố
chế độ phong kiến tập
quyền:
Đại Việt thời Trần và nói rõ trên phạm
vi lãnh thổ đó nhà Trần đã xây dựng
và củng cố chế độ tập quyền ra sao.
Chúng ta cùng tìm hiểu.
- GV hỏi: Bộ máy chính quyền trung
ương nhà Lý được tổ chức như thế nào?
- GV hỏi: Bộ máy chính quyền đòa
phương được tổ chức như thế nào?
- GV hỏi: Bộ máy quan lại nhà Trần
được tổ chức như thế nào?
- GV yêu cầu HS xem bảng tra cứu
thuật ngữ “Phong kiến tập quyền”
- GV hỏi: Ở triều đình được tổ chức
như thế nào?
- GV hỏi: Dưới vua có các chức gì?
- GV hỏi: Nhà Trần đặt thêm một số cơ
quan nào? GV nhấn mạnh.
- GV hỏi: Đặt thêm một số chức quan
gì?
- GV mở rộng thêm:
+ Hà đêâ sứ: trông coi việc sửa chữa
đắp đê
+ Khuyến nông sứ: chăm lo, khuyến
khích nông dân sản xuất.
+ Đồn điền sứ: chiêu mộ người đi khai
hoang.
- HS nghe, theo dõi lược

đồ.
- HS trả lời: Vua, giúp việc
vua có quan văn, quan võ.
- HS trả lời: Cả nước chia
24 lộ, phủ. Dưới lộ phủ là
huyện, hương xã.
- HS trả lời: Theo chế độ
quân chủ trung ương tập
quyền gồm ba cấp.
- HS trả lời: Vua đứng đầu,
thực hiện chế độ Thái
thượng hoàng. Các vua
thường nhường ngôi sớm
cho con và tự xưng là Thái
thượng hoàng, cùng với
vua (con) quản lý đất
nước.
- HS trả lời: Đại thần văn,
võ.
- HS trả lời: Quốc sử viện,
Thái y viện, Tôn nhân
phủ.
- HS trả lời: Hà đêâ sứ,
Khuyến nông sứ, Đồn điền
sứ..
- Học sinh lắng nghe thu
thập thông tin.
Theo chế độ quân
chủ trung ương tập
quyền gồm ba cấp.

Đặt thêm một số cơ
quan,
một số chức quan.

- GV hỏi: Bộ máy nhà nước thời Trần
được chia ra sao?
- GV giảng: Thời Trần tiến bộ hơn thời
Lý: Các lộ, phủ, châu, huyện do các
chức quan trông coi.
*Sơ kết mục 2: Tổ chức bộ máy quan
lại và các đơn vò thời Trần được hoàn
chỉnh và chặt chẽ hơn thời Lý, chứng tỏ
chế độ tập quyền thời Trần được củng
cố hơn thời Lý.
* Củng cố mục 2 bằng câu hỏi: So
sánh sự khác nhau giữa bộ máy nhà
nước thời Lý và bộ máy nhà nước thời
Trần?
- GV chốt lại:
+ Vua nhường ngôi sớm cho con tự
xưng là Thái thượng hoàng cùng con
quản lý đất nước.
+ Các chức quan đại thần do người họ
Trần nắm giữ.
+ Đặt thêm một số cơ quan, một số
chức quan.
+ Cả nước chia 12 lộ.
- Theo em, việc tổ chức bộ máy nhà
nước thời Trần hoàn chỉnh chưa?
- Câu hỏi gợi ý: Để xã hội thật sự có

kỷ cương đi vào nề nếp nghiêm khắc
với một số kẻ phạm tội nhà Trần đã
làm gì?
* Mức độ kiến thức cần đạt:
Nhà Trần sửa sang luật pháp, tăng
cường cơ quan pháp luật.
• Tổ chức thực hiện:
Pháp luật thời Trần (7 phút)
Hoạt động 3:Cá nhân
-GV hỏi:Nhà Lý đã ban hành bộ luật
thành văn đầu tiên của nước ta tên là
gì?
- GV hỏi: Thời Trần ban hành bộ luật
- HS trả lời: 12 lộ (dưới lộ
phủ, châu, huyện, xã)
- Học sinh lắng nghe.
- Học sinh lắng nghe.
- HS thảo luận nhóm, đại
diện nhóm trình bày,
nhóm khác nhận xét.
- HS trả lời: Chưa
- HS trả lời: Ban hành
pháp luật

3- Pháp luật thời Trần
:
Ban hành Quốc triều