Sáng kiến kinh nghiệm SKKN sử dụng sơ đồ trong dạy bài ôn tập, tổng kết lịch sử lớp 10, 11

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
“SỬ DỤNG SƠ ĐỒ TRONG DẠY BÀI ÔN TẬP, TỔNG KẾT
LỊCH SỬ LỚP 10, 11 ”

1


A. ĐẶT VẤN ĐỀ:
I. Lí do chọn đề tài:
Trong lý luận cũng như trong thực tiễn, bộ môn Lịch sử giữ vai trò quan trọng đối
với việc giáo dục thế hệ trẻ. Xixerông đã từng nói"Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống"
lịch sử là một quá trình diễn biến liên tục. Học lịch sử không phải chỉ để biết quá khứ mà
còn để hiểu hiện tại, đấu tranh trong hiện tại và tiên đoán trong tương lai. Vì vậy từ
những hiểu biết về lịch sử con người có thể vững vàng bước vào tương lai.
Đối với thế hệ học sinh từ những hiểu biết về lịch sử Việt Nam, lịch sử thế giới các
em sẽ hiểu và tự hào về truyền thống dân tộc, có thái độ đúng đắn trong quá trình học tập
và rèn luyện những tư duy phẩm chất tốt đẹp. Biết nắm các sự kiện để phân tích và thấy
được mối liên hệ giữa các sự kiện với nhau, rút ra những bài học quy luật lịch sử.
Hiện nay trong toàn ngành giáo dục đang sôi nổi hưởng ứng phong trào "Đổi mới
phương pháp dạy học lịch sử". Với phương châm "Lấy học sinh làm trung tâm" , "Học
phải đi đôi với hành" . Để làm được điều đó cần thiết phải nghiên cứu để có một giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy hiện nay.
* Về phía giáo viên:
Trước hết một trong những nguyên tắc thành công trong 1 tiết dạy là người giáo
viên phải chú ý tới công tác soạn giáo án. Bởi vì kiến thức trong mỗi giờ lên lớp là một
khâu mắt xích của hệ thống kiến thức mà học sinh cần nắm vững trong toàn bộ thời gian
ngồi trên ghế nhà trường, nó được bắt rễ ngay trong những bài học trước và khai hoa kết
quả trong những bài học sau. Vì lẽ đó đối với người giáo viên thì việc soạn giáo án là một
công việc mang tính chất đặc trưng của nghề nghiệp đòi hỏi một sự nghiêm túc cần thiết.

Vì thông qua soạn giáo án sẽ:
- Bảo đảm để người giáo viên làm việc có kế hoạch, hiểu rõ rằng học sinh cần học
cái gì? Lúc nào? Như thế nào? Vì sao?.
- Làm cho người giáo viên tự tin hơn, bớt lo lắng và băn khoăn, làm việc có định
hướng.
- Cho phép người giáo viên trước khi lên lớp suy nghĩ được về những vấn đề có
thể xảy ra trong lớp, do đó để ngăn chặn những hiện tượng không hay, đáp ứng được hợp
lý bất kỳ sự thay đổi nào trong kế hoạch hoặc một sự kiện bất thường xảy ra trong lớp.
- Thúc đẩy người giáo viên suy nghĩ về học sinh, mục tiêu dạy học, môn học, quá
trình đánh giá...

2


Tuy nhiên trong thực tế hiện nay việc soạn giáo án vẫn chưa được một số giáo viên
chú trọng, thực trạng này có nhiều nguyên nhân, xin đưa ra một số ví dụ:
- Về phía giáo viên chưa đầu tư đúng mức để tìm hiểu những vấn đề nổi cộm, chưa
thực sự đổi mới phương pháp dạy học vẫn sao chép sách giáo khoa và dập khuôn theo
sách giáo viên. Như vậy bài học không thể trở thành tri thức truyền thụ:
* Về phía học sinh:
- Về phía học sinh, các em đều coi lịch sử là môn phụ nên không say mê học tập,
hoặc chưa có phương pháp học tập để đạt kết quả cao. Phần lớn chỉ học mang tính thuộc
lòng, nhớ máy móc nên chóng quên, chưa thấy được mối liên hệ logic giữa các sự kiện,
nhân vật để từ đó phát triển tư duy logic, suy luận các vấn đề lịch sử, giúp các em hiểu và
nhớ bài nhanh hơn, nắm chắc hơn lại đỡ mất thời gian. Muốn làm được điều đó người
giáo viên phải chú trọng tới công việc soạn giáo án.
Như vậy qua soạn bài ta thấy được mối liên hệ hữu cơ giữa mục đích, nội dung,
điều kiện học tập của mỗi tiết học cụ thể. Xuất phát từ những suy nghĩ trên và vận dụng
trong quá trình giảng dạy, tôi đã chú ý tới việc xây dựng giáo án một cách hoàn chỉnh để
tạo hứng thú trong một tiết học đặc biệt là trong các bài ôn tập, sơ kết, tổng kết bằng cách

sử dụng sơ đồ tổng hợp kiến thức. Trong quá trình đó theo đánh giá chủ quan của tôi là
đã thu được những kết quả nhất định, nên mạnh dạn đưa ra trình bày cùng đồng nghiệp
đề tài: Sử dụng sơ đồ trong dạy bài ôn tập, tổng kết lịch sử lớp 10, 11 với mong muốn
được sự đóng góp, xây dựng thêm của những người quan tâm.
II. Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài xoay quanh việc nghiên cứu giảng dạy và học tập với “Hệ thống hóa kiến
thức lịch sử bằng sơ đồ”. Đối tượng nghiên cứu mà tôi áp dụng cho đề tài này là các lớp
10A4, 10A5, 11C3 trường THPT Đinh Chương Dương năm học 2012 – 2013.
III. Phương pháp nghiên cứu
Thao giảng, dự giờ đồng nghiệp trao đổi rút kinh nghiệm qua từng tiết dạy.
Nghiên cứu các tài liệu về phương pháp dạy học lịch sử.
Sách giáo khoa, sách bài tập, sách giáo viên lịch sử lớp 10, 11.
Sử dụng các câu hỏi điều tra có thể đáp ứng được đầy đủ các yêu cầu của việc đánh
giá khả năng lĩnh hội kiến thức của học sinh trong việc giảng dạy môn lịch sử lớp 10, 11
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
I. Cơ sơ lí luận:
3


Giảng lịch sử là giảng về quá khứ của xã hội loài người, quá khứ của dân tộc, quá
khứ của địa phương. Những quá khứ đó lại có quan hệ mật thiết với hiện tại và tương lai.
Trong bài giảng, bài học lịch sử tư duy, tình cảm của giáo viên và học sinh hướng về
những gì rất gần gũi đó là những con người thật những con người cụ thể chứ không phải
là những con người hư cấu. Trong lịch sử dân tộc địa phương những con người đó là lại
càng gần gũi hơn đó là tổ tiên, ông bà, cha mẹ, anh chị của những người đang giảng dạy
và học tập lịch sử
Để giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức giáo viên bắt đầu từ việc giúp học sinh hiểu
biết cụ thể, nắm được kiến thức lịch sử. Đó là nhiệm vụ giáo dưỡng và giáo dục, đồng chí
Phạm Văn Đồng có viết: “Dạy lịch sử phải dạy như thế nào? Nhất định phải dạy cho học
sinh hiểu biết những sự kiện lịch sử, những qui luật lịch sử qua các thời đại chứ không

thể nói ba hoa về chính trị ở đây. Cả lịch sử nước ta là một sự cỗ vũ sâu xa vô cùng. Dạy
sử tốt nhất định tạo cho người thanh niên ta say mê với dân tộc, say mê và tự hào về dân
tộc một cách đúng mực, không hề tự kiêu, không hề nảy sinh chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi.”
II. Thực trạng :
1. Thuận lợi:
Chuyên đề này được thực hiện trong điều kiện Bộ Giáo Dục và Đào tạo đã và đang
triển khai chủ trương đổi mới mạnh mẽ nội dung sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học, tạo nên một luồng không khí mới cho mỗi cán bộ quản lí, giáo viên và cả học sinh.
Nhìn chung đa số các đồng chí giáo viên bộ môn lịch sử đã có nhiều thay đổi
phương pháp giảng dạy của mình theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh thông
qua các phương pháp dạy học như: sử dụng dồ dùng trực quan, sử dụng sơ đồ tư duy, các
phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực... Giáo viên tích cực hướng dẫn học sinh thảo
luận nhóm, hỗ trợ kiến thức cho nhau, thông qua hoạt động này những học sinh yếu kém
sẽ được sự hướng dẫn của giáo viên và các học sinh khá giỏi, học sinh sẽ nắm chắc kiến
thức và hiểu sâu hơn về bản chất của sự kiện, hiện tượng lịch sử. Trong quá trình giảng
dạy, giáo viên kết hợp và khai thác triệt để các đồ dùng và phương tiện dạy học như tranh
ảnh, bản đồ, sơ đồ, mô hình, ứng dụng công nghệ thông tin…
Được sự chỉ đạo của Ban giám hiệu, Tổ chuyên môn đã giúp tôi tự tin trong việc
đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy học nói chung và đổi mới việc sử dụng đồ dùng trực
quan trong dạy học lịch sử.
Khắc phục những khó khăn, phát huy những thuận lợi trên, trong thời gian vừa qua tôi
đã mạnh dạn trong việc khai thác, sử dụng bản đồ, lược đồ trong dạy học lịch sử và đã
thu được những kết quả khả quan.
4


2. Khó khăn:
Trong những năm trước đây, giờ học lịch sử giáo viên chỉ chủ yếu dừng lại ở
phương pháp thuyết trình, vì vậy thường gây tâm lí nhàm chán, không thích học môn lịch
sử cho học sinh.
Hiện nay, yêu cầu của chương trình và sách giáo khoa mới thật sự rất nặng đối với

học sinh và cả giáo viên. Dung lượng kiến thức có nhiều nội dung mới, các phương tiện
và thiết bị dạy – học còn hạn chế,…gây khó khăn cho giáo viên trong việc lựa chọn
phương pháp dạy học theo hướng đổi mới để giúp các em vừa nắm kiến thức cơ bản vừa
có kĩ năng để vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống.
Hơn nữa một số giáo viên chưa thực sự tâm huyết với tinh thần của công cuộc đổi
mới và còn một bộ phận không nhỏ học sinh còn xem nhẹ bộ môn nên có tư tưởng học để
đối phó.
3. Điều tra cụ thể:
Trong quá trình vừa giảng dạy vừa nghiên cứu đặc điểm tình hình học tập bộ môn
của học sinh vừa tiến hành rút kinh nghiệm qua mỗi tiết dạy.Việc điều tra được thực hiện
thông qua những câu hỏi phát triển tư duy trên lớp, kiểm tra 15 phút, kiểm tra 1 tiết ….
Qua điều tra, đa số học sinh chỉ trả lời những câu hỏi mang tính chất trình bày, còn
những câu hỏi giải thích tại sao, so sánh, đánh giá nhận thức thì trả lời chưa được tốt,
chưa biết vận dụng và liên hệ kiến thức giữa các bài các chương, chưa nắm rõ các sự kiện
lịch sử qua các giai đoạn hay lẫn lộn giữa sự kiện này với sự kiện khác. Cụ thể:
Lớp

Sĩ số Giỏi

Khá

Trung bình

Yếu

Kém

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

10A4 48

0

0

03

6,3

17

47.4

15

31.3 07

15

10A5 40

0

0

04

10

15

37.5

13

32.5 08

20

11C3 39

02

5

08

20.5 18

46.5

07

18

10

04

III. Giải Pháp thực hiện:
1. Đối với học sinh:
Học sinh phải đọc trước bài mới trong sách giáo khoa, chuẩn bị tất cả các câu hỏi
trong SGK phần sẽ học.
5


Trong giờ học phải chú ý nghe giảng bài, tích cực phát biểu ý kiến, xây dựng bài,
không tiếp thu máy móc phải có suy nghĩ.
Biết cách làm việc theo nhóm, hợp tác với bạn để hoàn thành nhiệm vụ giáo viên
giao cho.
2. Đối với giáo viên:
Chuẩn bị tất cả đồ dùng dạy học khi lên lớp: giáo án (hoặc giáo án điện tử), bản đồ

tranh ảnh, sơ đồ….
Hạn chế giảng giải, thuyết trình, hạn chế đưa ra những câu hỏi vụn vặt nên tập hợp
các câu hỏi thành gợi ý, hướng giải quyết vấn đề.
Khi học sinh làm việc theo nhóm, giáo viên cần theo dõi, giải đáp ngay các
thắc mắc của học sinh.
Câu hỏi phải đi từ dễ đến khó, nếu đặt câu hỏi khó sẽ làm cho học sinh căng
thẳng. Nếu câu hỏi khó giáo viên nên gợi ý cho học sinh trả lời, không nên cho học sinh
suy nghĩ quá lâu làm không khí lớp nặng nề.
Trong lúc học sinh suy nghĩ trả lời, giáo viên không nên hối thúc học sinh, có thể
nêu gợi ý tạo cho học sinh không khí thoải mái.
3. Một số giải pháp thực tế trong việc hệ thống kiến thức lịch sử bằng sơ đồ
trong dạy các bài ôn tập, sơ kết lịch sử lớp 10, 11:
Chương trình lịch sử lớp 10 gồm 3 phần:
- Phần một: Lịch sử thế giới thời nguyên thuỷ, Cổ đại và Trung đại.
- Phần hai: Lịch sử Việt Nam từ nguồn gốc đến giữa thế kỉ XIX.
- Phần ba: Lịch sử thế giới cận đại.
Chương trình lịch sử lớp 11 gồm 3 phần:
- Phần một: Lịch sử thế giới cận đại (tiếp theo).
- Phần hai: Lịch sử thế giới hiện đại (phần từ 1917 - 1945).
- Phần ba: lịch sử Việt Nam (1858 - 1918).
Sau mỗi phần học thường có bài ôn tập, sơ kết. Để nắm được kiến thức cơ bản của
các phần đòi hỏi học sinh phải biết và hiểu lịch sử trên cơ sở phát huy tính tích cực, trí
thông minh và sáng tạo. Học sinh phải biết sử dụng kiến thức đã học để tiếp nhận kiến
thức mới, biết quá khứ để tìm hiểu hiện tại. Yêu cầu học sinh phải nắm vững kiến thức cơ
bản, bao gồm những sự kiện, nhân vật lịch sử, không gian, thời gian …
6


Để có được điều đó trong mỗi bài giảng giáo viên cần phải có phương pháp truyền
đạt dễ hiểu, trong đó phương pháp sử dụng sơ đồ trong dạy học một số bài ôn tập, sơ kết,

tổng kết lịch sử thường được giáo viên sử dụng và có hiệu quả.
Trong mỗi bài học khi sử dụng sơ đồ được giới thiệu gồm hai phần; Phần cấu trúc
sơ đồ (sơ đồ sơ lược) và phần Sơ đồ chi tiết. Về cấu trúc sơ đồ gồm hai bộ phận; phần
trục biểu diễn thời gian và phần nội dung kiến thức cần tìm hiểu ở từng giai đoạn tương
ứng với trục thời gian.
Cụ thể ở một số bài ôn tập, tổng kết lịch sử 10, 11 tôi đã áp dụng phương pháp trên:
1. Bài 12: Ôn tập lịch sử thế giới thời nguyên thuỷ, cổ đại và trung đại.
Bài này sách giáo khoa khái quát lại nội dung cơ bản của ba thời đại đầu tiên của loài
người là thời nguyên thuỷ, cổ đại và trung đại. Nội dung của quá trình lịch sử này học
sinh đã học qua các bài học cụ thể, nên với tiết học này, giáo viên cần biểu diễn trên sơ
đồ các thời đạt trên. Trên cơ sở từng thời đại, giáo viên tổ chức cho học sinh tìm hiểu một
số yêu cầu nhằm nhấn mạnh lại những đặc điểm cơ bản của các thời đại này.
Cấu trúc sơ đồ.
4 vạn năm trước
Quốc)

6000 năm trước

thời Nguyên thuỷ

thời Cổ đại

năm 221 TCN (ở Trung
thời Trung đại.

- Chế độ xã hội?
- Trình độ kĩ thuật?
- Đời sống kinh tế?

?

?

- Tổ chức xã hội?
- Giai cấp cơ bản?
Giáo viên dẫn dắt học sinh tìm hiểu bài theo sơ đồ với các nội dung trên
Sơ đồ chi tiết;
7


Trên cơ sở cấu trúc sơ đồ trên, giáo viên tổ chức học sinh tìm hiểu những đặc điểm cơ
bản của các thời đại qua sơ đồ chi tiết dưới đây:
4 vạn năm trước
Quốc)
thời Nguyên thuỷ

6000 năm trước

năm 221 TCN (ở Trung

thời Cổ đại

thời Trung đại.

Công xã nguyên thuỷ

Chiếm hữu nô lệ

Phong kiến

Đồ đá

Đồ đồng (đồ sắt ở châu Đồ sắt
Au)

Săn bắt – hái lượm

Trồng trọt, chăn nuôi, Nông
nghiệp
thủ công nghiệp
phát triển, thủ
công nghiệp

Thị tộc, bộ lạc

Quốc gia cổ đại

Quốc gia phong
kiến

Không giai cấp

Chủ nô, nô lệ

Địa chủ, nông
dân

2. Sơ kết Lịch sử Việt Nam từ nguồn gốc đến giữa thế kỉ XIX (Bài 27: Quá trình
dựng nước và giữ nước).
Phần lịch sử Việt Nam ở lớp 10, đề cập đến quá trình lịch sử khá dài từ nguồn gốc

đến giữa thế kỉ XIX. Thời kì đó gắn liền với quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc
từ những ngày đầu tiên cho đến nhà nước phong kiến khủng hoảng, suy vong. Đồng thời,
quá trình lịch sử đó cũng trải qua các thời kì phát triển khác nhau. Vậy, với tiết học Sơ
kết lịch sử dựng nước và gữa nước của dân tộc trong chặng đường dài này giáo viên cần
biểu diễn trên một sơ đồ để học sinh dễ dàng khái quát lại quá trình lịch sử dân tộc đã
học
Dựa vào bài học sách giáo khoa sơ đồ có thể được khái quát như sau.
Cấu trúc sơ đồ.

8


T.kỉ VII TCN
XIX

đầu t.kỉ X

Thời kì dựng
nước đầu tiên

Gđ đầu của Đại
Việt phong kiến
độc lập

Nội dung chủ yếu?

thế kỉ XVI

Đất nước chia
cắt

đầu t.kỉ XIX

giữa

Thống nhất dưới
triều Nguyễn

Nội dung chủ yếu? Nội dung chủ yếu? Nội dung chủ yếu

Giáo viên dẫn dắt học sinh tìm hiểu bài theo sơ đồ với các yêu cầu trên
Sơ đồ chi tiết.
Trên cơ sở cấu trúc sơ đồ, giáo viên đặt ra yêu cầu nhằm tìm hiểu cụ thể những nội
dung chủ yếu của các giai đoạn trên. Dưới đây là nội dung chủ yếu của các giai đoạn lịch
sử mà giáo viên cần khai thác cho học sinh.
T.kỉ VII TCN

đầu t.kỉ X

Thời kì dựng
nước đầu tiên

thế kỉ XVI

Gđ đầu của Đại
Việt phong kiến
độc lập

đầu XIX

Đất nước chia
cắt

Sự ra đời của Thành lập và - Sự chia cắt;
các quốc gia phát triển nhà + Nam Triều
cổ đại;
nước
phong >< Bắc Triều
- Văn Lang – kiến độc lập
+ Đàng trong
Au Lạc
- Triều đại; ><
Đàng
NgôĐinh-Tiền
- Lâm ấp –
ngoài
Lê-Lý-TrầnChampa
- Kinh tế phục
Hồ-Lê Sơ.
- Phù Nam
hồi, xuất hiện
- kinh tế nông nhiều đô thị
nghiệp,
công sầm uất…
thương nghiệp
- Tư tưởng,

giữa XIX

Thống nhất dưới

triều Nguyễn

- Tiếp tục xây
dựng
chính
quyền quân chủ
chuyên chế của
họ Nguyễn.
- Chính sách
cấm đạo, Bế
quan
toả
cảng…
- Khởi nghĩa
nông dân…
9


phát triển…

tôn giáo; đạo
Thiên
- Phật giáo, Lão,
Nho giáo phát chúa giáo…
triển…
- Khởi nghĩa
-Vhọc,giáodục nông dân…
nghệ thuật…
Giáo viên dẫn dắt học sinh tìm hiểu bài theo sơ đồ với các nội dung trên
3. Sơ kết lịch sử Việt Nam (1858 - 1918).

Lịch sử Việt Nam từ năm 1858 đến năm 1918, là thời kì lịch sử gắn liền với quá
trình xâm lược, bình định và khái thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp ở Việt
Nam. Vì vậy, ta có thể phân thời kì này thành ba giai đoạn nhỏ, qua đó giáo viên có thể tổ
chức học sinh tìm hiểu bài qua từng giai đoạn trên theo một sơ đồ.
Với thời kì lịch sử này giáo viên có thể biểu diễn sơ đồ sau.
Cấu trúc sơ đồ.
1858
Pháp xâm lược
lần I

Nội dung chủ yếu?

1884

1897

K/c chống Pháp

Nội dung chủ yếu?

1918
cuộc khai thác thuộc địa

Nội dung chủ yếu?

Giáo viên dẫn dắt học sinh tìm hiểu bài theo sơ đồ với các nội dung trên
Sơ đồ chi tiết.

10

Trên cơ sở cấu trúc sơ đồ, giáo viên đặt ra yêu cầu nhằm tìm hiểu cụ thể những nội
dung chủ yếu của các giai đoạn trên. Dưới đây là nội dung chủ yếu của các giai đoạn lịch
sử mà giáo viên cần khai thác cho học sinh.
1858

1884

1897

Pháp xâm lược K/c chống Pháp

cuộc khai thác thuộc địa lần I

- Pháp xâm lược…

- Cuộc kháng chiến
- Triều Nguyễn đầu chống Pháp tiếp
hàng qua các Hiệp tục…
ước
- Tiêu biểu phong
- Cuộc kháng chiến trào Cần vương, khởi
chống xâm lược nghĩa Yên Thế.
diễn ra quyết liệt…

1918

- Kết quả, thất bại

- Pháp tiến hành khai

thác thuộc địa.
- Những chuyển biến về
kinh tế, xã hội Việt Nam
- Phong trào yêu nước và
cách mạng đầu thế kỉ
XX…

…
Giáo viên dẫn dắt học sinh tìm hiểu bài theo sơ đồ với các nội dung trên.
4. Kết quả đạt được:
Tôi đã sử dụng kinh nghiệm này vào các tiết dạy ôn tập, sơ kết trong chương trình
lịch sử lớp 10, 11 và đạt được kết quả khả quan, sử dụng sơ đồ phù hợp trong việc củng
cố kiến thức trong bài hoặc hệ thống kiến thức chương hoặc cả thời kì lịch sử. Học sinh
nắm vững được kiến thức cơ bản, ghi nhớ các sự kiện, hiện tượng lịch sử mà quan trọng
là học sinh hiểu được lịch sử, nắm được bản chất của sự kiện, giúp học sinh tổng hợp,
phân tích, so sánh để tìm ra sự giống nhau và khác nhau về bản chất các sự kiện. Và khi
tiến hành kiểm tra khảo sát bằng câu hỏi ngắn, kết quả đạt được như sau:
Lớp

Sĩ số Giỏi

10A4 48

Khá

Trung bình

Yếu

SL

%

SL

%

54.1

08

16.7 03

SL

%

SL

%

0

0

11

22.9 26

Kém

SL

%
6.3
11


10A5 40

0

0

07

11C3 39

04

10.2 14

17.5 23

57.5

07

17.5 03

7.5

36

38.5

04

10.2 01

5.1

16

IV. Bài học kinh nghiệm:
Giáo viên lịch sử phải luôn tìm tòi sáng tạo và đổi mới trong phương pháp dạy học.
Có kế hoạch cụ thể trong việc tìm kiếm và thiết kế các đồ dùng dạy học đẹp chính xác
phù hợp với nội dung bài dạy.
Giáo viên phải biết hướng dẫn tổ chức cho học sinh tự mình khám phá kiến
thức mới, dạy cho học sinh không chỉ có kiến thức mà cả phương pháp học trong đó, cốt
lõi là tự học. Chính trong các hoạt động tự lực được giao cho từng cá nhân hoặc nhóm
nhỏ tiềm năng sang tạo của mỗi học sinh được bộc lộ và phát huy, Giáo viên phải biết
luyện tập cho các em có thói quen nhìn nhận sự kiện dưới những góc độ khác, biết đặt ra
nhiều giả thuyết khi lí giải một hiện tượng. Biết đề xuất những giải pháp khác nhau khi
xử lí một tình huống. Phải giáo dục cho học sinh không vội vã bằng lòng với giải pháp
đầu tiên được nêu ra, không suy nghĩ cứng nhắc theo những qui tắc đã học trước đó,
không máy móc áp dụng những mô hình hành động đã gặp trong các bài học, trong sách
vở để ứng xử trước những tình huống mới.
C. KẾT LUẬN
I. Kết luận:
“Dân ta phải biết sử ta” không chỉ là mối quan tâm của Bác, đó cũng là nỗi

trăn trở của những giáo viên dạy môn lịch sử, chúng tôi luôn mong muốn học sinh của
mình hiểu được nội dung bài, hiểu được lịch sử của dân tộc từ đó các em sẽ cảm thấy yêu
thương gắn bó với quê hương đất nước mình hơn.
Phương pháp dạy học trên đã được áp dụng thực tế ở trường THPT Đinh Chương
Dương. Do có sự chuẩn bị chu đáo, sử dụng các phương pháp phù hợp nên giờ học đã tạo
được sự tập trung chú ý, sự hứng thú học tập và bước đầu phát huy được tính tích cực và
chủ động học tập của học sinh, rèn được kĩ năng tổng hợp, phân tích, so sánh, đồng thời
giúp học sinh nhận thức được một cách sâu sắc về vị trí tầm quan trọng của lịch sử trong
xã hội mà bấy lâu nay hầu như các em chưa mấy quan tâm.
Trên đây là kinh nghiệm nhỏ của bản thân tôi, phần lớn dựa vào tình hình học tập
của học sinh trường THPT Đinh Chương Dương nên khả năng áp dụng thực tiễn không
12


rộng rãi và chắc chắn có nhiều hạn chế, kính mong quí thầy cô đóng góp ý kiến thêm. Tôi
chân thành cảm ơn!
II. Đề xuất:
Hiện nay trong nhà trường đã được cấp nhiều thiết bị dạy học tuy vậy đối với môn
lịch sử thì đồ dùng còn quá ít, vì vậy muốn đạt kết quả cao trong bộ môn này cần có thêm
những yêu cầu sau:
- Cần có thêm các lược đồ, sơ đồ lịch sử phục vụ công tác giảng dạy.
- Cần có đủ tranh ảnh về các di tích lịch sử và di sản văn hóa.
- Nên có những buổi học ngoại khóa, tham quan các di tích, bảo tàng lịch sử.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Sách giáo khoa, sách giáo viên, bài tập lịch sử lớp 10, 11 - Nhà xuất bản Giáo dục.
- Tài liệu hội thảo tập huấn : Đổi mới nội dung và phương pháp dạy lịch sử
- Hoạt động dạy học ở trường THPT – Nhà xuất bản Giáo dục.
- Phương pháp dạy học lịch sử của - Nhà xuất bản Giáo dục.
- Giáo dục học (lý luận dạy học tập II) Nhà xuất bản Giáo dục Hà Nội.

13


MỤC LỤC
A. ĐẶT VẤN ĐỀ:
I. Lí do chọn đề tài:

Trang 1

II. Phạm vi nghiên cứu:

Trang 3

III. Phương pháp nghiên cứu:

Trang 3

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
I. Cơ sở lí luận:
II.Thực trạng:
III. Giải pháp thực hiện:

Trang 4
Trang 4
Trang 6

1. Đối với học sinh:

Trang 6

2. Đối với giáo viên:

Trang 6

3. Một số giải pháp thực tế trong việc hệ thống kiến thức lịch sử
bằng sơ đồ trong dạy bài ôn tập, tổng kết học lịch sử lớp 10, 11: Trang 7
4. Kết quả đạt được:
IV. Bài học kinh nghiệm:
C. KẾT LUẬN:
I. Kết luận:
II. Đề xuất:
TÀI LIỆU THAM KHẢO

Trang 12
Trang 13
Trang 13
Trang 13
Trang 14
Trang 15

14